[zaloguj się]

PYTAĆ (1668) vb impf

[Cf też uwaga s.v. PYTAĆ SIĘ.]

a jasne.

Fleksja
inf pytać
indicativus
praes
sg pl du
1 pytåm pytåmy pytåwå
2 pytåsz pytåcie
3 pytå pytają
praet
sg pl
1 m pytåłem, -m, -em pytåł m pers pytalismy, -smy pytali, -chmy pytali
2 m pytåłeś, -ś pytåł m pers -ście pytali
3 m pytåł, jest pytåł m pers pytali
f pytała m an
n pytało subst
fut
sg pl
1 m będę pytåł, pytać będę m pers będziem pytać
2 m będziesz pytåł, pytać będziesz m pers będziecie pytać
3 m będzie pytåł, pytać będzie m pers będą pytać, pytać będą
f będzie pytała m an
imperativus
sg pl
1 pytåjmy
2 pytåj pytåjcie
3 niech, niechåj pytå, pytåj niech, niechåj, niechże pytają
conditionalis
sg pl
1 m bym pytåł, pytåłbych, bych pytåł m pers
2 m pytåłbyś, byś pytåł, by pytåł m pers
3 m pytåłby, by pytåł m pers by pytali
f by pytała m an
con praet
sg pl
2 m by był pytåł m pers
3 m by był pytåł m pers by byli pytali
impersonalis
praet pytåno
con pytåno by, by pytåno
participia
part praes act pytając
part praet act pytåwszy
inne formy
praet pl 3 subst f - pytały, pytali

inf pytać (179).praes 1 sg pytåm (123).2 sg pytåsz (72).3 sg pytå (129).1 pl pytåmy (6).2 pl pytåcie (9).3 pl pytają (42).1 du pytåwå (1) MWilkHist I4v.praet 1 sg m pytåłem, -m, -em pytåł (26).2 sg m pytåłeś, -ś pytåł (6).3 sg m pytåł, jest pytåł (434). f pytała (45). n pytało (5).1 pl m pers pytalismy, -smy pytali (9) Diar, Leop (3), KochZuz, BielKron (3), SkarŻyw, -chmy pytali BudBib (4).2 pl m pers -ście pytali (1).3 pl m pers pytali (194). subst f pytały (2), pytali (cum sb: dusze) (2) Leop, BudBib.fut 1 sg m będę pytåł (12) March1, BierEz, March3, GroicPorz, Leop (2), BibRadz, Mącz, OrzQuin, GórnDworz, HistRzym, CiekPotr, pytać będę (5) OpecŻyw, BudBib, CzechRozm (3).2 sg m będziesz pytåł (5), pytać będziesz (2); będziesz pytåł HistAl, ModrzBaz, CiekPotr (2); pytać będziesz BudBib; będziesz pytåł : pytać będziesz Leop (1:1).3 sg m będzie pytåł (20), pytać będzie (2) LibLeg, WujJud, będzie pytać (1); będzie pytåł : będzie pytać GroicPorz (12:1). [f będzie pytała.]1 pl m pers będziem pytać (1).2 pl m pers będziecie pytać (2).3 pl m pers będą pytać (17), pytać będą (2); pytać będą SkarŻyw; będą pytać : pytać będą GórnDworz (1:1).imp 2 sg pytåj (54).3 sg niech, niechåj pytå (2), pytåj (1) KlonŻal.1 pl pytåjmy (5); -åjmy (4), -ajmy (1); -åjmy : -ajmy NiemObr (3:1).2 pl pytåjcie (16).3 pl niech, niechåj, niechże pytają (7).con 1 sg m bym pytåł (4), pytåłbych, bych pytåł (2); bym OrzQuin, CzechRozm, OrzJan; bych OpecŻyw; bym : bych SarnUzn (1:1).2 sg m pytåłbyś, byś pytåł (6), by pytåł (1) KlonFlis.3 sg m pytåłby, by pytåł (20). f by pytała (1).3 pl m pers by pytali (5).con praet 2 sg m by był pytåł (1) OpecŻyw.3 sg m by był pytåł (1).3 pl m pers by byli pytali (1).impers praet pytåno (47); -åno (40), -(a)no (7) [było pytano cf PYTAN n sg N].con pytåno by, by pytåno (4).part praes act pytając (129).part praet act pytåwszy BielKron (3).

stp, Cn notuje, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

1. Zadawać pytania, zwracać się z prośbą o informację (zwykle dla otrzymania potrzebnej wiadomości, rzadziej dla zaspokojenia zainteresowania); interrogare Miech, HistAl, Vulg, PolAnt, Mącz, Cn; percontari (percunctari) Miech, Vulg, PolAnt, Mącz, Modrz, Cn; quaerere PolAnt, Vulg, Mącz, Modrz, Cn; rogare Vulg, Mącz, Modrz, Cn; rogitare Mącz, Calep, Cn; inquirere, sciscitari HistAl, Cn; consulere PolAnt, Cn; dicere Vulg, PolAnt; quaesere PolAnt, JanStat; aio HistAl; conquirere PolAnt; interpellare, scitari, stipulari Mącz; petere Modrz [w tym: kogo (G) (152), kogo (G a. A) (901)] (1612): BierEz B2; Iezus milczál [...]/ aby vkázál ijże Pilát darmo pytál OpecŻyw 130v, 24v, 63v, 75, 109, 172; LibLeg 11/83v; (did) Potifar pita hausknechta (–) Choć ſam ty ale Mago [...] Powiedz ty mnię beż ſtrachu [...] Czo ſie to tu nowego a ſnadz złego ſtało RejJóz G6v; RejKup c7 [2 r.], q8v; MurzHist L4v; MurzNT Matth 22/46; KromRozm III F4v; DiarDop 116; RejWiz 183; A ieſli ſie chcą [niewiasty] cżego náucżyć/ niech domá ſwych mężow pytáią. Leop 1.Cor 14/35, 3.Esdr 6/12, Luc 23/14, Ioann 9/23, 1.Cor 9/3; UstPraw C2; RejFig Bb6v, Dd7v, Dd8v; RejZwierz 47; BibRadz I 2d marg [2 r.], 3.Esdr 6/12, Ioann 18/21 [2 r.]; OrzRozm L2; BielKron 115v; Aliquem sacramento rogare, Podprziſięgą kogo pytać/ poprziśiąc áby prawdę wyznał. Mącz 363b, 35b, 64a, 222d, 223a, 287d (12); OrzQuin E2v; Też y oto to nieiáko do Ironiey należy/ kiedy kto rzecż iáko ieſth w ſobie wiedzącz/ inácżey/ á iákoby opák pyta GórnDworz R3, E4v, R3, Hh4v; HistRzym 92; RejPos 230 [2 r.]; KochList nlb 3; Bo zgłupieli paſterze/ á Iehowy nie pytáli/ dla tego też nie mądrze poſtąpili BudBib Ier 10/21, Iob 21/29, 3.Esdr 6/12; BiałKaz E4; BudNT Ioann 8[9]/23, 1.Cor 14/36[35]; pytaſzli/ cżekayże też odpowiedzi: á ſam nie odpowieday. CzechRozm 61v, 2, 32, 61, 145v; ModrzBaz 70v, 130v; SkarJedn 94; Calag 199b; SkarŻyw 599; KochJez B4; KochDz 108; KochWz 137; iż nie mogłby był Dániel Prorok roſtropnie rozſądźić/ gdyby był nie pytał. GórnRozm G, Gv; LatHar 723, 730; WujNT Mar 12/34, Luc 2/46, 23/14, Ioann 8/7, 9/23 (13); SarnStat 791; O wielu rzeczy bądź iáko niewiedzący/ á ſłuchay milcząc á pytáiąc SkarKaz 42b, 43a [2 r.], b [2 r.], 44a; Znaſzże go ty? (–) Smieſznie pytaſz. śiadam z nim v iednego ſtołu. CiekPotr 69, 6, 7, 68 [2 r.]; GosłCast 27, 39; PudłDydo A3.

pytać czego [= o co; w tym: przyczyny (14)] (25): Potym liſzká przybieżáła/ Skrwáwione dzieći vźrzáłá: Przycżyny walki pytáłá BierEz M2; Pytá panna obycżaiu pocżęcią Elzbiety/ a ona zaſię panieńſkiégo OpecŻyw 11v, 8v, 24v, 33, 130, 130v, 167v, 168v; SeklKat Z2; Leop Ier 50/5; BielKron 51, 57v, 125v, 457; HistRzym 61v, 93v; Potym widząc Ulissa, pytał miana jego KochMon 26; PaprPan Hh2; ModrzBaz 31v; SkarŻyw 373; KochFr 63. Cf »pytać gadki«, »pytać zdania«.

pytać od kogo (10): OpecŻyw 8v; FalZioł I 42c; á nie vmieſzli rozeznáć/ od innych co ſye s tym rozumieią/ dobrzeli nápiſano/ pytay GroicPorz B3v; GrzegRóżn L3; sſtáwił ſie w Tárſie Mieśćie/ gdzie był zoſtáwił corkę ſwą Tárſią ku wychowániu. [...] á wezwawſzy Teofilá/ y pytał od niego HistRzym 26, 93v; RejPos 210; ModrzBaz 31v; SarnStat 557. Cf »pytać gadki«.

pytać około czego (4): LibLeg 11/135v; ZapWar 1550 nr 2664; poczęli go około wielu rzeczy pytać MurzHist L3; pytáli go ći co przy nim byli [...]/ około tey przypowieśći. BibRadz Mar 4/10.

pytać u kogo (3): yakom tesz y pyerwej pital v poſlancza waszego ktoregoſczie poſſilaly do nas LibLeg 11/64v; ArtKanc C13; BudBib Iudic 1/1.

pytać komu [= kogo] (1): tim ktorzi vmieią boże przikazanie [...] ma ſie laſkawie okazać/ tim ktorzi nieumieią/ ma przicziny pytać/ czemu nieumieią SeklKat Z2.

pytać kogo (A) [= komu zadawać pytania] (1): A gdy ie [dziecię] z wielkiego ſtrachu pytano ieſli by ſie też ono prziſcia Tatarſkiego bało, odpowiedziało [...] MiechGlab 33.

pytać co (A) [= o co; zwykle zaimki] (7): żádny s nich nie rzekl tzo pytál albo tzo mowil s nią. OpecŻyw 50v, 51, 70v, 119v; minutatim et gradatim interrogare, Po troſze á yedno po drugim pytáć. Mącz 147d; Wyrwie ten to/ ow owo pytáć/ á on iedno przyzwala głową/ á milcży GórnDworz Tv [idem] WerGośc 253.

