[zaloguj się]

MNIMAĆ (1397) vb impf

mnimać (782), mniemać (609), niemać (4), mnienać (1), miemać (1); mnimać OpecŻyw (26), OpecŻywList, OpecŻywPrzedm, ForCnR (4), PatKaz I, PatKaz III (3), HistJóz, BielŻyw (6), GlabGad (3), BierRozm (9), WróbŻołt (3), WróbŻołtGlab, RejPs (7), LibMal (3), RejRozm, KromRozm I (11), MurzOrt, KromRozm II (4), KromRozm III (7), BielKom (6), GliczKsiąż (4), RejWiz (38), UstPraw, RejFig (15), RejZwierz (13), Prot (2), RejPosWiecz2 (4), GrzegŚm, RejPosRozpr (4), RejPosWstaw (10), HistHel, WierKróc, ModrzBaz (44), KochPs, MWilkHist (7), KochSz, ReszPrz, ReszList (2), WisznTr (2), GórnTroas, GrabowSet, KmitaSpit, SzarzRyt; mniemać PatKaz II (3), FalZioł (7), LibLeg (2), RejRozpr (7), SeklKat (4), MurzHist (7), MurzNT (6), DiarDop (2), KwiatKsiąż (8), SarnUzn, SienLek (5), RejPosWiecz3 (2), HistLan (4), BielSpr (11), WujJudConf (3), Strum (4), BiałKaz (3), KochOdpr, KochMarsz, KochWz, KochPieś (5), PudłFr (2), ArtKanc, KochWr (2), ZawJeft, ActReg (12), Calep (11), Phil, KochFrag (2), OrzJan (6), WyprPl (3), KołakSzczęśl (3), WysKaz, PowodPr (3), VotSzl, CiekPotr (12), GosłCast, PaxLiz (2), KlonFlis (3), KlonWor (12), PudłDydo; mnimać : mniemać BierEz (15:19), MiechGlab (3:1), RejJóz (7:1), HistAl (20:11), LubPs (7:1), GroicPorz (1:5), KrowObr (1:12), Leop (12:8), OrzList (1:2), BibRadz (16:22), OrzRozm (1:10), BielKron (140:1), GrzegRóżn (4:5), KochSat (1:1), OrzQuin (7:1), LeovPrzep (1:1), RejAp (16:17), GórnDworz (41:1), HistRzym (16:4), RejPos (46:1), BiałKat (1:4), KuczbKat (11:2), RejZwierc (33:4), WujJud (9:2), BudBib (4:4), BudNT (19:3), CzechRozm (1:39), PaprPan (6:7), SkarJedn (3:5), Calag (1:1), SkarŻyw (3:48), StryjKron (6:9), CzechEp (23:27), NiemObr (1:15), KochFr (7:1), WerGośc (2:3), GórnRozm (2:2), LatHar (1:4), WujNT (9:64), SkarKaz (1:5), CzahTr (2:4), SkarKazSej (2:3); mnimać : mniemać : niemać : mnienać : miemać RejKup (12:10:2; Bb, dd2v :–:1; Cc), Mącz (10:53:1; 440a :1; 343b : –), MycPrz (1:–:1;I B4:–:–).

-e- (608), -ę- (8).

-e- (65), -é- (32 + kust); -e- MurzNT (2), OrzQuin; -é- SienLek (2), KochFr, KochMarsz, KochWz, KochPieś (5), PudłFr (2), KochWr (2), ZawJeft, KochFrag (2), OrzJan (6), WyprPl (3), GosłCast; -e- : -é- MurzHist (4 + kust :3), Mącz (53:2), BiałKat (3:1), Strum (2:2); ◊ a jasne.

Fleksja
inf mnimać
indicativus
praes
sg pl du
1 mnimåm mnimåmy mniemawa
2 mnimåsz mnimåcie
3 mnimå mnimają
praet
sg pl
1 m mnimåłem, -m mnimåł m pers mnimalismy, -smy mnimali, mnimalichmy, -chmy mnimali
f mnimałam, -m mnimała, ja mnimała m an
2 m mnimåłeś, -eś, -ś mnimåł m pers
3 m mnimåł m pers mnimali
f mnimała m an
n mnimało subst mnimały
fut
sg pl
1 m będę mnimać, będę mnimåł m pers będziemy mnimali
2 m będziesz mnimåł m pers
3 m będzie mnimåł, będzie mnimać, mnimać będzie m pers będą mnimać, będą mnimali
imperativus
sg pl
1 mnimåjmy
2 mnimåj mnimåjcie
3 niech, niechåj, niechåjże mnimå
conditionalis
sg pl
1 m bych mnimåł m pers
2 m byś mnimåł, by ty mnimåł, by mnimåł, mnimåłby m pers byście mniemali
3 m by mnimåł, mnimåłby m pers by mnimali
f by mnimała m an
n by mnimało subst
con praet
pl
3 m pers by byli mniemali
impersonalis
praet mnimåno, jest się mnimało
participia
part praes act mnimając

