[zaloguj się]
[pdf]

KAWALEC (17) sb m

kawalec (16), kabalec (1) Calep.

Oba a oraz e jasne (w tym w drugim a 1 r. błędne znakowanie).

sg N kawalec (2). ◊ G kawalca (2). ◊ A kawalec (7). ◊ I kawalc(e)m (1). ◊ pl N kawalce (1). ◊ A kawalce (3). ◊ L kawalc(o)ch (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.

Znaczenia
Część całości, kawałek; frustum Calep, Cn; crusta, crustum, fragmen, fragmentum, heliadum, lacinia, massa, offa, profecta, proficia, proficies, quadra, raudus (a. rodus) Cn (17): á z oſtroſci ciepła przyrodzonego á cżaſem też prawie z nyrek ſie kawalcze ſubtelne oddzieraią FalZioł V 10v; LibMal 1546/117v, 121; Frustum – Sztuka, kabaliec Calep 438a; Y nieináczey iedno iáko głodni krucy Do śćierwu zbieżeli ſię, do pożárćia moiey Vbogiey máiętności, muſzą te káwálce Duſznie wyrzućić, ktore ták łákomie żárli. CiekPotr 89.

kawalec czego (7): Kruk gdy káwalec mięſa miał/ Ná wyſokim drzewie ſiedział BierEz K3; GroicPorz kkv; BibRadz Act 27/44; Kucharz też nie wiele ſie vprácuie/ bo to kápuſtą álbo iákim káwálcem źimney piecżonki odpráwi. RejZwierc 61v, 69v, 241v. Cf Wyrażenie.

W charakterystycznych połączeniach: kawalec baraninki, mięsa, nosa, okrętu, piecżonki, słoniny, ucha.

Wyrażenie: »kawalec chleba« = fragmentum a. frustum a. quadra panis Cn (1): Ná to mieyſce wolałbych iuż káwálec chlebá. RejFig Dd3.
a. Grudka (5): Mocz w kthorym káwálce widáć/ á ieſli go máło á mętny/ Zerwánie żyły v nyrek y v Pęchyrzá známionuie SienLek 27.

kawalec czego (4): Ktory ſpuſſcza łudu [!] káwálce ná kſtałt kryſtału w wielkiey zimnoſći/ á potem zroſkázánia iego powienie ſloneczny á ćiepły wiátr ták iż ſie ono wſſytko roſpłynie RejPs 216v; RejPos 74, 270v; RejZwierc 239.

W charakterystycznych połączeniach: kawalec gliny, lodu, srebra, szkła.

Synonimy: kęs, odcinek, odrzaz, spłacheć, sztuka, ucinek, zrzaz; a. brełka, gruwasłka.

AL