Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PRZEJECHAĆ SIĘ

Następne hasło: PRZEJECHANY »

PRZEJECHANIE (7) sb n

przejechanie (6), przejachanie (1) StryjKron.

Pierwsze i drugie e oraz a jasne, końcowe e pochylone; w przejechanie a jasne.

Fleksja

	sg
N	przejechanié
G	przejachaniå
A	przejechanié
I	przejechani(e)m

sg N przejechanié (3); -é (2), -(e) (1). ◊ G przejachaniå (1). ◊ A przejechanié (2); -é (1), -(e) (1). ◊ I przejechani(e)m (1).

Sł stp brak, Cn: przejachanie s.v. przejazd, jazda przez co, Linde XVII w. (z Cn) s.v. przejazd.

Znaczenia

1. Przebycie drogi jadąc przez jakiś teren w jednym kierunku, kierując się do określonego celu (3)
- α. Przedostanie się na drugą stronę (2)
2. Minięcie w czasie jazdy, niezatrzymanie się (4)
- a. O przemycie: ominięcie obowiązkowego posterunku celnego (3)

1. Przebycie drogi jadąc przez jakiś teren w jednym kierunku, kierując się do określonego celu; traiectio, traiectus, transmissio Cn (3):

przejechanie przez co (1): a bedziesz go ządal od nas yzbicz przes zyemie swoye bespyeczne przeyechanie vczinil LibLeg 11/33v.

Wyrażenie: »bezpieczne przejechanie« (1): LibLeg 11/33v cf przejechanie przez co.

α. Przedostanie się na drugą stronę (2): GórnDworz Q4; Piotra Pſonkę przerzeczonego dla przeſpiegowánia brodu ná Wiſle poſłáli/ ktory nálazwſzy brod przez Wiſłę/ długie laſki dla proſtego przeiáchánia w Rzece od brzegu do brzegu wtykał StryjKron 437.

[Wyrażenie: »złe i trudne przejachanie«: tylko co mieszczanie łomieńscy a poddani królewscy przęsła swe naprawują i dla tak złego przejachania i trudnego furmani tamtędy nie jadą. LustrMaz II 72.]

2. Minięcie w czasie jazdy, niezatrzymanie się (4): Praetergressus et praetergressio, Minienie/ przeyechánie. Mącz 148a.

a. O przemycie: ominięcie obowiązkowego posterunku celnego (3): Ale nie mniéy tych/ zá których dopuſczeniém/ przyiáźnią/ rádą/ á zwłaſczá vrzędników y obywátelów ná gránicách wſzędźie mieſzkáiących/ to przeiechánié ſie sſtáło: o tákową zdrádę iáko wysſzéy ieſt rzeczono/ będźiemy káráć. SarnStat 398 [idem] 714.

Zwrot: »przejechanie uczynić« (1): A któryby w przeiéżdżániu nie był poyman/ ále krádomie álbo zá folgą Stároſtów przeiechał/ á potymby ſie do domu wróćił: tákowy świádkámi ſłuſznémi pokonány iż to przeiechánié vczynił [eam transgressionem commisisse JanStat 1036]/ ná gárdle ma bydź karan. SarnStat 1237.

Synonim: 2. minienie.

Cf PRZEJECHAĆ