inf mnimać (30).praes 1 sg mnimåm (189); -åm (169), -ąm (5), -am (1) Leop, -ą (1) BiałKaz, -(a)m (12); -åm : -ąm CzechRozm (4:1), CzahTr (4:1); -ąm : -(a)m ActReg (4:3).2 sg mnimåsz (148).3 sg mnimå (153).1 pl mnimåmy (22).2 pl mnimåcie (47).3 pl mnimają (150).[1 du mniemawa ].praet 1 sg m mnimåłem, -m mnimåł (25) [w tym: -ął (1)]. f mnimałam, -m mnimała (3), ja mnimała (1); mnimałam, -m mnimała (2) RejJóz, GórnTroas; mnimałam : ja mnimała OpecŻyw (1:1).2 sg m mnimåłeś, -eś, -ś mnimåł (10).3 sg m mnimåł (76). f mnimała (7). n mnimało (4).1 pl m pers mnimalismy, -smy mnimali (5) OpecŻyw, BielKron (2), Mącz, SkarŻyw, mnimalichmy, -chmy mnimali (3) BibRadz, RejAp, RejPos.3 pl m pers mnimali (90). subst mnimały (3).fut 1 sg m będę mnimać (1) CzechEp, będę mnimåł (1) Mącz.2 sg m będziesz mnimåł (4).3 sg m będzie mnimåł (3) KrowObr, KwiatKsiąż, RejPos, będzie mnimać (1) BudNT, mnimać będzie (1) CzechEp.1 pl m pers będziemy mnimali (1).3 pl m pers będą mnimać (3) WróbŻołt, BielKron, CiekPotr, będą mnimali (1) RejZwierz.imp 2 sg mnimåj (100).3 sg niech, niechåj, niechåjże mnimå (7).1 pl mnimåjmy (7).2 pl mnimåjcie (13).con 1 sg m bych mnimåł (2).2 sg m byś mnimåł (7), by ty mnimåł (1), by mnimåł, mnimåłby (2) BielKron, Mącz; byś mnimåł : by ty mnimåł RejZwierc (1:1).3 sg m by mnimåł, mnimåłby (29). f by mnimała (1). n by mnimało (1).2 pl m pers byście mniemali (1).3 pl m pers by mnimali (8).praet 3 pl m pers by byli mniemali (1).impers praet mnimåno (9), jest się mnimało (1) BierRozm.part praes act mnimając (225); -ąc (223), -ąć (2), -ąc : -ąć Mącz (2:2).

stp, Cn notuje, Linde XVIXVIII w.

1. Przypuszczać, domyślać się, sądzić, myśleć, być zdania; arbitrari, putare Mącz, Calag, Calep, Cn; autumare, censere, credere, opinari, reri Mącz, Calep, Cn; existimare Mącz, Calep; iudicare Mącz, Cn; concedere in sententiam, ducere, ferre opinionem, interpretari, suspicari Mącz; adopinari, aestimare Calep; sentire, tenere, videre Cn (1393): LibLeg 10/125; RejKup Cc; Stárać yeſt przypowyeſć/ iż piſmo ſwyęte woſkowy nos ma/ ktorego káżdy może náćyągnąć y nákrzywić yáko chce. A nye mnimay. KromRozm I M3v; Puto etiam significat, Mniemam/ mam zá to/ też ſzácuyę/ ważę. Mącz 333a, 22a, 37a, 46d, 89b, 95d (16); więczey niż mnimaſz náucżyć cie mogę GórnDworz T4v, M6v, T8v, L1v; BudNT przedm C, c4v, Act 8/20; CzechRozm 42; SkarJedn 291; ReszList 188; Censeo – Mniemąm, ſpodziewąm ſzie. Calep 178b, 26b, 37a, 267b, [733]a, [878]b; bądźćie gotowi: bo ktorey godźiny niemniemaćie [nescitis] ſyn człowieczy przyidźie. WujNT Matth 24/44, przedm 6.

mnimać co (8): Dźiewki gdy to vſłyſzáły/ A poprawdzie to mnimáły: Ięły ſie miedzy ſobą wádzić BierEz B3; OrzList gv; Cżegoby nigdy byli nie mniemáli/ gdyby byli nie wiedźieli/ że ſie duchowie vmárłych ludźiem podcżás pokázuią. WujJud 204v; Przyidzie pan ſługi onego wdzień ktorego nie mniema [non sperat] BudNT Matth 24/50; CzechEp 179. Cf mnimać co o kim, o czym.

mnimać kogo za jakiego, co za jakie (4): Tego mniemay zá ſzcżeſnego/ Kto ma przyiaćielá wiernego BierEz G, L; BierRozm 3; Y choć zá nierozumne nas ptaki mnimáią. Znamy my też y Bogá KmitaSpit C4.

mnimać co o kim, o czym (3): wkoſzczyele bozym myeſzkacz bądzye gdzye nycz zlego onyey ludzye mnymacz nyemogą PatKaz III 105v; BielKom C4v; że y zdrowia niémam/ Y o rozumie téż ná koniec mniémam. KochFr 75.

mnimać o kim, o czym (16): Abowiem on iuż mnima o niewinnem: ktory ieſt opuſſczon od ludzkiego wſpomożenia áby wnet miał záginąć RejPs 55; RejZwierz 24, 124; BielKron 244v; KwiatKsiąż C4, E2v, F4, L3; RejPos 275v; MycPrz I B4; CzechRozm 45; CzechEp 415; Są niektorzy ktorychem doświadczył przyiáźni, Są teſz drudzy o ktorych tylko mniemáć muſzę CiekPotr A4. Cf mnimać co o kim, o czym.

