1. Pragnąć, mieć ochotę, życzyć sobie, mieć nadzieję, mieć zamiar, starać się, próbować; raczyć (często o Bogu); deklarować się, być gotowym, wyrażać gotowość, zgadzać się; pretendować, uzurpować sobie; z przeczeniem często: odrzucać, nie dopuszczać; wzbraniać się; velle BartBydg, Mącz, Calep, Cn; cupere Mącz, Calag, Cn; petere Mącz, Calag; studere Mącz, avere Calep, Cn; apparare, censere,conari, expetere, polliceri, postulare, quaerere Mącz; concupiscere, percupere Calag; desiderare, pervelle Calep; ardere studio alicuius rei, fert mea voluntas Cn; negare Mącz, Calag; nolle Mącz, Calep; abdicare, desinere, detractare, detrectare, interdicere, recusare, reicere, renunciare, repellere, repudiare, respuere Mącz (17137): Y sſtáło śię iáko koń chćiał BierEz Ov, B, E3v, F3v, F4, N3v, R3, S3; proſſę ij chcę racż oſtatz na mieſtzu moijm OpecŻyw 173v, [57]v, 74v, 77, 100 [2 r.], 105v, 143; ForCnR kt; PatKaz II 66v; pyſſe Cicero poganyn yſz u przyaczyol yeſt yedno chczą albo nyechczą PatKaz III 128v, 111; FalZioł I 57c, II 23, III 40d, V 52v; BielŻyw 77, 161 [2 r.]; GlabGad G5v, P5v; MiechGlab 59; BierRozm 23; WróbŻołt Nv; LibLeg 6/115v, 10/57v, 71, 152, 11/27v, 184v; POſluchay pilno kto chce powieſći moiey RejPs 114, 110; RejRozpr K2; RejJóz E, Ev, F6, F8v, Lv marg (8); RejKup g2, 12v, N, n5v, ov (11); HistAl F2v, H2, L8v; KromRozm I A4v, M4; MurzHist A3, I3v, K3; MurzNT 13v, Matth 17/4, Luc 5/13, 16/26; A chceſz ći to na oko pokażę? KromRozm II e [idem q4v], b4, q4v; KromRozm III C6; ZapWar 1553 nr 2685 [3 r.]; Diar 34 [2 r.], 36; a będziesz raczył autoritate sua regia przynucić IchM rozkazaniem, gdyż z dobrej wolej nie chcą DiarDop 105, 99; BielKom D5v; Y nye dla cżego inſſego thák długo odwłocżył yedno iż nyechcyał GliczKsiąż O8v, H8v, I, I8v, M8, M8v; LubPs R4v, R5, bb6 marg, dd5v, hh2v; GroicPorz B4v, 14, aa4, bb3v; GroicPorzRej C4; Chceſz tzyſtośći y trzezwośći [...] ſthrzec y vtzyć? Odpowieda/ Chcę. KrowObr 127, 85, 127 [3 r.], 148, 205v, 214 [2 r.], 231; Nie tedy wſtań kiedy chceſz/ ále kyedy muśiſz RejWiz 71v, 10v, 49v, 50, 55v, 107 (17); Leop *B4v [2 r,], Ex 2/7, 2.Reg 24/24, Esth 2/14, Sap 11/26 (15); UstPraw H3v; LeszczRzecz A5v; OSieł kiedy vźrzał pſá [...]. A pan go ſtoiąc głaſzcże/ chciał tákież oſiełek RejFig Ee, Aa2, Bb4, Dd3, Dd4v; RejZwierz A4, 20, 47, 52v, 56v (12); BibRadz I *5v, Gen 19/2, Is 30/15, Ez 3/27, 4.Esdr 6/52 [2 r.] (15); ia po grecku nieumiem/ wyłoż mi ſłowá iego po polſku. (–) Gdyż ták chceſz ſłuchayże go po polſku OrzRozm P2, Bv, F4, K2, O4; Vkazał ſie mu ſwięty Grzegorz przez ſen [...] vpomináiąc go áby thego przeſtał/ niechciał. Drugi raz/ niechciał. BielKron 164v; Dopuſzcżaſz też łotrom rozboiow/ kthore by łacno wykorzenił gdy by chćiał BielKron 393, 12 [3 r.], 18, 25, 44v, 46v (81); KochZg A4v; KwiatKsiąż Hv [3 r.], Lv; Imperiosissima et superbissima familia. Zbytnie hárdy dóm/ po páńsku wſziſtko chce. Mącz 280c; Postulo, Ządam/ proſzę/ chcę/ potrzebuyę. Mącz 315b; Detracto, seu Detrecto, Zbraniam/ przećiwiam ſie nie chcę. Mącz 461d, 14a, 37b, 72c [2 r.], 75c, 94c (30); OrzQuin C4, M2v, S2v, Aa4v; Prot D; SienLek 99, 158, 173; RejAp CC3, 31, 140, 192v, 193; iáko ſą niektorzy ták przemierzli/ czo niechcą iedno wſzythko po ſwemu GórnDworz M3, E4v, G6v, I5v, L5, N3v (12); HistRzym 25v, 59, 105, 107v, 108, 121v; RejPos 32, 73, 74, 138v [2 r.], 159 (18); RejPosWiecz³ 98v; BiałKat 66 [2 r.J, 101 [2 r.], 208v, 233v, 306, 371; BielSat B4v; GrzegŚm 6 [2 r.]; HistLan D3v, D4v, E2; KuczbKat 135; RejZwierc A2v, B, B3, 25v, 42v (25); BielSpr c2, 74v; Ieſli niechce żoná/ niech przyydźie dźiewká. WujJud 133v [idem 209v] 109v [2 r.], 209v, 218; BudBib 1.Reg 31/4, 4.Reg 5/16, 4.Esdr 6/52 [2 r.], Eccli 15/15, II 86a; MycPrz I B3v; Strum D2, I3v; WierKróc B2; Oto y okręty [...] obracáne bywáią od málucżkiego rudlá/ gdziekolwiek chuć ſtyrniká chce. BudNT Iac 3/4, k. C, Matth 13/28, 18/30, 23/37, Mar 14/12 (11); StryjWjaz C4; iednák nie záwżdy może vcżynić tego coby chćiał dobrego CzechRozm 244, 82, 122, 122v, 240; PaprPan C3, C3v, Ev, I3 [2 r.], Z3v, Aa; ModrzBaz 9 [2 r.], 66v, 100, 144; SkarJedn 243, 323, 325; KochOdpr Bv, C4; Oczko 30v; Calag 63b; KochPs 166; możeſz ty wſzytko iedno chćiey SkarŻyw 384, 29, 46 [2 r.], 90, 98, 118 (28); KochTr 19; MWilkHist A2v, K4v; StryjKron 71, 135, 472; CzechEp 135, 176, 278, [406]; NiemObr 25, 109, 156, 160; KochFr 50, 95, 126 [2 r.]; KlonŻal B4, E3v; KochMRot B2v; ReszPrz 6; WisznTr 26; BielSjem 7; KochPieś 9, 19, 36; KochSob 59; A chcećie powiém ia téż zdánié ſwoie? PudłFr 33, 7 [3 r.], 26, 28, 60; ArtKanc O4v; BielRozm 3,14; Powie lekarż/ iuſz teraz nielża/ iedno po ſámy ſtaw rękę vćiąć. Tu chory niechcę niechcę. GórnRozm K2, A3, C3, G4v, K2, M4v, N3; KochWr 34; ZawJeft 10, 33; ActReg 5 [2 r.], 142 [2 r.], 167, 169; Desidero ‒ Pozadąm, zyczę ſobie barzo chczę. Calep 311b, 114a, 702a, 794b, 1138b; iedno, chćieć/ náucży káżdego leniwego pilny GostGosp 102, 148; Phil Dv, F; GórnTroas 22; GrabowSet C2, E, F2v, O3v, R2, X2v; Z káżdym ſie zgodzę/ iedno z łákómym nie/ bo ón chce/ á ia téż chcę. KochAp 6; KochFrag 24; OrzJan. 7, 46, 61, 88, 132; WyprPl A4, B3v; LatHar 70, 103, 579 [2 r.], 591, 592 (12); wſzákże nie iáko ia chcę/ ále iáko ty. WujNT Matth 26/39, ktv, Matth 8/3, s. 57, Matth 25/28, 27/4 (59); ále kſſtallt/ kśiądz ták ia chcę piſáć. kto teſſ chce prez x. tedy mu to wolno. JanNKarGórn H, D4, D4v; SarnStat 54, 463, 569, 571, 636 (9); SiebRozmyśl H3; GrabPospR M2; KlonKr C2, E; PowodPr 59; SkarKaz 116, 160a, 243a, 347b [4 r.], 418b (11); Słyſzę że corká moiá zá ćię Zmowiona? (‒) Chybábyś ty był przećiwko temu. (–) Y owſzem chcę. CiekPotr 86, 5, 15, 44, 68, 72 (9); CzahTr Bv, H2; GosłCast 23, 39, 46, 62, 64; SkarKazSej 663a, 686a, 694a, 705b; KlonFlis B3, F3v, Hv, H5; KlonWor **v, 48, 67, 71 [2 r.]; ZbylPrzyg B3; W nędzy człowiek doſtánie gdy chce poćieſzenia SzarzRyt C3v, C2, D3v.

