[zaloguj się]
[pdf]

PRZYSPOSOBIONY (6) part praet pass pf

Teksty nie oznaczają ó; pierwsze i drugie o prawdopodobnie jasne (tak w przysposobić).

Fleksja
sg
mN nNprzysposobion(e)
Gprzysposobion(e)go G
Iprzysposobionym I
pl
N m pers przysposobi(e)ni
A m pers przysposobion(e)
I m przysposobionymi

sg m G przysposobion(e)go (1). ◊ I przysposobionym (1). ◊ [n N przysposobion(e).] ◊ pl N m pers przysposobi(e)ni (1). ◊ A m pers przysposobion(e) (1). ◊ I m przysposobionymi (2).

Składnia dopełnienia sprawcy: przysposobiony przez kogo (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w. s.v. przysposobić.

1. Adoptowany, usynowiony; adoptivus Modrz, Cn; adoptatus Cn (6):
Wyrażenie: »przysposobiony syn« (1): Tákże y Auguſtus, ktory y przyſpoſobionego ſyná [adoptivum ... filium] niemiał dobrego/ ácż mu iy było wolno miedzy wſzytkiemi obráć. ModrzBaz 47.
a. O ludziach jako dzieciach Boga (5): ták też właſnym Oycem iego [Chrystusa] ieſt Bog oćiec. A właſnym ieſt Oycem nie tylko onego ſámego: ále też y náſzym/ choćiaſmy my ſą przyſpoſobionymi. CzechRozm 61.

W przeciwstawieniu: »własny ... przysposobiony« (1): ieſlibyś ie [słowo „pierworodny”] [...] Chriſtuſowi przyczytáć chćiał/ względem [...] vrodzenia przed wſzyſtkimi wieki: tedybyś [...] muśiał drugiey bráćiey iego tákże vrodzoney iáko y on ſzukać [...]. Ktorzyby tákże właſnymi byli/ á nie przyſpoſobionymi. CzechRozm 61v.

Wyrażenie: »syn, za syna przysposobiony« (2:1): [Chrystus] nas wybáwił z niewoley Cżártowey [...] żebyſmy też będąc przyſpoſobieni przezeń zá ſyny Boże/ zſtáli ſię ſpolnemi z nim dźiedźicmi onego [...] kroleſtwá. BibRadz *6v; Dałći tytuł y imię od ſámego śiebie: vcżynił ćię ſynem przyſpoſobionym/ y dziedzicem niebieſkim. LatHar 677, 565; [BzowRóż 97].
2. [Upodobniony do czegoś [czemu]: W Elijaszu jest figura tego, że Bogu niemasz nigdy nic niepodobnego, gdy to śmiertelne ciało będzie uwielbiane, i ma ciału Pańskiemu być przysposobione OtwinPis 172.]

Synonimy: 1. przysobny, przysposobny, przywłaszczony.

Cf PRZYSPOSOBIĆ

JR