cum A cum inf [w tym: A pronsię” (19), z elipsą A pronsię” (17), z elipsą A (21), inf w funkcji A (1); „byćz orzecznikiem w N (1), „byćz orzecznikiem w A (54), „byćz orzecznikiem w I (35), z orzecznikiem w I i elipsąbyć” (13), z orzecznikiem w A i elipsąbyći A podmiotowego (9)] (165): Siedział [rybitw] ná brzegu dął w piſzcżeli. Prze piſkánie mniemáiąc być/ Iżby mogł ryby połowić BierEz I2; Niedźwiedź zdechłego mniemáiąc: Stał nád nim długo pátrzáiąc. BierEz I4v; Zwierzętá go náwiedzáły/ Ktore go chorym mniemáły. BierEz K3v, A4, D3v, Gv, I4v, K2 (13); mnimaiątz go bytz ogrodnikiem odpowiedziala OpecŻyw 166, 32, 54, 56v, 115v; OpecŻywList C2; OpecŻywPrzedm C4; y zamknąl kſyągy ſymeon mnyemayącz naprauycz pyſmo yzayaſſa PatKaz II 60v; ale on wſwey uporze mnyemayącz to [poczęcie z Ducha św.] nyemocz bycz chczyal ſkazycz PatKaz II 61; HistJóz C3; aby miłowanim ſamego ſiebie cżłowiek niebył okłaman, theż aby dobrym ſie niemnimał nie będąc. BielŻyw 139, 143; Owszejki sie sam zawodzisz, Mnimając prawdę, co widzisz BierRozm 8, 11, 15; LibLeg 10/125; RejPs 101; RejKup e5; A kthorego mnię mnimaſz być [Quis es tu dic mihi; Jakyego szyą thy domnymasz mnye bycz HistAl 1510/55]? HistAl Bv; dziwuiemy ſie temu iż przed tym mniemał z rąk náſzych wyrwáć [si ... credidit ... trahere; yeszthli by on ... chczyal ... wyrwacz HistAl 1510/223] mátkę/ ſiny y żonę. HistAl F6; Mnimay być rzecż bárzo ſzkarádą y ſromotną tobie thak naiáſnieyſzemu Ceſarzowi [...] mnię máłemu á niskiemu thákowe rzecży ſláć [Turpitudinem atque dedecus esse putato... mihi parvo et humili talia destinare] HistAl C5v, C3v, D8v, E, E4v [2 r.], E6 (21); LibMal 1550/154; Nie mnimáć ſie lepſzym nád drugyego Gdyſmy poſzli od oycá iednego BielKom F4v; GroicPorz 11; KrowObr 113; Tedy Iudás mniemáiąc ie prawdziwie w wielu rzecżách być pożythecżne [arbitratus vere in multis eos utiles; rozumieiąc WujBib]/ obiecał im pokoy Leop 2.Mach 12/12; BibRadz Iob 34/17, I 288c marg, Is 53/4, Sap 3/2, Rom 14/14; OrzRozm N2; iż ſen ſwoy powiedał przed nimi w ty ſłowá: Mnimałem ſpołu zwámi ná polu wiązáć ſnopki [putabam nos ligare manipulos Vulg Gen 37/7; Zdáło mi ſie żeſmy wiązáli ſnopy WujBib] BielKron 16; vyrzał ią/ mnimał być ſwowolną niewiaſtę [suspicatus est esse meretricem Vulg Gen 38/15; mniémał żeby byłá wſzetecznicá WujBib] BielKron 20; Też ſie ſchodzą niektorey nocy raz w rok do kośćiołá w Meſse/ kthorey nocy mnimáią dáć kſięgi od Bogá Alkoran Sárácenom. BielKron 260; złodzyeie Boże ćiáło s puſzką/ mniemáiąc być ſrebrną/ [...] vkrádli BielKron 376; Słońce gdy chmury záſłániáły/ mnimáli ſie ná nie gniewáć BielKron 382; Ale gáydy álbo dudy gdy ſłyſzeli piſzcżąc/ mnimáli być áby to źwierzę tákie głoſy puſzcżáło. BielKron 451; Mnimáliſmy tám Złotá łácno doſtáć BielKron 451v; Rychło potym powietrze wielkie wſtáło/ ták żeſmy mnimáli pod ſáme obłoki wzlátáć ná wełłach morſkich BielKron 453; Konie tákie máią/ iż więcey ptaki mnimam niż konie. BielKron 456, 8, 9, 40, 56, 69v (56); GrzegRóżn Ov; Lauer, Niektórzi mniemáyą wodny Iſop. Mącz 185d; In hoc gloriam victoriae puto consistere, Ná tym mniemam chwałę zwicięſtwa należeć. Mącz 396d, 303a, 333b, 390c, 443b, 488c; Aieſli lepák ſzaleńſtwo ieſt od Flegmy/ ty ſą znáki: iż o wodźie wſzyſtko mowi/ kąpáć ſye chce/ mniema ſye być rybą. SienLek 53, 60v; GórnDworz D3; Widząc tedy dworzánie oſobę Ceſárſką (mnimáiąc być Ceſárzá) przyięli go z pocżeſnośćią/ á Ceſárzá nágiego zoſtáwili. HistRzym 41v, 34; Naród gdy Boży ieſteſmy/ nie mniémaymy złotem/ śrébrem/ kámieniém drogim/ rzezániém/ y wynáláſkiem ludzkim niéiáko wypodobnić páná Bogá. BiałKat 46v; KuczbKat 290; BielSpr 38v, 41v, 42v, 67v; á dokońcżenie ich mniemáli być nędzne [aestimata est afflictio exitus illorum; poczytáne ieſt vtrapieniem dokończenié ich WujBib]. BudBib Sap 3/2; BudNT 2.Cor 11/16; A ieſli ſobie krzywdę od kogo mieć mnimaſz [Si forte te iniuria ab aliquo lacessitum putas] ModrzBaz 68, 66, 72, 128, 132v; ále co nád śiły ſwoie być rozumieią/ zá zmyſloną rzecż/ choćiaſz ieſt prawdziwá/ być mniemáią. SkarŻyw 28; MWilkHist B2v, H4; StryjKron 76, 256, 532, 537; Temu niech wierzy wiárá/ á wyrozumienie niech ſię o tym nie báda: áby ſnadź nie nálazſzy nie mnimáło być rzecżą ku wierzeniu niepodobną CzechEp 258; NiemObr 165; KochTarn 77; GrabowSet Y2; WujNT 38, Act 13/25, Rom 14/14, 1.Cor 7/26 [2 r.], 12/23, 2.Cor 11/16; CzahTr K4; CYGANY [...] Iedni Philiſtyny Mniémáią być/ co kiedyś wyſzli z Páleſtyny KlonWor 6.