W charakterystycznych konstrukcjach jako zdania wtrącone z elipsą dopełnienia: chce(sz)li (chcecieli, chcąli) (81), jes(t)li chce(sz) (chcecie, chcą) (48).

chcieć kogo, czego (458): LibLeg 11/42v; ny[e]chceſſ ſmyercy grzeſſnich [bibl. Ez 33/11] BierRaj 16 [przekład tego samego tekstu: BierRej 19, Leop Ez 33 arg, 3/11, RejAp 27v marg, Ee3v, RejPos 29, 327, RejPosWiecz³ 98, RejZwierc 5, SkarŻyw 125, ArtKanc N17, LatHar 153], 19; Tákiegoby ſługi chćiałá/ By tę ſłużbę ponim miáłá BierEz B4v, B, B2, D, Iv, K4v (10); OpecŻyw 59v, 105, 145; ForCnR D; TarDuch A3; BielŻyw 2, 60, 71, 93, 99; GlabGad A4v; BierRozm 24; RejPs 147; LibLeg 11/45v, 82v; LudWieś A3; RejKup a6v, Gv, k2, z8, Ddv; KromRozm I C3; I czegoſz daléi chcecie? MurzHist G3, Iv, O3v; nauczcie śię co ieſt ono Miłośierdźia chcę a nieoffiary MurzNT Matth 9/13 [przekład tego samego tekstu: OpecŻyw 59v, MurzNT Matth 12/7, Leop Matth 9/13, HistRzym 100v, RejPos 326v, WujNT Matth 9/13, s. 39, Matth 12/7], Matth 12/7; KromRozm II 14, p3; GliczKsiąż I7v, P5; Nád cyebye ya ná wyeki nye chcę Bogá inego LubPs R2, hh5; KrowObr 27, 68v, 113, 116; Kupiſz iey dziś koſzulkę iutro chce ráńtuſzká RejWiz 57, 39, 51v, 73, 73v, 77 (11); Leop Ps 17/20, Is 1/11, 65/12, 66/4, Ez 33 arg, 33/11, Matth 9/13; UstPraw C2v; LeszczRzecz A5; RejFig Bb3 [2 r.], Dd2v, Ee3; RejZwierz 106; Byś też chćiałá y puł Kroleſtwá todyć będzie dano. BibRadz Esth 5/3, I *4, 66b marg, Luc 11 arg; OrzRozm B3, H, Q2, Vv; Abowiem niektorzy chcieli Antoniego á drudzy Oktáwianá BielKron 131, 40, 73, 90, 93v, 108 (26); GrzegRóżn K4; KochSat A3, Cv; KwiatKsiąż E, L2v; Non satis video quid tibi velis, [...] Nieowſzeki rozumiem cżego by ty chciał. Mącz 494a, 247d, 253c, 255a, 256a, 295c, 343b; OrzQuin D [2 r.], D2, M, S4v; Dał Bog dobrego Páná/ my ſrogiego chcemy Prot A4v, C3, Ev; SienLek 151; RejAp 27v [2 r.], 83v, Ee3v; GórnDworz N8v, S2 [3 r.], V6v, Cc2v [2 r.], Cc5v, Dd5v, L14; bo niechcę poćieſzenia prze nowy ſmutek moy. HistRzym 23, 4v, 7v, 9v, 14, 14v (12); A ták w tey ſpráwie małżeńſtwá ſwięthego chcze Pan Bog wielkiey vcżćiwośći RejPos 42v, 29, 68, 69, 146v, 185v [2 r.] (20); RejPos Wiecz³ 98; BiałKat 153v, 203v [2 r.]; GrzegŚm 31; RejZwierc 5 [2 r.], 205v, 235v; Przeto iego ſłowá z vcżćiwośćią prziymuiemy lecż wáſzey glozy niechcemy. WujJud 96v, 66, 149v, 231; WujJudConf 64v; BudBib Os 8/13, 1.Mach 3/34; Wnet byſmy mieli Czegom nie chcieli. MycPrz I B3v, I B3v [2 r.], C; WierKróc A3; BudNT Luc 5/39; CzechRozm 232v, 253; PaprPan D2v, Pv, S2v, Aa3; ModrzBaz 26v, 27, 28v, 59, 65, 136v; SkarJedn 100, 186, 334, 384; Chcąli nagrody/ niech ią ſami pierwey cżynią KochOdpr B4, Cv; KochPs 60, 75 [3 r.], 205; Y dawałem mu pieniędzy ále ich niechćiał SkarŻyw 99; Gdy iey zá mąſz chćiáło Kśiążę Polſkie/ [.,.] ſłowá na to rzec niedałá. SkarŻyw 161, 125, 161, 202 [2 r.], 207 [3 r.], 331 (16); ZapKościer 1580/10v; StryjKron 592; CzechEp 66, 345; NiemObr 14, 113; KochFr 46, 75 [2 r.], 104; WerGośc 231, 256; WisznTr 18; KochPieś 12; KochSob 59; PudłFr 51, 72; ArtKanc M2, N17v, P13v; Tátar od nas chce dani/ ſukná y kożuchow BielRozm 6; abowiem moc chćieć złego/ ſzaleńſtwo to ieſt/ nie Wolność. GórnRozm Bv, C4v [2 r.], D4v, Hv, K, K2, K2v; ActReg 3v [2 r.], 115, 132, 156; Calep 756b [2 r.], 1144b; Phil H4; Ieſt y ten co Káſsándro chce ćię ná ſwą ſtronę. GórnTroas 11, 21, 40, 50, 58; A iák rzecży powinney flogowánia chcemy GrabowSet L2, Cv, G2v, H4v, N4, Ov, Q4v; KochFrag 45; WyprPl A2v, B3v; LatHar +9v [2 r.] +10v, 108, 151, 153 (10); A żadny pijąc ſtáre/ nie wnet chce nowego. WujNT Luc 5/39, Matth 9/13, s. 39, 48, 80, 108 (15); WysKaz 27, 28; JanNKarGórn G4v; SarnStat 196; SiebRozmyśl F3; PowodPr 46, 47; SkarKaz 81b, 160a, 244b, 312b, 519a; CiekPotr 2, 47, 66; GosłCast 23; SkarKazSej 670b [2 r.], 675a [2 r.], b marg, 676a; Niechćiey mądrego/ ſzukay ſobie głupcá KlonFlis H2; KlonWor 75; SzarzRyt B3v. Cf chcieć czego z kogo; czego za co, Ze zdaniem dopełnieniowym, »czego chcesz«.

chcieć czego od kogo za co (2): bo iáko nagrody Od téy/ od ktoréy wſzytko/ chćiéć zá ſwoie ſzkody? KochFr 86; CZego chceſz od nas pánie/ zá twé hoyné dáry? KochPieś 71.

chcieć czego z kogo (1): Ieſli oni z nieprzyiaćioł pomſty nie chćieli SkarKaz 312b.

chcieć co (1): ze hoſpodar moy chcze zwaſcham mczą dobri pokoy y prziyaczyalſthwo LibLeg 11/162v.

chcieć od kogo (28): LibLeg 11/44; By go wſpomogł od niego chćiał. BierEz Q3v; ieden przyſzedł pieniedzi odniey ſchowanych chciał BielŻyw 60, 99; RejKup a6v; RejWiz 51v; Bo byś chćiał odemnie offiar/ wżdam ći bym był dał Leop Ps 50/18; BibRadz 1.Cor 4 arg; BielKron 25v, [86²], 217; HistRzym 128v; RejPos 181 v, 192v, 201, 252, 343v; RejZwierc 176; SkarŻyw 202, 593 marg; WerGośc 231; KochSob 68; á ktoremu wiele zlecono/ tym więcey będą chćieć od niego. WujNT Luc 12/48, Matth 12/38, s. 108; SarnStat 1160.

chcieć po kim = wymagać (63): LibLeg 11/42v; KromRozm I C3; KromRozm II 1v, 14; GroicPorz C3; KrowObr 66; Tákże chce po cżłowieku by káżdy był wierny. RejWiz 111v, 51; Leop 4.Reg 4/2; iż Pan Bog po nas chce wielkiey á oſobliwey czyſtośći. BibRadz I 66b marg, I *4, 468c marg, Luc 11 arg; OrzRozm Q2; wſzytkoſmy vcżynili cżego po nas chciano BielKron 108, 109v, 165, 255v; KochSat Cv; Prot A3; GórnDworz E6, N8v, X6, Cc5v; RejPos 181v, 340; Powinniſmy poczćiwość/ którey po nas chceſz BiałKat 203v, 151, 153v, 203v; KuczbKat 385; RejPosWstaw [110²], [110³]; BudBib 2.Mach 7/2; CzechRozm 38v, 173v, 220v, 252v; PaprPan D2v, N4, Cc3v; ModrzBaz 2v, 26v, [38], 59; Máłey rzecży po tych pletliwych ludziách y tuś my w Wilnie po Zwingliáńſkich Miniſtrách chćieli SkarJedn 100, 119; SkarŻyw 20, 481; CzechEp 6; NiemObr 113; KochFr 98, 104; KochSob 59; ArtKanc P13v; Phil H4; GrabowSet E3v; LatHar 108; WujNT 690; WysKaz 28; PowodPr 47; Záwiodſzy mię do domu, powiedźiał mi czego Chce po mnie CiekPotr 66, 37.