pytać na kogo, na co (6): MurzHist C4; dawſzy poſłom ręce/ pytał ich ná zdrowie bráckie BielKron 435; przyſzedł theż Ennius do Scipioná/ á gdy [...] pytał/ ná páná. Naſica ſam śiłnym głoſem záwołał. Niemáſz go domá. GórnDworz R5v, Tv; [ktorzy ſie boią bogá pytáć będą ná te rzetzy wktorych ſie on kocha KsięgiEklez A8]. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym; Z przytoczeniem lub zdaniem dopełnieniowym.

pytać o kogo, o co (179): Odſtąp precż Wáłáſki capie/ Ocż mię pytaſz táko głupie. BierEz B2, B2v, C [2 r.], Cv [2 r.], I4v; Annáſs przeklęty gdy Iezuſa vzrzál/ o dwie rzecży iego pytál. OpecŻyw 108v, 77v, 109, 119v, 121 [2 r.]; OpecŻywSandR nlb 4v; ForCnR A2v [3 r.]; MetrKor 61/223v; HistJóz C4; LibLeg 7/10, 35 [3 r.], 11/[322]v; WróbŻołt 34/11; RejPs 51; SeklWyzn 4, 4v, Av, a3v, C, g4v; Potifar pyta o narod y o Boga Iozepha. RejJóz C, H2, N4v, O6; RejKup d6v, e2, i2v; MurzHist P4v; MurzNT 173v; KromRozm III N2; DiarDop 116 [2 r.]; LubPs I3; O co pytáią Biſkupow kiedy ie ſwięcą. KrowObr Ttv, 124v, 127 marg; Leop *B4v, Gen 26/7, 4.Esdr 4/2, 52, Matth 22/46, Mar 10/10; UstPraw C2v; RejFig Cc3, Dd8v; RejZwierz 121v; BibRadz Ier 21/2, Eccli 33/4, Mar 11 arg, Ioann 4/27; Vwierzyli im [Gabaonitom] Izráelowie/ Bogá o to nie pytawſzy/ przyſięgli im zá pokoy BielKron 47v, 17, 68, 80v, [842], 202v (10); A nie będziem ich tu pytáć ábo o Iſtność ábo o perſony/ o ktore ſię ieſzcże ſámi nie zgodźili GrzegRóżn Bv; Perrogo, Káżdego z oſobná o mniemánie/ widzenie y rádę pytáć ná niektórą rzecz. Mącz 358a, 41d, 285a, 302b, 337a, 357c, 410b [2 r.]; OrzQuin E2v, I2v, V2v; GórnDworz N4, O6v, S4; HistRzym 36, 44v, 92, 131v; RejPos 125v [2 r.], 126, 225v, 227, 229v (10); BiałKat 38v, 246; KochMon 25; ktorzy [posłowie] byli posłáni do niego/ áby go pytáli o cud ktory ſię był ſtał w ziemi BudBib 2.Par 32/31, Dan 7/16; BudNT Luc 20/40, Act 23/20; iákom y rzecży inſzych o ktoreś mię pytał nie táił. CzechRozm 160v, 1v, 2, 3, 10, 11 (11); PaprPan D3; á gdy go [opat Antonina] pytał o náukę: obacżył w nim oſtry rozum SkarŻyw 411, 31, 384, 444, 518, 597; MWilkHist Dv; StryjKron 95; Serdecznégo żalu tu nieruſzę [...]. O przyczynę/ prze bóg/ nie pytayćie/ Ani mi téy rány odnawiayćie. KochFr 74, 65; WerGośc 223, 253; BielSjem 4; PaprUp H2; Owoż idźie cny Hetman [Jeftes]: niech go córa wita Z vczćiwośćią: niech weſpół y o zdrowié pyta. ZawJeft 17; ActReg 181; GostGosp 160; LatHar 730; Y nieśmieli go dáley ni ocż pytáć. WujNT Luc 20/40, Matth 22/46, Luc 11/53, Ioann 4/27, 16/23, Act 4/9; PowodPr 47; SkarKaz 38a, 42b, 43b, 518b; CiekPotr 14, 15, 68 [2 r.], 81; CzahTr E. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym ze znamionami zależności; Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym; Z przytoczeniem; Z przytoczeniem lub zdaniem dopełnieniowym; »pilnie pytać«.

pytać miedzy sobą (4): MurzNT Luc 22/23; RejPos 125v; Y ſtáło ſię gdy ſobie rozmawiáli/ y miedzy ſobą pytáli/ álić ſam Iezus przybliżywſzy ſię/ ſzedł z nimi. MWilkHist I3v; LatHar 717.

pytać przed kim (1): nyzly yam pytal przed pani za tegoz konia oſtatek pyenyedzi kto ma placzycz Zid yeden powyedzial [...] LibLeg 11/108.

pytać o kim, o czym (63): OpecŻyw 14, 23v, 70v, 130v; HistJóz C4; BielŻyw 16; LibLeg 11/64v, 134v; Acżkolwiek mię o chrzcie niepytano [...]. Ale y tego niechczę przemiłcżeć [!] SeklWyzn d3, Dv; HistAl C3; GroicPorz ppv; ábowiem w wielomownośći będzie ćię kuśił/ á vſmiecháiący ſie/ będzie ćię pytał o táiemnicach twoich Leop Eccli 13/14, 2.Esdr 1/2, Is 58/2; A ták nawyzſzy Kápłan pytał Iezuſá o iego zwolennikoch/ y o náuce iego. BibRadz Ioann 18/19, 1.Reg 22/15, 2.Mach 15/14, Mar 11 arg; BielKron 64 [2 r.], 70v, 445v; Mącz 337a; RejAp 135v; HistRzym 125; RejPos 14, 38v, 231; gdyſz Sáduceuſzowie nie o duſzach ále o zmartwychwſtániu ćiáłá pytáli GrzegŚm 4, A4; KuczbKat 145; BudBib 4.Esdr 4/34, 51; BudNT Mar 7/17; CzechRozm 3v, 13, 68v, 185v, 260; radbych ſłyſzał. Powiedzćie/ iż będę wiedźiał. (–) A toli ſobie gadawa Ieden drugiego pytawa. O Iezuśie Názáráńſkim MWilkHist I4v; StryjKron 782; CzechEp 118; LatHar 730; Pyta Chriſtus Pháryzeuſzow o Meſſiaſzu. WujNT Matth 22 arg, s. 67, Matth 19/17, 22 arg, Mar 4/10, 7/17 (10). Cf Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym; Z przytoczeniem; »pilnie pytać«.

[pytać po kim: pokłońćie ſie tám wſſyſtkim odemnie/ ktorzy pomnie pytáć będą. Wokabul 1539 X2v.]

pytać gdzie [= ludzi gdzieś się znajdujących] (3): BielKron 463v; ktory pytáiąc wſzędy prawdziwie/ niemogł tego náleść cżyie by [pieniądze] były. HistRzym 88v; w kośćiele ſię dowiáduyćie/ y w kośćiele pytayćie/ iáko to álbo owo piſmo wykłádáne y rozumiáne być ma ReszPrz 10.

