[zaloguj się]
[pdf]

PRZYWZIĄĆ (6) vb pf

Fleksja
inf przywziąć
praet
sg pl
3 m przywziął m pers przywzięli
n przywzięło subst
imperativus
sg pl
2 przyweźmi przyweźmicie
conditionalis
sg
3 m by przywziął
f by przywzięła

inf przywziąć (2). ◊ [fut 3 sg przyweźmie.] ◊ praet 3 sg m przywziął (1). [n przywzięło.] ◊ 3 pl m pers przywzięli (1). ◊ imp 2 sg przyweźmi (1). ◊ [2 pl przyweźmicie.] ◊ con [3 sg m by przywziął.] f by przywzięła (1). ◊ [part praet act przywziąwszy.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przykładów) – XVII w.

1. Wziąć dodatkowo (5):
A. O ilości (5):
a. O ludziach: przyłączyć, przyjąć do siebie, zgromadzić; adiungere HistAl (2):

[przywziąć kogo (G a. A): AktaSynod III 41 cf Szereg.

Szereg: »przywziąć a zgromadzić«: a ile to [...] być może, kilka ludzi wiernych do tego przywziąwszy a zgromadziwszy, żeby spólnie z chorym posługowania używali. AktaSynod III 41.]
α. O wojsku (2):

przywziąć kogo, czego (2): Iako Alexander wſzedł do Ciliciey [...]/ potym do Aziey podbiyáiąc ią ſobie/ á Rycerſtwá przywziął. HistAl D; Lecz iż máło ná zgubę Troiéy Gréckiéy mocy Było/ z pułnocnych kráiów przywźięli pomocy GórnTroas 8.

[Zwrot: »przywziąć do siebie [kogo (G a. A) = dowódcę wraz z wojskiem]«: Przećiw niemu ſzedł Bogdan z tą trochą ludźi/ [...] nád ktoremi ſtárſzym był Mikołay Mielecki/ ktory też do śiebie przywźiął Mikołáiá Sieniáwſkiego BielKron 1597 645.]
b. O składnikach środków leczniczych (3):

przywziąć czego (3): [Piżmowy wonny konfekt: [...] A ieſli chceſz lepſze vcżynić/ przyweźmi Piżmá tym więcey y Cukru SienHerb 534b.] Cf przywziąć czego k czemu.

przywziąć czego k czemu [zawsze: k temu (może w znacz. ‘ponadto’)] (3): WEzmi Czynamonu dobrego/ Szawiny/ [...] k temu przywezmi Caſſiam ligneam połtori dragmy/ mirri FalZioł V 24v [idem SpiczZioł 178 (Linde)], V 74v, 80.

B. [O intensywności [czego od czego]: Ale Mars od Mieśiącá śiły przywźiął/ bo go Mieśiąc w dom ſwoy przyiął/ y nań trigon ſwoy puśćił łáſkáwy. MusProgn B4.]
2. Ubrać się w coś; przen: o jednej z dwóch natur Chrystusa [co] (1): [Inſzy/ to ieſt/ Syn Boży/ ktory przywziął inſzey nátury Subſtáncyą cżłowiecżą w iedność perſony. GilPos 66v; on Syn Boży przyiął kſtałt/ to ieſt/ náturę cżłowiecżą náſzę/ ono ſłowo sſtało ſie ciáłem/ przywziął Abráhámowo naſienie [tj. naturę ludzką] GilPos 157v, 169, 195v, 298v.]
Zwroty: [»przywziąć ciało«: Słowo ono Boże/ Syn Boży/ sſtháło ſie ciáłem/ to ieſt/ wcieliło ſie/ przywzięło ćiáło/ to ieſt/ s ciáłem ſie ziednocżyło GilKat 203 (Linde); GilPos 63.]

»przywziąć do siebie« (1): Zeby [...] iedná z nich [person] przywźięłá do śiebie to/ y tym ſię zſtáłá/ cżym przedtym nie byłá CzechEp 247; [GilPos 254v].

3. [Zostać wyznawcą jakiejś religii:
Zwrot: »wiarę przywziąć«: bo ktoby inſzą wiárę przywziął niżeli w ktorą ieſt okrzcżony/ [...] thenći iuż ſam ſiebie wroći do [...] potępienia wiecżnego. GilPos 115v.]

Formacje współrdzenne cf JĄĆ.

Cf PRZYWZIĘCIE, PRZYWZIĘTY

LWil