cum inf (w przekładach z łaciny polski bezokolicznik z formą praes czasownika „chcieć” odpowiada często formie fut primum odpowiedniego czasownika, a więc polskie „chcieć” pełni wówczas funkcję słowa posiłkowego w fut złożonymi np. faciam = chcę uczynić; niekiedy też polskiemu bezokolicznikowi zależnemu od „chcieć” odpowiada dany czasownik w konstrukcji coniugatio periphrastica activa, np. daturus fui = chciałem dać, albo w formie participium futuri w składni eliptycznej A cum inf, np. misit se venturum = obiecał, że chce przyjechać, lub też w postaci verbum desiderativum z sufiksem – urire, np. nupturio = chcę za mąż iść; przy czym brak wówczas łacińskiego odpowiednika wyrazu „chcieć”) (10478): taczi oſobliwie maią bycz karani, ktorzi więcey strawicz chczą niſz wiſłuſzicz mogą. ListRzeź w. 42, 10, 34; Czom vdzyelal thom vdzyelal ysh my ssyą nyechczyal dacz wssyącz wgayv moyem ZapWar 1528 nr 2535, 1513 nr 2118 [2 r.], 1524 nr 2156, 1528 nr 2458, 1530 nr 2423, 1545 nr 2646 (13); BierRaj 16, 19; PowUrb + 2v [2 r.]; Ja. N. przyſzyągam yſch bandancz porucznykyem albo Rothmyſtrzem yego krolyewſkyey myloſzczy wyernye a ſprawyedlywye sluzycz chczą. MetrKor 38/286, 34/134v, 268, 37/1 [2 r.], 2, 2v [3 r.] (23); Rozmáite przyczyny wymyſla/ ktory ſie ſprzyiacielem roſtáć chce. March¹ A4, Av, A4 [2 r.], A4v; March¹ Wiet Av; Kupiec rzekł chcę go tárgowáć Ale bych go chćiał oględáć BierEz A4; Więc gdy záśię chćiáłá wyniść/ Nie mogłá ſie w dziurę w mieśćić BierEz 12; Zołw mu rzekł/ á coż wiele mowić/ Chcewá śię na liſzkę z zwolić BierEz L3v, A2, A3, A4 [3 r.], B, B2 (154); żádné rzecży przeciwné znoſitz niechcémy OpecŻyw 48v; Iezuſa milégo chciáno vcżynitz krolem. OpecŻyw 53; W grzéſfech ieſtes ſie wſfytek vrodzil/ a ty nás chceſs vcżytz OpecŻyw 64, 3 [3 r.], 3v [3 r.], 5v, 6v, 7 [4 r.] (219); OpecŻywPrzedm C4; OpecŻywSandR nlb 2, 2v, 3 [3 r.]; ani dráźń pſa ktory s pokoiem ſpáćz chce. ForCnR D, A2v, A3, A4, Bv, B3 (14); PatKaz I 1v, 3v, 7, l0v, 13 (8); yze on chczyal przyyącz naturą czlouyeczey plczy y chczyal ſyą narodzycz naſzwyath PatKaz II 30, 19v [2 r.], 26, 30 [2 r.], 30v, 31 (40); ktorzy by ſyą chczyely od ſzwyątoſzczy uymauyacz nyechczączy pokuty przymouacz PatKaz III 135v, 89, 92v, 93, 97v, 98 (25); HistJóz A2 [2 r.], A2v, A3, B3v [3 r.], B4v (11); TarDuch A8v, B2, B5, B5v, B6v (8); Ten ptak [...] chcze być roſkoſznie chowan. FalZioł IV 17c; bo gdy orlicza chcze iaycza znieſć: ten Kamień ſamiecz przynoſi FalZioł IV 48b, +2v [3 r.], I 9c, 10d, 16d, 28b (48); Czożby kolwiek powiedać chciał pirwej na myſli rozważ. BielŻyw 44; Bo gdyby mię Ceſarz okłamać chciał, muſiał by to inak przed ſię wziąć BielŻyw 65, nlb 4, 5, 6, s. 3, 5 [3 r.] (79); Wſzakoż (chcemyli Platonowi wierzyć) tho ieſt, nie ſprawiedliwoſci koniec dobrym ſie vkazować gdy takim nieieſt. BielŻywGlab nlb 10, nlb 11 [2 r.], 14; przyſol oney wody w ktorey chcżeſz mocżyć takowe rzecżi GlabGad I7v, A2v, A3, A3v, A5, D5v (18); March² D4 [2 r.]; Radniey ſie ſam chciał ſpalic niżli by miał przyſć w ręce nieprzijacielſkie. MiechGlab 54, ktv, *2, *4V, 6 [2 r.], 12 (19); Mając go podeźrzanego, Nie chce go mieć za rownego. BierRozm 13, 10, 11, 17, 18, 19, 27; Dwa chczą frimarcżyć/ ieden ma ſzafran/ drugi ma perły/ [...] a chcze mieć 1/4 gotowych pienędzy. KłosAlg G4, Av [2 r.], Gv [2 r.], G2, G2v, G3v [5 r.] (19); KlerWes Av, A2, A2v[2 r.]; Krol yego M. pan moy nyechczyal by bycz wthem vynyen LibLeg 7/10; A thak mi chczaczi swamy [...] przyaczielskie zachowanie miecz [...] prziſwolylyſmi samy kv themv abi czy poddany waſchi bili dobrowolnie wipvſczeny LibLeg 10/91; Ielyaſch pan moy choczecz w. m. bicz prziyaczyelyem dobrem LibLeg 11/162v, 6/55v [2 r.], 116, 190 [2 r.], 191v, 7/8v (188); March³ V4, V4v, V7; rozproſzył ſiły tich ktorzy ſie złoſtnikom chcżą ſpodobać WróbŻołt 52/6, D6, 13/6, K7, L7, 37/14 (24); WróbŻołtGlab A5; RejŁas w. 6; powieſćiámi ſwemi złemi á fáłecznemi ſam ſobie rádził niechcąć ſie obacyć RejPs 53, 17, I7v, 23v, 24v, 26 (67); ComCrac 11v, 12 [2 r.], 13, 13v [2 r.], 17; Powya [!] yſch suknye polſkiey on nyema y chcze gardlo dacz yeſlize vnyego bądzie nalyezyona LibMal 1548/145, 1543/67v [2 r.], 68v, 69, 72 [2 r.], 74 (54); Bo kto pierno iáda chce pić RejRozpr H2v, A3, A3v, B2, B2v [3 r.], B3 (25); ieſly przerzeczeny poſlowie na tho ſie zezwolicz niebenda chczieć ConPiotr 35, 32v, 33v, 34, 35; PAnie Macieiu Cżecżuga/ chceſz poſluchać pioſnki [... ]/ a my ią tobie będzièmy ſpiewać. LudWieś A2v, A2; to tam na naznacżonym mieſczv naydzie/ kto chcże cżytać. SeklWyzn 3, 4, b4v [2 r.], c3v, c4v [2 r.], Dv [2 r.] (17); Hey hey ty dobry mężu/ [...] Niechciał bys v nas kupić/ chłopiątka pięknego RejJóz B; Pięknoſcż ſwą y vrodę z niecznotą chczeſz żbraćić RejJóz E5, A3, A8v, Bv, B4, C (62); SeklKat A4v, A6, E2, F2, F3v (20); RejRozm 402; Bys thy był chcżiał dáwno ſłuchac Mogł cżij zjwot nienapuchać RejKup q4; Ale chczemeli ſyę ſprzjkrzycz Czartowi RejKup V, B, b2, b4v, b5, c4 (101); RejKupSekl a2v, a4v; chceſz ſie zwáć iákoby nieſmiertelnym. HistAl C5v, A6, A7v, B3 [2 r.], B8 [2 r.], C4 (56); KromRozm I B2, B3 [2 r.], Dv, Ev, G2 (16); Więc tak ſám chceſz/ twoią głową wſzyſtki przełomić? MurzHist M3v; ſądy panſkié ſąc głębokością niezmierną/ vtonięmy ieſli wnie zabrnąc będźiem chcieli MurzHist O4, A3 [2 r.], A3v, Cv, D4v [3 r.], E2 (51); MurzHistSekl ktv; Ráchel płakała ſynow ſwojch/ j poćieſzona być niechćiała MurzNT Matth 2/18, A4, 4, 8v, 21, 28v (45); KromRozm II c2, g2, hv, h3, i2 (11); Wſſák Grzegorz S. papyeż nye tylko nyechćyał ſye piſáć á bo zwáć powſſechnym biſkupem/ Ale ſwyádſſy/ iż żaden zprzodkow yego/ tego ták ſproſtnego przezwiſká vżywáć nyechćyał KromRozm III O6v, A3, B2v, B5, B8, C (28); Diar 23, 26 [2 r.], 28 [3 r.], 29, 30 (81); bo żadny już nikomu praw być nie będzie chciał, jeno na sejmie. DiarDop 114, 98, 100 [4 r.], 101, 102 [4 r.], 103 (35); MrowPieś A3v; Wáruyże ſie by cie Bog zá to nie chciał káráć/ Zeć dał pyękność vrodę á chceſz ią roſparáć. BielKom E, A2 [2 r.], B8v, C7v, C8, Dv [2 r.] (39); Dobrzeć cżynyą oni goſpodarze/ ktorzy [...] oſiadáyą y obyezdzáyą źrzebce/ ktore gdyby ſie też ſwowolnye chcyáły myotáć/ [...] podcżás ony zábadáyą y záćináyą. GliczKsiąż I8v, B [2 r.], B2, B4, B5 [2 r.], B6 (92); Z złoſnikim ſpráwy mieć niechciał bom widział ich złośći LubPs D3; Bo ſie Pan chce opyekáć ſwoimi wiernémi LubPs Kv, A4v, A5v, A6, B, Bv (174); IA: N: przyſyęgam Pánu Bogu [...]