« Poprzednie hasło: PRZYPOMINACZ | Następne hasło: PRZYPOMINAJĄCY » |
PRZYPOMINAĆ (613) vb impf
o oraz a jasne.
inf | przypominać | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
indicativus | |||||||
praes | |||||||
sg | pl | ||||||
1 | przypominåm | przypominåmy | |||||
2 | przypominåsz | przypominåcie | |||||
3 | przypominå | przypominają |
praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
1 | m | -em, -m przypominåł | m pers | przypominalismy |
2 | m | -eś, -ś przypominåł | m pers | |
3 | m | przypominåł | m pers | przypominali |
fut | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
1 | m | przypominać będę, będę przypominåł | m pers | przypominać będziemy |
3 | m | będzie przypominåł | m pers | przypominać będą, będą przypominać |
n | subst | przypominać będą |
imperativus | ||
---|---|---|
sg | ||
2 | przypominåj | |
3 | niech przypominå |
conditionalis | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
1 | m | przypominåłbych | m pers | bysmy przypominali |
3 | m | m pers | by przypominali |
impersonalis | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
praes | przypominå się | |||||
praet | przypominało się, przypominåno | |||||
participia | ||||||
part praes act | przypominając | |||||
inne formy | ||||||
pass praes sg 3 - przypominå się, bywå przypominåno; pass praes pl 3 - przypominają się; pass praet sg 3 m - przypominåł się; pass praet sg 3 f - przypominała się; pass praet sg 3 n - przypominało się; pass praet pl 3 subst - przypominały się; pass fut pl 3 subst - przypominać się będą |
inf przypominać (101). ◊ praes 1 sg przypominåm (42). ◊ 2 sg przypominåsz (11). ◊ 3 sg przypominå (193). ◊ 1 pl przypominåmy (12). ◊ 2 pl przypominåcie (5). ◊ 3 pl przypominają (23). ◊ praet 1 sg m -em, -m przypominåł (17). ◊ 2 sg m -eś, -ś przypominåł (16). ◊ 3 sg m przypominåł (34). ◊ 1 pl m pers przypominalismy (1). ◊ 3 pl m pers przypominali (7). ◊ fut 1 sg m przypominać będę (6), będę przypominåł (3); przypominać będę CzechRozm (2), NiemObr (3); będę przypominåł RejPs, KrowObr; przypominać będę : będę przypominåł CzechEp (1:1). ◊ 3 sg m będzie przypominåł (1). ◊ 1 pl m pers przypominać będziemy (2). ◊ 3 pl m pers przypominać będą (1), będą przypominać (1) KuczbKat (1:1). subst przypominać będą (1). ◊ imp 2 sg przypominåj (6). ◊ 3 sg niech przypominå (1). ◊ con 1 sg m przypominåłbych (1). ◊ 1 pl m pers bysmy przypominali (1). ◊ 3 pl m pers by przypominali (4). ◊ pass praes 3 sg przypominå się (1), bywå przypominåno (1). ◊ 3 pl przypominają się (1). ◊ praet [3 sg m przypominåł się.] f przypominała się (2). n przypominało się (4). ◊ 3 pl subst przypominały się (5). ◊ fut 3 pl subst przypominać się będą (1). ◊ impers praes przypominå się (5). ◊ praet przypominało się (8), przypominåno (2). ◊ part praes act przypominając (93).
Składnia dopełnienia sprawcy przy impers: przypominano od kogo (1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) i XVIII w. s.v. przypomnieć.
przypominać czego (1): Rzekł philozoph/ [...] A coby przypomináć tych dziwnych możnośći [Boga]/ Iáka ieſt dziwna ſpráwá w iego opátrznośći. RejWiz 111v.
