[zaloguj się]
[pdf]

PRZYKŁADANIE (11) sb n

Oba a jasne, e pochylone.

Fleksja
sg
G przykładaniå
A przykładanié
I przykładaniém, przykładanim
L przykładaniu

sg G przykładaniå (4); -å (1), -(a) (3). ◊ A przykładanié (3); -é (1), -(e) (2). ◊ I przykładaniém (1) SarnStat, przykładanim (1) WujNT. ◊ L przykładaniu (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII w. s.v. przyłożyć.

1. Umieszczanie czegoś w bezpośredniej bliskości (często na czymś), stykanie; przytykanie, przyłączanie; adiectio, adiectus, admotio, admotus, appositio, appositus Cn (5):

przykładanie czego (3): Skąd [Mar 6/13] też ieſzcze mamy/ że Apoſtołowie y inni święći ludzie mieli moc cudow czynienia/ nie tylko przez ſłowo ſwe [...]: ále też przez przykłádánie rzeczy ſtworzonych/ ktore też máią nieiáką moc do vleczenia chorob. WujNT 148, 152, 155.

Wyrażenie: »przykładanie zwirzchne (a. zwierzchnie)« (2): Pan Chriſtus wiele rzeczy dotknienim ſámym czynił: náuczáiąc nas nie gárdzić dotykánim ſię y przykłádánim zwierzchnim rzeczy świętych WujNT 155, 152.
a. O zewnętrznym stosowaniu środków leczniczych (2): Po napierwſzem przyłożeniu [plastru]/ tedy będzie priſzcż cżarny/ á zawżdy ſie w ſobie będzie burzył: aż ſie przepuknie dla tego przykładania/ potym pociecże ropa ſzpetna pocżyrniała FalZioł V 71v, V 92v.
2. Dodawanie czegoś, dokładanie [w tym: czego (5)] (6):
a. O rzeczach materialnych (2):
Wyrażenie: »przykładanie drew« (1): Pewna rzecż ieſt iż ciepło w ciele więcey ſie ſili gdy pokarmu przyłożą. Iako y ogien mnozi ſie z przikładania drew GlabGad F6v.
Przen [czyje] (1): Cżart ſobie lekcze ważi yego [Kupca] przikładanié [dobrych uczynków na wagę] RejKup aa8v.
b. O procedurach prawnych; adiunctio Cn [czego] (1): Thes czo sie thicze vkroczenia sprawiedliwosczi iako in accessoriis kazdego sandu przikladania rozmislania sandowego formul ku zapisowi i insich wsisthkich rzeczi ktore ku viprawieniu richleisemv sandow voyevodztwa zieḿ insich prziiali [posłowie mazowieccy] [...] ZapWar 1545 nr 2646.
c. O abstraktach (2):

przykładanie ku czemu (1): álbo wſzytko opuſzcżáiąc/ iáko cżynią Zakonnicy/ álbo ná vbogie wydáiąc/ álbo przynamniey máiąc ie/ bez przykłádánia áffektu y miłośći ku nim WysKaz 6.

Wyrażenie: »przykładanie pilności« (1): Piękna też to/ ieſliż nie w wylewániu krwáwego potu/ przynamniey w przykłádániu pilnośći/ y vżyćiu trudu iákiego ná modlitwie/ Páná Iezuſá náśládowáć. LatHar +10.
d. O wydawanych sumach pieniężnych (1): tákże y té długi/ ná któré ſie ſupra fidem publicam zádłużą/ zá przykłádániém pieniędzy z tych wysſzéy pomienionych/ Contribuciy tu vchwalonych/ wypłácáć máią/ ile gwałtownieyſzé Rzeczypoſ⟨politej⟩ potrzeby około téy woyny Tureckiéy dopuſczą. SarnStat 443.

Synonimy: 2. przyczynianie, przydawanie.

Cf PRZYKŁADAĆ

PP