/iż chcę wierzen być ná Sądźie moim GroicPorz c2v; Ia tylko chćiał krotko vpomionąć/ iż to ieſt w poſpolitey rzeczy wielką ſkázá GroicPorz ee4, C2v, b2v, b4, c, c2v [2 r.] (62); By kto nierzekł że ſie my chcem pochlebſtwem báwić. KrowObr A; thym piſmem chceſz Mnichow y Mniſzek bronić/ nád kthore niemáſz iáſnieyſzego náprzećiwko Mnichom y Mniſkom. KrowObr 143v, Av, B3, B4, B4v, 1v (87); Chciałbych s tym ápellowáć do rozumu twego. RejWiz 38v; Co chciáłá wzgorę buiáć/ wnet w ſzelinę wpádnie. RejWiz 90, A4v, A7v, A8v, 5v, 8v (81); Chćiałlim kiedy iść do nich: ſiadałem pierwſſy Leop Iob 29/25, *A3v [2 r.], *B4v [2 r.], Gen 31/20, 27, Ex 2/14 (124); OrzList b4, c3v, e2v, fv, f3v (9); Kondrat v Domimká dom kupił/ ktorego targu chćiał dowieſć ſzeſćią świádkow UstPraw C4v, A2v, A3 [2 r.], A3v, A4, Bv (44); Pytáliſmy/ ktoby z nią był/ powiedzyeć niechciáłá. KochZuz A4, A2v, A4, A4v, A5; LeszczRzecz A3, A4v [2 r.], A5 [3 r.]; Co niechciał Papieżá w nogę cáłowáć. RejFig Aa2; Mnię łeb boli á wy mi dupę lecżyć chcecie. RejFig Ee, Aa2 [2 r.], Aa2v [2 r.], Aa3v, Aa4, Aa4v [2 r.] (55); Ze choćby kto chciał vciec/ nie będzye miał kędy RejZwierz 10; Chceſzli pográć/ poſpiewáć/ do piątey poſiedzyeć/ Chceſzli też o koronnych powinnoſciach wiedzyeć. Na wſzytko mię wnet znaydzyeſz/ záwżdy gotowego RejZwierz 52v, A4, A6v, 3 [3 r.], 8, 8v (83); Y podnioſł na nię [!] rękę ſwą/ chcąc ie pomordowac na puſzczy. BibRadz Ps 105/26; ilekroć żem chćiał zebráć dźiatki twe ták iáko kokoſz kurczątká pod ſkrzydłá ſwoie BibRadz Luc 13/34, I *2v [2 r.], *3, *4 [3 r.], *4v, *5 (198); BibRadzBaz ktv; Goski 14v; niechcę wiele mowić/ na tym miey doſyć com powiedźiał OrzRozm G3v; Otoż maćie coście wiedźieć chćieli OrzRozm Q2, Bv, B3v, C, C3v, D3 (35); Gdy tedy Midás krol nácżynił złotá doſyć/ chciał ieść/ tedy cżego ſie dotknął na ſtole/ sſtáło ſie wſzytko złotem. BielKron 26; Y iednák to ich byłá dobra rádá/ by byli ná nię wſzyſcy chćieli przyzwolić BielKron 415v; Gdy nie chćieli [Nigryte] nic mowić/ chcęmy ie mijáć/ á oni puſcili ſtrzelbę z łukow BielKron 451, 4, 7, 7v, 9v, 11 (995); GrzegRóżn A2v, B, B3, C2, C2v (23); Aby chćiał patrzyć prawá/ trzimał bych ią z wami KochSat A3v, A2v, A3, A3v, A4v, B (13); KochZg A3, A4v; KwiatKsiąż D3v, D4v, Gv, K4, K4v (10); Non libet omniá criminari, Niechcę wſzitkich niecnot powtarzáć. Mącz 68d; Misit legatos se venturum, Obiecałmi przes posły że chce prziyecháć. Mącz 225a; Negato esse ituram, Powiedz że nie chce yść. Mącz 244d; Restat Chremes qui mihi exorandus est, O Chremeſa tilko ydźie/ którego Chcę pilnie prośić Mącz 270a; Parare fugam, Chcieć vciec Mącz 279c; Petere mutuum, Chcić pożyczić. Mącz 295b. Ex manibus sacrificantium cum se proripuisset, Wymknąwſzy ſie z ręku tich ktorzy go chćieli ná ofiárę zábić. Mącz 346d; Plebi summa ope inservitum est, Poſpolſtwu ſie bárzo folgowáło/ w naymnieyſzey rzeczy ſie nie chiáło [!] vprzikrzić. Mącz 389a; Consolationem respuere, Nie chcieć ſie dáć pocieſzić. Mącz 411a; Ad eum ire instat, Chce przedſię do niego yść. Mącz 418d; Argentum quod daturus iam fui, Pieniądze którem yuż chciał dáć. Mącz 429a; Non tenebo te pluribus, Nie chcę cie dłużey ná słowie dzierżeć. Mącz 446c, 3b, 6c, 18b, 19d, 30d (259); Królá mieć chcą/ á Kápłaná Królewſkiégo koronatorá/ mieć w Polſzce nie chcą OrzQuin C4v, B2v, B3, B4v, C, C4 [2 r.] (46); Tey Máteryey nie chcę tu ſłowy przedłużyc. Prot Cv, A2v, A3, A3v [2 r.], B, Bv [3 r.] (26); ProtStoj Ev; SarnUzn B, B2v [2 r.], B3, B7, B7v [2 r.] (31); Rádzi Awicenná/ áby ten ſuchych rzeczy pożywał ktory niechce rychło ośiwieć SienLek 5v, a2, a2v, a3 [2 r.], 16v, 44 (31); LeovPrzep a4v, b2 [2 r.], A4, Cv, Dv (8); ráduiąc ſie s tego iż iuż Pan dokońcżyć chcze onych obietnicz pocieſzliwych wiernym ſwoim RejAp 97, AA3v, AA4v, AA6, AA7 [2 r.], BB3 (115); á wſzákoż chciałbych ia ieſzcże ſłyſzeć czoś zwłaſnieyſzego około zabaw dworſkich GórnDworz M3v; Chciałem też był ſpomnieć pogáńſkie dwory GórnDworz V6; (iż to ieſt przyrodzona rzecż cżłowiekowi/ chcieć wſzytko wiedźieć) GórnDworz Dd2, A2v, B, B2 [2 r.], B3, B7v (243); A ták będźiem mieć iuż pomierzóną Wyſokość/ któréieſmy ſye dowiedźiéć chćieli. GrzepGeom, O, A, A3v, A4, E4v, F4v (13); Elawik tego dáru nie chcęcy wźiąć rzekł. HistRzym 11v; Tedy krolewná ięłá ſie tego ſkutku bárzo płákáć/ á niechciáłá być poćieſzoná. HistRzym 31, 2v [2 r.], 3, 3v, 4v [3 r.], 5 (113); A coż my tedy chcemy rzec nędzni pielgrzymowie RejPos 112; Też thu obacżyć możeſz/ iż Pan y złocżyńce nie chce zoſtáwic przy roſpácży o miłoſierdzyu ſwoim RejPos 218, A3, A6v, Bv, 2, 2v (539); RejPosWiecz² 93; RejPosWiecz³ 96v, 97v, 98v [2 r.]; BiałKat d4v, 18v, 26, 31 [2 r.], 41 (42); Konia ſie ſroma ſiodłáć/ ſiecżki niechce rzázáć BielSat D3v, C, C4v, D, Dv, D4v (18); GrzegŚm 16, 46, 66; Ey niechceć wziąć dyabeł tey báby HistLan B3v, ktv [2 r.], A2 [2 r.], A3v, A4 (43); Toſmy krotko o Pánſkiey nam barzo pożytecżney męce y o śmierci chcieli powiedźieć. KuczbKat 45, 1, 35, 50, 85, 105 (29); chceſz ſie zemną rownáć/ á wieſz iáko ią z dawná z wielkiego narodu idę? RejZwierc 52v; Nie moiá miła ſioſtro/ chciałem cię prośić byś mi tych drew pomogłá ná rámię záłożyć RejZwierc 170; Kto chce być dobrey myſli/ rad chędogo chadzą. RejZwierc 241, Av, A3, A5v, B3, 1v [2 r.] (195); RejZwiercPodw 183v; Tákie obrácánie ieſt pożytecżne w ten cżás/ gdyby chćiał cżoło na zad obroćić BielSpr 34v, b4, c2, 2, 3v [2 r.], 11v (35); Ja jednak będę swego chciał dochodzić zbrojnie KochMon 29, 22, 27, 32 [2 r.], 33 [2 r.]; Ieſli przeto przykazánie kościelne odrzucáć chcećie/ bárzo błądźićie WujJud 74v; A chceſzże wiedźieć o cżłowiecże márny/ że wiárá bez vcżynkow nikcżemna ieſt? WujJud 97, A5v, 5, 9v, 11, 20 (81); WujJudConf 9, 12v [2 r.], 13v, 31v, 66v [2 r.] (28); KochList nlb 1; RejPos Rozpr b3, b4, cv, c4; áby/ gdy rzecż bywa o dobrych vcżynkach/ [...] niechcieliſmy thego przypiſowáć zaſługam á vcżynkom náſzym RejPosWstaw [21²]v, [21²], [41²] [2 r.], [41³], [41⁴], [41⁴]v [3 r.] (15); proroki też twoie pomordowáli ktorzy ſię oświadcżáli (chcąc) ie przywieść do ćiebie BudBib 2.Esdr 9/26, I b4 [2 r.], Deut 1/26, Ios 24/24, Iudic 11/23, 1.Reg 22/17 (39); HistHel B2, B3, D2v [3 r.], D3 [3 r.]; MycPrz I A2v [2 r.], A3, A4v, B2 [2 r.], B3 (27); będźie chćiał Ryby łowić/áno niemáſz iáko Strum E4v, B3v, E3v [2 r.], F2v, G3v, H (14); WierKróc A3, B, B2v, B3v; Ieſli w máłych ſtąniech Mátki śię wièdinych ſyniech kocháią/ chćiałeś ták zacną Krolową/ nád ták zacnym dźiećięćiem/ okrutnieyſząm nád inſze Mátki vcżynić? BiałKaz I3, A4, C2v, C3v, G3, I3 (15); Bo gdy czego nie rozumie/ mnima żeby ſię omylił piſarz/ y chcąc poprawić/ kázi BudNT c5v, c5, c6v [2 r.], d2, d2v, Matth 15/32 (34); Ciebie mdłe Muze moię chcą mieć Mecenáſem StryjWjaz A2v, A3, Bv, B2, C, Cv [2 r.], C2; gdyż Ioledet/ rodzącą znácży/ ieſlibyſmy ſie zá ſłowká/ chwytáć chćieli/ á nie tę coby potym nie rychło rodzić miáłá. CzechRozm 135v; á ktoryby przodowáć chćiał/ niechże będźie wſzyſtkich niewolnikiem. [bibl. Matth 20/21] CzechRozm 250v, A [2 r.], Av, A2, A3v, A5v (302); V ciebie też chcem ſzukáć dziśich lat obrony. PaprPan A4v; Ale bogday ſie chcieli wſzyſcy ták ſpráwowáć/ Mogliby Podolánie mnieyſze pocżty chowáć. PaprPan Y4v, A4v, B, B3, C4, D (60); tedy oto záś náſz miły Pan [...] przyśiągł nam przez ſámego śiebie/ że chce przeſtępności náſzych przeyźrzeć/ chce náſze ćięſzkie grzechy odpuśćić KarnNap C3, A2, B3, C2, C4 [2 r.], D (11); Y tákći oni ſtopniámi ſwemi złotemi y śrebrnemi/ cżelnieyſzych vrzędow doſtępowáć chcą ModrzBaz 82v, 1v [2 r.], 2, 4v, 6v, 9v [2 r.] (153); ModrzBazStryj ¶2v; Co ták być może/ iáko gdyby ręká głową ſię vcżynić chćiáłá SkarJedn 163, A5v, A8v, A*v, [A*2]v, 4 (125); KochDryas [A3 ]; Ocży wywraca/ głową kręći: to chce mowić/ To zámilknie. KochOdpr D, A4 [2 r.], B2, B3v [2 r.], B4, G, D, D2 [2 r.]; bo dwá ſyropy [...] trzy kieliſzki czynią/ ieſli po vncyy ośmi álbo więcéy liczyć chcemy Oczko 20, A4v, 1V [2 r.], 2v, 3v, 5 (27); Calag 288b, 381b; Dokąd mię chceſz zápómniéć/ oycze litośćiwy KochPs 9, 6, 8, 15, 17, 25 (40); Ale co cżynię? chcąc mátcżyne łzy vtulić ſam płacżę. SkarŻyw 195; Rátuyćie rátuyćie/ owo mię ſmok pochłanąć chce. SkarŻyw 252; O co Książę obruſzony przegrażał ſię nań iſz mu ná gárdło ſtáć chćiał SkarŻyw 462, A2, A3v [2 r.], A4 [3 r.], A4v, A5 [2 r.] (642); I thym pana Bieniaſza [...] vpewniaiąc, Iſz mu chcą to imienie omienione wyſwobodzić ſwym nakladem ZapKościer 1580/13; yesly