[zaloguj się]
[pdf]

PRZYNALEŻEĆ (182) vb impf

a pochylone, pierwsze e jasne; -éć (7), -eć (4) SarnStat (7:4).

Fleksja
inf przynåleżéć
indicativus
praes
sg pl
3 przynåleży przynåleżą
praet
sg pl
3 f przynåleżała m an
n przynåleżało subst przynåleżały
fut
sg
3 f przynåleżéć będzie
n będzie przynåleżéć, przynåleżéć będzie
imperativus
sg
3 niech przynåleży
conditionalis
sg pl
3 f by przynåleżała m an
n by przynåleżało subst by przynåleżały

inf przynåleżéć (9). ◊ praes 3 sg przynåleży (116). ◊ 3 pl przynåleżą (30). ◊ praet 3 sg f przynåleżała (2). n przynåleżało (9). ◊ 3 pl subst przynåleżały (4). ◊ fut 3 sg f przynåleżéć będzie (3). n będzie przynåleżéć (2), przynåleżéć będzie (1) SarnStat (2:1). ◊ imp 3 sg niech przynåleży (1). ◊ con 3 sg f by przynåleżała (2). n by przynåleżało (2). ◊ 3 pl subst by przynåleżały (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w.

1. Mieć związek, odnosić się do kogoś lub czegoś, dotyczyć; attinere, pertinere Calep, Cn; concernere JanStat; attingere, competere, facere, habere, spectare Cn (34): Attinere – Przinaliezecz, Co ſzie mnie tknie. Calep 112a.

przynależeć do czego (2): GórnDworz Q4v; ábowiem w świątośćiách przyymowániu potrzebna ieſt wiárá ónego/ który świątość przyymuie: áby vwierzył obietnicóm/ kthóre przynależą do świątośći BiałKat 248v.

przynależeć komu, czemu (6): RejPosRozpr c4; ReszHoz 123; roſkázuiemy: ábyśćie tę vſtáwę náſzę w mieśćiéch/ y w miáſteczkách v kośćiołów fárſkich w święté dni/ przez iáwné obwołánie dla wſzyſtkich/ którym przynależy wiádomość [ad universorum quorum interest noticiam JanStat 1050]/ kazáli opowiedźieć. SarnStat 275; Téż wſzyſtki ſpráwy znácznieyſzé/ ktoré przynależą źiemiam przerzeczonym/ zá rádą Rad źiem przerzeczonych/ będźiemy kończyć y ſkázowáć. SarnStat 1118, 275; [HerbOdpow Gg2; wolno theſz kazdemu brathu czechu tego naſzego ÿachacz z robothą ſwoÿą kthora przÿnalezÿ rzemÿeſlu krawieczkiemu MetrKor 1581 129/65]. Cf Zwrot.

przynależeć ku czemu (1): (nagł) Papieſz Lámpy wymyſlił. (–) [...] Ku ogniu teſz/ álbo ku thym Swiecom/ przynależą Lámpy KrowObr 90.

przynależeć na kogo, na co (7): Gdy śię modlił krwáwym potem/ był pogębkowan: gdy náuczał/ gdy vkrzyżowan był: y wſzyſtki inſze vniżoné ſpráwy iego/ te ná ſámé człowieczeńſtwo przynależą. BiałKat 86, 256 [3 r.], 257 [2 r.]; czemu [wywozowi i wwozowi towarów przez Węgrów i Ślązaków] niema záwádzáć tákié zámknienié/ któré tylko ná poddáné náſzé przynależéć ma. SarnStat 1238.

Zwrot: »[komu] własnie przynależeć« (1): Nápiſano w Zakonie Bożym: Cżći oycá y mátkę twoię [...]. A to co ſtárym powiedzyano było/ Páweł s. vcży że też to ludziom Krześćiáńſkim właſnie przynależy RejPosWstaw [414].
α. W objaśnieniach słownikowych łacińskich przymiotników odrzeczownikowych (10):

przynależeć do czego (9): Epistolaris, Quod ad epistolam pertinet – Czo przinąlezi do piſsaniąliſtow. Calep 368a; Herbarius, Quod ad herbas pertinet – Rzecz ktorą do zioł przinalezy. Calep 477b; Muscarius, Quod ad muscas pertinet – To czo do much przinalezi. Calep 682b; Scutarius, Quod ad scuta pertinet – Tenktori do tarczi przinalezi, pawezniczi. Calep 958b, 9a, 386a, 690a, 713b, 828b.