przypominać komu (124): RejPs 65v, 129v, 133v, 137, 147 (9); RejJóz E4v, H2v, Kv; LibLeg 11/173v; Boy ſię ale Czarczie boga I tak czy iuż welka trwoga. Ty my iey yeſcze przyczyniaż A pieklo my przypominaż. RejKup h3, z3, aa2 [2 r.]; MurzHist H4, I2v; [św. Paweł] Ephezeyczyki podfirdza/ przypomináyąc im dobrodźyeyſtwá Kryſtuſowe KromRozm II e2v, e3, e4, i2; KromRozm III P4; GliczKsiąż H4v; I przypomina tám Papieżom/ vboſtwo innych páſterzow/ ſwiątobliwośći y wſtydliwośći. KrowObr 28v, 119v; Iż Ipokrátes/ on Philozoph zacny/ vcżynił rzecż do diſcypułow ſwoich/ [...] przypomináiąc im y boiaźń Bożą/ y byeg á omylność ſwiátá tego. RejWiz A5, A5v, 159v; Leop Deut 11/22, RR4v; BibRadz 1.Reg 12 arg, 2.Mach 8/19, 15/9; do ktorego [do króla Ammona] poſłał Dawid poſły ſwoie cieſząc go/ á przypomináiąc mu záchowánie dobre iego oycá przećiw Dawidowi BielKron 70v, 223, 246, 275, 305v, 306v, 324v, 332; Monuit mihi illud, Przipominał mi to. Mącz 230d, 31b; GórnDworz Kk4v; Bo iáko Ezdráſzowi Pan powiedział gdy mu przypominał miłoſierdzie iego/ iż ie tu wielekroć rozlicżnym ludziom okázowáć racżył RejPos 6v, 114v, 116, 116v, 302v, 318, 339, 345; KuczbKat 120, 355; Przypominałćibych okoliczne kroleſtwá/ ony wielkie kſięſtwá á zacne Monárchie/ iáko ſie zá náſzey pámięći burzyły RejZwierc 184v, 48v, 170; WujJud 95; RejPosWstaw [412]v; BudNT Rom 15/15; CzechRozm 29v, 141v, 150v, 237; Ieśli tedy pámiętáć to [że chrześcijanie są dziedzicami królestwa bożego] y drugim też przypomináć będziemy/ tedy nas iśćie muſzą ty Páńſkie Dobrodzieyſtwá poruſzyć KarnNap B2v; Tedy go [Totylasa] S. Benedict fukał y iemu złe iego ſpráwy przypominał SkarŻyw 251, 14, 41, 263 [2 r.]; CzechEp 22, 189; KochMuza 26; ActReg 56; Młynarz przyległy v ſadzawek ma ryn doględáć/ á cżegoby ſam nie ſproſtał/ Vrzędnikowi przypomináć GostGosp 60; OrzJan 122; Przypomina Tymotheuſzowi dáne roſkazánie/ áby niektore odwodził od náuki przewrotney/ á zdrową im podawał. WujNT 1.Tim 1 arg, 1.Cor 11 arg, 15 arg, s. 719; Otóż teraz mym Miłośćiwym Pánóm tę rzecz przypominam, y znowu ten Memoriał iáko excitarz podáię. SarnStat *8; O Naświętſza dźiewico/ błogoſłáwiona porodźićielko páná náſzégo Iezuſá Kryſtuſá/ przypominam twéy naświętſzéy miłośći ono twoie wielkié weſele/ któréś miáłá/ gdy Aniół Gábriel zwiáſtowałći ſyná twégo namilſzégo w żywot twóy naświętſzy SiebRozmyśl G2 [idem (11)], I2, I2v, I3, I3v, I4v (11); GosłCast 39. Cf »sobie przypominać«.
przypominać o co (1): O tę sprawę [...] wiele rzeczy przedemną przypominał ktorych ia zpewnych przyczyn WKM. wypisowac nie chcę. ActReg 107.
przypominać czym (8): Izeſzi [lege: Iżeś] theſch ymyenym pana Voyewodzynem przipomynal yſch pan Voyewoda wthem przimyerzv [...] ſtatecznye ſzye y prziyaczyelſkye [...] zachowacz chcze. LibLeg 11/170v; RejPos 103; iuż onego chlebá y winá nie bierzemy tym vmyſłem y ku temu końcowi/ áby ſie głod y prágnienie od żołądká zágnáło: ále ábyſmy ſobie łámánim chlebá wydánie zá nas ná śmierć ćiáłá Chriſtuſowego przypomináli CzechRozm 261v. Cf »słowy przypominać«.
przypominać przed kim (4): Tom wſzytko [tj. historię stworzenia] przed tobą przypominał Pánie/ gdyżeś ty dla nas świát ſtworzył BibRadz 4.Esdr 6/56[55]; BudBib 4.Esdr 6/56[55]; NiemObr 90; ActReg 107.
przypominać o kim, o czym (24): KromRozm II e2; Niebędę tu nic o onych mnichách/ álbo Puſtelnikach ſtárádawnych przypominał KrowObr 133v; Zydowie ći co mieſzkali w Ieruzalem/ piſſą do Zydow kthorzy mieſzkáli w Egipcie/ przypomináiąc o ſmierći Antyochuſowey Leop 2.Mach 1 arg, RR4v; BibRadz I 28c marg, 66b marg, 478v; BielKron 82; Mącz 215c; Długoby y o inych zacnych Mężoch nieśmiertelnéy ſławy godnych/ w tám téy bitwie przypomináć OrzQuin R3v; RejPos 183v, 351, 354v; RejZwierc 48v; WujJudConf 31v; CzechRozm 123v; bo o tym Ewánieliſtá/ y ſłowká nie przypomina NiemObr 118, 39, 75, 77; WujNT 703; Acż mi to/ Pan Bog zna/ moy Miłośćiwy Pánie/ ze wſtydem wielkim przychodźi o ſobie ſámemu przypomináć CzahTr A3. Cf Fraza.
