PRZEKORA (6) sb f
e oraz o jasne; a prawdopodobnie jasne (tak w -a sb).
Fleksja
|
sg |
pl |
N |
przekora |
|
G |
|
przek(o)r |
A |
przekorę |
przekory |
sg [N przekora ]. ◊ A przekorę (3). ◊ pl [G przek(o)r ]. ◊ A przekory (3).
Sł stp notuje, Cn: przekory, Linde XVI (błędnie z Leop zam. przykora) – XVII – XIX w.; poza tym XVIII w.: przekor.
1.
Złośliwe przeciwstawianie się komuś; przykrość, nieprzyjazny uczynek;
lascivia, protervia, iocus petulantia et procacitate improbus Cn (5):
Zwrot: »przekory sobie działać, [wiele przekor [komu] czynić]« = exacerbare Vulg [szyk zmienny] (1): Miedzy wielkimi ſkáłámi/ Mieſzkáiąc krucy z ſowámi: Pocżęli miedzy ſobą wáśń/ [...] A gdy tak w gniewie mieſzkáli/ Przekory ſobie dziáłáli BierEz P4v; [acz mi wiele przekor czynił, jednakże służył mi ochędożnie, temu złotych dwieście ma być dano. TestEwang 72].
Wyrażenie przyimkowe: »na przekorę, na przekory« =
żeby dokuczyć (
2:
2):
Owom ia ieſt táki drugi náſzego wieku Ian. (–) Kuian. (–) Acżem tu w ten lás do bydłá ták ná przekory dan. (–) Korydan. (–) KlonŻal E4.
~ na przekorę czego (1): to vczynił/ ná przekorę Kośćiołá chrześćiáńſkiégo Luter: iż odmienił wiárę y chwałę Pánu w Sákrámenćie: kthórą był zwykł przed tym czynić. BiałKat 333v.
na przekorę komu (1): ty panie boże otcże day mi wſtac z martwych na przekorę żydom ktorzy mną gardzili. WróbŻołt dd5v.
na przekory czyje (1): Páni mu odpowiedziáłá/ Iuż ſie byłá rozgniewáłá. Wiem iż mię ty nienawidziſz/ A o inney żenie myśliſz. [...] Y oto ná me przekory/ Nábyłeś tákiey potwory. BierEz B4v.~
[Przen [komu]: A nynye, aczesmy bila napelnyona, gestem wssidkiey mylosczi posbawiona, y gestem przekora wssidkiemv ludv [...] SprChęd 95.]
2.
n-pers (1):
Zestawienie (1): Ná któréy rzeczy świádectwo pieczęć náſzę/ [...] y Kśiążąt niżéy nápiſánych [...] pieczęći ſą záwieſzoné. [...] Iákubá Przekorę Czechowſkiégo/ Przybyſłáwá Kowálſkiégo/ Mikołáiá Kiełbáſę Bydgoſkiégo [kasztelanów] SarnStat 1082.
Synonim: 1. przykrość.
Cf [PRZYKORA]
LW