[zaloguj się]
[pdf]

PRZYWIEŚĆ (1799) vb pf

W inf: -é- (42), -e- (40); -é- MurzHist, KochZg, GrzepGeom, BiałKat, KochPs, KochFr (2), OrzJan (3); -e- MurzNT, MurzOrt, Mącz (29), Oczko (2), OstrEpit; -é- : -e- OpecŻyw (1:2), SarnStat (31:4), też SienLek; w formach praet i con sg m: -wiódł [w tym: -wiódłeś (1)] (27), -wiodł [w tym: -wiodłem, wiodłeś (2)] (15); -wiódł MurzNT (2), Mącz, BiałKat, Oczko (2), KochPs (2), KochJez, KochMRot, KochPieś (2), KochProp (2), KochWr (2), KochFrag, OrzJan (2); -wiódłeś KochTr; -wiodł OpecŻyw (6); -wiodłem, wiodłeś MurzNT, KochPs; -wiódł : -wiodł MurzHist (2:6), SarnStat (5:1); w formach praet i con sg f i n oraz 3 pl subst -wiodł- (13), -wiódł- (1) SiebRozmyśl; w part praet act -wiód(w)szy (4), -wiodwszy (2); -wiód(w)szy Oczko, SarnStat (2); -wiodwszy MurzNT; -wiód(w)szy : -wiodwszy Mącz (1:1); w pozostałych formach e oraz o jasne.

Fleksja
inf przywieść
praet
sg pl
1 m przywiodłem, -em, -m przywiódł, ja przywiodł m pers przywiedlismy, -smy przywiedli, przywiedlichmy
2 m przywiódłeś, -eś, -ś przywiódł m pers przywiedliście, -ście przywiedli
f przywiodłaś, -ś przywiodła m an
n -ś przywiodło subst
3 m przywiódł, jest przywiódł m pers przywiedli
f przywiódła, jest przywi(o)dła m an
n przywiodło subst przywiodły
plusq
sg pl
3 m był przywiódł, przywiódł był m pers byli przywiedli, przywiedli byli
imperativus
sg pl
1 przywiedźmy
2 przywiedź, przywiedz przywiedzcie, przywiedźcie
3 niech, niechaj, niechże przywiedzie niech przywiodą
conditionalis
sg pl
1 m przywiodłbych, bych przywiódł, przywiodłbym, bym przywiódł m pers bysmy przywiedli, bychmy przywiedli
2 m byś przywiódł, byś przywi(o)dłeś, by przywiódł m pers byście przywiedli
f byś przywiodła m an
3 m przywiódłby, by przywiódł m pers by przywiedli
f by przywiodła m an
n by przywiodło subst by przywiodły
con praet
sg pl
2 m byś był przywiódł m pers
3 m by był przywiódł m pers by byli przywiedli
f by była przywiodła m an
n by było przywiodło subst
impersonalis
praet przywiedziono, przywiedziono było, było przywiedziono
fut będzie przywiedzi(o)no
con by przywiedzi(o)no
participia
part praet act przywiódszy

