[zaloguj się]
[pdf]

PRZYSMAŻYĆ (9) vb pf

a jasne.

Fleksja
inf przysmażyć
imperativus
sg
2 przysm(a)ż
3 niech przysmaży
conditionalis
pl
1 m pers byśmy przysmażyli

inf przysmażyć (1). ◊ imp 2 sg przysm(a)ż (6). ◊ [3 sg niech przysmaży. ◊ con 1 pl m pers byśmy przysmażyli.] ◊ part praet act przysmażywszy (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.

1. Poddać coś krótkotrwałemu działaniu wysokiej temperatury smażąc, podsmażyć, przesmażyć (9):

przysmażyć czego (1): cżerwone wino będźie cudne/ iedno to vmieć cżynić: á miánowićie/ przyſmáżywſzy iágod bzowych vſtałych: czym teraz máłmázyą żydowie Tureccy fárbuią. GostGosp 132; [SienHerb 529a]. Cf [»przysmażyć czego w czym«].

przysmażyć co (5): zmieſzay to wſzytko ſpołem á przyſmaż/ po tym namaż na chuſtę iako plaſtr á przykładay FalZioł V 101v; Wezmi cżarney ſmoły arabſkiey, funt/ galbanum/ ſerapinum [...] Ty wſzytki rzecży zmieſzay ſpołem á przyſmaż trochę FalZioł V 114v, V 39, 94v. Cf Zwrot.

przysmażyć na czym [= na naczyniu] (2): Też gdi kto ma kłocie dla wiatrow/ ted y [!] zmieſzay ſol z proſem/ á przyſmaż na panewcze/ y zawinąwſzy w worek przikładay na bolącze mieſtcze. FalZioł III 38d, II 22v; [SienHerb 529a].

[przysmażyć czego w czym [= w tłuszczu]: Tłuką więc drudzy tylko sámé figi tłusté, więdłé, y przysmáżywszy ich w máśle, kápłániégo sádłá przydawszy, okładáią. OczkoPrzymiot 322.]

przysmażyć z czym (1): Weźmiż lnianego naſienia łyſzkę/ á ſtłukłuſzy/ przyſmaż z przeſnym miodem/ á tego daway po trozſze dziecięciu. FalZioł V 39v.

Zwrot: »przysmażyć [co] na ogniu, [nad ogniem]« [szyk zmienny] (1): przyleyże lniánego oleiu coć ſye zda/ by niebyło rzadko/ przyſmáżywſzy to ná ogniu/ możeſz przecedźić/ á thą máśćią przez dźień dwá kroć pomázuy. SienLek 49; [Obwárzywſzy go [jęczmień] dobrze w wodźie/ potym przeſuſzyć álbo nád ogniem przyſmáżyć Cresc 1571 163].
2. [Rozgrzać, rozpalić [co a. czego]: [ci] którzy náturę mocną máiąc [...] powiádáią, nic mi we wnątrz, iedno że to po wiérzchu trochę. proszę, áby to, co rychléy czego trochę wźiąwszy spędźić, tym drzewo [gwajaku] dawszy, przy ich nieskrowitośći, ázabyśmy im téy krwie bárźiey nieprzysmáżyli? OczkoPrzymiot 99.]

Synonim: 1. przypiec.

Formacje współrdzenne cf SMAŻYĆ.

Cf PRZYSMAŻENIE, PRZYSMAŻONY

JR