Ze zdaniem dopełnieniowym (tj. pytaniem zależnym) ze znamionami zależności: zmianą formy osobowej czasownika i/lub zmianą osoby zaimka osobowego lub dzierżawczego [w tym: odpowiednikiem pytania przypuszczalnie w trybie orzekającym jest zdanie dopełnieniowe w con (189) – pojeśli(że)by” (50), poacz by” (2), odpowiednikiem pytania w praes jest zdanie dopełnieniowe w praet (8); z zapowiednikiem: o to (6); zaimek pytajny (288), jeśli(że)(by), li, azali (114), acz(by) ‘czy’ (5)] (407): Xántus więc Ezopá pytał/ Ieſli mnoſtwo w łáźni widział BierEz D3v, E3v, G4v [2 r.], Lv, L2, R3v, R4; KV radzie gdy go przywiedli/ drugi ráz iego pytali ieſtliby on byl ſyn boży? OpecŻyw 116v, 39, 56v, 63, 65v, 103 (14); OpecŻywSandR nlb 3; MetrKor 40/814, 46/46v, 61/223v; PatKaz III 102, 104; HistJóz C4; FalZioł I 42c; Ieden młodzienice [!] Socrateſa pytał, mali żonę poiąć cżyli tak zoſtać BielŻyw 50; pytaligo [Ksenokratesa] poſłowie komu ty pieniądze odlicżyć mieli BielŻyw 99, 5, 6, 8, 9, 16 (16); MiechGlab 33, 55; LibLeg 7/33v [2 r.], 11/41v; podkawſchi zida Slomą yeſthgo pithal aczbi wgich zakonye bilo napiſſano ze wolno poyacz ynſchą zoną themv przi kthorym pyrwſcha thak dlugo nyemyeſchka LibMal 1554/190v, 1548/146v, 1554/187, 187v, 189v [2 r.], 191; RejRozpr I2; (did) Potyfar vyrzawſzy Iozepha pyta cżo ieſt (–) A to czo ża pacholę na wielbłądzie macie RejJóz B8v; Iozeph pita iako zwano oycza ich RejJóz M3, B8, M2v, N, O6v; SeklKat Xv, Z2v; Pleban pyta kupcza chodzyl ly na odpuſty. RejKup i8, d4, d4v, f8v, Hv, I (12); Tędy [!] Alexander przykazał ich Indiyskim ięzykiem pytháć/ gdzieby mogli wodę ſlodką á godną ku piciu bráć. HistAl H5, E4v, I4, L5v; MurzHist G2, L3, O2v, P4, P4v (10); Iako [...] i pán Chriſt⟨us⟩ pytá przéczby go vderzono MurzNT 176 marg, Mar 8/23, Ioann 9/15; KromRozm II v; KromRozm III H5v; Diar 56; I wątpić w tym nie trzeba, iżby go [św. Pawła] byli pytali, czemu tak uczy, gdyby byli w jego nauce co rożnego od Pisma ś. naleźli DiarDop 101, 106; GliczKsiąż B8, Fv, H8v, P7; Dáley będźie pytał Prokurator/ Acz iego Princypałowi niema być dopuſzczono przeſtrzedz ty wſzytki rzeczy/ kthore przy tákiey ſpráwie máią być przeſtrzeżone GroicPorz z2, v, v v, z2v, bb3; Ieſli mię pytaſz/ tzemu tákowe krzyże dármo maćie [tj. nie powinniście] vkázowáć? Powiem. KrowObr 239, 232v; RejWiz 4v, 155; ktory [faraon] prziwitawſzy go [ojca Józefa] pytał/ wieleby lath żywothá ſwego miał? Leop Gen 47/8, *A3v, Iudith 6/10, 1.Mach 10/72, Luc 23/6, Ioann 9/15; KochZuz A4; KVchmiſtrz ſzedł páná pytáć/ co będzie wiecżerzał RejFig Bb5, Aa8v, Aa7v, Bb, Bb7v, Dd5 (11); RejZwierz 6, 7, 8v; BibRadz Gen 47/8, Iudic 18/24, 4.Reg 6/28, II 141a marg; potym [król] pytał nas poddánych ſwych/ winienli on nam co więcey w Polſzce iśćić nád to co nam poprzyśiągł/ czyli nie. OrzRozm E3v, L2v [2 r.]; Krolowa poſłáłá po Náktánábá/ pytáiąc go co ma cżynić. BielKron 123; Pytáliſmy Kupcow niektorych co im po ták wiele Soli. BielKron 450, 13 [2 r.], 15v, 18, 25v, 28 (65); Rogare sententiam, Pytáć co ſie komu zda w niektórey rzeczy. Mącz 357c, 338b, d, 357c; Prot A4; Prośił Doktor v páná Mikołáiá Rádziwiłá [...] pſá dobrego ná záiąc/ Pytał pan Woiewodá iákiegoby chciał/ ieſli wyżłá cży ogarzá. GórnDworz S2, C4v, D8, F4v, K, L5 (11); vyźrzawſzy ie żoná Iulianowá/ pytáłá ich z kądby byli. HistRzym 115v, 8v, 13 [2 r.], 19v, 27, 27v (19); GrzepGeom O3; Przecż Ian ſwięty poſłał do Kryſtuſá pytáiąc ktho ieſt. RejPos 8v marg; Rozumiem iż o to pytacie miedzy ſobą/ czo to ieſt iżem rzekł: málucżko iż nie vyrzycie mię RejPos 125v, 5v, 9 marg, 23v, [36], 102 (25); Y drugi y trzeći raz Pan pytáiąc [Piotra]/ ieſliże go miłował/ poruczył mu owce BiałKat 133v; HistLan C3; RejZwierc 9v, 74, 92v, 168v, 170, 175v; Metellus/ gdy go pythano cżemu nie weſoł z dobrey poſługi rzecy poſpolitey? powiedźiał: [...] BielSpr 43v, 27v, 38, 47, 47v, 49v; BudBib 4.Esdr 4/39, 2.Mach 7/7; HistHel Dv; Pytayćie ſámy śiebie/ yzali waz [w] fráſunkách/ y wdolięgliwośćiách/ niebyło teſkno kiedy ſtym żywotem? BiałKaz C, G3; BudNT Mar 8/23; StryjWjaz C2; CzechRozm 29, 47v, 107, 147, 166; PaprPan Hh2v; Potym go [świadka] pytáią/ ieſliże tę rzecż o ktorey świádcżyć ma/ widźiał/ cżyli iedno słyſzał? ModrzBaz 86, 70v, 86, 113v, 117, 143; SkarJedn 63, 141, 210; Oczko 24v; KochPs 174; A gdy k ſobie przyſzedł pytał go Agápius co mu ſię ſtáło/ iſz ták omdlał? SkarŻyw 15; A gdy ktora znią kilá dni nie mowiłá: pytáłá ieſli w cżym iey nieobráziłá SkarŻyw 161, 30, 75, 103, 133, 142 (37); StryjKron 155, 350; ná ktore [poselstwo] poſłał był tenże Ian do Iezuſá dwu ſwych vcżniow/ pytáiąc go ieſliby on był ten/ ktory miał przyść. CzechEp 304, 119, 261; NiemObr 32, 93, 126, 174; KochFr 56; KochWz 141; KochMRot B; ReszPrz 10, 12; BielSen 11; BielSjem 9; ArtKanc G14; PaprUp H2; Phil I3 [2 r.], M4 [2 r.], O4; KochAp 9 [2 r.]; OrzJan 6, 36; LatHar 717; Wſzákże nie śmieiąc iáśnie ſpytáć/ przeczby Piotrá nád inſze przełożył: [apostołowie] pytáią z dáleká; Ktoby był miedzy nimi więtſzym. WujNT 76; Y dla tegoż nawięcey wiáry ſię v nich vpominał/ pytáiąc ieſliby wierzyli że to mogł vczynić o co prośili WujNT 222, Matth 16 arg, Mar 8/23, Luc 23/6, Ioann 9/15, 10 arg, s. 525; WysKaz )?(2v; SarnStat 695; SiebRozmyśl K3; SkarKaz 118a, 382a, b; GosłCast 57; PaxLiz A4v, C3v; Mali gotowe naprzod [kupca niemieckiego] o to pytay/ Dopieroż ſię z nim przez tłumácże witay KlonFlis H2; KlonWor 65, 71; PudłDydo A3.

Ze zdaniem dopełnieniowym będącym wstępem do pytania właściwego [zawsze: aby, iżeby] (15): Kupiec łowcá o to pytał. Aby mu práwie powiedział/ Co mu niedźwiedź w vcho ſzeptał. BierEz I4v, O3v; OpecŻyw 110; panowie posłow pytali, jeśliże co namowionego mają około obrony, aby jem powiedzieli Diar 31; KrowObr 8, 180v, 201v; BielKron 122v, 460v; HistRzym 132; pytáli go áby im wżdy dał znáć iákie podobieńſtwá/ kiedyby ſie to sſtáć miáło. RejPos 259v; A iżeś pytał: iżby wiedźiał/ nowali to rzecz ieſt w kośćiele Chrześćiáńſkim: Tedyć powiádam/ iż [...] BiałKat 173v; Antiſtenes [...] gdy go pytáli áby im dał ſwe zdánie/ iákoby káżda Rzecżpoſpolita nalepiey á namocniey mogłá być poſtánowiona/ tedy ták powiedział: [...] RejZwierc 55; SkarŻyw 460; ArtKanc C13v.

Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia dalszego w zdaniu nadrzędnym [w tym: zdanie dopełnieniowe w con (9); zaimek pytajny (12), jeśli(by) ‘czy’ (5)] (17):

~ pytać na kogo (2): pytał ich ná Lábáná iáko ſie ma BielKron 15; pytał Ezau [Jakuba] ná ſyny iego wiele ich ma BielKron 15v.

pytać o kogo (11): Powiedzmi cżlowiecże coby [= co byś] dzialál/ [...] záby byl o to dziécię ij o tę pannę/ tzożby to za dwoie ludzi bylo Iozefa niepytál? OpecŻyw 28v; LibLeg 7/10; RejJóz L4v; potkał ſie z ſąſiádem/ pytał o gniádego/ Ieſliby gdzie nie widał tám Koniá łyſego. RejFig Cc3; HistRzym 108; wyſłał iednego do Rzymu/ [...] pytáiąc go [papieża] o niektore poſtępki kośćielne/ iákoby ſię wnich záchowáć miał. SkarŻyw 517, 125, 444; PaprUp Iv; ActReg 132; Alem ia ieſt ſzaleńſzy, co o ſię ſámego Pytam go ſkądbym iechał CiekPotr 71.

pytać o kim, o czym (4): gdy go [Piotr] o nim [o św. Janie] pytał co z nim cżynić będzye racżył RejPos [278]v, 315v; Przyidzie mąſz/ pyta żony o rybách ieſli ſą dla S⟨więtego⟩ [Wincentego] dobrze vwárzone SkarŻyw 311; CiekPotr 71. ~

Z przytoczeniem (tj. pytaniem niezależnym) bez zmiany osoby czasownika i zaimków osobowych i dzierżawczych, czasem pytanie zawiera formę wołacza zwróconą do rozmówcy [w tym z zapowiednikami: o to (3), o tym (1); przytoczenie poprzedzone słowami: mowiąc (a. rozmawiając) (43), rzek(n)ąc (43), tymi słowy (6), i rzekł (a. mowił) (3); pytanie zawiera słowa: powiedz(cie) mi (a. nam) (22)] (331): Wilk pśią ſzyie gołą vźrzał/ A o to pſá táko pytał: Bráćie pśie co to więc dziáłaſz/ Iż ná ſzyi śierzći nie maſz BierEz R2, Bv, B2, C4, L, N4 (12); iako o tym nádobnie ſwięty Biernát pyta milego Iezuſa rzekątz. O moy námileyſſy iezu/ gdzies byl przez ony trzy dni/ gdy cie byla twoia milá matka ſtracila OpecŻyw 33v, 8v, 23v, 55v, 62v, 63v (11); PatKaz II 35; PatKaz III 88; yął do nich ſrodze mowitz iakoby do cudzoſiemcow pytaiąc ich ſkądeſcye HistJóz C2, Dv, D3, E2, E2v; BielŻyw 167; LibLeg 11/85; RejPs 63v; Item zeznal yſch thowarziſſow thechze ſwoych pithal doſtaliſzczye czego LibMal 1545/96, 1543/68v, 1544/79v; RejJóz M2; RejKup y4v; HistAl Fv, I, L5v; pytáł ich [faryzeuszów] Ieſus rzeknąc/ Co śię wám widźi o Chriſtuſie: czyi ieſt ſyn MurzNT Matth 22/41, Mar 8/26, Luc 19/31, 21/7; KromRozm II x2v; ktorey [sentencji, tj. wyroku] zá Práwo nie przyymuię/ ále od niey áppelluię [...]/ pytáiąc ná Práwie/ ácz mię tho niema doydź. GroicPorz cc, t4, v2v; niewiem/ co zá wymowkę dniá oſtátetznego będzieſz miał/ kiedy ćie Pan będzie pytał/ kto tobie obrázy albo bálwány do kośćiołá ſtháwiáć [...] roſkazał? KrowObr 118, 52, 127 [3 r.], 148, 157, 159v; RejWiz 61, 70v, 139v; áż przyzwáli rodzicow onego kthory przeyźrzał/ y pytáli ich mowiąc: To ieſt ſyn wáſz/ o ktorym wy powiádaćie/ że ſie ſlepo národził? Leop Ioann 9/19, Gen 46/33, 1.Esdr 5/9, 3.Esdr 6/11, 4.Esdr 4/35, Matth 22/23 (13); Pytáli go co woliſz/ lárdum cżyli márdum/ Ten pytał á co to ieſt powiedzcie mi lárdum. RejFig Cc6, Aa3, Aa4v, Aa5, Aa6, Aa7 (21); że ia zginę/ wy ſie záwſtydacie/ Kiedy was będą pytáć/ gdzie Hetmáná macie. RejZwierz 28v, 1v, 5v, 23, 34v, 35v, 120; Potym go pytał nawyzſzy Kápłan/ y rżekł mu/ Y tyżeś ieſt on Kryſtus Syn Błogoſłáwionego? BibRadz Mar 14/61, *4, Gen 24/47, 46/33, Ex 10/3, 3.Esdr 6/11 (11); Pytał Papież tymi ſłowy náſzego Krolá/ chceſz być pożytecznym Krolem Kośćiołowi Bożemu OrzRozm F3v; nie pytáią tám [na soborze trydenckim] ktoregoś ty ieſt rodu álbo Herbu/ ále ktoregoś ty ieſt rozumu OrzRozm P3, N3v; gdym mu [Solonowi] ſwe ſkárby vkázował/ pytałem go/ możnali rzecż áby kiedy mnie ktory nieprzyiaciel przemogł? BielKron 112, 64v, 89v, 111, 211v, 214 (11); GrzegRóżn L3 [2 r.]; Mącz 357c; OrzQuin O3v; SarnUzn E8; RejAp [13]; y trefiło ſie/ że kſiądz Biſkup w rozmowie [...] pythał Kápellaná/ kſięże Wyſocki coż wam to było w vſtá? GórnDworz Q3, M6v, O7, P7, R3, R7v, S7v, S8v; Tedy páni gdy to [pianie koguta] vsłyſzáłá pytáłá dziewki rzekąc: Powiedz mi dziewko miła co ten kur wykrzyka? HistRzym 109, 18, 31, 36v, 42, 42v (31); Cżemu go [Boga] nie pytaſz/ co mi każeſz cżynić moy miły Pánie? RejPos 285, 8, 9, 11v [2 r.], 12v [4 r.], 66 (34); KuczbKat 145; kazano kátowi s ſzárſzunem ná plác wyſtępić/ y pytano: Gdzie tu miedzy wámi Oreſtes? RejZwierc 93; Gdy ie przywiedzono przed krolá pytał ich/ cżemubyſcie przeſtąpili krolewſkie przykazánie? RejZwierc 205, 26, 26v, 27 [2 r.], 27v [2 r.], 34 [2 r.] (26); Y pytáli Baruchá/ mowiąc. Powiedz nam proſzę ćię/ iákoś piſał wſzytkie słowá te z vſt iego? BudBib Ier 36/17, Iudic 1/1, 3.Esdr 6/11; HistHel D2; BiałKaz F4; BudNT Mar 5/9, 13/3, 15/2, Luc 22/63; StryjWjaz Dv; CzechRozm 82 [2 r.]; SkarJedn 69, 88; KochPs 62, 63; pytáią go bráćia/ gdzieś ták długo bjł Oycże? SkarŻyw 52, 13, 52, 87, 100, 120 (20); StryjKron 122; CzechEp 141, 176; CzechEpPOrz **3v; NiemObr 70, 101; PYtano Káznodźieie/ czemu to práłaćie Nie ták ſámi żywiećie/ iáko náuczaćie? KochFr 51, 42, 47; WerGośc 245, 249, 251; PudłFr 30; KochWr 34; ZawJeft 29; pytał [pan kanclerz] słyszę tam dziwna mieszanina, co concluduią poranu to reuocuią poobiedzie. ActReg 71, 86, 102; KochAp 11, 13; Znowu pytał go árcykápłan/ y mowił k niemu: A tyśże ieſt Chryſtus/ Syn Bogá błogoſłáwionego? LatHar 709, 262, 705, 721, 731 [2 r.]; RybGęśli B3v; Y pytáło go niektore kśiążę/ mowiąc: Náuczyćielu dobry/ co czyniąc otrzymam żywot wieczny? WujNT Luc 18/18, Matth 16/13, 22/23, 27/11, Mar 7/5, 8/27 (33); Czemu/ pyta go Prorok/ czerwona ſzátá twoiá SkarKaz 7b; CzahTr D3v; KlonWor 71.