przypominać gdzie [w tekście pisanym lub wypowiedzi ustnej] (126): FalZioł +2v; Tu prorok przypomináiąc dziwne dobrodzieyſtwá páńſkie dziwnem vpominányem przywodzi lud ku vznániu páńſkiemu RejPs 121v, 218v; I tamże począł przypominać coſmy ſprzotku słyſzeli/ iako był ku vznaniu drogi zbawiennyi przyſzedł/ a przedśię się iéi zaprzáł MurzHist Hv; MurzNT 43v; do piſmá ye [Jezus Żydów] odſyła/ ná ktorym ſye oni ſádźili/ á wnim wſſyſtkę nádźyeyę ſwą pokłádáli/ co im też támże v Yaná S. Pan przypomina. KromRozm II i2, e2, o; cżego wſſytkyego [że lepiej być uczonym niż nieukiem] nye potrzebá mnye thu przypominać/ drugim to mędrſſym zoſtáwuyę GliczKsiąż H4v; A thák tu naprzod przypomina Prorok ony cudá ktore Pan okázował nád wiernym ludem ſwym/ dziwnie ie wybawiáiąc z ich trudnośći. LubPs M, L3v, N3v, N4 marg, Y6, Z3 (13); KrowObr 28v, 133v; RejWiz 59; Dwoie potomſtwo Abrámowe w piśmiech ſię przipomina/ iedno wedle ćiáłá ktore ieſt prochowi źiemie przyrownáne/ drugie duchowne ktore ieſt gwiazdam niebieſkiem przypodobione. BibRadz I 7c marg; Vczynił też Ieremiaſz nárzekánie nád Iozyaſzem/ kthore wſzyſcy śpiewacy y śpiewaczki w ſwych lámenćiech przypomináią o Iozyaſzu y po dźiſieyſzy dźień BibRadz 2.Par 35/25, I 13b marg, 28c marg, 66b marg, 313d marg, 453d marg, 461a marg, II 133b marg; BielKron 82, 324v; Mącz 215b; SarnUzn D3v; RejAp 24v, 25v, 53v [2 r.], 187; GórnDworz Kk4v; Ták iáko to y ſam Pan tu w tey Ewányeliey przypomináć racży/ Gdzie mowi ták ten Zácháriaſz ku zebrániu ludzkiemu/ cieſząc ie od Páná Bogá ſwego RejPos 2, 15v, 114v, 116, 116v [2 r.], 118v (30); RejPosWiecz2 93v; RejZwierc 139v, 140v, 141; WujJud 233; O cżym Auguſtyn ś. in libro de Ciuitate Dei 18. cap. 38. przypomina/ że w Kśięgách dźieiow Krolewſkich miánowáne bywáią niektorych Prorokow imioná y kśięgi/ ále niemáſz ich in Canone WujJudConf 31v, 11; Tyſz rzecży w kſięgách y w piśmiech ſwych przypominá Neemiaſz/ y iáko ſpráwiwſzy Bibliotekę zniosł do niey piſmá BudBib 2.Mach 2/13, 2.Par 35/25, 3.Esdr 1/32[33]; Przypomina to y Beza wſwych przypiſach/ ále prawdę chce zátrzeć BudNT Ii8v, przedm c5, Ii6; CzechRozm 8v, 26v, 54, 60v, 93v (14); ModrzBaz 113; A iam też to ná Obiáwienie Ianowe w nowym Teſtámenćie w Annotácyách kilkákroć przypominał. CzechEp 357, 124, 158, 280, 285, 309, 366, 373; Przypomina też Lukaſz ś. w 16. rozdź. ſpraw Apoſtolſkich/ o Páwle y Bárnábaſzu/ iż przechodząc ſię po mieśćiech/ podawáli im vſtáwy NiemObr 77; Tu ná tym mieyſcu Piotr ś. przypomina cżlowieká Chriſtuſá páná NiemObr 119, 30, 43, 52, 76, 77 (11); WujNT 68; SarnStat 1262, 1263; defekty R.P. náſzey oſobliwie dolegáiące/ ná ſwych mieyſcách ex occaſione przypomináć będźiemy. PowodPr 58.
cum inf (1): (marg) Ofiáry ſtárego zakonn [!] iáko grzechy odpuſzcżáły (–) Gdźie ták cżęſto piſmo przypomina ofiárowáć zá grzech/ ofiáry zá grzech. WujJud 233.
Ze zdaniem dopełnieniowym i (przy pass) podmiotowym [w tym z zapowiednikiem: to (25); iż, że (61), jako (23), zaimek pytajny (11), zaimek względny (10), jako ‘że’ (1), żeby (1); w antepozycji (7)] (106): PatKaz II 75v; Prorok pod figurą proſi o zeſlánie ſyná bożego powiedáiąc/ iż ſniem wſſytko dobre náſtáć miáło/ przypomináiąc iż ziemiá będąc vbłogoſláwiona da owoc ſláchetny co ſie ná pánnę mátkę ſwiętą może duchownie rozumieć. RejPs 126; ábowiem ieſt vſtáwiczne náſmiewiſko z nas/ przypomináć nam/ gdzieſmy podzieli nádzieię náſſę RejPs 133v, 65v, 106, 126, 129v, 137 (14); LibLeg 11/170v, 174; Chryſtus przypomjna Xiążeczyv sċzego Liċzbe ċzinicz mą. RejKup aa2, aa2; Na oſtatek mu i to przypomináł/ że ręka pańſká nie ieſt ſkroconá ktorego włáſnoſc ieſt/ litować śię i przepuſzczac MurzHist I2v, Hv, L4v; MurzNT 66; KromRozm II e2, e4; KromRozm III P4; Przypomina pirwſze cudá ktore Pan nád ſmętnemi okázował/ á iáko ie wybawiał. LubPs R5 marg, F2v marg, N3v, S6v, Z3v [2 r.], dd2; Tylko to przypomina co w małżeńſtwie bywa: Iż ſię małżonkowie o rzetzy tego ſwiátá więcey poſpolićie ſtáráią/ [...] á niſſli dziewicá KrowObr 226v; RejWiz A5v, 59, 110v, 111v, 152, 159v; BibRadz *5; Przodkiem Krol nápomináł/ áby z mężnym ſercem á z dobrą myſlą wſzytcy ku bitwie ſzli/ przypomináiąc o co im idzie/ iż dziś oycżyznę ſwą/ dziáthki/ żony/ á co więtſzego/ rzecż wſzytkę krześćiáńſką ná ſobie nioſą BielKron 307v, 255v, 306v; Nie chcę przypomináć co ſye nie dawno dźiało w Niemcéch/ álbo w Angliéy/ y indźie OrzQuin