Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PRZYPYTOWAĆ SIĘ

Następne hasło: PRZYRABIAĆ »

PRZYPYTYWAĆ SIĘ (4) vb impf

się (2), sie (2).

a jasne.

Fleksja

indicativus
inf	przypytywać się
praes
	sg	pl
2	przypytywåsz się
3	przypytywå się	przypytywają się

praet
	pl
3	m pers	przypytywali się

conditionalis
	sg
3	m	by się przypytywåł

inf przypytywać się (2). ◊ praes [2 sg przypytywåsz się.] ◊ 3 sg przypytywå się (1). ◊ [3 pl przypytywają się.] ◊ [praet 3 pl m pers przypytywali się.] ◊ con 3 sg m by się przypytywåł (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVII w. (z Cn); poza tym z RejPos błędnie: przypytywać się zam. przypytawać się.

Znaczenia

1. Pytając dowiadywać się (2)
2. Zabiegać o coś, poszukiwać czegoś (2)

1. Pytając dowiadywać się; interrogando inquirere Cn (2):

[przypytywać się czym: A T⟨woja⟩ M⟨iłość⟩, iż o tem od nas nie wiesz przypytywasz się pisaniem swym jestli to stało się z naszą wolą a wiadomością naszą [...] a pr[z]ecz tegośmy T⟨wojej⟩ M⟨iłości⟩ nie objawili. ListyZygmAug 1563/426.]

przypytywać się o kim, o czym (2): Piotr ſię też o Ianie przypytywa. WujNT Ioann 21 arg; [iż sami panowie koronni [...] przypytywają się o poślech iflantskich ListyZygmAug 1561/351]. Cf przypytywać się u kogo o czym.

przypytywać się u kogo o czym (1): A gdy to on mowił knim/ pocżęli zákonnicy y Fáryzeuſzowie cięſzko náćieráć/ y przypytywáć ſię v niego o wielu [rzeczach]. BudNT Luc 11/53.

[Ze zdaniem dopełnieniowym [zaimek pytajny, jesli ‘czy’]: Przypytywali się panowie, kto z rady wyniósł o wspominaniu Martarysów [s] etc. Diar 1566 9; ListyZygmAug 1563/426; AktaSejmikPozn 1587/45.]

[Szereg: »przypytywać się i przysłuchać«: Który [wojewoda kaliski] nas tu wezwał, a niemniej przypytywać się i przysłuchać chcąc, co kto na nas nad prawo, nad zwyczaj, nad potrzebę i nad poruczenie nasze [...] stanowic się ważeł. AktaSejmikPozn 1587/45.]

2. Zabiegać o coś, poszukiwać czegoś (2):

przypytywać się do czego (2): Temu ktoby ſie wſzetecżnie [...] do cżego przypytywał/ nielza białeygłowie/ iedno ſie otrząſnąć co nayprędzey/ á dáć znáć/ iż pocżćiwe iej vſzy ſłucháć tego nie przywykły GórnDworz Bb8v; Y Skládáczowi zá to ſławy nie przyrośćie/ Ieſzcże zá prożne ſłowá źli go wezmą gośćie. Lepiey do tych [książek] ſie przypytywáć mamy/ Ze s nich śiłá pobaczym/ sámi to poznamy. BielSpr c2.

[przypytywać się k(u) czemu: wiele sie ich k tej służbie przypytywa bo im tutejsza sprawa nadmierzła. ListyPol I 1547/396; brat dzisiejszego falsgrabie, Rychardus [...] przypytywa się ku sprzyjaźnieniu z nami ListyZygmAug 1564/464.]

Synonimy: 1. dowiadować się, wybadywać, wyszperować.

Formacje współrdzenne cf PYTAĆ.

DDJ