Z przytoczeniem lub zdaniem dopełnieniowym bez znamion zależności (pytanie nie dotyczy rozmówcy), możliwe przytoczenie lub pytanie zależne (interpretacja nie zawsze jest pewna, pewne rozróżnienie możliwe byłoby tylko w tekście mówionym dzięki odpowiedniej intonacji zdaniowej) [w tym z zapowiednikami: o to (1), [na to]; przytoczenie (lub zdanie) w con (72); przytoczenie (lub zdanie) poprzedzone słowami: mówiąc (8), rzek(n)ąc (4), tymi słowy (1)] (265): BierEz Cv, E2v, I4v, Q2v; Pilát pytál Iezuſa/ tzo by byla práwda. OpecŻyw 120, 24, 51v, 56v, [61]v, 72 (9); OpecŻywSandR nlb 4v; PatKaz I 3v; PatKaz III 89; HistJóz B4; Iednemu ſłużebnikowi rzekł [Aleksander] [...] nie godzić mi ſie ſłużba twa, á on pytał cemu [!] BielŻyw 166, 3, 10 [2 r.], 23, 32, 37 [2 r.], 58, 124; GlabGad F4v, L8; MiechGlab 35; LibLeg 11/89v, 108, 188; Kupieċ pytha ieſli vbogi moze byċ zbawion. RejKup l7v, i7v, o5, bb8v, cc6v, ee5; HistAl C8v, N3; MurzHist O3v; MurzNT Matth 12/10, 17/10, Luc 22/23; KromRozm II h4v; Ambroży S. w nyektorym kazányu/ o ſmyerći Pyotrá y Páwłá S. zmyenkę czynyąc/ ták pyta: A ná ktorymże myeyſcu męczeńſtwo podyęli? KromRozm III O2v, M8; LibMal 1554/188v, 189; DiarDop 102; Pytałby kto cżemu ſie teraz národziło ludzi ſproſnych/ złych/ á zuchwáłych zábiyakow GliczKsiąż I3, A3, D3v, H4 [2 r.], Kv; LubPs C3v; Dáley Prokurator będźie pytał/ ieſli iuż czás przyſyęgę oddáć. GroicPorz z2v, B3v, lv, l2, nv, v2v [2 r.] (12); KrowObr 7v, 21v, 34v, 35, 115v (10); RejWiz 59, 114; Thedy przyſtąpiwſſy Pháryzeuſſowie pytáli go. Godzili ſie mężowi żonę opuśćić? Leop Mar 10/2, Luc 8/9, 18/36; KochZuz A3; Idziſz ſiądź podle żony/ ten za [= czy] tu ieſt pytał RejFig Dd5, Aa2, Aa6, Aa6v, Aa7v, Bb (15); KRolowa Korneliey ſzáty vkazáłá [...]. Pytáiąc ktora fárbá ze wſzech napięknieyſza RejZwierz 45v, 7, 18, 34v, 46v; Y pytáli go zwolennicy iego mowiąc/ Coż wzdy to ieſt zá podobieńſtwo? BibRadz Luc 8/9, 2.Mach 15/3; powiedamy iż ieſt dobry koń/ y ku ieźdźie godny/ y ná tym przeſtawamy/ nic niepytáiąc czyiego ſtádá ten koń ieſt/ Tureckiegoli/ czyli Ruſkiego. OrzRozm P3, L3, N2v, N4, R3v; ſiadſzy podle niey pytał iey co to we fláſzy? BielKron 320, 53v, 55v, [842]v, 111v, 114v (22); OrzQuin G; Prot B4; A radbym tu iednego pytał/ ieſliże w ſtárym zakonie niewiedziano o Kriſtuſie. SarnUzn D3; ma zá to/ że potomká iego pytáć nie będą/ iáko tego ociec doſtał. GórnDworz G5v, O6, O7v [2 r.], Q3v, S2, S5 (12); GrzepGeom A3v; Vsłyſzawſzy puſtelnik kołátánie/ pytał rzekąc: Kto ieſt? HistRzym 45, 12, 34v, 109, 109v; RejPos 2v, 62v, 68, 133, 171 (13); BiałKat 228v; GrzegŚm 58; KuczbKat 90; potkáli páſtuchę á on bydło pędzi/ pytał go Anyoł cżyieby to było bydło RejZwierc 175v, 9, 34, 43v, 45, 49v (10); BielSpr 42, 44v, 46v, 49v; KochMon 27; BudBib Dan 13/40, 2.Mach 15/3; BiałKaz A4, B4v, F2v, H2v; CzechRozm 107; ModrzBaz 29v, 52v; iákoś záraz niepoznáłá/ iſz to twoy zdraycá/ ktory ćię śmie oto pytáć/ cżemu Bog to ábo owo roſkazał? SkarŻyw 261; Bárzo ſię zdziwił on młodzieniec/ y pytał mowiąc: á co to ieſt zá Iezus vkrzyżowány SkarŻyw 452, 29, 166, 200, 212 [2 r.], 261 (15); StryjKron 390; Pytaymyſz Kátolikow/ kogo vkrzyżowano? Pewnie powiedzą/ iż cżłowieká NiemObr 120, 26, 48, 174; KochSz C2, C2v; ReszPrz 56; WerGośc 219, 251, 252, 255; BielSen 10; ArtKanc C13, K7; GórnRozm B3; Filip Król Mácedóńſki/ kiedy mu o dźiwnie twárdym á niedobytym zamku powiádano/ pytał/ ieſliby tám ośieł z ſkrzynią złotá doléść nie mógł KochWr 32, 37; prziſlal do niego ieden Senator/ pitaiac ieſly cudnie Poſlowi bez Glowi PaprUp K4; ActReg 25, 84, 141, 142, 181; Phil F4, G3; KochFrag 3; OrzJan 9, 74; Przetoż bluzni Kálwin gdy ták pyta: Kto dał świętym ták długie vſzy/ [...] żeby mogli ſłyſzeć prośby [...] náſze? WujNT 264; Gdy tedy Bog ſpráwuie/ nie pytaymy/ Iáko? WujNT 330, Matth 12/10, 17/10, Mar 9/11, 10/2, 12 arg (14); KlonKr F2; PowodPr 65; GosłCast 4; KlonFlis C4, G3v; KlonWor **5, 31, 39, 47; PudłDydo A3; SzarzRyt D2; [ále owſſem ná to pytay/ iáko ſpráwiedliwi będą zbáwieni Leop 4.Esdr 9/13 (Linde)].

Z połączeniem przytoczenia ze zdaniem dopełnieniowym [zawsze: ] (4): Y wnet ich dotknął widomym podobieńſtwem/ pytáiąc ich/ iż gdyby kthoremu z was wpadł w doł ábo w ſtudnią Woł ábo Oſieł/ izaliżby go nie ráthował y w dzyeń ſwięty? RejPos 227, 276v; Krol [...] pytał go: Iż podobno że ty muśiſz być ſzpieg iáki. RejZwierc 135, 27.

Ze zdaniem dopełnieniowym przechodzącym następnie w przytoczenie (4): BierEz A4; Pytał go też potym/ kto mu rádził przećiw iemu woyſká zbieráć bez przycżyny/ gdyś był w pokoiu záchowan? BielKron 112; GórnDworz R2v; y pytał go raz brát ieden/ cżemu by ták bárzo płákáł: wſzakeś/ miły oycże/ nikogo nie zábił SkarŻyw 293.