ſzebi ſze by chczely bliſczowacz albo spyeracz ZapKościer 1586/64v, 1579/2, 1580/5v [2 r.], 9, 10v, 11 (23); KochTr 4, 9, 11, 18, 24; A coż namilſze tákiego? Chcemy vcżynić dla niego? MWilkHist Cv, C3v, D2, H4, I2v; co ia káżdemu słuſznymi raciámi wywiodę/ kto mię o to chce pytáć. StryjKron 95; A ták gdy Sigmunt chćiał do Krákowá przyiácháć/ nie chćieli go puśćić StryjKron 472, 1, 26, 36, 122, 125 (70); Azaż to nie on ſtáry błąd pogáńſki Rzymſki kogo chćieć po śmierći w Pocżet Bogow/ á tu w pocżet świętych położyć CzechEp 80; Bo ktoć ná kogo iákie práwá ſtáwić chce/ tedyć im y ſam ma podleć. CzechEp 90; Tedy y to mowi wedle ſwego zwycżáiu/ chcąc nas calumnijs obruere CzechEp 348, *2v [2 r.], 4, 5, 6, 7 [3 r.] (234); CzechEpPOrz *2v, *3v [2 r.], *4 [2 r.], *4v, ** [2 r.] (11); KochJez A3, A3v, A4, B; Ieſliby też zá vrząd Piotrow chwytáć ſię chćieli [...] tedy ſię y ná tym mylą NiemObr 49; Chce też Iego Mość X. A. twoiey dumy/ przykłádem Páná Chriſtuſowym podeprzeć NiemObr 89, 4, 5 [3 r.], 6, 8, 9 (155); KochEpit A2v; TErazby zemną zygrywáć ſię chćiáłá/ Kiedyś niebogo ſobie podſtárzáłá. KochFr 6; NIewiem podobnoli to co ku rozumowi/ Poſyłáć [...] fráſzki doktorowi. Chćiawſzy ſię też popiſáć zrozumem v niego KochFr 50; Niechcewá ſię rozumiéć. náléy że mnie ſporzéy. KochFr 71, 4, 5, 12, 15, 16 (53); KlonŻal B3 [2 r.], C3v, D3 [2 r.]; KochBr 150; A chceſzli ieść/ ſzukayże pługiem w roléy chlebá. KochDz 107, 105, 108, 109; KochMarsz 154, 155; bo kto ieſt ná źiemi/ Coby ſerce vćieſzyć chćiał pieśniámi memi? KochMuza 25, 29; O śiedmi powiádáią: lecz to płoné wieśći: Bo kto ſye chce przypátrzyć/ niémáſz więcéy ſzéśći. KochPhaen 10, 5, 22; KochSz A2v, A4 [2 r.], C3v [2 r.]; KochWz 137, 138, 141, 142; KochMRot Bv; tylko ſámo piſmo święte teráźnieſzy [!] kácerze z głowy twoiey chcą rozumieć y vmieć/ bez Miſtrza/ bez wodzá [...] chcą ſię go vcżyc wykłádáć: właſnie iákoby ſię chćiał vcżyć oráć od Málárzá ReszPrz 101, Av, 3, 17, 22, 41 (31); ReszHoz 135, 140; ReszList 143, 149, 157, 168, 171 (13); co gdy wytrzeźwiawſzy zrozumiał co zbroił/ ſam też chćiał od żáłośći y wſtydu vmrzeć. WerGośc 238; A iż niechceſz mieć pijánego ſługi a ſam ſię vpijaſz? WerGośc 261, 203, 204 [2 r.], 207, 208, 210 (26); WerKaz 276 [2 r.]; A gdźeż [!] ſie chceſz obrocić licha duſzo moiá? WisznTr 28, 13, 20, 22; Snadź ſie drudzy chcą cżynić tu źiemſkimi Bogi BielSen 8, 8, 12 [2 r.], 16 [3 r.], 17; BielSjem 3, 8, 9 [3 r.], 16, 22 (14); KochPam 80, 81, 82, 85, 87; Ia chcę podobáć ſye w mowie Náuczonéy białéygłowie KochPieś 34, 4, 5, 7 [2 r.], 10 [2 r.], 16 (17); KochTarn 73, 75, 76, 77, 78; Do tego co czytác chce. PudłFr kt, [2], 5, 16, 17, 24 (19); A ſnadź by to możność mieli/ żywoby nas poźrzeć chćieli ArtKanc K15v, A10, A10v, A11, A13v, A18 (66); BielRozm 3, 5 [2 r.], 6, 9, 10 (13); Ták ią mniemam/ iż ty toſz rozumieſz co y ią/ ále mi ſię przyznáć niechceſz. GórnRozm C; Iám o electiey tylko [...] z tobą mowić chćiał/ á ty daley rośćiągaſz mowę. GórnRozm C3v, Av [3 r.], A2, A2v, A3, A4v (78); KmitaPsal A3, A4, A5; KochProp 4; KochWr 19, 20, 25, 29 [2 r.], 31 (12); PaprUp B, B2v, B3v, C3v [2 r.], D4 (30); ZawJeft 3, 13 [2 r.], 22, 25, 32 (11); iednak ia sine authoritate P. Kanclerzowey niechcę tego perducere ad finem ActReg 81, 4 [4 r.], 5 [2 r.], 5v, 6 [2 r.], 7 [2 r.] (153); Micturio ‒ Chczę mocz puſczic. Calep 660b, 224a, 238a, 322b, 422a, 670a, 691b, 950b; GostGosp 34, 40, 64, 66, 70 (10); GostGospGroch kt; GostGospSieb +2, +2v [2 r.], +3, +3v [2 r.]; Teraz chcę śpiewáć Rym wielowładnemu W pułnocnych kráiách Monárſze GrochKal 4, 2, 4, 6 [2 r.], 7 [2 r.], 12, 24, 27; vbogie ludzie ięli od ziemie odſtraſzáć/ chcąc wſzytko trzymáć. Phil P4, B4, C2, C3, C4, D [2 r.] (26); Achilles ćie żoną chce mieć ná onym świećie GórnTroas 62, 4, 6 [2 r.], 8, 10, 19 (23); KochCn B4; KochCzJan A2v; CHcećieli ſłucháć/ powiem wam ſwé zdánié KochPij C3v, Cv, C2, C3v; GDy dáry chcę licżyć/ ktore dawaſz Pánie/ Prędko ięzyk zmiknie/ wnet pámięć vſtánie GrabowSet B4v; Długoż mi Oycże/ ſwe vſzy chceſz ſtáwić Od lutośći zámknione GrabowSet E2; Izaż śmiertelny cżłek/ zmieni bieg wiecżny/ Chcąc być od przygod/ y ſmutku beśpieczny? GrabowSet T3, A4, B [2 r.], Bv, B2, B2v (68); KochAp 8, 13; KochFrag 14, 18, 21, 23, 25 (10); Wiém Pánowie/ co zá powagi/ co zá wiádomośći rzeczy bydź ten ma/ coby chćiał drugim rádźić OrzJan 57, 17, 20, 33, 36, 45 (21); Toby ſie ty chćiał báwić/ á ſłonce ſie chyli WyprPl C, A2, A2v, A3, A3v, B2 (13); O Nadobrotliwſzy Iezu/ y także znowu we żłobie bydlęcym chceſz być położony? LatHar 222, +3, +4, +9, +9v marg, 3 (44); KołakCath A3, B4; Niepámiętáć chcą tego/ co w pámięći maią KołakSzczęśl A4, A3v, Bv, B3; RybGęśli A4, B2v, Cv, D3; á gdy ſámi niechcą ſię wyproſtowáć/ tedy chcą Bogá nákrzywić WujNT ktv; Był też niektory żebrak imieniem Lázarz/ ktory leżał v wrot iego [...] Chcąc być náſycon z odrobin/ ktore pádáły z ſtołu bogaczowego WujNT Luc 16/21; A Bárnábaſz chćiał (marg) rádził. G. (‒) wźiąć z ſobą y Ianá WujNT Act 15/37, przedm 4, 11, 15, 19, 20 (255); komuż tu więcey wierzyć będźieſz chćiał cżłowiecże WysKaz 18, X3, 5, 10, 12, 13 (24); JanNKar C2, C3v, D2v, D4; PolAcy kiedi chcą wymóẃic Greckie /χ/ tedi piſzą /ch/ JanNKarKoch E4v, Ev, F2v; KOnrad v Dominiká vpominał ſie domu/ y chćiał ji mieć SarnStat 688; A Kto [...] chce dowodźić ſwoią állegácią z Munimentow/ á nie dowiedźie: tedy tym co chćiał wygráć/ tymże tráci. SarnStat 764, *3v, *6, *6v, *7v, *8 (294); Podáli ocet z żołćią: lecz pić niechciał tego. SiebRozmyśl H4v, Av, A2v, A3, D3, D4 (18); WitosłLut A2, A4, A4v [2 r.], A6, A6v; ZapMaz II G 97/90v; GrabPospR K4v, M4v,-N3v; KlonKr Av, D, D4, E, E2v, F4v; To trzy kroć w mieśiąc cżynią/ chcący im záſzkodźić KmitaSpit A2v, A3, A3v, A4v, B, B3 (11); Y ſą miedzy nimi/ ktorzy po ſądnym dniu chcą tu niebo ná źiemi do krolowánia z Kryſtuſem vcżynić PowodPr 35, 3, 5, 11, 13, 15 (25); Miłowáćiem chćiał cześć twoię y pożytki twoie SkarKaz )(3; Wſzytko chcemy mieć piękne/ iedno duſzę ſzpetną. SkarKaz 209a, )( 3, 2b [4 r.], 3b, 7b, 39a (116); VotSzl B2v, Cv; Zły bedąc złym, chciałby złym dobrego vczynić CiekPotr 19; Nie dla tego to mowię, żebym niechciał náto Zezwolić CiekPotr 23, )?(2, )?(2v [2 r.], 5, 7 [2 r.], 11 (63); gdyż vmiem powiedźieć/ Kożdemu kto będźie chćiał to ode mnie wiedźieć. CzahTr H2, Bv, B2, C3v [2 r.], D4v, E (23); Słowy niechceſz/ lecz rzeczą vmieſz tego wſpiéráć. GosłCast 17; Pátrz co chceſz vczynić GosłCast 34, 5, 6, 14, 17, 19 (46); PaxLiz B3, B4, C, Cv, C2v (9); SkarKazSej 658a, 660a, 661b [2 r.], 662b [2 r.], 667b [3 r.] (53); Bo gdybyś ná doł chćiáł rozwinąć żagle/ Zginąłbyś nagle. KlonFlis E4v, A4v, B, B3, C2, D2 (9); Długo chce być proſzony y ocżekawány SkorWinsz A3, ktv; Chćieli látáć wyſoko/ vćiąłeś im ſkrzydłá. SapEpit B, A2v, Bv; niechcećieli moich Sćian y dáchow rátowáć/ rátuyćie wżdy twoich. KlonWor 42; Gdy ſię zpiią/ niechcą ſię ſpokoynie záchowáć KlonWor 52, ded **3, **4, 9, 26, 28 [2 r.] (29); przedſię vporowi/ Służąc/ niechceſz sfolgowáć ſwemu żywotowi. PudłDydo B2, A3, A3v [4 r.], A4v, B2, B2v, B3v, B4; RybWit Cv, C2 [2 r.]; Wychowawſzy przyſtoynie zá mąż was wydáły/ Byśćie też ſwym corkom tákże czynić chćiały. ZbylPrzyg B4v, ktv [2 r.], Bv, B2, B2v; Y od tákiego [...] żądaſz iákmiarz chćiwie Być miłowány/ y chceſz być chwalony. SzarzRyt Av, B3, C4, D2 [3 r.], D2v, D3v. Cf Z powtórzeniem bezokolicznika, »coż chcesz czynić«, Zwroty.