przynależeć komu (1): Quaestorius, Quod ad quaestorem pertinet – Czprazinaliezi poborzi [lege: co przynależy poborcy]. Calep 884b.

a. Być nieodłącznie związanym, stanowić istotną cechę, warunek (8):

przynależeć do czego (2): bo cnotliwé vczynki potwiérdzáią wiárę/ y do práwéy pokuty człowieká chrześćiáńſkiégo przynależą. BiałKat 376 marg; ReszHoz 127.

przynależeć czemu (5): IZ káżdemu Sądowi przynależy práwo: przyſtoyna rzecz ieſt naprzod wiedźieć Opiſánie Práwá GroicPorz a; WujNT 738. Cf Zwrot.

przynależeć na co (1): náuczyć ćię chcę co ná tę wiárę przynależy: co wierzyć maſz: iákim porządkiem maſz śie poznáć w Wierze Chryſtuſowéy/ á w Kośćiéle Chrześćiáńſkim być BiałKat 40v.

Ze zdaniem podmiotowym (1): Ale oprocż tych rzecży/ ktore tá Swiątość z inſzymi Swiątośćiámi ſpolne ma. Naprzod ono właſnie Bierzmowániu przynależy/ iż Krztu S. łáſkę ku doſkonáłośći przywodźi. KuczbKat 155.

Zwrot: »własnie [czemu] przynależeć« (2): KuczbKat 155; áby/ gdy rzecż bywa o dobrych vcżynkach/ iáko tu teraz/ [...] niechcieliſmy thego przypiſowáć zaſługam á vcżynkom náſzym/ czo właſnie przynależy łáſce Bożey/ przez zaſługę męki Páná Kryſtuſowey. RejPosWstaw [213].
2. Być czyimś; pertinere Modrz, JanStat, Cn; esse alicuius Modrz, Calep; competere, spectare JanStat, Cn; concernere, contingere, deberi, incumbere, subiacere JanStat (77):
a. Jako własność (lub rzecz do chwilowej dyspozycji) (7):

przynależeć komu (4): [Panowie do ołtarza nieśli: koronę, sceptrum, jabłko, miecz] Potym [po pomazaniu i poświęceniu szat koronowanego] pánom ktoremu co przynależáło/ Z ołtarzá oddawano/ ich nośidłá cáło. StryjWjaz C2v; SarnStat 1118. Cf Zwrot.

przynależeć na kogo (1): wſzyſtká źiemiá Pomorzka [...] ze wſzyſtkiémi Zamki/ Miáſty/ [...] y ze wſzytkiémi przynależnośćiámi/ y z páńſtwem wſzech pożytków y wſzégo Páńſtwá/ któré przynależáły ná przerzeczonégo Páná Królá Káźimiérzá y ku króleſtwu Polſkiému/ máią y teraz należéć SarnStat 1088.

Zwrot: »prawem [komu] przynależeć« (2): która to źiemiá Bełzka ſpráwiedliwym Tytułem/ práwem ſłuſznym dźiedźicznym ſpadáiącym nikomu innému/ iedno nam przynależáłá y przynależy [iure legitimo ... nos et nullum alium contingebat, atque contingit et concernit JanStat 796]. SarnStat 1053.
Przen [komu] (2):
Zwroty: »prawem przynależeć« (1): Iż iuż ieſth złupion on mocarz á nieprzyiaciel twoy [tj. czart] z onego kroleſtwá [tj. świata]/ ktore był chytrze wyłudził ná przodkoch twoich/ ktore tobie práwem przyrodzonym/ á práwie ſpatkiem właſnie przynależáło/ á iuż záſię tobie ieſt przywrocono. RejPos [77]v.