inf przywieść [w tym zapisy: przywieść (433), przywieźdź (21), przywieźć (14)] (468). ◊ fut 1 sg przywiodę (73). ◊ 2 sg przywiedziesz (13). ◊ 3 sg przywiedzie (112). ◊ 1 pl przywiedziemy (7), przywiedziém (2) BielSpr, Oczko; ~ -emy SarnStat (2), -émy (1) OpecŻyw, -ęmy (1) MurzNT, -(e)my (3); -ém (1), -(e)m (1). ◊ 2 pl przywiedziecie (4). ◊ 3 pl przywiodą (39). ◊ praet 1 sg m przywiodłem, -em, -m przywiódł (32), ja przywiodł (1); -em przywiódł : ja przywiódł BielKron (1:1); -ęm (1) MurzNT, -(e)m (11). ◊ 2 sg m przywiódłeś, -eś, -ś przywiódł (30). f przywiodłaś, -ś przywiodła (4). n -ś przywiodło (2). ◊ 3 sg m przywiódł (343), jest przywiódł (2); przywiódł : jest przywiódł LibMal (3:2). f przywiódła (58), jest przywi(o)dła (1) LibMal. n przywiodło (36). ◊ 1 pl m pers przywiedlismy, -smy przywiedli (7), przywiedlichmy (2); -smy : -chmy WujJud (1:2). ◊ 2 pl m pers przywiedliście, -ście przywiedli (14). ◊ 3 pl m pers przywiedli (172). subst przywiodły (18). ◊ plusq 3 sg m był przywiódł (9) RejJóz, RejWiz, Leop (2), BielKron (4), WujNT, przywiódł był (3) KochPieś, KochWr, PowodPr. ◊ 3 pl m pers byli przywiedli (2) SkarŻyw, StryjKron, przywiedli byli (2) ActReg, CiekPotr. ◊ imp 2 sg przywiedź (25), przywiedz (11); -dź MurzNT, BibRadz (2), BielKron (3), Mącz (3), HistRzym, RejPos (4), RejZwierc, Strum, WerGośc, ArtKanc, KochProp, GrabowSet, OrzJan, WujNT, PowodPr; -dz OpecŻyw (2), BielŻyw, KłosAlg (2), RejPs, KrowObr (3), SkarJedn; -dź : -dz Leop (2:1). ◊ 3 sg niech, niechaj, niechże przywiedzie (6). ◊ 1 pl przywiedźmy (1). ◊ 2 pl przywiedzcie (15), przywiedźcie (14); -dzcie OpecŻyw, HistJóz (5), HistAl, BudBib (3), BudNT (2), SkarŻyw; -dźcie MurzNT (2), BibRadz (4), BielKron, RejPos, WujNT (4); -dzcie : -dźcie Leop (2:2). ◊ 3 pl niech przywiodą (1). ◊ con 1 sg m przywiodłbych, bych przywiódł (9), przywiodłbym, bym przywiódł (3); -bych RejWiz, BibRadz (2), BielKron, RejPos, BiałKaz, WujNT (2); -bym Leop (2); -bych : -bym GórnDworz (1:1). ◊ 2 sg m byś przywiódł (8), byś przywi(o)dłeś (1) KrowObr, by przywiódł (2) RejPs, BielKron. f byś przywiodła (1). ◊ 3 sg m przywiódłby, by przywiódł (62). f by przywiodła (7). n by przywiodło (7). ◊ 1 pl m pers bysmy przywiedli (8) [w tym: by ... smy przywiedli SarnStat 110], bychmy przywiedli (1) BibRadz. ◊ 2 pl m pers byście przywiedli (2). ◊ 3 pl m pers by przywiedli (27). subst by przywiodły (3). ◊ con praet 2 sg m byś był przywiódł (1). ◊ 3 sg m by był przywiódł (4). f by była przywiodła (1). n by było przywiodło (1). ◊ 3 pl m pers by byli przywiedli (2). ◊ impers fut będzie przywiedzi(o)no (1). ◊ praet przywiedziono (51), przywiedziono było (2), było przywiedziono (1); przywiedziono było GórnDworz; przywiedziono : przywiedziono było : było przywiedziono Leop (5:1), SkarŻyw (1:–:1); -ono (4), -(o)no (50). ◊ con by przywiedzi(o)no (10). ◊ part praet act przywiódszy (49), przywiódwszy (6); -wszy MurzNT, SkarŻyw (2), NiemObr; -szy : -wszy Mącz (1:1), StryjKron (2:1).

Składnia impers: przywiedziono od kogo (1) BielKron.

