« Poprzednie hasło: PUSTOSZĄCY | Następne hasło: PUSTOSZENIE » |
PUSTOSZEĆ (8) vb impf
Teksty nie oznaczają ó oraz é lub oznaczają niekonsekwentnie; o prawdopodobnie jasne (tak w pustoszyć).
Fleksja
inf | pustosz(e)ć | ||
---|---|---|---|
indicativus | |||
praes | |||
sg | |||
1 | pustoszeję | ||
3 | pustoszeje |
praet | ||
---|---|---|
pl | ||
3 | subst | pustoszały |
conditionalis | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
3 | n | by pustoszało | subst | by pustoszały |
[inf pustosz(e)ć.] ◊ praes 1 sg pustoszeję (1). ◊ 3 sg pustoszeje (5). ◊ praet 3 pl subst pustoszały (1). ◊ con 3 sg n by pustoszało (1). ◊ [3 pl subst by pustoszały.]
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów).
Znaczenia
- Stawać się pustym
(8)
- a. Podupadać, niszczeć (3)
- b. Pustynnieć, wysychać (3)
- c. Tracić ludzi (mieszkańców, pracowników) (1)
Stawać się pustym; vastescere Calep, Cn; vastari Cn (8): Vastesco, Populari et vastum fieri – Puſtoſzeię. Calep 1103b.
a. Podupadać, niszczeć (3): iákie ſie okrucieńſtwá okázowáły záwżdy nád wſzyſtkiemi narody dla złośći á nieſpráwiedliwośći krolow á kſiążąt pańſtw onych/ iáko ſrodze puſtoſzáły/ iáko ſie zamki y miáſtá mocne wywrácáły RejZwierc 41v; A przeto z fukałem vrzędniki mowiąc przecż puſtoſzeie dom Bożj [Cur derelinquimus domum Dei]? BudBib 2.Esdr 13/11; Káżde kroleſtwo przećiw ſobie rozdźielone/ będźie ſpuſtoſzone [desolabitur] (marg) puſtoſzeie. (–) WujNT Luc 11/17; [Aby kościelne wszystkie starodawne nadania i dochowy ku opatrzeniu plebanij i ministrów kościołom przywrócone były, boby bez tego pustoszali [lege: pustoszały], ano nie pustoszeć, ale poprawowane a budowane być słusznie mają. AktaSynod IV 32].
b. Pustynnieć, wysychać; desolari, exuri PolAnt (3): Gory drżą przed nim/ á págorki rozpływáią ſię/ ziemiá też puſtoſzeie od oblicża iego BudBib Nah 1/5, Nah 1/4 [2 r.].
c. Tracić ludzi (mieszkańców, pracowników) (1): [Krol Rzymſki może ſłużebniká przez Decret wolnym vcżynić/ y w onym Grábſtwie [gdzie ławnicy wymarli] go do Láwice obráć/ dla tego/ áby Práwo nie puſtoſzáło SzczerbSpecSax 202 (Linde).]
Bezpodmiotowo [gdzie] (1): Tákby niechay oſadzano/ iákoby indźiey nie puſtoſzáło. GórnRozm L4v.
Synonimy: prożnieć; a. niszczeć, psować się.
Formacje współrdzenne cf PUSTOSZYĆ.
AN