[zaloguj się]
[pdf]

ODĄĆ SIĘ (9) vb pf

odąć się (9), [oduć się].

sie (7), się (2).

o jasne.

Fleksja
inf odąć się
praet
sg
3 f odęła się

inf odąć się (1). ◊ fut 3 sg odmie się (3). ◊ praet 3 sg f odęła się (3). ◊ part praet act odąwszy się (2).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII w.

1. Napełnić policzki powietrzem (2):
Fraza: »gęba się [komu] odmie« (1): Niech ſię mi káżdy przypátrzy twarzy y poſtáwie gniewáiących ſię. Gębá ſię im odmie/ twarz ſkrzywi [Ore sunt tumenti, facie torva]/ ocży ſię bliſzcżą ModrzBaz 80v.
Przen [czym] (1): Woł gdy wodę w káłuży pił/ Młode żábiętá potłocżył [...]. Zabá gniewem ſie wielkim odęłá BierEz N4.
2. Obrzęknąć, spuchnąć; wzdąć się od przepełnienia; inflari Modrz (7): nawpráwnieyſzy pijánicá gárniec/ álbo kwart pięć/ ták nieſmácznégo trunku/ záraz wypić/ áby mu ſye zołądek odąć/ á do womitu vdáć niemiał/ ledwié zmoże Oczko 20; drugi ták wilgotnośći złych będźie pełen/ iż ſye odąwſzy/ á iákoby w trupią ſkórę oblókſzy/ kroſtámi/ albo ropą zgniłą/ oćiekſzy/ tám wyſuſzy Oczko 25v, 19, 19v; [Oduć ſie to záſię bárzo ieſt ſpetnie. Entwone des wid(er)/ es ſtehet dir vbel an Wokabul 1539 M7].

odąć się z czego (1): A gdyby głowa dziecięcza z opuchliny/ albo z nabieżenia/ albo z fluxu iakiego thak ſie odęła iżby z zamkow żywota nie mogła przeyſc. Tedy baba [...] ma głowę przepchnąć FalZioł V 34.

Zwrot: »odąć się jako bęben« (2): RejZwierc 160; [rosomak] nálazſzy śćierw iáki wielki/ ták wiele żrze/ że mu ſię brzuch wyćiągnie y odmie iáko bęben [extendatur et infletur tanquam tympanum] ModrzBaz 52.
3. [O pączkującej roślinie; napęcznieć: á nalepiey ieſt rzázáć látorośli/ niż śię pąkowie odmie ku wypuſzcżeniu Cresc 1571 127.]

Synonimy: 2. napuchnąć, opuchnąć, spuchnąć; 3. napęcznieć.

Formacje współrdzenne cf DĄĆ SIĘ.

Cf ODDĄĆ SIĘ, ODĘCIE, ODĘTY

JB