![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.jpg){kind=logo}
| « Poprzednie hasło: PRZYJEŹDZIĆ | Następne hasło: PRZYJEŻDŻAJĄCY » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
PRZYJEŻDŻAĆ (62) vb impf
-żdż- (30 + kust), -żdz-, -ſzdz- (19), -zdz-, -sdz- (10), -zdż- (3).
-é- (9), -e- (5); -é- JanNKar (2); -e- Mącz, ZawJeft; -é- : -e- SarnStat (7:3); a jasne.
| inf | przyjéżdżać | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| indicativus | ||||||
| praes | ||||||
| sg | pl | |||||
| 1 | przyjéżdżåm | przyjéżdżåmy | ||||
| 2 | przyjéżdżåcie | |||||
| 3 | przyjéżdżå | przyjéżdżają | ||||
| praet | ||||
|---|---|---|---|---|
| sg | pl | |||
| 1 | m | -m przyjéżdżåł | m pers | |
| 3 | m | przyjéżdżåł | m pers | przyjéżdżali |
| f | przyjéżdżała | m an | ||
| conditionalis | ||||
|---|---|---|---|---|
| sg | pl | |||
| 2 | f | bodåjże przyjéżdżała | m an | |
| 3 | m | by przyjéżdżåł | m pers | by przyjéżdżali |
| impersonalis | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| praet | przyjéżdżåno | |||||
| fut | będzie przyjeżdżåno | |||||
| participia | ||||||
| part praes act | przyjéżdżając | |||||
inf przyjéżdżać (8). ◊ praes 1 sg przyjéżdżåm (2). ◊ 3 sg przyjéżdżå (1). ◊ 1 pl przyjéżdżåmy (1). ◊ 2 pl przyjéżdżåcie (2). ◊ 3 pl przyjéżdżają (16). ◊ praet 1 sg m -m przyjéżdżåł (2). ◊ 3 sg m przyjéżdżåł (7). f przyjéżdżała (1). ◊ 3 pl m pers przyjéżdżali (13). ◊ con 2 sg f bodåjże przyjéżdżała (1). ◊ 3 sg m by przyjéżdżåł (1). ◊ 3 pl m pers by przyjéżdżali (2). ◊ impers praet przyjéżdżåno (2). ◊ fut będzie przyjeżdżåno (1). ◊ part praes act przyjéżdżając (2).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w.
przyjeżdżać do kogo (12): gdy ná Dwor do was my Ziemiánie przyieżdżamy/ radzćie o nas OrzRozm R2v; BielKron 126v, 128v, 428v; Ad eos mercatores saepe commeant, Częſto do nich krámárze prziyeżdżayą. Mącz 217a; GórnDworz B8v; niektorem tez deputatom do ſiebie przijezdzac kazal á odniego gotowe Decreta brali PaprUp I4; JanNKar C2 [2 r.]. Cf »przyjeżdżać w gościnę«, »przyjeżdżać w poselstwie«.
przyjeżdżać od kogo (1): miaſto Moyzeſza wlożilem Schenſzmida [...] ieno że ſnadz nie od Gdańſczan prziiezdzal, ale od Olblążan KochList nlb 3.
przyjeżdżać k(u) komu (3): BielKron 165v; Potym przyieżdżáli ku niey kſiążętá wielkie/ żądáiąc iey áby im ſlubiłá HistRzym 105v, 102v.
przyjeżdżać do czego [= aby uczestniczyć w czym] (1): A do tákowego ćwicżenia/ godźiłoby ſię/ áby Woiewodowie/ Káſztellanowie/ Stároſtowie/ y inſzi tym podobni vrzędnicy/ oſobámi ſwemi przyieżdżáli: áby ſię wſzytko pod zwierzchnośćią/ á zwiętſzą pilnośćią dźiało ModrzBaz 111v.
przyjeżdżać dla czego [= w jakim celu] (2): Ztądże potym do Włóch dla téyże náuki, y dla ięzyká Láćińſkiégo [...] iáko do źrzódłá y do mátki z inſzych narodów przyiéżdżano, y dotąd przyéżdżáją JanNKar C2.
przyjeżdżać na co [= aby wziąć w czymś udział] (6): BielKron 450; po Leonie 9 Papieżu ieſcże więcey w vporze ſwym y odſzcżepieńſtwie twárdzieli iáko ſkámieniáli Grekowie: iż mieyſcá żadnemu vpominániu Pápieſkiemu nie dáli/ áni ná Synody ná ktore cżęſto przyzywáni byli/ przyiezdżáć/ á prawdę ſwoię pokázáć/ niechćieli. SkarJedn 253; GórnRozm F4v; Viná vſtáwiona ná Biſkupy, Woiewody y Káſztelany: którzy ná Séymy Powiátowé nieprzyiezdzáią. SarnStat 29; Aby ći/ którzy wożą Sól in diſtrictu Colomiennum. áby y ſkłádu niemieli/ áni przedawáli/ iedno w Kołomyiéy: á ludźie záś/ którzy ná targ przyiéżdżáią/ máią v mieſczan kupowáć. SarnStat 1049, 152.
przyjeżdżać na co [= w jakim celu] (1): Przyieżdżáią vſtháwicżnie z połnocnych źieḿ [...] ludzie dzicy na kupie do Grunlándiey BielKron 295.
przyjeżdżać po co [= aby coś nabyć] (1): Po kthorą Sol drudzy Nigrytowie bárzo cżarni ludźie/ á ſrodzy y ſzpátni przyieżdzáią BielKron 450.
przyjeżdżać na czym (1): yakom ya nyeprzyyesdzal na wozye mayacz w nyem konya yednego na ymyenye yego na wolya bronyssewska do Gayv yego ZapWar 1525 nr 2344.
