![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.png){kind=logo}
![[SEARCH]](/static/img/icons/magnifier-left.png){kind=icon}
| « Poprzednie hasło: PRZYSZLACHCIĆ | Następne hasło: [PRZYSZLE] » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
PRZYSZLACHCIONY (1) part praet pass pf
przyszlachciony, [przyślachciony, przyślachcony].
a oraz o jasne.
Fleksja
| sg | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| m | N | przyślachcony | f | N | przyszlachcionå | n | N | przyślachcion(e) |
| pl | ||
|---|---|---|
| N | m pers | przyślachc(e)ni |
sg [m N przyślachcony.] ◊ f N przyszlachcionå. ◊ [n N przyślachcion(e).] ◊ [pl N m pers przyślachc(e)ni.]
Składnia dopełnienia sprawcy: przyszlachciony od kogo.
Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (cztery z niżej notowanych przykładów).
Uświetniony, upiększony: Tych [dawnych rycerzy] zwyćieztwem/ tych triumphem vſzláchćiona ieſt cnotá wáſzá: y ná téy ſtolicy czći y zacnośći/ świádectwem królów wáſzych vśiádłá: y ták od nich przyſzláchćiona/ że ſie królmi nie obywátelmi/ pány nie poddánémi téy Rzeczypoſpolitéy bydź zdaćie. OrzJan 53.
[przyślachcony czym: acz był dom Abramow barżo miedzi żydi znamięniti bogati sławny bo ricerſki/ ale y nad to dari bożymi oſobliwie prziſlachcony ErazmNow 84; LorichKosz 145 (Linde s.v. przyszlachcić); Iákoż żywot ludzki temi rzecżámi [tj. naukami] przyśláchcony/ ták ſię dáleko iáko widźiemy odſtrzelił od żyćia y ochędoſtwá niemych źwierząt. CiceroKosz 91 (Linde s.v. przyszlachcić).]
a. [O czymś złym: przedstawiony jako coś dobrego:
Szereg: »ozdobny i przyślachciony«: Máią mieyſce wſzędźie Zydowie/ Turcy/ máią nagorſzy wſzyſcy łotrowie/ ma mieyſce ozdobne y przyśláchćione kłamſtwo: A Kryſtus Pan w wiernych członkach ſwoich [...] mieyſcá y goſpody nie może mieć GrzegŻarnPos 1597 22 (Linde s.v. przyszlachcić).]
KO