»własnie przynależeć« (2): RejPos [77]v; Tá tedy ſpráwiedliwość/ nie tylko káżdemu przywłaſzcża co komu właſnie przynależy/ ále też nic nikomu nie wydzyera/ owſzem rzecży ſwoie właſne ſpráwiedliwie rozdáye. RejPosWstaw [212]v.

b. Jako uprawnienie (często do przejęcia majątku): przysługiwać; sequi, tangere JanStat (34): ieſli zá trzećim roſkazániém [Żyd wezwany] nie przydźie/ winę/ która przynależy zá to/ niech przerzeczonému Sędźiému zápłáći. SarnStat 254.

przynależeć do kogo, do czego [= instytucji itp.] (7): A gdy niemáſz przyiaćioł y żony/ tedy ſpadek przynależy do ſkárbu Krolewſkiego/ kthory iuż ieſt oſtátecznym Dźiedźicem. GroicPorz ggv, ff3v, ggv, oo3v; Lowienie Ryb y Cłá ſtáré do Zakonu przynależeć máią. SarnStat 1089 marg, 1071. Cf Fraza.

przynależeć komu (19): Wyedząc thedy rodzicowye iż przynależy kroleſtwo nyebyeſkye nyemowyątkom/ wto ſie wdáwáć będą/ áby [...] przez krzeſt były wyedzyone ná to zdrowye duſſne. GliczKsiąż D; ieſli Kráwiec ſukno zápłáći Pánu/ tedy Kráwcowi przynależy ſpráwá przećiw złodźieiowi. GroicPorz ee2v, ſ4v; WujJudConf 170; RejPosWstaw 143v; Calep [877]a; Zá głowę Zydowſką winá Pánu zwiérzchnému przynalezy, to ieſt, ſprzedánié dóbr [zabójcy] do ſkárbu. SarnStat 253; zkąd [z roztrwonienia majątku przez starszych braci] bráćia młódſzy w dźiećinnych lećiéch będący/ ná dobrách oyczyſtych/ których im iednákowa część przynależy/ bywáią oſzukawáni. SarnStat 593, 352, 474, 593, 594. Cf Fraza.

przynależeć na kogo (8): ále tylko o część ſwą dźiedźiczną/ która nań przynależy/ ma zupełną moc Práwem czynić. SarnStat 592, 189, 1245, 1254. Cf Fraza, Zwrot.

W charakterystycznych połączeniach: przynależy cło, część (dobr, dziedzictw) (8), dawność (3), dziesięcina, ekscepcyja, imienie, krolestwo niebieskie (2), listy [uprawniające do czegoś], łowienie [= przywilej łowienia] ryb, podymne, przywilej, spadek (3), sprawa [jaka] (2), wina (3), zbawienie, ziemie [jakie]; przynależeć z staradawna; przynależeć do Kościoła, do skarbu krolewskiego (3), do zakonu; przynależeć dziateczkom, kożdemu z osobna, krolowi, niemowiątkom, panu, sierocie, stronie pozwanej, wojtowi, wszystkim.

Fraza: »prawo przynależy; z prawa, prawem, wedle prawa przynależeć« [w tym: komu (7), na kogo (2), do kogo (1)] = iure pertinere Modrz; ius competit (competebat), praescriptio pertinet JanStat (4;4:1:1): GroicPorz d3v; Záprawdę te źiemie/ ktore ábo towárzyſze náſzi/ ábo przyiaćiele nam dobrze záchowáni/ przez wiele wiekow trzymáią/ y mieſzkáią wnich/ choćia ſię zdádzą nieiákim práwem do nas przynależeć/ wſzákże lepiey áby zá słuſznemi kondyciámi iym były pozwolone/ niżli woyną odbieráne. ModrzBaz 106; którzy bráćią/ álbo powinowáté ſwé zábiiáią/ w oyczyſté dobrá nie mogą wſtępowáć [...]/ y potomſtwo ich oddalamy od wſzelkiéy częśći tákowych dźiedźictw: któraby im z práwá przynależáłá [privamus omni legitima talium haereditatum portione JanStat 564] SarnStat 595 [idem] 610, 1091 [2 r.], 1096, 1211, 1250, 1253.
Zwrot: »[na kogo] z działu przynależeć« (2): [Gdyby wdowa wychodziła za mąż] tedy ſkázuiemy/ iż tylko ná ono [osierocone] potomſtwo wſzyſtkié dobrá oycowſkié cále z drugą częśćią/ która ná nie z dźiału przynależéć będźie [cum alia parte, ipsos in divisione concernente JanStat 575]/ wſzyſtkich dóbr máćierzyńſkich/ [...] niech przypádną. SarnStat 630 [idem] 639.
Szereg: »przynależeć i ściągać się« (1): [przerzeczony A.] będźie powinien/ y iego potomkowie będą powinni względem przerzeczonych dóbr [...] od wſzyſtkiégo przenágábánia práwnégo/ v wſzyſtkich Sądów Króleſtwá przez wſzyſtki dawnośći Ziemſkié/ iáko ná którą oſobę płći y ſtanu oboygá źiemſka dawność przynależy y śćiąga ſie/ brónić SarnStat 1254.
c. Jako obowiązek, zakres kompetencji; decere Modrz; expedire, manere, oportere JanStat (36):