Sł stp notuje, Cn s.v. każę przynieść; społeczność; Linde XVI (osiem z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

Znaczenia
1. Sprawić, aby ktoś lub coś znalazł(o) się gdzieś; adducere HistAl, Vulg, Mącz, PolAnt, Calag, JanStat; ducere HistAl, Vulg, PolAnt, JanStat; perducere Miech, Vulg, Modrz; offerre Vulg, PolAnt; conferre, descendere, introducere, reducere, tollere, facere accedere a. ascendere PolAnt; dirigere, statuere HistAl (827):
A. Przyprowadzić, towarzysząc komuś lub czemuś w drodze, zwykle jako opiekun, eskorta lub ten, kto wskazuje drogę (579):
a. O osobach [w tym: kogo (485)] (504): W zebrániu hnet vrádzono/ By Ezopá przywiedziono BierEz E4, D2; OpecŻyw 76; HistJóz A3v; BielŻyw 60; LibLeg 10/98; Owoſz ieſt Iozeph panie czos gi przywieſcz każał RejJóz I2v, D6, D6v, I2v, Q; RejKup bb4; Leop 1.Reg 16/9, 12, 30/16, Esth 2 arg, Dan 6/16, 11/6; KochZuz A5; RejZwierz 17; Przywiodſzy ie [apostołów] tedy poſthawili przed rádą BibRadz Act 5/27, Gen 43/7, Lev 8/6, Dan 1/3, 11/6, Ioann 14/16 (10); á ná to [obrzezanie] będą wezwáni przyiaćiele/ prze ktore gody wyſtroią według doſtátku známienićie/ [...] A w onym godowániu przywiodą dziećię álbo młodzieńcá/ obrzeżą ſkorę ná cżłonku rodzącym/ ſolą ránę záſypą BielKron 260, 65, 73, 95v, 108v, 303v (10); Fac illi adducantur (–) maxime, I czemu nic/ prziwiodę hnet. Mącz 204a; Tedy Krol przykazał trębácżom/ áby názáiutrz ſzli przed dom brátá iego/ y trąbili/ áżeby go przywiedli wedle vſtáwy. HistRzym 93v, 42v, 74 [2 r.], 74v; RejPos 204; RejZwierc 34, 92v; KochMon 22; posłuchałem głoſu Iehowy y ſzedlem w drogę gdzie mię posłał Iehowá/ y przywiodłem Agágá krolá Hámáleckiego/ á Hámáleká wyniſzczyłem. BudBib 1.Reg 15/20, 3.Reg 20/33; Calag 278b; áſz Arcybiſkup roſkazał świętemu Dunſtanowi/ áby ſzedł po Krolá/ á przywiodł go. SkarŻyw 509, 30, 478, 593; KochFr 26; A gdy ráno było/ weſzli w rádę nawyżſzy kápłani/ y ſtárſzy nád ludem/ przećiwko Pánu Iezuſowi/ áby go ná śmierć wydáli. Y związánego przywiedli/ y podáli Pontſkiemu Piłatowi/ ſtárośćie [Vulg Matth 27/2]. LatHar 696; Tedy poſzedſzy vrząd z ſłużebnikámi przywiodł ie bez gwałtu WujNT Act 5/26, Matth 22/2, Ioann 7/45, Act 5/21, 27, 11 arg (12); SarnStat 451, 891 marg.