przyjeżdżać dokąd (18): ZapWar 1525 nr 2344; Leop Gen 41/57; OrzRozm R2v; Kupcy Tureccy ktore zowiemy Mángowie gdy tám przyieżdżáią/ tárguią źiemię ná łokieć BielKron 268v, 291v, 437v, 446v; áby ták przyiechał ná plác [dworzanin na turniej]/ iákoby w podziwieniu był v wſzytkich [...]. Ku temu też y to przyłożę/ áby oſtátnim ná plác nie przyieżdzał/ bo poſpolicie ludzie/ pilniey pátrzą ná pirwſze kthorzy wyiádą/ niż ná oſtátnie GórnDworz I7v; CzechEp 18; JanNKar C2 [2 r.]; A tákowé Targowé bráć ma [...] nie ináczéy: iedno iáko práwem poſpolitym y zwyczáiem w mieśćiéch y w miáſteczkach onych/ do których będźie przyiéżdżano/ zwykło bydź brano. SarnStat 312, 295, 857, 871, 872, 1119, 1238.
przyjeżdżać skąd (13): A iż cżęſto poſłowie z woyſká przyieżdżáli powiádáiąc/ iż [...] BielKron 403v, 264; O wolnym przedawániu zboza zá gránice: y o wolnym kupowániu tych, którzy z cudzych ziem tu przyiézdzáią. SarnStat 295. Cf »z dalekich krain przyjeżdżać«, »przyjeżdżać z rozmaitych krain«.
przyjeżdżać którędy (3): Z obudwu Indiy/ z Etiopiey/ z Perſyiey morzem kupcy przyieżdżaią z drogiemi kupiámi. BielKron 264; Wielekroć tám Luzytani/ to ieſt Portugálcżycy ten kray złupili/ Aráby y s kupiámi pobieráli/ wodą przyieżdzáiąc. BielKron 449v, 446v.
cum inf (1): iż oná [królowa Saba] z dáleká przyiezdżáłá ſłucháć mądrośći Sálomonowey SkarKaz 517b.
Ze zdaniem celowym (1): zewſzytkich ziemic przyieżdzáli [Omnesque provinciae veniebant] do Egiptu iżby kupowáli zboże ku żywnośći/ á głodu niećierpieli. Leop Gen 41/57.
W przeciwstawieniach: »przyjeżdżać ... wracać się, wyjeżdżać« (2): Węgierſkim y Sląſkim obywátelom będźie wolno z rzeczámi y z kupiámi którémikolwiek w tym czáśie do króleſtwá náſzégo przyiéżdżáć/ y z króleſtwá z inémi którémikolwiek rzeczámi przez wſzelkiéy trudności do domów ſwych ſie wrácáć SarnStat 1238; z nich [sejmów] z więtſzym rozwaśnienim wyiezdżaćie/ niźli przyiezdżaćie. SkarKazSej 673a.
»[do kogo dokąd] w gościnę przyjeżdżać« (1): ysz przodkowie naschi Czarzi [...] do wyelkyego xyedza Wytolta y do wyelkiego Cazymierza do wyelkiego panstwa, wyelkiego Xyąſtwa Lythewſkiego wgoſtzyne przyeſzdzaly. LibLeg 10/95.
»przyjeżdżać z kupiami, [dokąd] po kupiectwie« [szyk zmienny] (3:1): Przy ieźierze Kitay/ ludźie ſą cżarni/ mowy dźiwney przyieżdżáią s kupiámi/ máią Perły/ kámienie/ Korale/ Gágátki y ine BielKron 433v; Przyieżdżáią do Rygi z rozmáitych krain po kupiectwie BielKron 437v, 264; SarnStat 1238.
»przyjeżdżać [do kogo] w poselstwie« (2): yakom ya namnieyſchi ſluzebnyk. Czessarza yego M. Tureczkiego przyezdzal do v. k.m. wpoſſelſtwye wkrziwdach poddanich yego Czeſſarſkiey M. Zamkv Oczakowſkiego LibLeg 11/106v; StryjKron 135.
»przyjeżdżać z rozmaitych krain, ze wszytkich (a. roznych) ziem(ic)« [szyk zmienny] (4:2): Leop Gen 41/57; Przyieżdzáli też tám do niego [do Aleksandra do Babilonu] z rozmáitych kráin poſłowie ſkárżąc ſie ná iego przełożone BielKron 126v, 128v, 437v [2 r.]; GórnDworz D4.
przyjeżdżać do czego (1): iż ſniey [wieży w Aleksandrii] widáć ná morze dwie śćie mil láternę z ogniem/ przez ktorą ſie żeglarze znácżą gdy do portu przyieżdżáią. BielKron 270v.
przyjeżdżać [ku komu], ku czemu (3): BielKron 344v, 434v; A gdy iuż [Saul] iechał w drogę/ przythrefiło ſie iż przyieżdzał ku onemu Dámáſzkowi. A náthychmiaſt go wneth obiáśniłá ſwiátłość z niebá. A gdy vpadł ná zyemię/ vſłyſzał głos RejPos 282v; [[Florenc chcący porwać królewnę sprzed namiotu] z tą myślą kniey przyieżdżáiąc/ á boiąc ſie by mu pod namiot nieuſtąpiłá/ cżynił iákoby iuż kniey z koniá chćiał HistOtton 58v].
przyjeżdżać dokąd (1): [Skanderbeg] wſzędzie Ierzyká Deſpotá/ ácż nie zchućią/ poráźił/ á do Andrynopolá przyieżdżał po porażce [= zadaniu klęski] BielKron 242v.
Formacje współrdzenne cf JECHAĆ.
AN, ZCh