cum A cum inf (3): że nie tylko ſwe dzyecyę chcyeli dobremi być ludźmi/ ále y ſąſieckye GliczKsiąż E7; LatHar 560; Byleś nie był ten, którym ia ćiebie bydź niechcę CiekPotr 74.

Ze zdaniem dopełnieniowym:

Rozpoczynanym spójnikami: aby, by, iżby, żeby [w tym z zapowiednikami zespolenia: tego (57), tak (10), temu (1)] (955): A on chcąc by muchę zábił/ Sam śiebie w cżoło vderzył. BierEz N3, B2v, B4v, D2 [2 r.], D2v, G (15); Niechtzątz iéy ſyn mily aby ſie więcéy ſmucila/ poſlál kniey aniola OpecŻyw 177v, 13, 36v, 43, [61]v, 72 (19); OpecŻywPrzedm C4v; bog uyedzyal yſch yeua myala zamknącz nyebyeſką ulyczką chczyal yzby matka boza marya byla ulyczką nyebyeſką PatKaz III 90, 90 [2 r.], 90v [3 r.], 91, 91v [3 r.], 92 (16); Rzecz ſprawna kiedy kto chcze iżby włoſy wypadały z kąd kolwiek. FalZioł II 21b, I 31b, II 23v, V 2, 93v, 108; Pytałgo ieden chciałliby theż, aby gdy vmrze przy iego pogrzebie płakano BielŻyw 6; ani też temu chcze, aby on w tego moci był, ktoriż ſam ſobą nie władnie BielŻyw 82, nlb 5, s. 10, 33, 76, 110; Iakoż to cżynią mądrzy farbierze gdy chczą aby ſukno albo płotno iaką kraſę lepiey w ſię przyięło GlabGad I6, A3; MiechGlab 54, 58; any chczymy aby ynſzego czo ymyenyem naſzem czynyl LibLeg 7/35, 7/34v, 8/26v, 11/43v, 65, 75v (11); MetrKor 59/75; WróbŻołt Q4v, S7; RejPs 84, 133, 185v; Iedno chce bychmy ſie bali A iż każdy niech go chwali RejRozpr A4v, I2v; SeklWyzn c4v, d3; RejJóz E2, N5, P5 [2 r.]; taky dom powinny wſziſczy wparafÿ opatrzyć chcąly aby nanie niekapało SeklKat Q3, I2; A tak chczezli aby ſdroph był Day mu czo picz áby zrzuczył RejKup p6v, b6v [2 r.], f8v, i7, n4, n6v (10); RejKupSekl a4v, a5; HistAl A3, A3v, A4v, E8v, L8v [2 r.]; nyedopuſſcza kácerzom odzywánya do piſmá ſwyętego/ áni chce áby ſye ſnimi kto piſmem S. gadał KromRozm I M3, I2, K4; Któſz by vprzéimiéi chciáł/ abych iá był zbawion/ iako iáſám? MurzHist E4v, E4v, F2v [2 r.], F3, G2, G4v, M3v, N; wdźięczná mu proźba iego i chce abygo prośił MurzNT 33; chceciéſz tedy abych wám puścił krola żydowſkiego? MurzNT Ioann 18/39, k. 43v, Matth 13/28, k. 78v, 91, 93v (10); KromRozm II p3; Co chcećye/ iżebych z prętem do was przyſſedł/ cżyli z miłoſcyą KromRozm III H5, K3v, N4v, P6v; ZapWar 1553 nr 2685 [2 r.]; Diar 46, 56; BielKom C6, D8, D8v; áby zá boga go chwalono tego mocnie chciał. GliczKsiąż F5, B3v, B4, F7, G2v, I3v (13); LubPs A5v, I3, Qv marg, Y5v, Z4v (8); GroicPorz C2 [2 r.], o2v, mmv; wſzyſtko tedy cokolwiek chcećie áby wam tzynili ludzie/ tháky wy tzyńćie im. KrowObr 63v, 61, 65, 66, 69, 212v; Nie chce chłuby/ ále chce by miał ſławę żywą RejWiz 98v, 13v, 16v, 18, 38, 50v (16); chćieli y ná to ſie byli vſádzili áby ie wytráćili Leop 3.Mach 7/4, Lev 25/19, Ruth 3/17, 4/4, 4.Reg 4/2, 20/9 (18); OrzList g; KochZuz A4v; RejFig Dd, Dd2v; RejZwierz 14, 25v, 32, 33, 54v, 106; Czego chceſz ábychci vczynił? BibRadz Mar 10/51, I *3v [2 r.], *5v, 2b marg, Gen 43/16, Ex 5/16 (20); Záprawdęć to náſzá wielka ślepotá ieſt/ że my chcemy áby nas Krol ſądźił po ſtáremu/ á niechcemy tego ábyſmy też my żyli z ſobą po ſtáremu OrzRozm T3, A3v, B3, B3v, S2v, T3v; Rzymiánie niechcieli inácżey/ iedno áby im Hánnibálá wydáli. BielKron 129, 4, 4v, 21, 26 [2 r.], 35 (45); GrzegRóżn B, C2 [2 r.], F4, I2v, 14, K4; KwiatKsiąż A3, I2 [2 r.]; Interdico tibi domo mea, Niechcę ábyśmi w mym domu więcey poſtał. Mącz 87c; Ratum mihi est, Przyzwalam/ potwierdzam/ zdami ſie/ podobami ſie/ chcę áby ták było. Mącz 347c; Veni huc si vis invenire infortunium Chodź ſam yeſli chceſz áby cie co złego podkáło. Mącz 482d, 63d, 80b, 121a, 128b, 149a (26); OrzQuin A2, C4; Prot A2v, A3; SienLek 47, 158v [2 r.]; LeovPrzep F4v; Ten Dworzánin/ ktorego ia tu formowáć mam/ chcę naprzod/ áby ſie w ſlácheckim zacnym domu vrodził GórnDworz Dv; bo podobno niechczeſz W. M. áby dworzánin grał kárty/ ábo koſtki. GórnDworz M4; chciałbych ia/ áby był ſrodze karan then káżdy/ kto nieprawdziwą powieſcią ſwą/ pocżćiwey białey głowy ſławę máże GórnDworz Z8, B6, C3, C5v, D2v, D3v (69); HistRzym 5, 20v, 31v, 32, 68 (8); gdyż on chcze áby w wielkiey powadze [...]było wſpominano ſwięte imię iego RejPos 280, 31, 45, 46v, 48, 49 [2 r.] (55); RejPosWiecz³ 98v; BiałKat 16, 148v, 151, 193v, 208v, 366; Suſzą Piątki chcą by Bog/ odpuśćił ty grzechy. BielSat D2 [idem BielRozm 26], D2; GrzegŚm 10, 37, 42; Práwiem máło á ſnadź nie ſobie nie zoſtáwił/ Tylko chcąc bych przy dziatkach w pokoiu wiek ſtrawił. HistLan E2, kt, B4v, C2v, E, Ev (9); KuczbKat 190, 270, 300, 315, 385; Iedno iáko iákim kárwem [,..] ták im vſtáwicżnie robi/ á przedſię chce áby długo żyw był. RejZwierc 157, A5, 1v, 5 [2 r.], 34, 34v (16); BielSpr 66; KochMon 22; WujJud 17v, 28, 29, 36 [3 r.], 47v (15); Y wiemy to/ że Pan w zakonie ſtárym zákazał ſie dowiádowác prawdy od vmárłych ludźi/ áni chce ábyſmy ſpráwę iáką mieć mieli z duchy ludźi vmárłych. WujJudConf 205, 59v, 83v, 150, 214v, 219v, 230v; RejPosRozpr b3v [2 r.]; RejPosWstaw [21²]v, [41²]v, [110²], [110³], [143²]v; BudBib b3v, 4.Esdr 8/58, Sap 14/5; Tákże téż kiedy ſługá tráfi na Páná [...] który chce áby mu dármo ſłużono/ Pożytki/ y inſzé poſługi będźie chciał ábyś mu czynił/ á nie nie náłożył. Strum R3v, G, H3, I, 14; BiałKaz B3, D2, M4v, N; Ogniá przyſzedłem rzućić ná ziemię/ á coż chcę/ iedno áby ſię záżegł? BudNT Luc 12/49, c2v, Matth 7/12, Mar 10/35, 36, Luc 19/27, Ii [2 r.]; Ná co pámiętáć ma ten ktory nie chce áby mu cudá wiáry nie wątliły. CzechRozm **2v, 38v, 84v, 92, 99, 159 (14); PaprPan A3, S2, Cc3v, Dd, Hh4v; KarnNap D; Y bywa to/ iż gdy chcą áby śię zdáli być mędrſzymi/ okázuią śię być głupſzymi ModrzBaz 28v, 1v, 2v, I2v, 17v, 24 (45); ták chćiał nawyżſzy Páſterz náſz Chryſtus Iezus/ áby rząd kośćiołá iego/ poſłuſzeńſtwem á pokorą kwitnął SkarJedn 147, A4v, 115, 119, 177, 185 (11); KochOdpr B3; Oczko 2v; KochPs 74, 160; Tedy lud krzyknął ſławiąc Piotrá y náukę iego/ á chcąc áby Symon zgubion był SkarŻyw 600, 14, 20, 51 marg, 81, 98 (30); Ale grobu pilno ſtrzeży. Chceſzli byś nie był ná wieży. MWilkHist B4v; StryjKron 121; CzechEp 6, 10, 38 [2 r.], 90 marg, 120, 179 (9); NiemObr 9, 89, 112, 131; IAkoby téż rok bez wioſny mieć chćieli/ Którzy chcą żeby młodźi nie ſzáleli. KochFr 34 [idem KochFrag 38], 41, 53, 98; ReszPrz 64, 94; WerGośc 227; WerKaz 306; WisznTr 25; BielSen 12; DZiewki náſze áby ſie też ćwicżyły chcemy BielSjem 21, 32; KochPieś 10; PudłFr 8, 17, 55, 78; Rzekł Piotr: Nie chcę byś nogi mył/ wiecżnie nie chcę byś to cżynił. ArtKanc E7v, A11v, A13, A19, E3v [2 r.], I3v (18); BielRozm 26 [2 r.]; A to ia ieden chćiałby żeby y ſtrony tego kwitowánia ták poſtępowano. GórnRozm L, B, Cv, C2, C2v [2 r.], C4v (15); PaprUp D4; KochWr 32; ZawJeft 12, 33 [2 r.], 34, 36; Posłowie Polscy niechcieli iedno zeby iuz tak na Przywileiu zostało. ActReg 74, 12, 24, 74 [2 r.], 109, 163; Siáno ma bydź ſprzątniono przed żniwy/ kto chce áby dobre miał. GostGosp 104, 1, 88, 169; GrochKal 10; A ktorzy thego chcą áby ſie ich bano/ ći ſie też ſámi bać muſzą tychże ktorzy ſie ich boią. Phil P3, C2; GórnTroas 32, 39, 57, 61; chćiałeś/ by źiemię/ W poćie ſwym ſpráwuiąc/ ludzkie miáło plemię GrabowSet C, Bv [2 r.], B3v [2 r.], B4, B4v, C2v (23); KochFrag 38, 53; OrzJan 9, 23, 48, 79; O Pánie Boże/ ktoryś chćiał áby ſłowo twoie [...] z żywotá błogoſłáwioney Pánny Máryey ćiáło przyięło LatHar 11 [idem 405], 21, 77, 84, 240, 318 (19); Oycze/ ći ktoreś mi dał/ chcę/ áby gdźiem ia ieſt/ y eni byli zemną WujNT Ioann 17/24; Izali kielichá ktory mi dał Oćiec pić nie będę (marg) nie chceſz ábych pił kielich. N L. (–)? WujNT Ioann 18/11, ktv, Matth 7/12, 20/32, 26/17, 27/21 (71); WysKaz 15, 23, 28 [2 r.], 39; Pan Górnicki [...] chce bowiém áby to /ć/ z ćienką kréſką, było ták znáczoné, ć, drugié záśię z przydáną literą /z/ chce áby było piſáné bez litery téy /z/ JanNKar Ev, Cv, Dv; Oznáymuiemy ninieyſzym piſániém: iż chcąc áby poddáni náſzy w króleſtwie náſzym mieſzkáiący [...] poczćiwie żyli/ [...] wydáliſmy Státutá niżéy nápiſáné SarnStat 183, 10, 186, 225, 269, 389 (11); SiebRozmyśl A2v, K3v, Mv; KlonKr A4; KmitaSpit A4, Bv; SkarKaz 3a, 38b, 40b, 80b, 207a (11); Niechcę ia miły ſynu, żebyś ty ze złymi Towárzyſzył CiekPotr 19, 26, 44, 52, 54 [3 r.], 57, 72, 80 [2 r.]; Vcżyńże mu też y ty dźięki zá mię ſobie/ Chceżli ábyć ſzcżeśćie dał iutro tákże tobie. CzahTr L, H3; GosłCast 9, 38, 40, 45; PaxLiz D4v; SkarKazSej 665a, 680a, 681b, 688a, 694b; KlonWor 42; PudłDydo B3; RybWit A3; SzarzRyt D3v. Cf chcieć kogo, co ze zdaniem rozpoczynanym spójnikiem (a)by.