W konstrukcji dwuczłonowej, współrzędnej lub niewspółrzędnej, typu: (gdy) pytał ... odpowiedział (869):

~ Drugim członem jest czasownik o znacz. ‘mówićlub (rzadko) ‘nie mówić’ [w tym: powiedzieć (a. powiedać) (295), odpowiedzieć (a. odpowiedać) (241), rzec (150), mowić (22), odpowiedając (a. odpowiedziawszy) rzec a. powiedzieć a. mowić (22), skazać (16), (z)milczeć (a. zamilczeć) (15)] (803): ya ciebie będę pytał: á tymi odpowieday. March1 A3; BierEz B2 [2 r.], C, Cv, C4, D3v (22); O iey dziwnym pocżęciu [Józef] z weſelijm iey pytál. Náſwiętſſa panna wſſytko mu powiedziala OpecŻyw 14; Bych iá wám powiedziál niewierzycie mi/ ieſtlibych wás pytál/ nieodpowiécie mi OpecŻyw 116v, 24, 32, 51, 51v, 55v (32); ForCnR A2v [3 r.]; PatKaz I 3v; PatKaz III 89; HistJóz B4, C2, C4, Dv, D3, E2, E2v; MetrKor 46/46v, 61/35v; FalZioł I 42c; przeto milcżę iż mie o nie nałeżącich [!] tobie rzecżach pytaſz. BielŻyw 16, 3, 5, 6, 8, 9 (27); Pytałby nie kto wątpiąc co za lud tham [w Sarmacji] pierwey mieſzkał. Na to według Hiſthorijey y przeſłego wipiſania łacna ieſt odpowiedz. MiechGlab 35, 33, 55; Czo theſſ tham oſznaymycz moſzesz bandąly czyą o czo pythacz LibLeg 7/35, 7/10 [2 r.], 33v [2 r.], 11/[322]v, 85, 108 (11); March3 T7v; LibMal 1543/68v, 1544/79v, 1545/96, 1554/187, 187v (11); pátrząc zá onę rzekę vyrzeli troie ludzi/ ktorich kazał Alexander pytáć Indiyskim ięzykiem ktorzyby byli. A oni rzekli Bagramowie ieſteſmy. HistAl I4, C8v, E5, Fv, I, L5v, N3; ZapWar 1550 nr 2664; Drudzy go pytali/ ktoryby wżdy grzéch byc mięnił/ ktorego by niezmierné miłośierdźie boże niezgłádzało. Grzéch (mowi) przeciwko duchowi świętęmy [!] MurzHist Q, C4, G2, O2v, O3v, P4v (11); MurzNT Matth 12/10, 17/10, 22/41, Mar 8/23, 26 (8); KromRozm II x2v; A gdy go żydowye pytáli/ ktorą mocą to czynił/ dał znáć iż bożą. KromRozm III H5v, N2, O2v; Diar 31, 56; GliczKsiąż A3, B8, Fv, H4 [2 r.], H8v (10); Abowiem thák ma pytáć: Gdyż wedle potrzeby żądáią Sądu/ mali być Sąd zágáion? A ſtárſzy Przyſyężnik ſkaże iże ma być zágáion. GroicPorz l2, lv, t4, v, v2v [3 r.], z2 [2 r.] (16); pytaſz mię/ tzemu niewierzyſz/ izaſz ná oko nie widziſz y nieſlyſzyſz? powiem przetz niewierzę. KrowObr 52, 7v, 8 [2 r.], 21v, 35, 115v (18); RejWiz 61, 70v, 114, 155; y pytałem ich o żydziech ktorzy byli zoſtáli po poimániu y o Ieruzálem Y powiedzieli mi/ że ći ktorzy zoſtáli [...] ſą w wielkim vćiſku Leop 2.Esdr 1/2, *A3v, Gen 26/7, 46/33, 47/8, 4.Esdr 4/28 (26); UstPraw C2v; Pytáliſmy/ ktoby z nią był/ powiedzyeć niechciáłá. KochZuz A4; IEden w áptece pytał/ co Kubeby zową/ Siedząc ſie náſz brát ozwał [...] Są pecki co ná dupnych gorach wyraſtáią RejFig Bb, Aa2, Aa3, Aa4v, Aa5, Aa6 (34); RejZwierz 1v, 5v, 6, 8v, 34v (9); BibRadz *4, Gen 24/47, 46/33, 47/8, 4.Reg 6/28 (16); OrzRozm F3v, L2v [2 r.], L3, N2v, N3v, N4, R3v; gdy ich będzye pytał Krol około iakiego ſie obieráią goſpodárſtwá/ áby rzekli/ ieſteſmy páſterze owiec BielKron 18; A gdy ſie rádził Dawid Páná Bogá/ pytáiąc dla cżego to przepuśćił. Wzyął odpowiedź iż [...] BielKron 73; kazáłá mi bliżey przyſtąpić/ pytáiąc chcęli co ieść: iam milcżał. BielKron 458, 13, 15, 15v, 25v, 28 (93); Responde quod rogo, Odpowieday ná to o co cie pytam. Mącz 410b, 41d, 410b; OrzQuin B4, R2, S2; Pytáćie com miał czynić z tymi Beſtyámi/ Sromotá o tym mowić/ zgádniećie to ſámi. Prot A4; RejAp 135v; á gdy go pytáli/ cżemuby tho cżynił/ gdyż wy práwi odemnie niechczecie/ muſzę ia od was iecháć. GórnDworz R7, D8, F6v, O6, O7, P4v (28); GrzepGeom A3v; Y pocżęłá go pytáć iákoby ſie miał. Odpowiedział iey mąż/ dobrze. HistRzym 108, 8v, 12 [2 r.], 13 [2 r.], 18, 19v (56); poſłał do niego [Jan do Chrystusa] dwu ze zwolennikow ſwoich/ pytáiąc go: Tyśli iuż ieſt ten ktoryś tu myał przyść/ cżyli ieſzcże inſzego cżekáć mamy? Y odpowiedzyawſzy Iezus powiedzyał im: [...] RejPos 8; Acż onemu młodźieńcowi było powiedziano/ gdy pytał co miał cżynić á zbáwion być/ áby wſzythko co miał záprzedał. RejPos 144v, 2v, 11v [2 r.], 12v [4 r.], 23v, [36] (49); Gdy tedy przychodźiſz do łáſki/ o co ćię pytano/ poznáć maſz: y coś odpowiedźiał/ pámięthay. BiałKat 246, 38v, 173v, 228v; GrzegŚm 58; KuczbKat 90, 145; RejZwierc 9, 9v, 26, 26v, 27 [3 r.] (40); BielSpr 38, 42, 43v, 44v, 46v (9); KochMon 25, 27; pytáć ćię będę/ á ty mi pokázuy. BudBib Iob 38/3, Iudic 1/1, Ier 36/17, Dan 7/16, 13/40, 4.Esdr 4/51, 2.Mach 7/7; HistHel Dv, D2; á tych pytayćie ktore Pan Bog rozmáićie trapy [...]/ vſłyſzyćie od nych/ że ym to nienowyná/ prośić Páná Bogá/ áby Pan Bog przepuśćił ná nie śmierć BiałKaz Cv, F4, G3, M; BudNT Mar 5/9, 7/17, 8/23, 13/3, 15/2, Ioann 9/21; CzechRozm 82 [2 r.], 145v, 147, 147v, 166, 185v; Gdy krol pytał przycżyny dla cżego płákáłá/ Ześ ty nie ieſt ták dobry/ záraz powiedzyáłá/ Iáko ći pśi PaprPan Hh2; ModrzBaz 31v, 52v, 70v, 113v, 117, 143; gdy Pan pytał/ A wy cżym mię być mienićie/ Piotr S: [...] záwołał: Thyś ieſt Chryſtus ſyn Bogá żywego. SkarJedn 69, 88, 141, 210; Gdy ie [...] ná śmierć wiedziono: przełożeni nád Magami pjtał ieſli by żyć ktory/ á z Krolem ſłońcu ſię kłániáć chćiał? Zaden ſię ná to nie odezwał/ áby żyć z tákim grzechem miał SkarŻyw 305, 13, 15, 29, 52, 58 (59); Iáko będźiemy powiádáć Gdy nas będą o to pytáć. MWilkHist Dv; StryjKron 155, 350; CzechEp 119, 141; CzechEpPOrz **3v; NiemObr 120, 174; KochFr 51; KochSz C2v; KochWz 141; MAtki ſwéy/ dźiatki/ pytayćie [...]/ Iákom ſie rządźił ná świećie/ A od niéy ſpráwę weźmiećie. KochMRot B; ReszPrz 12, 97; Pytáią go o zdrowie/ przemowi pułgębkiem WerGośc 253, 219, 223, 249, 251 [2 r.], 252, 253; Pytałem go/ ktoby był/ ták mię z tym odpráwił: Ieſtem Anteus źiemſki BielSen 11, 10; Lecż potym z martwych wſtał/ iáko Anioł powiedźiał/ gdy go Márye pytáły/ ktore k grobu były przybieżáły. ArtKanc F15v, C13; GórnRozm B3; KochWr 34, 37; PaprUp H2, Iv; ActReg 25, 84, 132, 140, 142, 181; Phil F4, G3, I3 [2 r.], M4 [2 r.], O4; TEnże Król Zygmunt gráiąc fluſá/ iż mu przyſzły dwá królá/ powiedźiał/ że ma trzy króle: kiedy go gracze pytáli/ á trzeći gdźie? A tom ia/ powiáda/ trzeći KochAp 10, 9 [2 r.], 10, 11; OrzJan 36; LatHar 262, 709, 722, 730, 731 [2 r.]; RybGęśli B3v; A przyſtąpiwſzy Pháryzeuſzowie/ pytáli go: Ieſli ſię godzi mężowi żonę opuśćić? kuſząc go. A on odpowiedźiawſzy/ rzekł im: Co wam roſkazał Moyzeſz? WujNT Mar 10/2, Matth 12/10, 16/13, s. 67, Matth 17/10, 22/23 (45); WysKaz )?(2v; SarnStat 695; PowodPr 65; SkarKaz 7b, 118a; CzahTr D3v; z pokorną mową Pyta [Józef]/ po co poń ſłáłá: á páni w to ſłowo Chce coś mówić/ niemogłá GosłCast 57; potym Pánny ſamey pytał/ Skądby ſie iey táki fráſunek wdał. Lecż przed wſtydem táić ſie pocżęłá PaxLiz A4v; KlonFlis G3v; KlonWor **5, 39, 65, 71 [2 r.].

