![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.55d5b47a78d5.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[Słownik Polszczyzny XVI wieku]](/static/img/spxvi-logo.9e6c364a84ff.png){kind=logo}
![[Szukaj]](/static/img/icons/magnifier-left.03d386f15d93.png){kind=icon}
| « Poprzednie hasło: [PRZYWYKŁOŚĆ] | Następne hasło: PRZYWYKNĄĆ » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.783deef3e87f.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
PRZYWYKŁY (6) part praet act
Fleksja
| sg | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | N | przywykły | f | N | przywykłå, przywykła |
| D | D | przywykł(e)j | |||
| A | A | przywykłą | |||
| I | przywykłym | I | |||
| pl | ||
|---|---|---|
| G | przywykłych | |
| A | subst | przywykł(e) |
| L | przywykłych | |
sg m N przywykły (3). ◊ I przywykłym (1). ◊ f N (praed) przywykłå (1), (attrib) przywykła (1). ◊ [D przywykł(e)j. ◊ A przywykłą. ◊ pl A subst przywykł(e). ◊ G przywykłych. ◊ L przywykłych.]
Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu s.v. przywyknąć.
Znaczenia
1. Przyzwyczajony, nawykły do czegoś; assuetus PolAnt, Cn; suetus Cn [czemu] (5): [Mahomet o chrześcijanach:] wſzak wiećie obycżay thego ludu/ iż ieſt [...] roſkoſzom wcżeſnośći przywykły/ bez poduſzek nieumieią ſpáć BielKron 255, 387; iż młodź tá ktora ſie ná wśi rodźi/ [...] bywa przywykła/ Słońcu/ wiátru/ źimnu/ nędzy BielSpr 2; (Iáko) łośicá przywykłá puſzcży/ wedle chęći duſze ſwey/ oddycha biegaiąc BudBib Ier 2/24; MycPrz II D.
2. [Zwyczajowy, praktykowany, stosowany: gdyż wiele między ludźmi [chrześcijańskimi] nalezieni być mogá [!]/ ktorzy nie rozumieią [...]/ żeby Pan Kryſtus im należał/ álbo náuká o nim żeby iey powinni byli ſłucháć/ iuż ich wiele ná przywykłych podánych po ręku nabożeńſtwach [...] trwáć wolą GilPos 81.
Wyrażenie: »prawa przywykłe [= zwyczajowe, niepisane]«: iże do żadnego w Rzeczypospolitej postanowienia przyść drzewij nie mogło, ażby J.K.M. [...] prawa przywykłe Koronie w słuszną i powinną egzekucyją przywiódł Diar 1566 54.]
3. [Do którego ktoś przywykł, właściwy komuś: Tedi iuſz latwie moy miłi Chrześcianinie/ ſproſność prziwykłą opuściwſzi/ vrościęmy mężami doſkonáłymi ErazmNow 74; Także gdi cię nierządnoſcią cieleſną czart nachodzi [...] rozmyślaż iako wielka praca odiąc ſię ſwei prziwyklei zlei woley ErazmNow 119v, 36.]
4. Stały, niezmienny (1): A iák CLITIA [Klytia, nimfa morska zmieniona w słonecznik], iż Słońce miłuie/ [...] Kołem przywykłym pochodźi z dáleká: Ták ia/ źrzenicą ocżu mych ſerdecżnych/ Ku tobie obroconych/ [...] Duſzę bym ćieſzył GrabowSet Q.
LWil