[zaloguj się]
[pdf]

PRZYZWYCZAIĆ SIĘ (12) vb pf

się (7), sie (5).

a jasne.

Fleksja
inf przyzwyczaić się
plusq
sg
1 m -m się był przyzwyczaił
imperativus
sg
2 przywyczåj się
conditionalis
sg pl
3 m by się przyzwyczaił m pers by się przyzwyczaili

inf przyzwyczaić się (2). ◊ fut 3 sg przyzwyczai się (1). ◊ 3 pl przyzwyczają się (3). ◊ plusq 1 sg m -m się był przyzwyczaił (1). ◊ imp 2 sg przywyczåj się (1). ◊ con 3 sg m by się przyzwyczaił (1). ◊ 3 pl m pers by się przyzwyczaili (2). ◊ part praet act przyzwyczaiwszy się (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) i XVIII w. s.v. przyzwyczaić.

1. Wskutek długotrwałego pozostawania w jakiejś sytuacji uznać ją za normalną, nabrać jakiegoś nawyku, obyczaju; assuefacere, assuescere Modrz (11):

przyzwyczaić się do czego (1): ábowiem żadna rzecż niemoże ſie przyzwycżáić do tego/ co ieſt przećiwko iey przyrodzeniu GórnDworz Ff2.

przyzwyczaić się czemu (3): A przeto ieſliże ſie [dziatki] dobrym rzecżam á wybornieyſzym náukam za pocżątku przizwycżáią/ tedy ty międży inſzemi będą mieć nápierwſze KwiatKsiąż K3v; Trzebá tedy przyzwycżáić śię pocżćiwem robotom ModrzBaz 37, 8v; [HerbNauka k7v (Linde s.v. przyzwyczaić)].

przyzwyczaić się ku czemu (2): także też y ludzie ieſliżeby ſię [...] ku ćierpliwośći/ y pracam tak vmysłem iako y ćiałem nieprzyzwycżaili/ tedy [...] KwiatKsiąż M2v; ModrzBaz 8.

przyzwyczaić się w czym (1): ktorzi ſię tedy tak wpracach przizwycżaią/ ći vmysłu y ciała łatwie będą moc vżywać KwiatKsiąż M3.

cum inf (1): A tákowych vbogich żywność niech niebędźie áni roſkoſzna/ żeby ztąd nieprzyzwycżáili śię źle cżynić/ áni [...] ModrzBaz [38]v.

[W przeciwstawieniu: »odzwyczaić się ... przyzwyczaić się«: Trzeba, dźiś trochę: iutro także: nie zá tydzień/ áni zá rok/ złym ſie rzeczom odzwyczáić; á przyzwyczáić dobrym. HerbNauka k7v (Linde s.v. przyzwyczaić).]

a. Nabrać umiejętności, wprawy (3): ále mogllby proſto piſáĉ chram̂ę/ ábo d̂allo ŝie ták/ á ták. Iedno poki ŝie nie pŗyzwyccáią lud̂ie/ ŝilnaby omyllká byd̂ mogllá JanNKarGórn H2.

przyzwyczaić się czemu (2): w ktorych rzecżách [tj. zewnętrznych sposobach czci boskiej] mogł ieden drugiego wyucżyć/ iákoſz ſie tego/ y żydowſkie dziatki ná pámięć náucżáły/ y będąc w tym wychowáne/ y temu ſie przyzwycżáiwſzy/ iáko iednego przyrodzenia [...] záwżdy pilnowáły CzechRozm 111v, 222v.

Szereg: »nauczyć się i przyzwyczaić się« (1): A iże to mowił: tedyć mi to przyſzło z tąd: żem ſie z młodośći ſwey niektorych ſpoſobow tákiego mowienia náucżył/ y onemu ſie był przyzwycżáił CzechRozm 222v.
2. Pojednać się [z kim] (1):
Szereg: »przyzwyczaić się i zmirzyć się« (1): Przyzwycżay ſię proſzę z nim/ y zmirz ſię [Assuesce quaeso cum eo et pacem habeto]/ (bo) przez to pożytek twoy będzie dobry. Przyimi proſzę z vſt iego zakon BudBib Iob 22/21.

Formacje współrdzenne cf ZWYCZAIĆ.

Cf PRZYZWYCZAJENIE, PRZYZWYCZAJONY

LWil