Drugim członem jest czasownik oznaczający ustosunkowanie się do treści lub jej zreferowanie (26): Kucharz mięſá gdy nie naydzie/ Pyta onych/ á mięſo gdzie? Oni ſie przed nim záprzeli/ Iżby go obá nie mieli. BierEz I4v; OpecŻyw 118; Dáley kyedy go oni ludźye pytáli/ coby myeli czynić: Pokutowáć im tylko kazał KromRozm II v; GroicPorz nv, bb3; Pocżną pytáć co ſie dzieie? á ludzye fáłſzywi/ Ná cnotliwą [Zuzannę] potwarz kłádli KochZuz A3; RejFig Aa7; Pytał ich coby też wżdy o Krolu ſłycháli/ To tám iego złe ſpráwy wſzytki wilicżáli. RejZwierz 7; BibRadz 2.Mach 15/3; obeſłał rádę ſwoię y rycerſtwo przednieyſze Skánderbeg/ co ma ſtym cżynić pytał ich/ byli nátym drudzy áby ſie ſnimi [Turkami] bili. BielKron 257, 13, 169, 211v, 257; HistRzym 88; RejPos 5v; Pytał okrutnik Pitiáſá ieſliby to chciał vcżynić. Ten ſie tego z wielką ochotą podiął. RejZwierc 92v, 177; BudBib 2.Mach 15/2; StryjWjaz C2; CzechRozm 107; Pytał dobreli práwá w oycżyznie vſtáwił/ Pochwalił ie Apollo PaprPan Hh2v; gdy Chriſtus pytał Apoſtołow ſwoich [...] Kimby go ſyná cżłowiecżego być rozumieli: Piotr imienim wſzytkich/ wyznał go być Chriſtuſem ſynem Bogá żywego NiemObr 32, 26; Pytáli go tedy; Ktoryż ieſt ten człowiek coć powiedźiał/ Weźmi łoże twoie á chodź? A on vzdrowiony niewiedźiał kto był. WujNT Ioann 5/12, s. 444.

Drugim członem jest odpowiedź wprost [w tym 2 os: pytasz, pytacie, pytałeś (18)] (40): BierEz Cv, S2v; Tu by pytał niekto ktora rzec z tich dwu ieſt potrzebniejſza, y zda ſie to rozumowi, iakoby pokarm był takowy, iż to ieſt potrzebnieyſzego z cżego ſie ciało mnoży GlabGad F4v, L8; ony yego pitaly od kogo a ſzczego powſtawayą takowe sbiteczne rzeczi. ny odkogo ynſchego powſtawayą yeno od tich Tatar LibLeg 11/89v; GliczKsiąż D3v; KrowObr 116, 157v; Mátys idzie páni go/ gdzieſcie byli/ pyta/ Wſiałem tám ná ogrodzie kęs iárego żytá. RejFig Cc4, Aa5v; IEdnego dworzániná/ pytał [Antygon]/ coć ſie dzieie/ Zle ſie mam/ y ná mieſzku/ y ſerce mi mdleie. RejZwierz 23, 2, 34v, 123v; Pytałbych thu iednego/ Ieſliże Ociec wołał z niebá/ proſzę cie przez kogoż wołał? izali nie przez tego Syná Słowo ſwoie SarnUzn E8; GórnDworz C4v; A wſzákżebyś pytał: Wżdyć mu nie dármo Pan ty ſłowá mowić racżył? To prawdá iż nie dármo RejPos 302; RejZwierc 86v; Bez wiáry niepodobna rżecż ieſt podobáć śię Pánu Bogu. Pytaſz cżemu? Temu że wiárá ieſt ſámego Páná Bogá. BiałKaz F2v, A4, B4v, H2v; gdy mię pytano chceſz ſię krzćić. Chcę. CzechEp 176; NiemObr 101; PYtaſz nieteſznoli mię ták ſámégo ſiedźiéć/ Teſzniéy mię/ Woytku/ ztobą KochFr 56, 42; KochSz C3; Chłop [...] pyta ſámego śiebie/ coż? iażem to on Hánus/ com ſie wcżorá v pániey Frelichowey vpił? áleć to nie ia/ boby mi te paniętá ták wielkiey pocżćiwośći nie wyrządzáły. WerGośc 245; PudłFr 30; ArtKanc K7; ActReg 141; KochAp 13; KochFrag 3; Pytáćie W.M. do czego to prowádzę: Do tego ábyśćie W.M. obaczyli/ czego ſie [cesarz turecki] zátym ważył OrzJan 6, 74; WujNT 409 marg; KlonKr F2; GosłCast 4; Przedśię ná wſzytkim/ iák widźimy/ choro/ Wſkuráć nie ſporo. Cżym ſię to dźieie? ieśliby mię pytał/ Ia ná to pátrząc właśnie iákbym cżytał: Iż co ſię zrodźi ná Polſkim vgorze/ Połknie to morze. KlonFlis C4; SzarzRyt D2. ~

W połączeniu szeregowym (1): Tákże też ty iedno cżyń nędzny cżłowiecże/ ſzukay/ á pytay/ á rozmawiay ſie s kim możeſz [...] o tym Pánu ſwoim RejPos 113.

Fraza: »popa pytaj« (1): Chceſzli tedy ty co ſkrytego á tobie pożytecznego wiedźieć y rozumieć/ pytay y vcz ſye od Kápłaná/ á iáko Ruśin mowi/ Popá pythay. OrzRozm E.
Zwroty: »pytać gadki« [w tym: od kogo (1)] = zadawać zagadkę [szyk zmienny] (2): [Ksantus] Ezopá tey gadki pytał: Cżemu kiedy ludzie wſtáią/ Ná ſwoy ſie gnoy oglądáią. BierEz D3v; HistRzym 95.

»pilnie (a. pilno) pytać« [w tym: o kim, o czym (4), o co (2)] = sagaciter inquirere HistAl; inquirere diligenter PolAnt; rogitare Calep [szyk zmienny] (15): rzekl ku onym królom: Idzcie a pytáycie pilnie o tym dzieciątku OpecŻyw 24, 164v; RejJóz M7; HistAl E2v; RejWiz 4v, 155; RejPos [36]; BudBib Deut 17/4; nie o to ćię ták pilno pytam/ iáko o to/ żebyś mi to powiedział: Iáko mogli przodkowie oni święći ludu Bożego Izráelſkiego przydź do Bogá CzechRozm 23; ktorych gdy pilnie pytáłá Helená/ ledwie ſię ieden Iudáſz nieiáki nálázł/ ktory [...] o mieyſcu onym gdzie był pogrzebion Chryſtus wiedział. SkarŻyw 397, 460; KochSz C2; Calep 927a; PaxLiz Bv; PudłDydo A3.

»zdania [czyjego] pytać« (1): tylo w rzeczách máluczkich/ y nienależytych/ zdánia ich [ludu pospolitego] pytáią. SkarKazSej 691a.

Szeregi: »pytać i badać się« (1): Iże wam daná ieſt moc od nawyſzſzego Bogá/ ktory będźie pytał o wáſzych ſpráwách/ y będźie ſye bádał o myſlách wáſzych. GroicPorz ppv.

»pytać i doświadczać« (1): vcżynił go [Chrystus Piotra]/ głową y páſterzem wſzytkich owiec [...]: pytáiąc go y doświadcżáiąc po trzy kroć/ ieſlibygo miłowáł. SkarJedn 63.

»pytać a dowiedować (a. dowiedać, a. dowiedzieć) się« = interrogare et discere Vulg [szyk 3:1] (4): Leop 1.Mach 10/72; á kędy możeſz polepſzay żywotá ſwego/ á pytay á dowieduy ſie o ſwiętey náuce iego RejPos 14; KochMRot B; ReszPrz 10.

»pytać a mowić« = interrogare et dicere Vulg [szyk 1:1] (2): RejPos 330v; Y pytáli go [Jana]/ á mowili mu: Czemuż tedy krzćiſz/ ieſliżeś ty nie ieſt Chriſtus WujNT Ioann 1/25.

»pytać i (a) (na)uczyć się« (2): OrzRozm E; tedym to był vmyſlił/ dziś ćię o nich [wywodach żydowskich] pytáć/ á tego ſie od ćiebie náucżyć: iákobym też ná nie ná potym miał odpowiedáć. CzechRozm 68v.

»nie pytać ani się radzić« (1): gdyſz oto [o zachowanie nowego księdza] zadnego tzłowieká niepytaćie/ áni ſię radzićie KrowObr 124v.

»słuchać a pytać« (1): Y tegoć obyczaiu ſtarego nieganym/ chodzić ras wrok wdom paſterzowy [lege: pasterzowi] wſzelkiego parafiana ſwego/ y ſluchać á pytać każdego [...] ieſly to vmieią czo kuzbawieniu należy SeklKat Z2.

»pytać, szukać« (1): wnetki ie [Herod mędrców] odesłał/ do Betlehem, by pytáli/ Pilnie tego Dźiećiątká ſzukáli. ArtKanc C13v.

»pytać a chcieć wiedzieć« (1): [Żydzi] pytaią a chtzą wiedzietz onli ieſt Kriſtus w zákonie obietzany OpecŻyw 65v.

Przen (1): A ono było lepiéy ſercá pytáć: Któré gdy niechce/ ſłów ſie prózno chwytáć. KochFrag 24.

[Ze zdaniem dopełnieniowym (tj. pytaniem zależnym): Zimá ſie do nas przybliża/ miły boże będzie nas pytáłá/ cośmy robili liećie. Wokabul 1539 N8.]

a. 1 sg praes w funkcji czasownika performatywnego, tj. gdy wypowiedź stanowi realizację znaczenia czasownika (106):

pytać o co (4): Ale iuż o co inſzégo ćię pytam: Iáko ten świát y inſzé wſzytki rzeczy Pan Bóg raczył ſtworzyć? BiałKat 11. Cf Z przytoczeniem lub zdaniem dopełnieniowym.

Ze zdaniem dopełnieniowym ze znamionami zależności (2): SarnUzn H; że ich [odszczepieńców] tákież pytamy: Czyią mocą każą/ ábo kto ich poſłał? WujNT 89.

Ze zdaniem dopełnieniowym będącym wstępem do pytania właściwego [w tym: aby (2), niech (1)] (3): BielŻyw 135; Przeſto thu tedy pytam tych mądrych tego ſwiátá/ aby mi odpowiedzieli/ y ná iákie oſoby prorocy ſwięći nawięcey nárzekáli KrowObr C2; Pytam tedy/ niech mi [ksiądz Powodowski] odpowie/ w cżym tę zacność [Listu do Hebrajczyków] wyſtáwia? CzechEp 267.

Z przytoczeniem (tj. pytaniem niezależnym) [w tym pytanie poprzedzone słowami: powiedz mi (6)] (38): SeklKat M4v; Naprzod ćie tu pytam/ powiedz mi/ ſkądeśćie wzięli/ tak zły Oley y opętány/ iż Dijabły ſniego wyrzucaćie? KrowObr 81, 81; OrzList b2v, b3v; BielKron 254v; Quaero nunquando tibi moram attulerit, Pytam yeſlić kiedy w czym zámieſzkał. Mącz 254d, 378b; SarnUzn D6; GórnDworz Iiv; HistRzym 22v; pytam ćię/ iáko to mam rozumieć? BiałKat 81, 96, 101; Ale pytam ia was Ewángelikowie mili/ cżemuśćie w tym Ewángeliſty Doktorá wáſzego Lutrá odſtąpili WujJud 52v, 142v; BudBib 4.Esdr 7/15; Pytam ćię/ cżymbys ſie y iáko bronić chćiał/ gdybyć kto zdrowie odiąć myſlił CzechRozm 233v, 18v, 22 [3 r.], 24, 61v, 83 (12); SkarŻyw 567; pytam ćię/ byłżeś ty tám kiedy w iákiey niewoli? GórnRozm C, A2v, A3v; ia pytam/ ſługowałliś komu? WyprPl A3; WujNT Act 10/29; CiekPotr 24, 37, 71.