cum A dupl (8): O gárdłáſmy ſie wſpieráły: Kożdy ſwoie lepſze mnimał BierEz M2, G3v, Mv, P3; Palinurze, dobrze trzymasz, Iże mie błogiego mnimasz BierRozm 22, 5, 13; ále iáko to naſienie ieſt miękkie/ ták mnimam y lud iego mdły [sicut hoc semen molles reperiuntur]. HistAl C7v.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikami i odpowiednikami: tak (25), to (4); aby (318), by (174), (e) (172), że (146), żeby (134), (e)by (52), jako (8), quod (1), zaimek względny (1)] (999): BierEz A4v, C2, C3, C3v, D3, E2v [2 r.] (10); Lud [...] ze wſſech ſtron ſie zbieżál/ bo mnimali ijżeby zlodzieia miáno wiéſtz ku ſmierci. OpecŻyw 116v, 8, 24v, 32, 45, 48 (21); ForCnR B2, B4, C4v, D3; PatKaz I 1v; PatKaz II 60v; PatKaz III 153; wziął konewkę z żywem ſrebrem mniemaiącz iżeby było wino: wypił ie FalZioł III 35c, IV 21d, 22b [2 r.], 32d, 33c, V 32; BielŻyw 45, 124, 126, 156; GlabGad L6; takież y miody na ogniſka lali, mnimaiąc aby duſze vmarłych miały onego wſzytkiego pożywać czo oni ſpalili [ea credulitate illusi] MiechGlab [90], ktv, 15, 59; BierRozm 12; WróbŻołt 49/21 [2 r.], S4; WróbŻołtGlab A3v; wyzwolże też y mnie moy pánie od káżdey ſrogoſći ludzi okrutnych/ ktorzy mnimaią iż wiele w ich mocy zależy RejPs 212v, 74v, 79, 90v, 106v; mnymayancz bi kogo dobrego proſchil go o pomocz LibMal 1543/67, 1547/129; Mniema iż iuż ſkorę nieſie Choćia niedzwiedz będzie wleſie RejRozpr Ev, A3 [2 r.], B, D4, E3v, F2; Mnimam bym wzgardzona była Iuż tak od wſzytkiego ſwiata RejJóz F3, A7, D5, D8v, H8, I5, O4; SeklKat F2, X2, Z, Zv; RejRozm 401; Bom też yako yty mniemał Zem to wmoczy napoły miał Swemi ſie ſprawami z bawiċ RejKup v2v, b3v, d3, e4v, h8, Iv (22); á ſtąd mnimam [arbitror; baczą HistAl 1510/95] iż z Bożą pomocą Dariuſa zwyciężę HistAl C2v; ſprziſięgli ſie weſpołek áby Dariuſa zábili/ mniemáiąc áby mieli wziąć przyiemną zapłátę od Alexandra [acceptabilem remunerationem ab Alexandro recipere cogitantes; myszlyącz HistAl 1510/233]. HistAl F8, A4v, G7 [2 r.], H2, H6, M5; KromRozm I B2 [2 r.], C2, D2 [2 r.], G2, M4 (10); więc (kust) mniémáſz (–) mniemáſz Franciſzku/ aby tak cięſzki był twoi zły vczynek? MurzHist G3v, A2, D3, H2v, K4v, M3, R2v; Ona mniemaiąc [existimans] żeby był ogrodnikięm/ rzecze mu MurzNT Ioann 20/15, k. 11, 13v, 64, 74, 126; MurzOrt B2; KromRozm II h3, p2v; KromRozm III B8 [2 r.], B8v, F3v, F5, G7, K5v; drudzy też mogliby się naleźć, ktorzy by mniemali, żeby jem wolno bez nas trzeciego stanu w RP sejmować DiarDop 111, 119; BielKom D8, E2; GliczKsiąż Hv, H7v, K3; LubPs B3v, C2, N3v, O6v, P2, T6v; Mąż/ kiedy żony o cudzołoſtwo niema káráć. [...] ieſli s nią nie mięſzka/ á oná mniema iż by zmárł. GroicPorz ll, h2, z4, aa3v, llv; owa ty mniemáſz/ ábyſmy tak otzu y vſzu niemieli/ iáko ich wy niemaćie KrowObr 220, 1v, 14, 41v, 59, 61 (12); Wrzeſzcży/ ſápi/ márkoce/ á mnima iż ſpiewa. RejWiz 16v, 4, 6 [2 r.], 11v, 15v, 33v (36); á iż mniemali [existimarent] żeby ſie rychło miáło obiáwić Kroleſtwo Boże. Leop Luc 19/11; A ieſli kto mnima żeby co vmiał [se existimat scire]/ ieſſcże niepoznał iákoby miał co vmieć Leop 1.Cor 8/2, Iudic 19/28, 2.Reg 19/42, Iudith 6/5, Esth 9/12, Sap 3/2 (16); OrzList c, gv; á ieſliby kto mnimał iżby miał krzywdę/ wolno áppellowáć ná Syem. UstPraw Hv; RejFig A3, A4 [2 r.], A4v, A8v, Bb2v (15); NIe mnimay żebych zhárdzyał/ dla tych vpominkow RejZwierz 75, 24, 40, 45, 53v, 115v (11); Nie mniemay [Ne putes] ábyś thy zdrowie ſwoie miáłá záchowáć w domu Krolewſkim imo wſzythki Zydy. BibRadz Esth 4/13, I 5a marg, 6d marg, Gen 43/18, I 73d marg, 121 (31); Mniemáli przed tym poſtronni ludźie/ áby POLONIA byłá Miáſto iákieś/ ták iáko ieſt BONONIA OrzRozm P4, B3, B4v, E3v, G4v [2 r.], H2, P2; Przymowił mu ociec/ ſnadź mnimaſz áby ia ſłońce/ mátká mieſiąc/ brácia gwiázdy ciebie będzyem chwalić ná zyemi. BielKron 16; Heli Kápłan mnimał by byłá pijána BielKron 62v; Potym puſzcżon mnimáiąc áby zmienił vmyſł/ ále gdy kázał przećiw Krolewſkim dekretom wſádzon záſię. BielKron 233, 3v, 13, 15, 15v, 16 (76); TAk mniemamy vprzeymy á miły cżytelniku [...] iże