W zdaniu podrzędnym przy czasowniku wymagającym dopełnienia w formie „co” przybiera ono niekiedy formę „czego” pod wpływem pośredniej zależności od „chcieć” w zdaniu nadrzędnym. Typ „co chcesz, abym uczynił” 18r.: OpecŻyw, MurzNT, Diar, KrowObr, Leop, BibRadz, RejPos, BiałKat, BudNT (2), LatHar (2), WujNT (6); typ „czego chcesz, abym uczynił” 5 r.: Leop, BibRadz, RejPos (3).

Rozpoczynanym spójnikami: iż, że [w tym w 2 os. (19); z zapowiednikiem zespolenia: tak (1)] (21): OpecŻyw 62, 144; {bog} poſtauyl {a} chczyal yſz cryſtus ſyą narodzyl wczyele PatKaz I 4; RejRozpr A4v; MurzNT Matth 26/17; Achcećie iż wam vkażę/ kto ty Oleie tzárowáć [...] roſkazáł? KrowObr 85v; Leop Esth 9/12, Math 13/28, Ioann 18/39; OrzRozm T; BielKron 456v, 457v; Vis me tibi in aliqua re operam praestare, Chceſz iż ći w nieczem posłużę. Mącz 264d, 504a; RejPos 52; RejZwierc 39v; Lecż P. Bog ták chćiáł/ iſz brátá ſwego do tego przywieść niemogł SkarŻyw 371, 99; Ktorego chcećie iż wam wypuſzczę LatHar 698, 698, 705, 711; WujNT Matth 13/28, Luc 9/54, Ioann 18/39.

chcieć kogo, co ze zdaniem dopełnieniowym rozpoczynanym spójnikiem „(a)by” (w zdaniu podrzędnym występuje elipsa podmiotu, którym powinien być rzeczownik wyrażony w zdaniu nadrzędnym formą A lub zastąpiony przez zaimek w formie A; konstrukcja powstała prawdopodobnie przez kontaminację składni A cum inf oraz połączeń ze spójnikami na -by) (6): ktorich tho ląk Synowiecz iego niechcze aby byly mierzany z rol folwarkowych. ZapWar 1553 nr 2685, 1553 nr 2685; áni od mądrośći nie wyłącżon ieſt Kryſtus/ ktory ieſt mądrość Boża/ ktorego chce Oćiec áby był cżcon GrzegRóżn D3; á podkadź kogo chceſz áby ſpał SienLek 56v; Chce Bog báránká tego/ ktorego ták mile v pierśi nośiſz. áby był zá nas zákłoty. SkarŻyw 112; Radby miał Wenecyą z miáſtecżká/ Lecż Duká/ Chce by mu rolą orał KlonWor 15.

