[zaloguj się]
[pdf]

PRZECZNICA (9) sb f

e pochylone; a prawdopodobnie jasne (tak w -ca).

Fleksja
sg pl
N przécznica przécznice
G przécznic
A przécznice
I przécznicami
L przécznicach

sg N przécznica (1). ◊ pl N przécznice (1). ◊ [G przécznic.] ◊ A przécznice (2). ◊ I przécznicami (2). ◊ L przécznicach (3).

Sł stp: przecznica, przesznica, Cn notuje, Linde XVII w.

1. Poprzeczna ulica (względem ulicy głównej); transversa via BartBydg, Cn; trames BartBydg (9): Trames, przecznycza, via compendii, parva et transversa per agrum BartBydg 162; kámienie domu Páńſkiego ſą rozmietháne w przecznicách wſzytkich vlic [in capite omnium platearum]. BibRadz Thren 4/1; [Nad te ulice wyżey napisane przycznic [!] jest dwadzieścia, Które powinni burkować. LustrDróg 70].

W połączeniu szeregowym (1): Krol Floryáńſką bramą w Krákow wiechał [...] O pirwſzey w noc godzinie tám wſzytki vlice/ okná/ y dáchy pełne/ ganki/ y przecżnice. StryjWjaz B4v.

Szereg: »ulice i przecznice; ulice z przecznicami« = plateae et vici Vulg (4;2): panna náſwiętſſá [...] tamże po onych vlitzach ij przécżnitzach ijdątz mowila OpecŻyw 158v; Thedy rozgniewawſzy ſie goſpodarz/ rzekł ſludze ſwemu: Wynidź co rychley ná vlice y przecżnice mieſtckie/ á Vbogie/ y chore/ ſlepe y chrome/ w wiedź tu. Leop Luc 14/21; nie rychło ognia vgaſzono/ zgorzáłá vlicá Grocka y Kanonicża s ſwymi przecżnicámi BielKron 394, 396v; [maszkarnicy] biegáją po vlicách y poprzecżnicách [per plateas cursitant et compita]: ná cudze domy náchodzą ModrzBaz 36; WujNT Luc 14/21. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]
2. [Spór [około czego]: radziśmy go przy naszych rozmowach widzieli i jego też zdania w tych przecznicach około wiary radziśmy słyszeli. AktaSynod II 326.]

Synonimy: 2. kontrowersyja, prza, rożnica, spor, sporka, swar, wspor, wspora, zwada.

DDJ