K4v; SienLek 28; RejAp 5, 53v [2 r.]; A tho przypomina/ iż ſie to dzyało nád morzem Gálileyſkim/ nie dáleko dniow wielkonocnych. RejPos 183, A6v, 15v, 41, 114v, 118v (13); Przeto inſzych Apoſtołow Liſty/ iáko Piotrá/ Ianá/ Iákuba/ Iudáſá/ to naywięcey przypomináią/ że wiárá bez vcżynkow nic niepomaga. WujJud 103v; Bo nietylko przy Wiecżerzy PAńſkiey zgołá ſie przypomina iáko Kryſtus zá nas vmárł/ ná krzyżu ofiárowány: ále ziednocżenie ono święte z nim przez to vżywánie bywa vgruntowáne y pośiláne WujJudConf 250v, 31v; RejPosRozpr b3v; RejPosWstaw [412]v; BudBib 2.Mach 2/13; A to cos przypominał iż imienim tegoſz to ániołá błogoſłáwił Moyżeſz potomſtwu Iozefowemu [...] CzechRozm 50, 141v, 237; Z ktorego ich mnimánia iáko wiele złego rośćie/ nietrzebá przypomináć. ModrzBaz 61v, 14; SkarŻyw 393; Aleby tego było bez licżby/ gdyby ſię wſzytko to przypomináć miáło/ iáko záwżdy y ſam Pan Chriſtus y Apoſztołowie/ do piſm ś. vćiekáli ſię CzechEp 121, 135; Ale oſobliwie ony ſłowá tego vcżą ktore Páweł o ſobie piſze do Pilippeńſkich/ przypomináiąc/ iż w iego ćiele miał być vwielbion Chriſtus/ to ieſt w ſámym cżłowieku Páwle ś. NiemObr 162, 15, 31, 34, 52, 74 (14); KochMuza 26; ReszList 145; iáko téż Pan naſz [...]/ Stárał ſye/ áby Hrábiá był wolno puſczony/ Prózno y przypomináć: bo niżli do ſkutku tá rzecz przyſzłá/ Tęczynſki od wielkiégo ſmutku Wpadł w niemoc KochPam 86; GórnRozm E2; ActReg 25, 54, 56, 97, 107; Octy winne/ miodowe/ piwne/ ágreſty/ to roſkázowáć doſtátkiem cżynić: y przypomináć kiedy to dźiáłáć. GostGosp 130, 60; WujNT 1.Cor 11 arg, 15 arg, 1.Thess 5 arg, s. 822; Téż y to przypomináią dla vwiárowánia ſie przewłók w ſpráwiedliwośći, żeby Tribunał ſam extremam manum Dekrétom czynił áż do końcá, nie odsyłáiąc názad ad vlteriores gradus SarnStat 1300.
Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia bliższego (rzadko dalszego) w zdaniu nadrzędnym [w tym z zapowiednikiem: to (1); iż (11), jako (3), zaimek względny (1), aby (1)] (16): Bo theż przypomina możnośći Páńſkie/ iż ieſt ſtworzyciel/ zbáwiciel/ dobrodzyey LubPs dd4v, H4, Q3v, Z4v, ffv; W Thy walki Papież posłał do Ceſárzá karząc go [...] przypomináiąc mu Heli Kápłaná/ iáko Bog od niego niewdzięcżnie prziymował tho yż názbyt był ſynom miłośćiwy BielKron 223, 253v, 419; A gdy ią znaydzye [zgubioną owcę]/ iáką tu przypomina radość á pociechę iego/ iż ią weźmie ná ſwoie rámioná/ á donieſie ią á przyprowádzi ią záſię do onego ſtadká ſwego. RejPos 168v, 162v; RejZwierc 141, 184v; WujNT 1.Tim 1 arg.
~ przypominać o kim (3): Bo ſłyſzyſz iż tu Pan przypomináć racży o wſzytkich iż ſie bráli do domu ſwego RejPos 183v; ALbo ieſliby ſie pan chciał vdáć w iákie łákomſtwo/ tákże mu też tyſz ſłowá może życżliwa Rádá iego przypomináć iáko y o pyſze/ iáko ieſt krotki wiek iego RejZwierc 48v; NiemObr 77. ~
Z przytoczeniem [w tym z zapowiednikami: słowy onymi (3), tak (2), to (3), ono (1); tak pisząc (2), tak mowiąc (1)] (18): kthory tho Phoenix w rzecży ſwoiey ktorą vcżynił do Achillá przypomina mu ták. Ociec práwi twoy Peleus/ dla tego mnie s tobą poſłał/ ábym cie náucżył/ y mowić/ y cżynić GórnDworz Kk4v; Y wnet przypomináć racży: Izali może być vcżeń nád miſtrzá? RejPos 172v; Abowiem chciałbych thu ſpytáć każdego/ gdyby go kto vbił/ vmordował/ kreẃ iego roźlał/ á ſzedłby do drugyego áby go s tego rozwiązał [...]/ przypomináiąc mu tho/ á wſzák maſz klucże y moc nádáną/ ábyś wſzytko iáko chceſz wiązał y rozwięzował ná zyemi. RejPos 302v, 116, 116v, 301v, 345; Thęż rzecż ieſzcże y ná drugim mieyſcu Páweł s. przypomina/ mowiąc: Ktorzy ſą Páná Kryſtuſowi/ ciáło ſwoie vkrzyżowáli á vmartwili s pożądliwoſciámi ſwemi. RejPosWiecz2 93v; przypomina to święty Iákub ſłowy onymi: Ieſli kto (nikogo) nieobraża ſłowem/ ten ieſt mężem doſkonáłym. KuczbKat 335; Artábanus pan ieden pythał go [króla Kserksesa] przeczby płákał máiąc tákie woyſká/ przypomináiąc mu to/ ieſli ſie nieprzyiacielá boiſz/ á kto táki ieſt áby tho zwyciężyć miał? RejZwierc 170; Tákże y ono coś też przypominał: Oto Adam ſtał ſie iáko ieden z nas. CzechRozm 17, 29v; CzechEp 239; W pirwſzym liśćie do tychże Teſáloniceńſkich/ w 4. rozdzia. przypomina Apoſtoł/ cżego ich vſtnie vcżył/ ták piſząc: Abowiem wiećie bráćia/ iákie roſkazánia dálichmy wam NiemObr 76; Co Hiſtorycy przypomináią: Synodus Chalcedonenſis, turbas ingentes dabat in eccleſiis, [...] etc. NiemObr 140, 77, 78, 108.