tę proſtotę wdzięcżnie prziymieſz/ GrzegRóżn A2; Szaleńſtwo ieſt á nie dowod tych ludźi ktorzy mniemáią/ żeby iednym Bogiem Oycem miał zniſzcżeć Syn Boży GrzegRóżn Dv, B3, D2, F2, I3v, N4; KochSat A3, B; yż ieſliże ſprzodku nieiákie dobre pocżątki maią/ tedy natichmiaſt o ſobie mnięmaią iakoby wnaukach barzo bieglymi á doſtatecżnymi bili KwiatKsiąż L3, C2v, C3, C4, D2v, E2v (8); LeovPrzep F2, bv; Satius existimo vos esse dispertitos et in speculis esse, Mniemam że lepiey yeſt ábyście byli rozsádzeni. Mącz 281d, 36d, 67d [2 r.], 68d, 70c, 91c (23); Iżby ludźie z głowámi miedzy Poſły niebyli/ tego niechay nie mnima áni powiáda żaden OrzQuin Cv, D4, H, H2v, Y3v, Y4v; Prot A2v, A3v; SarnUzn F4; SienLek 194, T4v; RejAp F2v, 6v, 29, 30v, 31v (29); A ty Koſtká nie mnimay/ iżemći przodkowáć kazał/ ábych ciebie zá naymędrſzego rozumiał GórnDworz C3, D6v, F3, G, Gv, H3v (35); HistRzym 5v, 9v, 15v, 17, 17v (17); A iżbyś ták mnimał wedlug hiſtoriey Ewányeliey s. áby tylko w dzyeń ſwiątecżny Duch s. w możnośći ſwey był ſie obiáwił. RejPos 141v; á ták nie mnimaymyſz/ áby nas Pan z zakonow ſwych á s powinnośći náſzych wypuśćić miał RejPos 181v, 6, 23, 40, 68, 72v (42); RejPosWiecz2 91, 93, 93v, 94v; RejPosWiecz3 97 [2 r.]; BiałKat 13v, 40v, 146, 196; GrzegŚm 29; Iż tám ſą wielkie ſkárby ták wſzyſcy mniemáią. HistLan C4v, E3, E4, Fv; KuczbKat 5, 50, 185, 275, 279 (10); RejZwierc 48, 51v, 61, 78 [2 r.], 93 (37); BielSpr b4, 42, 44v, 46, 47, 67; WujJud 37v, 56v, 69, 72, 82v (10); WujJudConf 166v, 190, 193v; A záſię Biſkupom mieyſkim álbo nizſzym przydáni ſą inſzy Biſkupi (mnimam iáko dziś Suffrágáni) RejPosRozpr c3v, c4 [3 r.]; RejPosWstaw [213], 41v, [412]v, [413] [2 r.], [413]v, [1103] [2 r.] [1433]; BudBib Esth 4/12, 2.Mach 7/16, 19, 12/12, 14/40; HistHel C; mniema by ſye to iego kiwánia Rybá bałá. Strum K3v, E5v, G, H4; WierKróc B; BiałKaz A4v, H; BudNT przedm bv, b2, b5v [2 r.], b6, c3v (13); CzechRozm 29v, 54, 57, 70, 72v (24); PaprPan H3, M2, P2, V2v, Aa (7); Niech żaden niemnima/ áby Bog niemiał w ſobie wolnośći [Nemo Deum existimet libertatis esse expertem]/ prze to iż niemoże grzeſzyć ModrzBaz 72, 13v, 14v, 15, 22v, 23 (34); SkarJedn 9, 173, 346, 377, 380; KochOdpr C3; KochPs 124; SkarŻyw 13, 14, 20, 21, 28 (47); Mnimaſz Thomá bych nie był ſyn Boży MWilkHist L2v, E2v, Hv, H2v; á zá nim Algardus Grof Hohenſteinſki z drugim woyſkiem Niemieckim przyſzedł/ mnimáiąc iż Litwá ieſzcze w Pogáńſtwie żyłá. StryjKron 487, 41, 279, 385, 390, 442 (10); Aby kto ták nie mniemał/ żeby iſtność niewidźiána [...] to tego to owego cżáſu miáłá być widźianá CzechEp 262, 4, 15, 19, 22, 27 (37); NiemObr 14, 22, 23, 64, 76 (11); KochFr 21, 37, 79, 84, 92, 93; KochMarsz 153; KochSz C2v; KochWz 136; ReszList 188; WerGośc 243, 245, 249, 256; WisznTr 31; KochPieś kt, 20, 26; PudłFr 9, 57; ArtKanc Q11; GórnRozm C, D4, I3v, L2; KochWr 37, 38; ZawJeft 20; nierad bych by ten list miał gdzie zabłędzic mniemam iednak ze doszedł do rąk wm ActReg 100, 15, 27, 49, 72, 83 (11); Phil C4; GórnTroas 35; KochFrag 28, 51; OrzJan 17 [2 r.], 23, 81; Bo mniémam iż to śiłá będźie koſztowáło WyprPl A2; LatHar 258, 330, 694; KołakSzczęśl A4 [2 r.], C2v; że wſzelki ktory was zábiie/ mniemáć będźie że czyni poſługę Bogu [arbitretur obsequium se praestare Deo]. WujNT Ioann 16/2; Bo mniemam [puto] iż Bog nas oſtátnie Apoſtoły náznáczył/ iákoby ná śmierć ſkazáne. WujNT 1.Cor 4/9, przedm 10, 22, Matth 5/18, 6/7, 10/34 (53); PowodPr 57, 79; SkarKaz 42b, 44b, 160a [2 r.], 204a, 609b; dla tego że po cudzoźiemſku Vyźrzano mię vbránym; mniemano podobno Zem był kupiec álbo żyd CiekPotr 60, 6, 13, 20, 32, 55 (8); CzahTr B4v, Iv; GosłCast 49; PaxLiz A2v, E3v; y mniema że ieſt mądry/ á on ieſt złośliwy y zdrádliwy. SkarKazSej 662a, 659b, 667a [2 r.], 692a; KlonFlis B2, C4v, F2v; Ieſli raz wygra/ mniema by záwſze wygráwáć KlonWor 34, ded **3v, **6v, 18, 21, 37 (11); PudłDydo A3v; [Maria Magdalena [...] mowila [do Matki Boskiej] [...] ale snacz w rozvmyą sswą sdradzone, bo mnyemawa, by then byl, aon snacz nyegest then SprChęd 77].

