[zaloguj się]
[pdf]

PREZERWATYWA (4) sb f

pre- (4), [prae-]; -tyw- (3), -tiw- (1), [-tiu-].

Teksty nie oznaczają é; pierwsze e prawdopodobnie jasne (tak w pre-); -a- (3), [-å-]; końcowe a prawdopodobnie jasne (tak w -a).

Fleksja
sg pl
N prezerwatywa prezerwatywy
A prezerwatywy

sg N prezerwatywa (1). ◊ pl N prezerwatywy (1). ◊ A prezerwatywy (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w.

Zabezpieczenie, ochrona [praeservativum Łac śr] (4): GórnDworz S; [á Sácrcament [!] Páńſki gwałtem mu [umierającemu] w vſtá tkáią. Cżemu? Aby práwi Szátan do niego práwá nie miał [...]. Ták ieſt/ nie ledá to praeſeruatiua iáko zá zdrowia/ ták y w chorobie/ przy śmierći náwet Swiątośći Pańſkie ArtTanat Cv].

prezerwatywa przeciwko czemu (1): Amuletum – Preserwatiwa przecziwko trucziznie. Calep 65b.

a. lek. Lekarstwo zabezpieczające (praeservativum) (2):
Zwrot: »brać prezerwatywy« (1): á ieſli o powietrze idzie/ bierz prezerwátywy/ thedyć ſie bać nie trzebá. GórnDworz R8v.
Przen (1):
Zwrot: »brać prezerwatywy« (1): A też do tego Sákrámentu/ nie prace álbo zabáwy przeſzkadzáią [...] ále ſáme grzechy/ y to ieſzcże śmiertelne tylko. Dobrze też y ná te zabáwy/ iáko zarázy cżáſem ſumnienia ludzkiego/ y duchowne iákieś powietrza/ bráć iákie lekárſtwá/ y preſerwátywy. ná co ſię pewnie zdobędźie/ ktory nád tym nabożeńſtwem trochę vśiędźie. LatHar 254.
Szereg: »lekarstwo i prezerwatywa« (1): LatHar 254 cf Zwrot.

Synonimy: ochrona; a. lek, lekarstwo.

JDok