[zaloguj się]
[pdf]

PRZEWAŻNOŚĆ (5) sb f

e oraz o jasne, a pochylone.

Fleksja
sg
N przewåżność
A przewåżność
I przewåżnością

sg N przewåżność (2). ◊ A przewåżność (2). ◊ I przewåżnością (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w.

1. Zalety militarne: odwaga, męstwo (5): StryjKron 215 marg; [Który [Eumedes] przed tym áby był w ſzpiegierſkiéy oſobie Obóz Grecki przepátrzył zapłaty chćiał ſobie Koni Achilleſowych/ lecz mu inſzą zá tę Przeważność [pro talibus ausis XII 351] Diomedes nágrodźił zapłátę VergKoch 353 (Linde)].

przeważność czego (1): oni Sláchćicy Polſcy boiąc ſię żywo przyść w ręce Tiráńſkie/ zápárwſzy drzwi dobrze ſámi/ á wźiąwſzy broń w ręce bili ſię ſpołnie/ áż ſię do vpadu poſiekli/ y od ſwych ran polegli/ czym przeważność Polſkiey cnoty v Pogánow okazáli. StryjKron 607.

przeważność czyja [w tym: pron poss (1), ai poss (1)] (2): GórnDworz I6v; Przeważność Litewſka podobna Lacedemonſkiey ad Termopilas y Vliſſeſſowey z Diomedeſſem gdy Reſuſſá Krolá w namieciech zábili/ y Konie iego vwiedli. StryjKron 315 marg.

W połączeniu szeregowym (1): Gdy ſie Dworzánin moy zacnie [...] vrodzi/ zakon/ á záwołánie iego/ ábo [...] profeſſia/ niechczę áby byłá ina/ iedno Ricerſkie rzemięſło: w kthorim/ naprzod wiárą przećiwko pánu ſwemu/ á potym męſtwem/ śiłą/ ochotą/ y przeważnoſcią/ potrzebá żeby miedzy drugimi ſłynął GórnDworz D5.

Szeregi: [»czujność i przeważność«: Nuż záś ono ſtolecżne miáſto Tárent/ z iáką cżuynośćią y przeważnośćią tenże Quintus odiſkał? CiceroBBud 6.]

»męstwo a przeważność« (1): gdy dworzáninowi przydzie być w potrzebie/ ábo w iákiey vtarzſce: ma ſie o to bácżnie ſtáráć/ áby ſie iákokolwiek wyłęcżył od zgráie/ iżby w co namnieyſzym pocżcie ludzi/ męſtwo/ á przeważnoſć ſwą pokazał GórnDworz I6v. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

2. [Wysiłek, trud: Przeto też tu iuſz poydzie nam dowodnie ácz z wielką trudnością porządna á prawdźiwa Hiſtoria Litewſkich Xiążąt y ich dzielnośći/ kiedy będziem porządnie konkordowáć/ znaſzáć y zgadzáć piętnaſcie Latopiſzcow (ktorychem z wielką przeważnością z rożnych mieyſc doſtał) z poſtronnymi Kronikámi StryjKron 84.]
*** [Bez wystarczającego kontekstu: przeważność/ Praestantia, gravitas. Volck Vvv v.]

Synonimy: 1. dzielność, męstwo, mężność, śmiałość; 2. praca, trud.

MPi