Z połączeniem przytoczenia ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to (1); iż, że] (8): Tu też [w psalmie] kędy przypomina/ Iżem pilen á záchowywam roſkazánie twoie/ á ſtrzegę ſpráwiedliwośći twoich. LubPs aa4; RejAp 24v, 25v; Bo ſłuchay coć tu [Pan] przypomináć racży: Iż ſłuchay iáko ſłucháć maſz. RejPos 339, 131, 318, 334; Przyszedł cum summa vehementia in Senatum zegnac Krola, przypominaiąc, ze mię wypychaią iako woita do Roboty ActReg 51.
Podmiotem jest tekst (25): [psalm] Przypomináiąc tedy ſtráſzliwe pomſty ktore nád niewiernemi bywáły/ przywodzi ludzi ku boiáźni Bożey LubPs R5v, F3 marg, N, P2v, Q3v, R5 marg (14); A Zydowie powiedáią iż then [autor proroctwa Malachiasza] był Esdráſż/ Láćinnicy záſię twierdzą iz ten był prorok/ o ktorym nigdźiey piſmo nie przypomina. BibRadz I 478v, 163d marg; á [pismo] onę iną prawdźiwą zaplátę [!] przypomina złą zapłátę złym/ á dobrą dobrym. GrzegŚm 13, 16, 31; Ten tedy pożytek przypomináią nam ony Prorockie ſłowá: Wzyway mię w dźień vtrapienia twego/ á iá ćię wyrwę/ á ty mię cżćić będźieſz. KuczbKat 355; Bo Piſmo S. Trádycye ſtárſzych y Apoſtoł Trádycy⟨e⟩ ſwoie cżęſto przypomina WujJud 40v, 103v, 233; A gdzież piſmo święte ludźi Bogámi názywa: y gdzie wielkość Bogow przypomina? CzechRozm 8v, 123.
W charakterystycznych połączeniach: przypominać bitwy, bojaźń bożą, cnotę(-y) (6), cuda (3), czasy objawienia, czas przeszły, dobrodziejstwa (11), dobrotliwość, dobrowolność, dowody, dziwy, godności, grzech(y) (upadek grzechu) (4), historyją (2), imię (2), kłopoty, krzyż, coś lepszego, łaskę bożą (Boga) (2), miłosierdzie (2), miłość (2), możność(-ści) pańską(-kie) (3), naukę (2), niezgody (2), obietnice (5), objawienia, odmienność szczęścia, omylność świata, piekło, podanie, pogrożki, pokusy przeszłe, pomstę (3), potop, potrzeby (2), powinność(-ści) (2), prawdę (2), proroctwa, prześladowanie, przyczyny (ostateczną przyczynę) (3), przykazanie(-a) (2), przykłady (więcej przykładow) (3), przymierze, przysięgi, pychę, rozkazanie (2), sen, skaranie, stare dzieje, śluby, świadectwa (4), szczęście, tajemnice(-ę) (4), testament (2), uczynki, ustawy, walki, widzenia, wiek dawny, wolność (woli) (2), występki, wyznanie, zasługi, dawne złości, znaki (2), życie, życzliwość bożą; przypominać z pisma; przypominać na piśmie; imienim [czyim] przypominać; przypominać o miłosierdziu, o sądnym dniu; jakoby w mijaniu przypominać; przypominać jawnie, nieco (3), z pokorą, z świadectwy (3).
»na krotce (a. krotko, a. jako nakrocej) przypominać« [szyk zmienny] (9): Yákub też żydom náwroconym krotko przypomina yáko żyć/ á cnotliwym á bogoboynym żywothem wyárę ozdábyáć/ czego ſye ſtrzedz á czego oczekáwáć máyą. KromRozm II e4; CzechRozm 123v; CzechEp 309, [386]; Są to tedy nieomylne znáki/ ktore ſię tu tylko nákrotce przypomináły/ po ktorych mamy prawdźiwego Antychryſtá poznáć NiemObr 161, 7, 149; WysKaz 35; SarnStat 1263.
