[zaloguj się]
[pdf]

1. PRZYPASAĆ (27) vb pf i [impf]

pf (27), [impf (praes)].

W inf oba a jasne; w imp -pa- (5) OpecŻyw, RejPs, BielKom, Leop, BielKron; -på- (3) LubPs, KochPs, KmitaPsal; w pozostałych formach -pa- (8), -på- (5); -pa- Leop (3), BibRadz (2), WerGośc; -på- StryjWjaz, Phil; -pa- : -på- BielKron (2:3).

Fleksja
inf przypasać
praet
sg pl
3 m przypasåł m pers przypasali
imperativus
sg
2 przypasz
3 przypasz

inf przypasać (5). ◊ [fut i praes 1 sg przypaszę, przypasåm.] ◊ praet 3 sg m przypasåł (7). ◊ 3 pl m pers przypasali (2). ◊ imp 2 sg przypasz (6) [cf też PRZYPASAĆ SIĘ]. ◊ 3 sg przypasz (2). ◊ part praet act przypasåwszy (5).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (trzy z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

1. Przewiązać czymś w pasie, biodrach (3):
Zwroty: »[kogo] pasy [I] przypasać« (1): A ſyny iego [Aarona, Mojżesz] w ſzáty lniáne vbrał ſubtylne/ y páſy przypaſał BielKron 37v.

»przypasać szatę« (1): á Ioáb przypáſawſzy ſzátę ſwą [Et Ioab erat accinctus tunica vestimenti sui] w ktorey chodźił/ przypáſał theż ná nię y miecz do biodry ſwey BibRadz 2.Reg 20/8. [Cf też PRZYPASAĆ SIĘ.]

Przen (1):
Zwrot: »przypasać biodra« (1): Ieſſcże y páncerz ſpráwiedliwośći/ y przyłbicę nádzieie gdy weźmiemy/ á gdy ták przypáſawſzj biodrá ſwe gotowo ſtać będziemy: koniecżnie żadny ſie nieprzyiáćiel o nas nie pokuśi Leop *A3v.
2. Przyczepi(a)ć, umocow(yw)ać, przywiąz(yw)ać [w tym: co (23)] (24): [Przypáſuię/ et przypáſam/ Accingo. Volck Vvv3v.]
Przen (1):
Zwrot: »przypasać pod się« (1): Przypáſz pod ſię odzyenie ſtráſzliwego wężá/ By tám iny nie ruſzał nád właſnego mężá. BielKom C6v.
a. U pasa lub bioder (o broni); accingere Vulg, Mącz; cingere se Mącz; cingere Calag; succingere Vulg (23): [Zenobia] Chodziłá w grubym odzyeniu łuk przypaſawſzy/ ſtrzeláłá źwirz rozmáity BielKron 153v; Kcher anlegen. Sáháidak przypáſáć. Cingere pharetram. Calag 310b.

przypasać komu [= sobie] (2): [Juda Machabejczyk] wdział ná ſie páncerz iáko Obrzym/ y przypáſał ſobie oręża woienne ku bithwie Leop 1.Mach 3/30; BielKron 229v.

[przypasać na co: Przypáſawſzy tedy Dawid miecż iego [Saula] ná odzienie ſwoie/ iął koſzthowáć ieſliby zbroyno mogł chodzić Leop 1.Reg 17/39 (Linde).]

Zwroty: »przypasać do biodr swych (a. do biodry swej)« (2): [Joab] przypáſał theż ná nię [szatę] y miecz do biodry ſwey [et super eam cingulum gladii coniuncti super lumbis eius] BibRadz 2.Reg 20/8; Rzekł k nim [Lewitom] Moiżeſz [...]/ á przypáſz káżdy mąż miecż do biodr ſwych/ á podźcie przez pośrzodek namiotow/ á káżdy zábiy przyiacielá ſwoiego y brátá. BielKron 35.

»przypasać do boku« = ponere super femur PolAnt [szyk zmienny] (4): Arcybiſkup [...] wźiął miecż y wyiął go z poſzew y dał go w rękę Krolowi/ á potym mu go do boku przypáſał BielKron 329v; StryjWjaz C3; KochPs 67; [królu] Przypaſz miecż do ſpokoynego boku twego/ Iedź potężnie do nieprzyiaćielá ſwego. KmitaPsal A4v; [BibRadz Ex 32/27 (Linde)].

»przypasać broń« (1): Niektorego dniá gdy mu [Dioklesowi] oznaymiono/ że nieprzyiaciele ná grunt iego náſzli/ przypaſawſzy broń poſpieſzył ſie do nich. Phil E4.

»przypasać miecz« = accingi gladio Vulg; ponere gladium PolAnt; accingere gladium, cingere se gladio Mącz; cingere gladium Calag [szyk zmienny] (16): Leop 1.Reg 25/13 [2 r.]; BibRadz 2.Reg 20/8; Przyſzli ſłudzy do Dawidá/ powiedzyeli niewdzyęcżność Nábálá. Dawid wnet przypáſał miecż/ kazał ſie nágotowáć cżterzem ſet ſłużebnych s ſobą BielKron 67, 35, 67, 229v; Mącz 54a [2 r.]; BielSpr 2; A potym [Parys] miecz przypasał srebrem obleczony A tarcz wielką KochMon 31; StryjWjaz C3; Calag 432b; KochPs 67; WerGośc 223; KmitaPsal A4v; [Leop 1.Reg 17/39 (Linde); BibRadz Ex 32/27; [Eneasz opowiada:] Tu wnet ſwóy miecz przypaſzę [Hinc ferro accingor II 671]/ tarcz biorę ná śię/ A znowu chcę wybieżeć w oné bitwy záśię. VergKoch 58].

»przypasać k sobie« (1): [Dawid] kazał ſie nágotowáć cżterzem ſet ſłużebnych s ſobą/ ktorzy tákież przypaſáli miecże k ſobie przećiw Nábálowi. BielKron 67.

Przen (3):
Zwroty: »przypasać biodram, na biodra, na biodrach« (1:1:1): OpecŻyw 35; Y przypáſz miecż możnoſći ſwoiey ná biodrá ſwoie [...]/ á ſtráſzliwe rzeczy ſpráwowáć będzie ręká boſtwá twego RejPs 67v; LubPs M2v.

»przypasać miecz« = okazać swą potęgę (3): Przypaſs miecż twóy biodrám twym krolu kriſte panie Iezu námotznieyſſy. OpecŻyw 35; RejPs 67v; LubPs M2v.

Formacje współrdzenne cf 2. PASAĆ.

Cf PRZYPASANY

LWil