« Poprzednie hasło: PRZEŁAMANIE | Następne hasło: PRZEŁAMOWAĆ SIĘ » |
PRZEŁAMOWAĆ (11) vb impf
e oraz pierwsze a jasne.
Fleksja
indicativus | ||
---|---|---|
praes | ||
sg | ||
1 | przełamuję | |
3 | przełamuje |
praet | ||
---|---|---|
sg | ||
3 | m | przełamowåł |
praes 1 sg przełamuję (8). ◊ 3 sg przełamuje (1). ◊ praet 3 sg m przełamowåł (1). ◊ part praes act przełamując (1).
Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVIII w.: przełamywać s.v. przełamać.
Znaczenia
1. Rozdzielać na części przy użyciu siły, rozkruszać, niszczyć, niweczyć; perfringere Mącz, Calep, Cn; interfringere Mącz; abrumpere, avellere, corrumpere, disicere, frangere, infringere, perrumpere, praefringere, praerumpere, violare Calep (9): Perfringo, Przełámuyę/ Przebiyam/ wybiyam. Mącz 135d; Interfringo, Połámuyę/ Przełámuyę. Mącz 136a; Perfringo – Prżełamuię. Calep 780a; Praefringo – Przełamuię. Calep [833]b, 535a, 838b.
Przen [co] (3): Przełámuie płácż ludzki wyſokie obłoki PaprPan B; IA Cnotá ſzcżeśćiem coffam/ iam ieſt bicż niecnoty/ Ia ludźiom przelámuię ná wierzch Niebá płoty/ Zá ich zdrowie piekielne twierdze przełámuiąc [Errata zmienia: z gruntu pſuiąc] RybGęśli C2v.
przełamować komu (1): RybGęśli C2v cf cytat wyżej.
2. Robić wyłom w szyku wojskowym, pokonywać w walce (2): Prorumpo, Rumpo, effringo – Przelamuię. wyłamuię ſie. Calep [863]b.
przełamować kogo kim (1): HAnnibál Kártágińſki gdy walcżył z Rzymiány/ [...] Máłym pocżtem wielkie ich woyſká przełámował. RejZwierc 39v.
Synonimy: 1. oddzielać, oddzierać, rozdzielać, wyniszczać, zniszczać.
Formacje współrdzenne cf ŁAMAĆ.
SBu