Z okolicznikiem miejsca lub celu [w tym: do czego (38), ku czemu (7), na co (7), w co (5), od kogo (4), z czego (3), do kogo (2), k komu (2), za kim (2), za kogo (1), za co (1), między kogo (1), przez co (1), z różnymi przysłówkami (16)] (85): A gdy záśię wzgorę chciáłá/ Co mogłá w garść ich nábráłá BierEz Q3v, H3v, Q3v; OpecŻyw 26; A gdyby iuż chciał ku zaſuſzeniu rany, [...] Tedy wezmi hałunu palonego FalZioł V 99v, 58a; Iozeph też chciał precż RejJóz D7v; A duſza gdy chcze do nieba Thego iey Lekarſtwa trzeba. RejKup Mv; Chczes przécſę do Norumberku RejKup v3, f8, bb3v, dd8v; Gdi woyská chciáły przez onę rzekę żadnym obycżáiem nie mogli HistAl Iv, H, L3v; KromRozm I C2v; Ieden tám chce á drugi háyẃ zá rękaw wlecże RejWiz 71v, 89v, 134v marg, 135, 135v, Dd, Dd4v; Leop Iac 3/4; Wdowá co chciáłá rychło zá mąż. RejFig Eev, Aa2, Bb2v, Dd8v, Eev, Ee2v; Wſzyſtko chceſz do ſzpiżárniey by do iákiey żupy. RejZwierz 137, 19v, 113v; ále poſpolity cżłowiek niechciał ná woynę BielKron 107; chciał do kościołá ná wiecżną ſłużbę Bożą BielKron 151, 14, 25, 28, 92, 95v (16); Quo te surripis, Do kąd chceſz/ do kąd ſie skrádaſz. Mącz 346d, 334c; SienLek 68v; á iuż ſie ten cżás przybliża iż thy chceſz odemnie HistRzym 15v; RejPos 74v, 161v; BielSat [I4]v, N4; Ieſli chceſz z nim do męſtwá/ vkáż mi tákiego/ By s Polakiem porownał w dziwnym męſtwie iego. RejZwierc 243v, 150v [2 r.], 180 [2 r.]; A ták kiedyby Ryby z Stáwu chćiáły przećiwko wodźie/ tedy wnidą do ſkrzynie Strum K2; ſámi o vporze Greckim świadcżą/ iż oni do zgody niechćieli SkarJedn D5v; kto chce zámną/ niechay idzie. SkarŻyw 258, 263, 356 marg, 601; Siedmiogrodzka ziemiá do Kazimierzá chciáłá. StryjKron 652 marg, 637 marg, 657; KRólowa do mſzéy chciáłá/ ále Kápellaná Domá nienáleźiono KochFr 49, 48; KochMuza 26; WerGośc 217; BielSjem 41; GórnTroas 58; OrzJan 17; KmitaSpit C3v; SkarKaz 638b; CiekPotr 55; CzahTr D4; GosłCast 23; Ieſli miedzy oracze chcą/ niech idą SkarKazSej 682a; PudłDydo B6.

W połączeniu z wyrazami: dobrze, nabarziej (16): KromRozm I Hv; OrzRozm T; BielKron 211; GórnDworz O2v, X8; Boday zdrowi pośćili Grekowie/ by dobrze wſzytki dni w rok chćieli SkarJedn 236; Oczko 1v, I3v; grozbámi ią ſtráſzyć pocżął/ mowiąc: byś dobrze niechćiáłá/ tedy muśiſz. SkarŻyw 487, 131, 509, 580; CzechEp 51; Ia téż/ bym nábárźiéy chciáłá/ Trudnobym ſye zdobyć miáłá Ná lepſzą myśl KochSob 63; ActReg 150; OrzJan 132.

jedno (50): BierEz I4v; ieſtli iedno chcecie/ wydámci go wám za kilo pięniędzy. OpecŻyw 83v, 116v; GlabGad L8v; RejPs 128v; RejKup d2; GliczKsiąż B3v, P4v, Q3v; á dla ćiebie theż co iedno będźieſz chćiał vczynię. BibRadz 2.Reg 19/38, I *4, *4v, Eccli 27/1; BielKron 213v; KwiatKsiąż E; Mącz 286d; GórnDworz Bb3v; RejPos 60, 68, 185, 239, 272v (8); RejZwierc 111v [2 r.]; WujJudConf 256; PaprPan D2v, N4; SkarJedn 256; MWilkHist D2; CzechEp 12, 17, 20; ArtKanc N3 [2 r.]; Y kto wam wſzyſtkiego nie dozwala/ co iedno chcećie/ maćie go zá złego człowieká GórnRozm D4; Po ś. Iádwidze śiać nie ma/ ktoby iedno chćiał mieć pożytek. GostGosp 70, 66; GostGospSieb +2; LatHar 675; OrzJan 28; SarnStat 1201, 1233; VotSzl C; CiekPotr 90; GosłCast 51, 58; co iedno począć dobrego chćieli/ to ieden drugiemu przeſzkadzał SkarKazSej 675b.

rad (23): BierEz F4, G3, G4, O3; ForCnR B4v; MetrKor 38/502; MiechGlab *2; A czobi theſſ mozno kyedi bilo kro. iego mti prze pana voiewoda vczinicz thedi tho rad chcze vczinicz LibLeg 6/55v, 11/185v; RejKup q3v; MurzHist K3; O czym też będziem radzi chcieć rady panow IchM słyszeć. Diar 77; BielKron 248v, 299, 301; Nupturio, Chćieć rádá zá mąż iść. Mącz 252c, 268c; HistRzym 97, 105; CzechRozm 4v; vmrzeć zá prawdę rádzi chćieli. SkarŻyw 300; SkarKazSej 670a, 686b.

sam (27): BierEz B2v; LibLeg 7/68v; March³ V7; on gdy ſam chce wſſędy ſie náwyſokoſć podnieſie RejPs 168, 204v; SeklWyzn D; LubPs E; KrowObr 190; RejWiz 134v marg; BielKron 45v, 202v, 302v; RejPos 260; HistLan D2v; RejZwierc 111v, 232v; A kto wierzy/ ten choćby theż y ſam chćiał/ zginąć niemoże. WujJud 91; SkarJedn 375; SkarŻyw 473, 581; GrabowSet S4; WujNT ktv; iż oyćiec [...] nie będźie powinien (wyiąwſzy żeby ſam chćiał) przerzeczonym ſynóm ſwym częśći dźiedźicznéy náznáczyć SarnStat 588, 631; SkarKaz 419b, 489b; ktorą 1eczyć możećie nie tylo ná Seymie/ ále y domá/ y wſzędźie/ byleśćie ſámi chćieli. SkarKazSej 702a.

tylko (5): RejPos 260; Wſzákże nád tho y z inſzey rzecży błąd ſwoy/ będąli tylko chćieli poznáć mogą CzechRozm 17v; CzechEp 56; PaprUp Fv; GosłCast 6.

Z powtórzeniem bezokolicznika od sąsiadującego w tekście czasownika (uwypuklenie funkcji modalnej) (53): MetrKor 37/4; OpecŻyw 46 [2 r.]; PatKaz III 97v; Bo nieprzijaciele mogi nademną cżynią y chczą cżynić wiele TarDuch D4; tho K. yego m rad ſliſchi a thesz one yako pan chrzeſczyansky chowacz chcze y bedzie LibLeg 10/64, 10/155v, 11/11v; SeklWyzn b2, g4v; I ſtądże nierzkąc nieufáła nie téſz i vfać niechciała MurzHist K3; Diar 75, 77; LubPs Z4; OrzList d4v; BielKron 67, 208v, 230, 233, 439v; Mącz 412b; RejPos 7; KuczbKat 350; Myć żadnych vſtaw ludzkich Bożey woley przećiwnych [...] áni trzymamy/ áni trzymáć chcemy WujJud 107, 18, 221v; CzechRozm A5v, 3v; SkarJedn 215; Oczko 8v, 11; Widzę to/ co wſzyſcj przedemną Prorocy y Krolowie/ widzieć chćieli / á nie widzieli SkarŻyw 113, [197], 413; widząc y wiedząc/ widźieć y wiedźieć niechćieli. CzechEp 141, 34, 78, 246, 385, 387, [389]; KochFr 66; ActReg 147; KochCzJan A2v; KołakSzczęśl A4; WujNT 500, 782; ták iáko y my przez dozwolenia y rády tákowéy monéty nie chćieli kowáć/ ániſmy kowáli. SarnStat 406, 194, 587, 882; PowodPr 48; SkarKazSej 684a.

Połączenia: »chceszli ... albo« (3): FalZioł V 113; Oman/ Kozłek/ Száłwija/ chceſzli wſzyſtki/ álbo niektoré s nich/ warz/ á iuchę piy SienLek 157; Day/ chceſzli/ álboć wydrę KochOdpr Cv.

»chce(sz)li ... chce(sz)li« = albo ... albo (7): RejKup dd8v; GroicPorz ee2v; Iuż ty chceſzli w niedzyelę á chceſzli we wtorek/ Zdechni więc kiedy racżyſz RejWiz 61v; GrzepGeom Hv; BielSpr 18; KochFr 56; tedy w ten czás będźie wolno chceli do duchownégo/ chceli do świetckiégo práwá przypozwáć ſtronę. SarnStat 215–216.

»chcecieli ... nie chcecieli« = albo ... albo (1): Oto maćie chlew chcećieli leżćie w nim/ niechcećieli idźćież precż HistRzym 29.