[zaloguj się]
[pdf]

[PUBLIKAN sb m

-ån(-), -an-.

Fleksja
sg pl
N publikån publikåni
A publikåna
I publikån(e)m publikåny

sg N publikån. ◊ A publikåna. ◊ I publikån(e)m. ◊ pl N publikåni. ◊ I publikåny.

Sł stp notuje, Cn, Linde brak.

Poborca podatków [publicanus – poborca, celnik; zły człowiek, jawnogrzesznik BartBydg; – który pospolite cła, pobory, czynsze, poradlnią i ine dochody zakupuje albo najmuje, celnik, poborca Mącz 329b; – celnik Calep; najmacz, celnik, dziesięcinnik – publicanus Cn]: WujPosN 1584 II 369; ktory [Chryzostom] o Phárizeuſzu y Celniku/ ábo iáwnogrzeſzniku piſząc/ mowi: [...] Pychá choć z ſpráwiedliwośćią/ poſty dźieśięćiną złącżona poślednią/ ábo w zad żoſtawa [!]: Pokorá/ choć nie bez grzechu vprzedza poiazd Phárizeuſzá/ áni iey ſzkodźi/ choć furman/ ábo woźnicá nie doſkonáły/ choć przyłotr (byle z Publikánem pokutował [nawiązanie do przypowieści o faryzeuszu i celniku Luc 18/10-13]) ArtTanat G5.
Szereg: »celnik albo publikan«: Był to [Zacheusz] powieda [Ewangelia]/ przednieyſzy/ á práwie iáko Kśiążę miedzy Celnikámi/ álbo Publikany. WujPosN 1584 II 368, 368.
Przen: Człowiek niemoralny, występny, grzesznik:
Szeregi: »odszczepieniec a publikan«: Aktokolwiek [...] Małżeńſtwem by gárdźił/ álbo ono iáką nieczyſtośćią zmázał/ á zgwałćił/ ieſt iáko odſzczepieniec/ á publikan/ od zboru y poſpolitowánia ludzkiego ma być odćięty MrowStadło H.

»(i) poganin (a. etnik) i (a) publikan«: SkarUp 8; Każe Pan tego ktory Koſciołá nie ſłucha [...] mieć zá Ethniká á Publikaná GrzegŻarnObrProc B2; Dáni ſą w moc dyabłu/ iáko on Koryntczyk/ y iáko pogánie y publikani. SkarProces 45, 27.

Synonimy: celnik, dziesięcinnik, poborca.]

AĆ