przynależeć komu (24): Nie może też Powod przećiw niemu [przysięgającemu] czynić o krzywoprzyſyęſtwo/ Abowiem tá iuż ſpráwá nie iemu przynależy/ ále Pánu Bogu [...] tho ma być poruczono. GroicPorz z4v; ActReg 165; [podskarbi nadworny] onémi [pieniądzmi] będźie ſzáfował/ zá roſkazániém Królá Iego M. y wſzyſtkié inné rzeczy będźie czynił z Dworzány y z naiemnémi żołniérzmi/ któré Podſkárbiému Koronnému przynależą. SarnStat 335, 42, 157, 310, 312, 566, 691, 771. Cf Fraza, Zwrot.

przynależeć na kogo, na co (9): Miáry káżde y wagi [...]/ ktore Hetman Mieyſki/ álbo ten ná ktorego then vrząd oſobliwie przynależy/ ze dwiemá z Rády częſto opátrowáć powinien GroicPorz b4, b4, d, cc4v, hh4v; ModrzBaz 26, 49v; IEſt przynieśiono przed nas: iż Stároſtowie náſzych źiem poſpolićie wſzyſtki ſpráwy/ któré ná ich ſądy nie przynależą/ ſkázuią y ſądzą SarnStat 528, 830.

cum inf (10): Też ná vrząd Rádźiecki przynależy/ roſterkow w Mieſćie niedopuſzczáć GroicPorz b4, d, aa3v, hh4v; ModrzBaz 49v; wſzákże dla tego/ iż dwá vrzędnicy w iednych ſpráwách obieráią ſię: [...] á ztąd przydawáły ſie obłędliwośći y omieſzkánia w tych rzeczach/ któré im przynależáło opátrowáć y czynić: [...] SarnStat 310; ále tákowy pozwány ſwégo práwá álbo rzeczy przed Sędźim/ którému takową rzecz ſądźić przynależy [coram Iudice competenti JanStat 515]/ dochodźić ma. SarnStat 566 [idem 771], 691, 771.

Ze zdaniem podmiotowym (2): GroicPorz cc4v; Co przynależy ná Senat/ y ná wſzytkie inſze oſoby rádne/ áby około wotowánia ná wſzytko bacżenie mieli. ModrzBaz 26.

Fraza: »[komu] (to) przynależy wiedzieć« [w formule urzędowej] [szyk zmienny] (11): S.G. Woyth przyſyęgły Miáſtá.N. oznáymuię tym to piſánim káżdemu komu to przynależy wiedźieć/ iże [...] GroicPorz p2, k, aa3v, llv; [My, Król] Pomorzkiéy/ Pruſkiéy źiemie/ Pan y Dźiedźic/ rć. Ná wieczną pámięć. Oznáymuiemy którym to wiedźieć przynależy [Significamus tenore praesentium quibus expedit JanStat 1016] wſzyſtkim teraz y ná potym będącym/ którzy tego wiádomość będą mieć: Iż [...] SarnStat 951, 8, 986, 997, 998, 1086, 1215.
Zwrot: »właśnie(j), z własnej persony przynależeć [komu]« (2:1): aby Sędźia ſądźił wedle powieſći ſtron y wedle wywodow. Abowiem w ten czáś Sędźia ieſt Perſoná iáwna/ ktoremu z właſney Perſony nie przynależy w oney ſpráwie nic wiedźieć GroicPorz aa3v; RejPos 23; Iákoż tedy y w ktorey rzecży ſłużyły niewiáſty koſciołowi? Bez wątpienia że vſługowáły vboſtwu w tym co im właſnie przynáleżáło. RejPosRozpr c2v.
3. Być należnym (o ustosunkowaniu się i sądach wobec kogoś, zwykle: Boga) (12):

przynależeć do czego (1): od chwálebnego obyczáiu nie odſtępuy: áby ćie kto miał ná to náwieść: iżebyś miał ná to pozdrowienie [archanielskie, tj. modlitwę Zdrowaś Maryjo] niewſpómináć/ [...] nabożnie nie mówić z wiárą stáką: iáka do niego przynależy. BiałKat 231.