Z przytoczeniem lub zdaniem dopełnieniowym bez znamion zależności [w tym z zapowiednikami: o to (3), o tym (1); pytanie poprzedzone słowami: powiedz mi (8)] (63): PatKaz I 4v, 13v; Ku pyeruemu ſlow{v} przyſtąpuyącz pytam yako narodzenye maryey panny od uyekow yeſt wmyſzly boſkyey PatKaz III 87v, 118, 119, 134v; SeklKat H2; pytam ná práwie. Acz [= czy] powod Gwaru niema podnieſć GroicPorz v2v, l3; tylko ćię tu oto pytam/ ieſli ieſztze potrzebá więtſzego bluznierſtwá [...] ſſukáć? KrowObr 148v, C2v, C3, 18, 29, 32 (11); OrzList b2, b4, d4; Pytam ćię ieſli Polſká ieſt Kroleſtwem? (–) Ieſt. OrzRozm D4, F3, Tv; Mącz 295c; naprzód ćię pytam/ ieſliże ieſt ieden Kośćiół: potym ieſliże tenże ieſt á nie inſzy teraz v nas Kośćiół/ który czáſu Apoſtołów był OrzQuin X, H4v, S3, V4, X; SarnUzn B7, F; GórnDworz E5v; o tym ćie pytam: naprzód dla czego to pozdrowienie [Panny Maryi] mówić vczóno BiałKat 223v, 11, 41v, 68, 116, 251; Przeto was pytamy/ ieſli te Concilia były Duchem świętym zgromádzone álbo nie? WujJud 73, 74v; CzechRozm 61v, 74, 150, 260, 260v; SkarŻyw 567; CzechEp 303; pytam/ nálaſłiby [!] ſię teraz ktory ná świećie národ/ ktoryby ſię Polakom poddáć chćiał. GórnRozm B3v, F3v; PaprUp I2v; ActReg 22; A ia pytam/ gdźie Hektor/ y ini Troiánie/ Gdźie Pryámus GórnTroas 42, 42; OrzJan 11, 25, 83, 85; WujNT Luc 6/9; KmitaSpit C3; Pytamże ćię ná prętce y krotkimi ſłowy: Ieſli ma piiánicá mozg y rozum zdrowy? KlonWor 69.

W konstrukcji dwuczłonowej współrzędnej typu: pytam ... odpowieda(m) (5): Wthore pytham yeſly to na boga ſluſzalo odpouyedam yſz tak PatKaz I 4v; PatKaz III 119; KrowObr 18; To ia od Oká ſłyſząc/ pytam co to ieſt Dryiá? Odpowiáda/ iż Dryiá ieſt trzykątna Figurá OrzQuin H4v; Pytam tedy/ dla czegośćie mię wezwáli? A Korneliuſz rzekł: [...] á oto mąż ſtánął przedemną w odźieniu iáſnym WujNT Act 10/29.

b. Z przeczeniem: nie interesować się [w tym: ze zdaniem dopełnieniowym (4)] (6): Otoż maſz iáko [Maryja poczęła]/ dáley pytáć nietrzebá BudNT Ii6; Dźiś nie pytáią iáko kto ná vrząd wchodźi/ Kiedy mu iuż Elector łákomy dogodźi. KlonWor 16.

pytać od kogo (1): WujJud 182v cf Szereg.

pytać o czym (1): Dolus, an virtus, quis in hoſte requirat? To ieſt/ Ieſli fortel ieſli moc/ nie o tem pytáią/ Bywa w nieprzyiaćielu gdy więc wygrawáią. ModrzBaz 115v.

Szereg: »nie szukać ani pytać« (1): Nie ſzuka tedy Pan Bog od ćiebie/ áni pytáć będźie/ iáko wiele rozumieſz/ ále iáko wierzyſz WujJud 182v.
Przen (2): OrzRozm P3 cf pytać czego.

pytać czego (1): Ták też y Rzeczpoſpolita [...] nic oná nie pyta chłopli/ Szláchćicli/ Komesli/ Krolewicli iey pomogł [...]/ tego oná nie pyta/ ná vczynku przeſtawa OrzRozm P3.

c. Z przeczeniem określa sposób działania: bez pozwolenia, bez zastanowienia, nie wahając się; bez trudu [w tym: part act (9)] (12): KromRozm II v2; Bowiem iáko ſwowolnie puśćiſz tego Oſłá [tj. naturę ludzką] [...] Tráfi thám [do piekła] nie pytáiąc/ co naprościey práwie. RejWiz 101v, 180v; ná oſtátku ták nań był łáſkaw/ iż go źięćiem vcżynił/ dawſzy mu ſioſtrę ſwoię/ niepytawſzy Keyſtutá. BielKron 379v; Chybá ná Vrzędniká á ná Włodárzá ſkárżyć/ może [kmieć] záwżdy nie pytáiąc GostGosp 34; wſzytko co przed was położą iedzćie/ nic nie pytáiąc WujNT 1.Cor 10/27 [przekład tego samego tekstu: KromRozm II]; SkarKaz 43b; KlonWor 4; Czáſem iedná nie pyta/ weźmie co ſię iey zda ZbylPrzyg A3v.

pytać o co (3): [Chore] Powiedał być Moiżeſzá okrutnego [...] nie pytawſzy o to ludu poſpolitego BielKron 40v; ActReg 155; ktorym Pan Bog od rodźicow vchodźić/ y ná ſłużbę ſię iego vdáwać z powołánia ſwego roſkazuie/ áby o to rodźicow nie pytáli. SkarKaz 43b.

d. Zasięgać wróżby (28): y będą pytáć [Egipcjanie] báłwánow ſwoich/ y gádácżow ſwoich/ y Więſſcżkow [!]/ y Wroſſkow. Leop Is 19/3.

pytać czego (2): A gdy bogow Egipſkich przy ofiárach pytano przycżyny krolewſkiey niemocy: Powiedzyeli/ iż dla krzywdy żony pielgrzymá Kánáneyſkiego. BielKron 11, 56v.

pytać od kogo (1): Oćiec iego Zemomiſław [...] od wieſzckow pytał/ cobyſie rozumiáło to ſlepe národzenie StryjKron 149.

pytać o co (1): Pytáli bogá Apoliná o tę pokuſę [tj. straszydło]/ powiedzyał iż to gniew Nepthunow BielKron 54.

pytać o kim, o czym (2): Tego cżáſu Filip poſłał do Delfu pytáć o potomſtwie ſwoim. BielKron 122v. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym.

Ze zdaniem dopełnieniowym ze znamionami zależności [w tym: zdanie dopełnieniowe w con (3); zaimek pytajny (9), li, jeśli (4)] (13): PatKaz III 104; poſłał do Akáron ſługi ſwoie pytáć Belizebubá ieſli ſie s tey choroby wyleży. BielKron [842]v; ſynowie krolewſcy [...] ſzli do Delfu do Apoliná z ofiárámi/ pytáć ktory z nich będzye krolował po śmierći oycowey BielKron 105v, 23v, 59, 105v, 121v, 175v, 260v, 272v; wezwawſzy wieſzczkow pytał ich/ coby o tym koniu rozumieli/ ktorzy przyſzedwſzy rzekli/ iſz tobie [...] od tego Koniá ſmierć podiąć StryjKron 120; SkarKaz 518b [2 r.].

Ze zdaniem dopełnieniowym niebędącym pytaniem zależnym (1): poſłáli do Apoliná do Delfu/ pytáć co im zá odpowiedź da ná ich vmyſł/ ná wypráwę przećiw Troiánom BielKron 56v.

Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia dalszego w zdaniu nadrzędnym [o czym] (1): Eneás [...] niżli do Włoch przyſzedł/ pytał przed tym bogá Apoliná o ſwoiey ſpráwie iáko ſie mu potocży. Dał mu odpowiedź iż miał Włoſką zyemię [...] oſieść. BielKron 60v.

Z przytoczeniem (1): A gdym go [Boga] pytał będęli mogł Azyą otrzymáć/ powiedzyał/ nie wątpi BielKron 125.

Z przytoczeniem lub zdaniem dopełnieniowym bez znamion zależności [w tym: zdanie dopełnieniowe w con (1), praet (1)] (5): A gdy pytał wieſzcżkow co to známionowáło/ powiedzyeli iż to mieyſce będzye głowá wſzytkich Włoſkich kráin BielKron 104, 27, 135; RejPos 50v; StryjKron 149.

W konstrukcji dwuczłonowej współrzędnej typu: pytał ... odpowiedział [w tym: powiedzieć (7), odpowiedzieć (6), odpowiedź wziąć a. dać (5), rzec (1)] (20): PatKaz III 104; Poſłáli tedy Grekowie do kościołá Apolinowego/ pytáiąc co máią cżynić o zgwałcenie ich kościołá á zábicie Achilleſá. Odpowiedź wzyęli/ áby iego krewny nablizſzy był ná iego mieyſce wſádzon. BielKron 59; Ktorzy ſzli do Oldy prorokinie [...]/ pytáiąc iey. Ktora im odpowiedzyáłá: To mowi Pan Bog/ oto przywiodę wſzytko złe [...] BielKron 90v, 11, 23v, 27, 54, 56v [2 r.] (16); RejPos 50v; StryjKron 120; SkarKaz 518b.

Szereg: »pytać, radzić się« (1): Stánął bowiem Krol Bábilońſki [...]/ pátrzáiąc wieſzcżby/ mieſzáiąc ſtrzały/ pytał y báłwánow/ rádził ſie pátrząc ná wątrobę y ſerce [interrogavit idola, exta consuluit]. Leop Ez 21/21.
e. Przesłuchiwać strony i inne osoby biorące udział w rozprawie sądowej; inquirere, scrutari JanStat (23): Ani też Sędźia pytác ſtron ma [...]/ bo pytániem mogłby ſtronie ku wygrániu iey rżeczy vkázáć to/ czego oná nie baczyłá. GórnRozm F3; A wżdy poteſtat [tj. burmistrz] Padewſki nie niemo ſądźi/ ále y pyta y rozmáitemi kſztałty dochodźi rżeczy GórnRozm F4, F, F3v, G3v, H2; Tedy my y potomkowie náſzy piérwéy/ niż pozwánégo do wieże wſádźić vkwápiemy śie/ będźiemy ſie pytáć y będą pytáć/ y mamy wiedźieć y wiedźieć máią prawdźiwé położenié rzeczy SarnStat 506 [idem (2)] 711, 933, 1170.

pytać czego (1): iż Sędźia pyta od Swiádkow/ mieyſtcá/ czáſu/ godźiny/ kiedy ſye tá ſpráwá dźiałá GroicPorz x3v.

pytać od kogo (6): GroicPorz x3v, kk2v; Sędzia od powodá y od pozwánégo ma pytáć przed ſkazániém ieſli máią co ku ſwéy rzeczy mówić. SarnStat 797, 159, 557, 824.

pytać o co (1): Sędźia [...] ma Przyſyężnikow o Sentencyą pytáć GroicPorz c3.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym: zdanie dopełnieniowe w con (5) – pojeśliby” (4); zaimek pytajny (3), jeśli(by), li (7)] (10): Nád to ieſzcze od nich pytáią/ ieſli by kędy co więcey krádźionego záchowáli GroicPorz kk2v; Sędźia niż ſkáźń vczyni ma ſtron pytáć máiąli ieſzcze iákie obrony álbo dowody pewne UstPraw C2; Potym pytał ſędzia mężoboyce/ przecżby też rzekł żeby tego cżłowieká zábił? HistRzym 86v; SarnStat 159, 557 [2 r.], 797, 824, 1295.

