[zaloguj się]
[pdf]

PRZEPIĆ (36) vb pf

e jasne.

Fleksja
inf przepić
praet
sg pl
1 m -em, m pers
3 m przepił, przepi(e)ł m pers przepili
f przepiła m an
conditionalis
pl
3 m pers by przepili
impersonalis
praet przepiło sie
fut przepije się
participia
part praet act przepiwszy

inf przepić (3). ◊ fut 3 sg przepije (1). ◊ 1 pl przepijemy (1). ◊ 2 pl przepijecie (1). ◊ 3 pl przepiją (1). ◊ praet 1 sg m -em, [-m] przepił (1). ◊ 3 sg m przepił (15), przepi(e)ł (1); przepił : przepi(e)ł LibMal (6:1). f przepiła (2). ◊ 3 pl m pers przepili (7). ◊ [con 3 pl m pers by przepili.] ◊ impers fut przepije się (1). ◊ praet przepiło sie (1). ◊ part praet act przepiwszy (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

1. Przepuścić, wydać na alkohol, pijaństwo [w tym: co (30)] (32): LibMal 1548/139v; Więcz ſobie poſſlie po mnicha By potrząſl przedniem kielicha Bo liepieij za ten gro⋅ kupicż Niebo ſobie niżli przepicż RejKup q8; Alić ſie Penuria wnet w mieſzku zalągnie [...]. Bowiem iedno przepili/ drugie rozebráli/ Alboć byli tę miłość wſzyſcy dyabli dáli. RejWiz 41; RejFig Aa6; Patria abligurierat bona. Oycziſte dobrá vtráćił/ Przepił. Mącz 283d; Páni cżapkę przepiłá BielSat C2 [idem BielRozm 18], C2v; BielRozm 18, 19; BOgżeć zápłáć/ ó Królu/ żeś ten moſt zbudował/ Piérwéyem záwżdy ſzeląg nád potrzebę chował: A dźiś y tenem przepił: bo idąc do domu Napozniéy/ od przewozu nie płácę nikomu. KochFrag 41; CiekPotr 25; [Nie tak xiężá powiedaią/ Gdy ie [dziesięciny] ludziám wytykaią. Koſcielnemi ie być mienią/ Ale ie ſami przepiią. SeklStudent C7v; ProtokWoźnik 1558 nr 106; StatorGramm A4v; Każdy towarzysz rzemięsła ich [...] do gospody towarzyszów rzemięsła ich wprzód udać się powinien, gdzie na piwie przestać ma, a nic więcej jedno 3 gr. przepić może WilkPozn III 1593 nr 92].

przepić z kim (6): Mowy ze then pawel yego na kradzyeſz Namowyl, kthorey ſzyą yednak yall y ſnym tho czo vkradl przepil. LibMal 1548/140; zeznal yſch Jendrzeyovi wlodarzewy wſuarzendzu trzi wyardunky vkradl, kthore thu wzanthuzye przepill ſſobiechem pobudka LibMal 1550/151, 1547/131v [2 r.]; PaprUp G3. Cf »pieniądze przepić«.

W połączeniach szeregowych (3): Mącz 507d; y com iedno kiedy Poſłał mu: przegrał, przepił, przeſtroił, przeflarzył, Zbytkámi, wſzeteczeńſtwem záwſze ſię paráiąc. CiekPotr 11, 34.

Zwroty: »majętność przepić« (1): Vorago patrimonii, Przełykacz oyczizny ſwey/ ten który máyętność ſwą przełknął/ przepił/ vtráćił. Mącz 507d.

»pieniądze [z kim] przepić« (1): Item wylczynye waſzko konya vkradl, thego przedal wepnyewach za 9 wyardunkow pyenyedzi a pyenyadze ſnym przepil LibMal 1547/131v.

»wszy(s)tko przepić« (4): Dobrze ták ná was łotrowie/ Bo co wam dádzą pánowie/ Wſzytko lecie przepijecie/ Zimie nie máſz nic ná grzbiecie. RejZwierc 234v, 248; CI ná trunek to mi wierz wyborni mężowie/ [...] Fortunie nie vfáią bo co iedno dáłá/ Wſzytko záraz przepili by záś nie pobráłá PaprPan H3; CiekPotr 34.

Szeregi: »(po)przedać i przepić« (3): Item wmorakowye Solthiſkovi Grzegorkovi ſvknyą ſchara proſtha vkradl thą za 20 groſſi przedal y przepill. LibMal 1544/91v, 1544/87, 1548/140.

»przepić, (a) przegrać« (3): Item wſzczepankowie v Sczamothul vkradl dwye ſvkny ſchare [...] kapturek y koſchulyą, tho przepill a przegrall LibMal 1544/87; Iaka będze miał wymowę Kiedy vſłyſſy ſſendzego Czin liczbe zwłodorſtwa ſwégo Ano podobno sſafował Iedno przepił druge przegrał RejKup v6v; RejZwierc 27. [Ponadto wpołączeniach szeregowych 2 r.]

[»przepić albo przestroić«: hoyne nádánia przodkow ſwoich [dla Kościoła]/ rádziby ſámi przepili álbo przeſtroili. WujPosŚw 1584 268. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]]

Żart. (1): Przyſzedł potym do kſiędzá/ moy tátuſiu miły/ Syn y z oycem [tj. Jezus i Bóg Ojciec] ná iedno/ iużby ſie zgodzili. Ale w duchá nie wierzę/ bo ten iedno tyie/ Co ſyn z oycem zárobi/ duch ſwięty [tj. żona] przepije. RejFig Dd6.

Przen (2):
Zwrot: »rozum przepić« (1): ow też cháłupę przedał y miłą oycżyznę: Záraz y rozum przepił/ y przegrał iśćiznę. KlonWor 68; [Jużci to widzę i dopierom się obaczył, że mi wiele nie dostawa, iżem się nie uczył, jeszczem k temu rozum przepił. PismaPolit 625].
a) Stracić lekkomyślnie, karygodnie (1): Słuſznieyby ieſzcże było by [Niemcy] Sląſko wroćili/ Ktore Polſkie Kśiążętá ná on cżas przepili. BielSjem 20.
2. Wypić alkohol z jakiejś okazji (2): ALboś ſye był zápómniał/ kiedym ći nápiſał/ Którégo dźiśiay świętá? boś mi ták odpiſał: Snać moiégo Pátróná [...]. Rzekę/ przepije ſye nam [tj. popijemy sobie]: ón ná to ni ſłówká: Czy kiedy święté [prawdopodobnie: imieniny] przepić/ rádá boli główká? PudłFr 14.

przepić co (1): PudłFr 14 cf wyżej.

3. Wypić czyjeś zdrowie [co] (1): [Dayćie ſie poczćić páni młodá/ á ráczćie przepić/ wypić/ ten kubek winá. Wokabul 1539 E3v.]
Zwrot: »[komu i ku komu] przepić pełną« (1): Zátym iednemu z nich ná imię Reiflowi/ przepił pełną/ á potym ieden ku drugiemu/ do tąd/ że ſie popili ták bárzo/ że ieden drugiego nie mogł znáć. WerGośc 231.
4. Wypić wszystko, co jest [co] (1):
Szereg: »przepić ani przejeść« (1): on káżdemu dármo dał kto przyſzedł pić y ieść onego mięſá y miodu co był ná miánowiny nárządził/ thák áż nie mogli przepić wſzytcy onego miodu/ áni przeieść mięſá. BielKron 342v.

Synonimy: 1. przegorzałkować, przekarczmić.

Formacje współrdzenne cf PIĆ.

Cf PRZEPICIE, PRZEPITE

LWil