przynależeć komu, czemu (10): A ták ſłuſznie wſzytká tá cżeść/ ktora ſie Swiętym wyrządza ſámemu Chriſtuſowi przynależy WujJud 56; ábyśćie tey Pánnie zá wſzyſtki dobrodźieyſtwá wſzelkiego domu Iágełłowego táką pocćiwość y wdźięcżność pokázowáli iaka iey ſtąnu Krolewſkiemu przynależy. BiałKaz M3, E4, F3 [2 r.], F3v [2 r.], G2v. Cf Zwrot.

Zwrot: »własnie przynależeć [komu czemu]« (2): nie godźi ſie tego przywłaſzcżáć ſpráwie cżłowiecżey pod zaſłoną vſługowánia/ co właſnie przynależy ſámemu Pánu Bogu RejPosRozpr b4, b4.
4. Być częścią czegoś, wchodzić w skład; obtinere, pertinere, spectare JanStat (13):

przynależeć do czego (1): dla czego nas vczóno przy paćierzu zárázem ARchányelſkiego pozdrowienia? Cóż? ábo iáka modlitwá ieſt. czy do modlitwy Páńſkiey przynależy? BiałKat 223v.

a. Być członkiem zespołu [do kogo] (1): ſámi ſie wydawáią iáwnie/ iż nie ſą potomkowie Apoſtołow Kryſtuſowych. Ale do onych przynależą o ktorych Apoſtołowie Páńſcy prorokowáli WujJudConf 125.
b. O terytorium (11): iż dobrá ſwé dźiedźiczné/ to ieſt wieś N. ze wſzyſtkim téy wśi dźiedźictwem/ y ze wſzytkimi do téy wśi przynależnośćiámi/ którymbykolwiek ſpoſobem przynależáły y przychodźiły/ [...] Szláchetnému N. z N. przedał ná wieki SarnStat 1250, 1097.

przynależeć do czego (5): Polacy wywodzili záś Podole z dawná do Korony przynależeć. StryjKron 612; wrakowniczi wmayęntnoſczi swy dzedziczny Mlyn staką Rolą sląką sogrodem czo sweka [lege: z wieka] do thego Mlina przinaleſzalo: przedalem ZapKościer 1582/40v; dwory pożytki y ze wſzyſtkiémi innémi przyległośćiámi do rzeczonégo Zamku Máryenburgu máią przynależéć. SarnStat 1091, 1089 marg, 1110.

przynależeć ku czemu (4): któré [pożytki] z ſtárádawná ku temu N. dźiedźictwu przynależáły SarnStat 1249 [idem] 685, 685, 1249. [Cf też 2.a. SarnStat 1088.]

W charakterystycznych połączeniach: z (stara)dawna przynależeć (5), z wieka; przynależeć ku dziedzictwu (2), do Korony, do Krolestwa Polskiego, do majętności (2), do młyna.

5. Podlegać czyjejś władzy, jurysdykcji; pertinere JanStat, JanPrzyw; cohaerere JanStat (14):

przynależeć do czego (11): Tákże ieſli mężobóycá nieośiádły/ á o mężobóyſtwo przez pozew náſz v Fáry álbo w Plebániiéy/ do któréy przynależy/ pozwány niepoſłuſznie przed námi nie ſtánie/ [...] SarnStat 606. Cf »do prawa przynależeć«.

przynależeć komu (1): [pokój] z tymże Kaźimierzem Pánem Krolem/ króleſtwem Polſkim/ Kśiążęty/ Pány/ Páńſtwy/ Ziemiámi/ Koádiutory/ y témi którzy im przynależą poddánémi SarnStat 1086.