W połączeniu z przysłówkieminaczejw funkcji dopełnienia (2): Práwać ſámá cnotá rodzi: Choćiać inácżey mniemáią/ Co nie dobrze rzecży znáią. BierEz K4v; Calep 332b.

W połączeniu z przysłówkiemtakw funkcji dopełnienia [w tym: zdanie wtrącone (4)] (14): BierEz Iv; Dobreyś Pizo otuchy/ mnie y ludziom dodał/ Ták będziemy mnimáli/ Rzym będzie wiecżnie trwał RejZwierz 23v; Mącz 45b, 86b, 293d; RejAp 150v; RejPos 341v; BielSpr 28v; CzechRozm 72v; Gdyby ſam X.K. z pilnośćią Pſalm ten przecżytał (choćiaż ták mniemam/ cżęſto iy ná pámięć mawia wedle zwycżáiu nabożeńſtwá ſwego) CzechEp 166, 14, 55, 93; Acżmi ſię z tego chlubić ták mniemam nie godźi CzahTr B4v.

W strukturach bez wskaźnika zespolenia (2): Mnimaſz powinowáći gdyć owo dudkuią/ Nie tobieć ále ſpadkom co po tobie cżuią. RejWiz 58v; BielKron 398v.

W zdaniu wtrąconym (18): y otym mouy tak ſzwyąty Byernath (mnymam) obfythſzy dar laſky {boſzey} ſtąpyl na dzyeuyczą PatKaz III 96; Tylko mnimam nalepyey zyſzcżemy/ Gdy ſie ſpołu wſzyſcy miłuiemy BielKom F4v; OrzList b2v; Wſzákże mnimam nikogo/ tym ſie nie zelżyło. RejZwierz 93; BielKron 429v, 450, 452v, 462; iż ponieważ żołć ná wątrobie leży/ iey przelanie też ná wątrobę vpada/ á od thego mniemam/ wątrobá ſye pſuie SienLek 89v; BudBib I 154d marg; Co mnimaſz téy przygody nagłéy zá przyczyná? KochFr 94; ActReg 129; Odłóżćiéſz co mniémaćie potrzebá iednému WyprPl A4v; Cóż mniemaſz mowić miał CiekPotr 44; CzahTr G3v, H3; SzarzRyt D3v.

W powtórzeniu intensyfikującym (1): O nie mnimay á nie mnimay nędzniku/ ábyć to Pan był omylny w dekreciech ſwoich RejAp 31v.

Przysłowia: Wiedz pewnie á nie mnimay kiedy co ſprawuieſz BielKom C5v; Lepiéy wiedźieć niż mniémáć WyprPl A4.

Ktho winien mnima bi wſitcży o nim mowili RejJóz E2v marg.

Frazy: »co(ż) mnimasz, mnimacie« (28:7): OpecŻyw 106v; Yeſli ták zacny prorok wyznawa ćyemnoſc nyeumyeyętnoſci/ coż mnimaſz/ yáką nocą nyewyádomoſci my [...] yeſteſmy ogárnyeni? KromRozm II ov, m2v; KrowObr 1v, 14, 77v; cżemu ſie o to gniewaćie? coſz ábo mnimaćie byzmy co ziedli Krolewſkiego/ cżyli że nam dáry dano [Cur irasceris super hac re? Nunquid comedimus aliquid ex rege]? Leop 2.Reg 19/42, 4.Esdr 4/51, Esth 9/12, Ion 4/9, Hebr 10/29; BielKron 254v; Quali fide, quali pietate existimas eos esse. Co mniemaſz/ Co zá wiárá/ Co zá bogoboyność boska yeſt w tich ludziách. Mącz 337b; Quis putas, Co mnienaſz/ co wżdy zacz. Mącz 343b, 67d; RejPos 294v; KuczbKat 375; BielSpr 46; A ieſli ie ták vcżćił ná źiemi/ coż mnimaſz że im chwały vymuie w niebie? WujJud 72, 56v; BiałKaz A4v; CzechRozm 97v, 109v, 208, 238, 242; ModrzBaz 102v; ReszPrz 46; A co mniemaſz áby ći wolni byli/w tákowymżeć więźieniu ſą iáko y ty. WerGośc 249; Trućizną/ co mnimaſz? ile ich poſnęło? WisznTr 33; GórnRozm D4; OrzJan 29, 81; LatHar 258; PudłDydo A3v.