»przypominać [czyim] przykładem, ku przykładowi, na przykład« [szyk zmienny] (2:1:1): [król angielski pisząc do książąt saskich] theż y Cżechy przypomina ná przykład w ſamſieſtwie/ áby w cżás temu złemu [tj. naukom Lutra] zábieżeli poki ſie bárdziey nierozmoże BielKron 199v; tedy Oycow świętych y Chrześćijáńſkich miſtrzow przykłádem będą cżęſto Plebani mieyſce to przypominác KuczbKat 325; WujNT Iudae arg; Iże o tym częſto w hiſtoriách znáyduie ſie, przeto tu ták ieno ná krótce iákoby w miiániu rzecz przypominam, ku przykłádowi Królom, y innym zacnym oſſobam SarnStat 1263.
»przypominać słowy, w słowiech swoich« [szyk zmienny] (5:1): Prorok długiemi ſlowy przypomina dobrodzieyſtwá Boże ták duchowne iáko ćieleſne Leop Ps 146 arg; Gdyż theż iáwnie przypomináć racży o tym ſwiętym miłoſierdzyu ſwoim w onych ſłowiech ſwoich RejPos 354v; KuczbKat 335; NiemObr 78, 137; WujNT 519; [[deputowani posłowie] tę przemowę uczynili przez p. Marcina Bukowieckiego. Naprzód dosyć szerokimi a dowodnymi słowy przypominał się wszystek postępek przeszłego synodu toruńskiego AktaSynod IV 355].
»sobie przypominać« [szyk zmienny] (27): Y niedla godnoſći mey miły pánie/ ále dla wielkiego miłoſierdzia twego nierácz ſobie przypomináć wyſtępkow moich. RejPs 36; A ták tytuł tego Pſalmu/ ieſt o roſpámiętywániu/ bo tu ſobie przypomiua [!] káżdy y vpádek grzechu ſwego/ y miłoſierdzye Boże. LubPs L3v, M2, R5, T2 marg, Y2, Z4v marg; Leop Sap 11/14; Abowiem nigdy nie wyidźie z pámięći nádźieiá twa/ w tych ktorzy ſobie przypomináią możność Páńſką [qui memores fuerint virtutis Dei]. BibRadz Iudith 13/24[25], II 57b marg; RejPos 28v [2 r.], 103, 202, 304v, 315 (8); coby ſie nam cżęſto ſobie przypomináć godziło/ áby ſie to tym głębiey wpoiło w ſercá náſze RejPosRozpr b3; Abowiem ſtąd wyrozumieć lepiey będzyem mogli/ co ieſt/ y iáko ieſt zacny Duch S. ktorego zeſłánia pámiątkę dziś ſobie przypominamy RejPosWstaw [1432]; Acżćiem ia ieſt złożon niemocą/ wſzákoſz waſzę vcżćiwość/ y dobrą wolą przećiw mnie łáſkáwiem ſobie przypominał [recordatus sum benigne] BudBib 2.Mach 9/21, Iudith 13/24[25]; CzechRozm 261, 261v; NiemObr 15; ReszList 157; WIelką y przednieyſzą táiemnicę wiáry náſzey dźiś ſobie przypominamy SkarKaz 1a.
»przypominać i naznaczać« (1): wſzákże iż niektore z nich [z rzeczy, któreś mówił] tymiſz też świádectwy ktoreś przypominał y náznácżał mogą być obiáſnione [...] przeto ćię iuż teraz nimi dłużey báwić niechcę. CzechRozm 9v.
»przypominać albo pisać« (1): Facit huius rei mentionem in hoc vel illo libello, Przipomina to álbo piſze o tym w tych/ álbo w onych xięgách. Mącz 215b.
»przypominać i (p)okazować« (2): Co ſię dla tego przypomina y pokázuie/ żeby kto nie mieſzał/ onego ſtanu/ páńſtwá/ praw y rządu rzecży poſpolitey Rzymſkiey [...] z tym teráźnieyſzym rządem/ práwámi/ páńſtwem/ y ſtanem ktory ieſt pod Papieżem CzechEp 379, 311.
»powiedać a przypominać« (1): Słuchayże co tu dáley Pan powiedáć á przypomináć racży/ tym to zwolennikom ſwoim: Azaſz nie wiecie iż ták muſiáło być s piſmá ſwiętego/ [...] iż Kriſtus miał vćirpieć/ á pothym do chwały ſwoiey wniść RejPos 116v.
»przekładać a przypominać« (1): Abowiem ſłuchay co im thu dáley Pan przekłádáć á przypomináć racży: Iż ia wam inácżey nie ſpráwuię kroleſtwá ſwego/ iedno iáko ie mnie ſpráwić racżył Bog Ociec moy niebieſki RejPos 318.
»przypominać, (i) (na pamięć) przywodzić« [szyk 2:2] (4): Multorum allegabat testimonia, Wiele ich ſwiádectwá prziwodźił/ przipominał. Mącz 187a, 145b, 187a, 215c.
»przypominać i roztrząsać« (1): Acżkolwiekby było y ieſt/ wiele y názbyt práwie wiele rzecży inſzych/ ktoreby ſię ſłuſznie z mey ſtrony przypomináć y roſtrząſáć miáły/ ku wyſtáwieniu prawdy ná widok. CzechEp 318.
»rozważać i przypominać« (1): Iakoſz tho Florian na kończu ninieyſzych kxiąg przeſtrono rozważa y przypomina. FalZioł +2v.