Zwroty: »przynależeć [czyjej] opiece (a. pieczy)« [szyk zmienny] (2): Niepráwnie miedzy námi podźielono rzeczy/ Któré ták mey iáko twéy przynależą pieczy. Bo ty córy méy żywot chceſz przywłaſczyć twemu Száfunku: zoſtáwuiąc záś ſtárániu memu/ Płácze/ łzy/ y kłopoty ZawJeft 40, 40.

»do prawa [= jurysdykcji terytorialnej] przynależeć« = ad ius pertinere JanStat, JanPrzyw (10): dla których długów mieſczánié zwykli kmiećie w mieśćiéch y w miáſteczkách zápowiádáć/ zátrzymawáć/ y pozywáć/ opuśćiwſzy práwo/ do którégo kmieć względem mieſzkánia ſwégo przynależy. SarnStat 293 [idem 665, 920], 351, 565, 665 [2 r.], 771, 893, 920 [2 r.], 921.

6. Służyć czemuś, być przydatnym; pertinere Modrz, JanStat (10):

przynależeć do czego (1): że to Rzecżypoſpolitey ieſt rzecż bárzo pożytecżna/ áby zákazano wnoſzenia wſzytkich rzecży/ ktore do zbytku przynależą ModrzBaz 82v.

przynależeć czemu (2): zebrałem téż z nich [z Ksiąg o lekarstwach] wſzelkié lékárſtwá weſpół: á ták któré głowie przynależáły/ zgrómádźiwſzy w kupę naprzódem położył SienLek a4v; RejPosRozpr c2v.

przynależeć ku czemu (7): [sługa miejski przysięga:] Ale cobym rozumiał przynależeć ku pożytkowi mieyſkiemu/ kthemu ſye záwżdy ſtáránim moim/ ile będę mogł/ przykłonić chcę. GroicPorz g2v; RejPosRozpr b4 marg; ReszHoz 121; vſtáwiamy: áby Prokurator [...] wſzyſtko czynić [mógł]/ co ku obronie ſpráwy iego przynależy SarnStat 143; [ustawiamy] áby żaden [...] ták w rzeczách przedáynych/ któré przynależą ku poſpolitym potrzebóm [ad communem omnium usum necessariis JanStat 279]/ iáko téż y w rzemieśléch/ y płacéy rzemieſłnikóm nie był vćiśnión. SarnStat 297, 571, 761.

7. Być stosownym, właściwym, możliwym dla kogoś lub czegoś: komuś coś godzi się, przystoi; coś jest dla kogoś wskazane; est alicuius Modrz, Cn; convenit JanStat, Cn; interest, proprium est Modrz; accidit, addecet, cadit, competit, condecet, decet, dignum est, meum est, quadrat, rectum est Cn (21):

przynależy komu, czemu (13): izali to [mieszkanie z miłośnicą] nie ieſt niecżiſti grzech? Záprawdę ſzkárády/ kthory żadnemu wyernemu krześćiyaninowi nye przynależy GliczKsiąż B7v, A4, M4v, O4v; Abowiem wiernym thylo thá modlitwá [o odpuszczenie grzechów] przynależy: [...] Lecz który ſye kolwiek nie okrzći/ [...] nie może Bogá oycá wzywáć BiałKat 211; Wiećie że ſtworzenie ſámemu Bogu przynałeży [!]. O tym Moyżeſz świadczy gdy Ziemie y Niebo á potym wſzyſtkie inſze rzecży od Páná Bogá ſtworzone przez śiedḿ dni/ być opowiáda. BiałKaz E3; że práwa cżeść á vcżćiwość/ nie zależy w zacnośći rodzáiu/ nie w bogáctwách/ [...] co zá rowno ták dobrzi iáko y źli miewáią/ ále w tych cnotách/ ktore właśnie dobrym przynależą [quae bonorum propriae sunt]/ iáko w roſtropnośći/ miernośći/ ſzcżodrobliwośći ModrzBaz 14; Abowiém przećiwnémi ſpráwámi [właściwymi mieszczanom]/ któré ſzláchćicóm nie przynależą/ ſzláchectwo w proſty y poſpolitégo człowieká ſtan ſie obráca. SarnStat 237; [PlutBBud O4]. Cf Frazy.

przynależy na kogo, na co (5): Y inſze wſzythki rzeczy chowáć chcę/ ktore ná dobrego/ wiernego Prokuratorá y obrońcę przynależą. GroicPorz e4; ModrzBaz 9, 22 [2 r.]. Cf »co przynależy«.

cum inf (2): To też ná zwierzchnego Páná przynależy [viri principis est]/ niepodnośić śię cżáſu ſzcżęśliwego powodzenia/ á cżáſu nieſzcżęśćia nie truchleć. ModrzBaz 22, 22.