»jak(o) (-ż, -by) mnimam (a. mnimasz itp.)« [w tym: zdanie wtrącone (34)] = ut putabatur Vulg (83): Boć mądrzy nie vmieráią/ Iáko ſzaleni mniemáią: A po śmierći práwie żywią BierEz H2; RejKup k7; ábyſmy ſie vcżyli piſmá/ gdy wnim yáko mnimamy żywot wyecżny należy. GliczKsiąż G8v; BibRadz I 126b marg; Ku czemu nie záwádzą (iáko mniemam) ty Dyálogi náſze/ ktore W.M. poſyłam. OrzRozm A4; Tegoż roku Delfin ſyn krolá Fráncuſkiego Fráńćiſzká ſtárſzy vmárł/ iáko drudzy mnimáią iż trućiną iádu. BielKron 191, 264, 457v, 462; A ták Bogá z Bogá/ tho ieſt Syná Bożego (áby dwu Bogow nie pozwolił iáko on mnima) nie chce znáć GrzegRóżn E4; Cynosorchis [...] Pánny Máriey łzi yáko niektórzi mnimáyą. Mącz 76c, 121d, 265d, 337c, 338b, 352a, 354d, 456c; OrzQuin M, Aa2; RejAp 62; GórnDworz Ii8v; HistRzym [118]; RejPos 261; RejPosWstaw 44; Ale iſz nie ták był bárdzo wykrocżył/ iáko oni mniemáli/ przeto byłi záśię drudzy Senatorowie co tego niegánili BiałKaz K; BudBib I 309b marg; BudNT Act 2/15, Ii3v; iáko oni (ále głupie iáko ſie iuż pokazáło) mniemáią? CzechRozm 130, 41, 68v, 72, 78v, 144v (11); PaprPan C4, D3, E3v, K2, Q2, Aa; Obá woynę z Turki wiedli/ ácż iáko ia mnimam/ doſyć ſpráwiedliwą. ModrzBaz 127v, 34v, 90, 96; SkarJedn 249, 321; SkarŻyw 171, 183, 189; MWilkHist K2v; wnet ſię z oney lekkośći hołdowniká ſwego (iáko mniemał) rozgniewawſzy/ woyſko Hordy Zawolſkiey przez Dniepr przepráwił StryjKron 269; CzechEp 159, 196, 345, 348; NiemObr 92, 99, 125, 136; WerGośc 203; Którému/ iáko ſam mniéma/ Swiat ták wielki równia nié ma KochPieś 44; LatHar 6, 719; Tytuły niektore liſtow Páwłá ś. wyráźiłem iáko mniemam właśniey y grzeczniey niżli pierwey WujNT przedm 23, 6, s. 21, 51, Luc 3/23, s. 227 (10); WysKaz 31; PowodPr 85; VotSzl D2; CiekPotr 59.

»ile (ja) mniemam« (3): Quantum suspicor, Ile ya mniemam. Mącz 338b; OrzJan 71; Báweyże ile mniemam náſz ſzwágraſzek przyſzły CiekPotr 34.

»jako(ż) mnimasz(-acie)« (4): Ezopie iáko ty mniemaſz/ A komu mię przyrownywaſz BierEz Gv; CzechEp 115, 281; iákoż mniemaćie dáleko ſrożſze záſłuży karánia [quanto magis putatis deteriora mereri supplicia]/ ktoryby Syná Bożego podeptał WujNT Hebr 10/29.

»mnima się [komu]« = wydaje się komu (1): Co by się tak było stało, Jako sie jest mnie mnimało. BierRozm 26.

Zwroty: »dobrze mniemać« (2): OrzRozm E4v; Bene putas, Dobrze mniémaſz álbo mówiſz. Mącz 333a.

»iście mnimać« = być prawie pewnym (1): Iam wierę iſcie mnimała Bys gdzie czo żacznego miała RejJóz D5.

»mnimać w myśli swej« (1): mnima w myſli ſwey iżby tákiego drugiego áni w rozmowie/ áni w ſpráwach/ áni w żadnych poſtępkoch/ nie było rownego iemu RejPos 228.

»mniemać za rzecz prawdziwą« (2): Y mniemáiąc Iudáſz zá rzecż prawdźiwą/ że mu w wielu rzeczách pożytheczni być mieli [Iudas autem arbitratus quam vere in multis eos utiles]/ dopuścił im tego że z nimi miał pokoy BibRadz 2.Mach 12/12 [idem] BudBib 2.Mach 12/12.

»słusznie mnimać« (1): tedyby ſłuſznie kto mnimáć mogł/ iżby wiele ludźi do Krztu przyſtępowáło KuczbKat 140.

»mnimać sobie« [szyk zmienny] (4): Alemy więcż w roskoſzach tak ſobie mnimamy Iż iuż ſwiat zakupiony tak to wiecżnie mamy RejJóz I5; A dla tego niechay będą vtwierdzone ſercá wáſze/ á mocnoſć walki iákoby gry ſobie mniemaycie [quasi ludum pugnae firmitudinem existimetis; domnemaycze szya mocznego walczenya HistAl 1510/174] HistAl E4; RejAp 150v; BielSpr 28v.