»(w)spominać, (i, też) przypominać« (3): Albo źwirzątká/ ptacy [bywają u Boga na małej pieczy]/ iákoś tu wſpominał/ Y drzewiná przy drodze/ teżeś przypominał. RejWiz 138v; Memini item significat, Wiem/ yeſt mi wiádomo/ też ſpominam/ przipominam. Mącz 215a; Ale dla tego tu ie [świętych] wſpominamy ſobye/ y przypomináć mamy RejPos 273v.
»przypominać i wykładać« (1): bo nie ten był Apoſtolſki vmyſł [tj. zamysł]/ áby ſię [św. Paweł] ná to wzdrygáć miał/ iż táiemnice o Chriſtuśie Pánu/ przed poſpolitym cżłowiekiem przypominał/ y wykłádał/ ále więcey ſię o to fráſował/ iż gnuśnymi y niedbáłymi byli [adresaci listu do Hebrajczyków] NiemObr 90.
»wyliczać, (i, abo) przypominać« [szyk 3:2] (5): Rem repetere supra annos duos, Niektórą rzecz wyſzſzey niżli ode dwu lat począć przipomináć/ wyliczáć. Mącz 296a; Azaż też nie mocna Monárchia Bábilońſka/ y innych wiele? ktorych ia wylicżáć y przypomináć dla przedłużenia niechcę. CzechRozm 255, 126v; Ale coż po wielu słow? muśiałbych z nowu wielkie kſięgi piſáć/ gdybym drugie rzecży do tego potrzebne miał wylicżáć ábo przypomináć [si alia, quae necessaria sunt, memoranda essent]. ModrzBaz 142v; Commemoro – Przipominąm, wilijcząm. Calep 221b.
przypominać komu, czemu (10): A gdźiéż ſą tu oni/ którzy plugáwymi vſty ſwoimi/ beſzakónność Króleſtwu POLſkiému zádáią: iemu iáko rzecz nową/ Ewányelią przypomináią OrzQuin N3v; RejPos 62; SkarŻyw 107. Cf »sobie przypominać«.
przypominać gdzie [= w jakim miejscu tekstu] (16): W Pſalmie tym [Vulg Ps 43] ieſt wodlitwá [!] koſciołá ſwiętego náprzećiwko okrutnikom ktorzy gi przeſláduią. Bo y Páweł ſwięty do Rzym. w VIII. káp. przypomina gi. LubPs M, Z, Z3; I przypominaćie tám ieſztze dáley: Iż wnidz do klaſſtorá á przyiąć tę Regułę/ ieſt kroleſtwá niebieſkiego ſkarb niezlitzony náleść. KrowObr 145; O gdybyś był ná one ſáme piſmá pámiętał/ ktore ſie w pierwſzey rozmowie przypomináły/ o ſámym iedynym á żywym Bogu CzechRozm 35v, 119v; A dla tego ty ſłowá ſwięte á pocieſzliwe Páná náſzego tu ná pocżątku tey roſpráwy náſzey przypominamy ſobie RejPos 233v, 62, 286v, 291, 295, 311v, 324; Abowiem [Jezus] tám znácżnie/ przypomináiąc niektore przykazánia Boże/ ták o nich mowi: Słyſzeliśćie iż rzecżono ſtárym [tj. Żydom]: Nie zábijeſz: nie będźieſz cudzołożył: nie będźieſz krzywo przyśięgal CzechEp 280; NiemObr 122, 123.
Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to (1); iż (2), zaimek względny (1)] (3): KrowObr 145; RejPos 62; Ale iżby długo było przypomináć/ tylko to/ co tenże o ſłowie Bożym piſze: przetoż go iuż zániecham CzechEp 134.
Z przytoczeniem [w tym z zapowiednikami: ty słowa (2), ono (1); tak pisze (1)] (5): KromRozm II kv; Gdzye theż przypomina/ Opánuieſz w pośrzod nieprzyyacioł: Tu známionuie/ dla cżego to kroleſtwo ieſt vſtáwione. LubPs Z3; w cżym mu y ſámi wykłádácże Mſzey Papieſkiey ſłowá ty przypomináiąc [...] Sanctus s. s. święty ś. ś. [...] świádectwo dáią CzechEp 286; iż ty ſłowá Ignácyuſowe/ w ſwoim piſániu po Polſku przypomináiąc/ [...] [iż Syn Boży] nie ieſt onym BOgiem náde wſzyſtko. X⟨iądz⟩ K⟨anonik⟩ ważył ſię z ſwego przydáć/ to ieſt: oſobą oycowſką. NiemObr 122, 123.
W charakterystycznych połączeniach: przypominać bajkę jakąś (baśnie) (2), dekret boży, księgi, mnimania, podania, przykazania, rozkazanie, sentencyje, świadectwa (2), ustawy apostolskie, wywody.