Ze zdaniem podmiotowym (1): A ponieważ to ná káżdy wiek przynależy/ áby pilnośćią á przyzwycżáieniem gotował ſobie do vcżćiwych ſpraw ſnádny przyſtęp/ tedy pirwſzy wiek ták trzebá wychowáć y wyćwicżyć/ áby [...] ModrzBaz 9.

Frazy: »co przynależy« [w tym: komu, czemu (5), na kogo (1)] = quod convenit JanStat (7): GroicPorz aa4; Przetoż tam [w liście do Tytusa św. Paweł] porządnie wylicżył/ [...] co ſtárym przynależy/ młodym/ vſługuiącym ſłowem Bożym/ y wſzem ſługom poſpolitym. RejPosWstaw 21v; MycPrz A2v; niektórzy z nich [kmieci] w pychę podnoſzą ſie w drogich ſzátách chodząc/ y wydatki wielkié czyniąc/ co ich ſtanu nie przynależy SarnStat 293 [idem (2)] 665, 920; Sczęśćieś do nas wprowádźił/ z doſtátkiem wſzech rzeczy/ Máiąc/ co przynależy/ wſzytko w mądréy pieczy. GosłCast 17.

»jako przynależy [czemu]« (2): RejPos 306; ktorzi [kilku rządzących państwem] ieſli ſię w tey mierze ták ſpráwuią iáko ſámey cnoćie y iey przyrodzeniu przynależy [quae [oligarchia] si virtutem in primis spectet]/ zową ie Ariſtokratia/ to ieſt/ porządne oſob zacnych panowánie ModrzBaz 3v.

Szereg: »przynależeć i przystać« [szyk 1:1] (2): że ye [te nauki] zową Artes liberales tho yeſt/ wolne ſlácheckie/ że nie nyewolnikom ále wolnym ludzyom wyelce przynależą y przyſtoyą. GliczKsiąż M4v, O4v.
a. Bezpodmiotowo: trzeba, powinien (powinno się) [w tym: komu (4), cum inf (4)] (5): Powodowi co przynależy obáczáć niż ſye wda w Práwo. GroicPorz f2; á ktorzi maią krew łatwą ku zapaleniu/ tym gdy słonce pali wpokoiu być przynależy. KwiatKsiąż N4v, A4v; Trzy rzeczy kłádźie/ ofiárę/ poſt y modlitwę: otóż ty nie możeſz [...] ze trzech rzeczy dwu vczynić: ále káżdy zoſobná rozumiéć przynależy. BiałKat 348v; [A inſzych dni źimnych [...] [Spartanie] musieli ſię ćwicżyć ná polu/ by [...] y vmyſły y ćiáłá żołnierſkie nie oſłábiáły. Bárzo przynależy lás rąbáć/ ćiężary dźwigáć/ rowy przeſkákiwáć/ pływać po morzu álbo rzece/ [...] BusLic 47].
Fraza: »jako [komu] przynależało« (1): A wſzák vmárł [Zygmunt August] w tákim doſtátku iáko prawdźiwy Krol/ wſzák roſpráwił dom ſwoy iáko iemu przynależáło? BiałKaz M2v.
8. Być zobowiązanym do czegoś [na co] (1): iż ſie częſtokroć tráfia ſądóm Ziemſkim nie bywáć dla niebytnośći tych/ którzy máią ſpráwiedliwość ſkázowáć: [...] iákóż poſtánawiamy: áby w kożdéy Ziemi Króleſtwá náſzégo ſądy Ziemſkié czterzykroć do roku były odpráwowáné. Ná których Rocéch niech będą y ná nich niech śiedzą ći/ którzy względem Doſtoieńſtwá álbo Vrzędu ná ſądzenié ich przynależą [qui ad iudicia celebranda ... pertinent JanStat 454] SarnStat 915.

Synonim: 1. służyć.

Formacje współrdzenne cf 2.LEC.

Cf PRZYNALEŻĄCY, PRZYNALEŻENIE

ZCh