»o sobie mnimać« (3): GrzegRóżn N4; ktemu iż nieſą biegli á doświatcżeni w rzecżach/ tedy tak oſobie mniemayą iż łatwie mogą być odparći. KwiatKsiąż C3; mądrość mędrkow tákich/ ktorzy to o ſobie wiele mnimáią á rozumieią/ nic nie pomniąc ná Páná ſwego RejPos 201v.

»mniemać w sobie« (2): bowiem miał z Węgry ine porozumienie/ mniemáiąc w ſobie/ ieſli Polacy Turki wyżoną/ nam thákież vcżynią BielKron 398v; Zem to ták poſtánowił mniemam w ſobie ſpráwnie. CzahTr Iv.

»za to mnimać« (2): Co widząc ludzye w nich ták zá tho mnyemáli/ Mowyąc/ to lud ſſcżęſliwy/ iż bogáctwo ználi LubPs ee6; Despondere sibi domum alicuius, Prziwłaſzczáć á dopieráć ſie domu cziyego/ zá to mniemáć yákoby nań przipadáć miał. Mącz 410a.

Szeregi: »bajać i mniemać« (1): Abo więc muſzą [Sabeliańczycy] to (z Turki y z Zydy y z bráthem ſwoim Sábelliuſzem) báiáć y mniemáć że ſię nic nie wćieliło/ abo iż Kryſthus ieſt ſzcżyry y nági cżłowiek GrzegRóżn B3.

»dumać a mnimać« (1): Bowiem mocz duſzna kthorą ona duma á mnima, ieſt wyſſzey w głowie nad cżłonkiem vkuſzenia. GlabGad C5.

»mnimać a (albo, i) mowić (a. powiedać)« [szyk 2:2] (4): RejAp 150v; á w ktorym theż Pan Kryſtus nie mieſzka/ niechay nie mnima/ á niechay nie powieda/ áby miał pożywáć ciáłá y krwie Páná Kryſtuſowey. RejPosWiecz2 93, 94v; Zſercá mniemáć/ álbo mowić. Loqui ex animo. Calag 546b.

»mnimać albo poczytać« (1): ktore wſzytkie słowa rychley ſię tu zgodzą/ niż owo mnimam álbo pocżytam. BudNT Kk3.

»mnimać i pomyślać« (1): Gdy lepak mnimał lud/ y pomyśláli wſzyſcy [expectante autem populo, ratiocinantibus omnibus] w ſercach ſwych o Iohánie BudNT Luc 3/15.

»mnimać, (albo) rozumieć« [szyk 5:2]: (7): BielKron 440v; RejPos 201v; Ieſliby ták ktho rozumiał álbo mniemał ſobie/ wolę ia ſpokoyny żywot domá wieść/ niżli ná Woynie ćierpieć nędze BielSpr 28v; Arbitror – Mniemam, rozumiem. Calep 88a, 119a, 389b, 911b.

»mnimać, (i) sądzić« [szyk 4:1] (5): tedy ſmyſł poſpolithy mnima y tak ſądzi we ſnie iakobyſmy wgorę wchodzili GlabGad L6; Interpretari etiam significat, Mniemáć ſądźić. Mącz 172d, 14a, 111a, 176c.

»mnimać, (i) tuszyć« [szyk 1:1]: (2): Tákże też poſpolicie ſobie tuſzą y táko ſobie mniemáią bogacże á mocarze tego ſwiátá RejAp 150v; Calag 347a.

»wierzyć i mniemać« (1): gdiż ty ocży maſz á nie widziſz/ ſnadz wierzyſz y mniemaſz [credis forte]/ ábyſmy byli rowni Perſom HistAl G7.

W przen (3): iż iáko ine ſmyſły náſze/ thák y wzrok ſie obłądza/ á myli/ mnimáiąc áby tho było cudne/ czo cudne nie ieſth GórnDworz L17v.

cum A cum inf [w tym: z elipsąbyć” (1), z elipsą A (1)] (2): Cżemu ięzik zimnicę cirpiącego, wſzytkie rzecżi gorzkie mnima. GlabGad C4v; Ocży widzą poſtáwę nadobną łágodną/ Kreẃ záſię zápalona mnima być niezgodną. RejWiz 118v.

2. Być pewnym siebie (1): Abo mnimaſz nyeboracżku choć ták buyno chodziſz/ A w ſercu ſwym tę ſproſną złosć kędy możeſz płodziſz/ Wyedz iż ten doł ktoryś kopał ná bliźnyego ſwego/ Nye obacżyſz ſam gdy pirwey vpádnyeſz do nyego LubPs B6v.
*** Bez wystarczającego kontekstu (wyraz omawiany) (3): gdzie ono (co wdziśieyſzych Ewánieliach Lukaſzowych ieſt/) IAKO MNIMANO/ temuż miſtrzowi przypiſuię. BudNT przedm C, c4; (marg) Iáko Budny zfałſzował kſięgi Nowego teſtámentu. (–) Będąc iáko mniemano ſyn Ioſephow: te dwie ſłowie/ Iáko mniemano/ ważył ſię wyſkrobáć y wymázáć? WujNT przedm 6.

Synonimy: 1. domyślać się, dorozumiewać się, »mieć za co«, mowić, powiadać, rozeznawać, rozumieć, rozważać, sądzić, szacować, trzymać, twierdzić, wierzyć.

Formacje współrdzenne: domnimać, domniemać się, nadmniemać; domniemawać, domnimawać się; domnimieć się, mniemieć; przepominać, przynapominaćprzypominaćmnieć, pomnieć, pomnieć sięprzepomnieć, przypomniećprzypominąćprzepomionąć, przypomionąć.

Cf MNIEMAJĄCY, MNIEMANIE, MNIEMANY

JB