»sobie przypominać« [szyk zmienny] (7): á ty ſłowá ſobie będę przez cáłą noc przypominał/ ktoremim też przed tem ſmętne czáſu ſwego poćieſſał. RejPs 112v; A dla tego ty ſwięte ſłowá tego Páná náſzego/ [...] thu ſobie przypominamy ná pocżątku tey roſpráwy náſzey RejPos 291, 233v, 286v, 295, 311v, 324.
przypominać komu (11): RejPs 115v; [czeski książę Przemysław umierając] przypominał im [panom radnym] przyſzłe y przeſzłe rzecży/ pocżąwſzy áż od Cżechá co zá przygody były y ſą y ieſzcże będą BielKron 320v, 321; RejAp BB8v; Nicći thu inſzego Pan nie przypomina/ iedno dla nędznego nábycia [...]/ márnych wydártkow ſwiátá tego. RejPos 241v, 24, 264, 328v; RejPosWstaw 42; Oczko 26v; SkarKaz 420a.
przypominać o co (2): przed wielką noczą będzie ſię znym [ksiądz z ubogim parafianinem] rachował y oſwięto pietrze przipominał. SeklKat Z2v; Przeto ſłuſznie ſię tu przypomináć może rodźicom/ o dobre dźiatek wychowánie: zá ktorym wiele dobrego idźie kośćiołowi Bożemu SkarKaz 420a.
przypominać gdzie (6): i IchM tam miedzy nami to przypominać raczyli, że nie mniej tej [obrony postronnej], jako i owej [domowej] jest pilna potrzeba Diar 40; BielKron 321; RejPos 241v, 338v; Powinni też bez przeſtánku ty ⟨rz⟩ecży [tj. wychowanie dzieci] ſłudzy koſcielni w kazániach ſwych ludzyom groźno przyp⟨omi⟩náć RejPosWstaw 42; SkarKaz 420a.
cum inf (1): á co też Krol przypomina ziechać ſie vcżonym ludziem niecżekáiąc Koncilium BielKron 213.
cum A cum inf (1): A to [tj. kąpiel]/ proſzę/ niechay będźie w ćiſzy bo iż ći przypominam napiérwſzą być pracą/ áby ſobie mieyſce do kąpania obrał Oczko 26v.
Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to (1); iż, że (2), żeby (2)] (4): Diar 40; Tám iuż roſkázuie Pan do oſtátniego koſciołá do ſiodmego do Láodickiego/ przypomináiąc mu chłubę á mnimánie o ſobie/ á iż áni źimny áni cyepły ieſt. RejAp BB8v; Pomnię iż W.Mć/ w rozmowách o tákich świętych rzecżach/ racżył kilka kroć przypomináć/ żeby potrzebá táki nowy teſtáment wydáć BudNT przedm a5v; CzechEp 420.
Z przytoczeniem (1): Azaſz iuż więc cżárt nie ſtoi iáko s táblicżką przed ocżymá tákiego káżdego/ [...] przypomináiąc mu/ oto ſie lżyſz/ oto cie bábą zową/ oto daſz ieździć ledá komu po ſobie RejPos 264.
Z połączeniem przytoczenia ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to (1); iż] (4): Lecz iedno poty poki ſtrách przed oczymá ſwemi widzieli vćiekáli ſie kniemu [ku Bogu] przypomináiąc mu iżeś ty nawięczſſa nádzieiá obrony naſſey RejPs 115v; BielKron 324v; Y z inych wiela rzecży on ſwięty męcżennik ná then cżás ie vpominał á przeſtrzegał/ przypomináiąc im/ iż ſie wy záwżdy ſprzećiwicie Duchowi ſwiętemu RejPos 24, 328v.
przypominać komu (6): á przypomina pánu áby nie tępił człowieká/ á iż zumárłego żadnego pożytku nienaydzie RejPs 42v, 212; [Józef do żony Putyfara:] Przypominaſz mi też to abych to [twoje propozycje] ſzcżęſciem zwał RejJóz E2; [św. Paweł] przypomina też to oycom á rodzicom wobec káżdego záwołanya/ áby dzyeći á ſynow ku gnyewowi nye przywodzili GliczKsiąż G; RejPos 217v; GAmrat Arcybiſkup/ iż był pan hoyny/ co zá tym więc rádo chodźi/ był téż y dłużny: á gdy mu przypominano od kogo/ áby o tym myślił/ iákoby dłużnikowi zápłáćić: Doſyćem ia/ powiáda/ myślił/ gdźiem pieniędzy miał doſtáć/ niechayże téż ón myśli zkąd mu ie zápłácą. KochAp 11.
przypominać kogo [= komu] (2): á gdiz w więzieniu cięſzkoſć miał, ani ſobie ztyſkował iedno ſmiele lud przipominał aby ſtali o pierwſzą ſwiebodę. BielŻyw 41; Prorok woſobie grzeſſnego człowieká á ſkruſſonego/ proſi o miłoſierdzie páná [...] przypomináiąc páná iż ieſt doſyć czáſu/ áby ſie prętko nie vkwápił ná zebránie ſwoie [tj. aby Bóg pozwolił grzesznemu człowiekowi jeszcze żyć]. RejPs 148.
przypominać gdzie (1): ktory [Laktancjusz] ná drugim mieścu przypomina: Abyſmy weźrzawſzy ná obraz/ myśl do Páná Bogá obracáli. WujJud 50v.
przypominać gdzie (1): Nád to/ ábyś tym łatwiéy źiołá poznał/ któréć w tych Kſyęgách potrzeby przypomináć będą/ vczynilichmy z Impreſſorem pilność/ iákoby kożdemu źiołowi/ iego właſna poſtáć byłá okazána SienLek a4v.
Formacje współrdzenne cf MNIMAĆ.
Cf PRZYPOMINAJĄCY, PRZYPOMINANIE, PRZYPOMINANY
MC