Z przytoczeniem (1): Naprzod więc vrząd: Bráćie/ iákoć imię? pyta: A ſkądeś? tymi ſłowy naprzod go przywita. KlonWor 38.

Szereg: »pytać, probować« (1): A gdźieby záśię ták miano ſłucháć świádkow/ iáko v was we Włoſzech ſłucháią/ rozmáićie káżdego świádká zoſobná pytáiąc/ probuiąc [...]/ to náſzy Sędźiowie ledwieby iednę actią ná dźień oſądźili. GórnRozm H2v.
f. Zadawać pytania na mękach (8): Mącz 486b; Gdźie iuż każą miſtrzowi pytáć/ nie folgowáć: Mowiąc/ Powieday prawdę/ á nie day ſię pſowáć. KlonWor 38.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Zacżym go Fáláris [...] przed wſzytkim poſpolſtwem męcżąc pytáć [kazał]/ ktorzyby go o gárdło zá rádą iego przypráwić vmyſlili. Phil K2.

Zwrot: »na (a. w) mękach pytać« [w tym: o co (1)] (2): Decernere in quaestionem servos, Skázáć ná męki áby ich w mękách pytano. Mącz 336a; Ponere alicui quaestionem, Dáć kogo o ten álbo o ón ártykuł ná mękách pytáć. Mącz 336b.
Przen: O Bogu (3): Dominus interrogat iuſtum et impium: qui autem diligit iniquitatem odit animam ſuam. Pan bog pyta y ſprawiebliwego [!] y złego/ á ktory ſie rozmiłuie grzechu gardzi duſzą ſwoią. (koment) Pyta [Ps 10/6], doſwiadcza z mękami WróbŻołt D6; Thych bowiem iáko oćiec (łáſkáwy) vpomináiąc doſwiadcżałeś: ále one iako ſrogi Krol pytáiąc/ potępiłeś. Leop Sap 11/11.
g. Nie zadając pytań, dowiadywać się, otrzymywać wiedzę na jakiś temat [z czego o kim] (1): cżego gdy w obráziech práwowierni niecżynią [tj. nie oddają im czci boskiej]/ ále ſię racżey z obrazu málowánego/ o niewidomym Bogu náſzym Pánie Iezuśie pytáią/ [...] słuſznie y potrzebnie w kośćiele [...] poſtáwione ſą. SkarŻyw 301.
2. Szukać kogoś lub czegoś (chcąc znaleźć, kupić), szukać sposobu na coś; indagare Mącz; quaerere Cn (30): Mącz 168b; SarnStat 531 marg; [wſtáli [lege: ustali] pytáiąc bádánim [defecerunt scrutantes scrutinio]. PsKrak 1532 63/6].

pytać kogo, czego (23): BierEz C3v; OpecŻyw 33; Kiedy w bęben zákołácą To więc vzdy/ czapki trácą Co więc kto może to chwyta Drugi ſwego koniá pyta RejRozpr F3; RejKup e2; RejFig Bb3; BielKron 66; Kázał potym Moiżeſzowi/ áby ze dwoygánaſcie pokolenia ich s káżdego był ieden obran/ á káżdy áby pytał narodu ſwego RejPos 102, 299; SkarŻyw 244; káżdego też ſzynkownego domu nie minął/ piwá pytáiąc dobrego WerGośc 223; WisznTr 20; Fráſzki té kárty nioſą/ indźiéy ſtátku pytay. PudłFr kt; WyprPl B4; A po tychći co ludźiách ktorych pytaſz? CiekPotr 69. Cf Fraza, Zwrot.

pytać o kim (1): Tám [na Podolu] pytay o Hetmánie o dobrym Rycerzu PaprPan B3.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): iż [Bóg] nie tylko áby nas wyſłucháć miał ocż prośimy/ ále ieſzcże owſzem pyta á ſzuka/ coby ieſzcże dla nas więcey vcżynić miał. RejPos 66.

W konstrukcji dwuczłonowej niewspółrzędnej: »pytać ... powiedzieć« (1): záchowam ſie ia thu do trzeciego dniá/ á ieſli [ojciec] mię będzye pytał/ powieſz żem ſzedł do Bethleem ná ſwięto BielKron 66.

W przeciwstawieniu: »pytać ... naleźć, zastać« (2): Xánt przyſzedſzy pániey pytał/ Ná łożu ią ſmutną záſtał BierEz C3v; OpecŻyw 21.

Fraza: »[czego] nie pytaj; [o czym] ani pytać« = na pewno nie (ma) (8;2): BielSat B4v; TV ſzcżyrość prawdá wſzytká/ obłudy nie pytay PaprPan P3v, D, Ev; StryjKron 72; KlonŻal C3; Zá trzy groſze tákową ſkorkę pierwey bráli. A dziśia zá piętnáśćie tákowey nie pytay BielRozm 14v [idem BielSat]; Więc v was goſpod dobrych nie pytay GórnRozm L3v; RybGęśli C3; Turecka [wiara] y pſá chromego nie vzdrowiłá: heretycka ieſzcze mniey: o Zydowſkiey áni pytáć. SkarKaz 277a.
Zwrot: »za wielką pilnością [czego] pytać« (1): Bo iuż za wielką pilnoſcią ludzie zboż pytaią RejJóz L6.
Szereg: »pytać, (a) szukać« [szyk 2:1] (3): OpecŻyw 33; nielza iedno iuż muśimy pytháć á ſzukáć thego zbáwienia ſwoiego. RejPos 299, 66.
W przen (1): płákáli [Józef i Maryja]/ po vlicách y drogách/ pytáiąc ſkárbu y ſercá ſwego [tj. zgubionego Jezusa]. SkarŻyw 244.
[Przen [kogo (G)]: powieki ocżu iego [Boga] pytáią [interrogant] ſynow ludzkich. Leop Ps 10/5 (Linde).]
3. Prosić o coś, żądać czegoś; stipulari Mącz, Cn; consulere PolAnt; quaesere Cn (19):

pytać czego (4): LibLeg 7/33v; á on [poseł] nie witáiąc/ Dał liſty odpowiedzi/ wnet s trzaſkiem pytáiąc. RejZwierz 28v; HistRzym 74v; HistHel D2.

pytać od kogo (4): Mącz 416d; niepowieſzli mi też prawdy ktorey od ćiebie będę pytał/ tedy ćię każę obieſić. HistRzym 74v; RejPos 76v; HistHel D2.

pytać komu [= w czyjej sprawie] (2): A za dziś pocżąłem pytáć mu Bogá? BudBib 1.Reg 22/15, 1.Reg 22/13.

pytać o co (5): RejPos 76v; Iużem wyrozumiał wykład tego przykazánia: o dálſzé pytam. BiałKat 61; BudBib Ps 136/3; Ale Kośćioł Bozy nie będźie chodźił pytáć o Regeſtr kśiąg ś. do ſwoich nieſzcżęſnych zbiegow. WysKaz 36. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym.

pytać o czym (1): Quia illic interrogauerunt nos qui captiuos duxerunt nos verba cantionem. Abowiem tam pytali nas ći ktorzi nas w niewolą wiedli/ o pioſnkach naſzych. WróbŻołt 136/3.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: o to (1); aby, żeby] (5): Więc kiedy Pan będzie pytał/ Aby [= abyś] mu naprzod figi dał: Rzecż [...] BierEz A2; LibLeg 10/115; RejAp 169; BudBib 1.Reg 22/13; CzechRozm 70.

Z przytoczeniem (2): A nędznicżek vbogi ſtoiąc przed nim [sędzią] piſzcży/ Pytáiąc co dáć to dáć/ iedno mi dożyſzcży. RejWiz 139v; przetoż [apostoł Filip] Páná pyta: Pánie vkaż nam Oycá/ á będziem mieli doſyć. SarnUzn F2.

W konstrukcji dwuczłonowej niewspółrzędnej: »pytać ... powiedzieć, rzec« (1:1): BierEz A2; gdy go niektorzy zwolennicy pytáli áby ſzli pogrzebli przyaćielá ſwego/ powiedzyeć im racżył: [...] RejAp 169.

Szeregi: »pytać i prosić« (1): tedybym dopiero z nimi do Meſyaſzá przyſtąpił: pytáiąc ich y proſząc/ oto żeby mi to pokazáli z ktorego ſie domu národzić miał CzechRozm 70.

»(nie) pytać albo (ani) żądać« (2): LibLeg 7/33v; Stipulor abs te, Pytam álbo żądam od ciebie. Mącz 416d.

Przen [co = adresata prośby] (1):

W konstrukcji dwuczłonowej niewspółrzędnej: »pytać ... powiedzieć« (1): Iáko thy będzieſz pythał źiemię [interrogabis terram]/ á powieć thobie/ żeć doda źiemię dáleko więcey Leop 4.Esdr 8/2.

*** Bez wystarczającego kontekstu (7): Inquiro, fere idem quod Exquiro, Dowiáduyę ſie/ pytam. Mącz 337a, 335d [2 r.], 336a, 337a; Calep 883b, 884a.

pytać o co (1): Peto a te ut id a me neve in hoc [...] quaeras, Proſzę cie ábyś mie o to [...] nie pytał. Mącz 476d.

Synonimy: 1. badać; e. wybadywać; 2. badać, iskać, szukać.

Formacje współrdzenne: pytać się, dopytać, dopytać się, opytać, opytać się, popytać, popytać się, przypytać, przypytać się, rozpytać, rozpytać się, spytać, spytać się, wypytać, wypytać się, zapytać, zapytać się, zopytać; dopytawać się, popytawać się, przepytawać, przepytawać się, przypytawać się, wypytawać; przypytować; dopytywać się, opytywać, przypytywać się, rozpytywać, wypytywać się.

Cf PYTAJĄCY, PYTAN, PYTANIE

KW, (PP)