[zaloguj się]
[pdf]

RUMIANOŚĆ (17) sb f

rumianość (16), rumioność (1), [rumieność]; rumioność PatKaz III.

a w rumianość, e w rumieność oraz drugie o jasne; pierwsze o w rumioność z tekstu nieoznaczającego pochyleń.

Fleksja
sg
N rumianość
G rumianości
D rumianości
A rumianość
I rumianością

sg N rumianość (6). ◊ [G rumianości.] ◊ D rumianości (4). ◊ A rumianość (4). ◊ I rumianością (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII(XVIII) – XVIII w.

Kolor zbliżony do czerwieni (17): [[ziele skoczek] który zową Amigdaloides, iż ma liſtki długié/ iáko Mygdalowé/ ábo oliwné/ z nieiáką rumienośćią ná wiérzchu iákby śitowié UrzędowHerb [76]b.]

W porównaniu (1): [Matka Boska] byla panna czudna na oblyczu [...] czyalo yey yako mleko zrumyonoszczyą PatKaz III 121.

Wyrażenie: »rumianość krewna« (1): PIegi/ ácz ieſth rzecz liſowátym przyrodzona/ ábowiem rumiáność krewna/ ktora przez ćienką ſkorną płeć przebija/ łatwie od ſłońcá więdnie SienLek 78v.
a. Na oznaczenie kolorów pośrednich (6): Cinamon kthori s czarnoſci ku rumianoſci pochodzi/ ma właſnoſć ſubtelną/ przyciągaiączą, otwieraiączą/ zagniłoſci y prochnienia każdego w ciele broniączą y odwilżaiączą. FalZioł III 6d, I 107c, 108b, III 7a, 25b.
Zestawienie: »miedzy rumianością a miedzy bladością« (1): ſamo drzewo [jawor] rozłupione theż barwę ma ſrzodkiem miedzy rumianoſcią á miedzi bladoſcią FalZioł I 108b.
b. Rumieniec; color Mącz; color diffusus sanguine, rubor, purpureus a. sanguinolentus a. verecundus color Cn (9): [Panna Maryja ma] oblicżé téż niezmarſſcżoné ij bez żádné zmazy/ náiaſnieyſſé/ ktoreé rumianoſtz mierná kráſi. OpecŻywList C; [dziewannowa wódka] Gdy nią lice vmywa pięknoſci z rumianoſcią dawa FalZioł II 5d; GlabGad N3; Mącz 60b; Nie przypráwna rumiáność/ gdy ſye vkázuie/ Przez iéy wdźięczné iágody: kogóż nie zhołduie? PudłFr 70.
Wyrażenie: »rumianość lica, na licu« (2:1): A wſzakoſz rumianoſć licza po pocżęciu: ieſt znamię napewnieyſze pocżęcia ſyna FalZioł V 15, ‡3e, I 133d.
[W przen: A z vrody co zá chlubá? ćiáło náſze pełne ſproſnośći. á młodość z láty mija/ y kwiát rumiánośći y wdźięcznośći pádnie máłą niemocą SkarKaz 654b (Linde); VergKoch [343] (Linde).]
Przen [czego] (1): PAnie/ twarz ſwą/ przybráną W rumiáność vcżćiwośći/ Serce/ pełne żáłośći/ [...] Nioſę/ złośći ſwych/ licżbę nieſłycháną. GrabowSet Sv.

Cf RUMIENIDŁO, 1. RUMIENIEC, RUMIENNOŚĆ

JR