przywieść do kogo (99): brata iednego zoſtáẃcie vmnie a wezḿcye pożywienie do domow waſzych a odydzcye a brata waſzego młodſzego do mnye przywyedzcye HistJóz C3v, C2v [2 r.], D3; MiechGlab 55; Prziwyodl tham do Krolya yego Mczi y do Krolyowey yey Mczi thenze Pawel yednego Kozaka na ymye Iwaſzczka LibLeg 11/134, 10/147v; SeklKat Zv; RejKup x5v; HistAl B2, K6v; A Ieſuſa powiedli ſą (marg) odwiedli abo przywiedli (–) do Biſkupa MurzNT Mar 14/53, Matth 17/15, Ioann 9/13; GliczKsiąż M3; Przyzwał potym Iſái drugiego ſyná Aminádábá/ y przywiodł go do Sámuelá. Leop 1.Reg 16/8; Stánąwſſy thedy Iezus kazał go przywieść do ſiebie. Leop Luc 18/40, Lev 14/2, 24/11, 1.Reg 15/32, 16/17, 30/11 (10); STátecżnego przywiedli/ łotrowie do pániey RejFig Aa7; BibRadz Gen 20/2, 2.Reg 17/3; Wzyęli ią tedy od mężá Fálátyel/ przywiedli do Dawidá BielKron 69, 18, 52, 60, 85v [2 r.], 100v (12); Mącz 343d; HistRzym 86; RejPos 66v, 67v, 188, 204v, 206, 276; RejZwierc 47, 124v, 199, 202v; Ieſli kto będzye miał ſyná krnąbrnego/ [...] tedy obá rodzicy wzyąwſzy go/ przywiodą go do ſtárſzych miáſtá ſwoiego RejPosWstaw [413]v; BudBib Gen 48/13, 1.Reg 15/32, 19/7, 3.Reg 20/40[39], 2.Esdr 9/26; BudNT Ioann 1/41, Luc 22/66, Act 23/18; CzechRozm 246v; Poſłał poń [po św. Epifaniusza] poſły ſwe Krol: ktorzy [...] z trudnośćią go ná puſtyniey Spánidryon názwáney nálazwſzy/ do Królá go przywiedli SkarŻyw 453; Tedy Ceſarz nálezionego Witá/ do śiebie przywieść kazał. SkarŻyw 553, 187, 200 [2 r.], [236], [237], 304 (18); StryjKron 205; KochJez B3; LatHar 721, 722, 729; Náuczyćielu/ przywiodłem do ćiebie ſyná mego WujNT Mar 9/17[16], Mar 13/9, 14/53, Luc 18/40, 22/66, Act 6/12 (14). Cf »przywieść bliżej«.

przywieść do czego [= do obiektu] (2): RejFig Aa4; Ceſarz iáko hárdy/ chcęcy ſie okázáć przywiodł Skárbká do iedney ſkrzynie BielKron 351v.

przywieść do czego [= w celu czego] (5): StryjKron 230; [Barabasz] poſzedł ſzukáć [...] Páwłá/ [...] áby go ná ono hoyne żniwo y do ſzcżeśliwey roboty do Antyochiey przywiodł. SkarŻyw 536; Może mąż quidem [oprawę] záſtáwić, ábo y przedáć, ále ze zwoleniém żony y przyiaćiół iéy, których do zeznánia winná przywiéźdź. SarnStat 1270; álić wnet przywiodę [grzeczna panno] Poczet czyſtych páchołkow do twoiey poſługi ZbylPrzyg B4. Cf »przywieść z sobą«.

przywieść dla czego [= w celu czego] (1): Popow tákże Diakonow/ Spiewakow/ Czerncow/ y rozmáitych rzemięſnikow dla budowánia Cerkieẃ álbo Koſciołow/ hoynym Iurgeltem náiętych z Greciey z ſobą do Kijowá [Włodzimierz] przywiodł. StryjKron 140.

przywieść komu (50): OpecŻyw [123]v; BielŻyw 79; BierRozm 10; RejJóz N8v; MurzNT Mar 8/22, Luc 23/14; [rzekł król słudze:] Poſpieſz ſie/ przywiedzże mi Micheaſzá ſyná Iemlowego. Leop 3.Reg 22/9, 4.Reg 3/15, Matth 18/24; Gdyby kto z poddánych náſzych poymał więźnia ná woynie/ ieſli ſláchćicá/ tedy go nam ma przywieſć UstPraw D3; RejZwierz 26; BibRadz 4.Reg 3/15, Matth 17/17, Mar 7/32; y przywiodł mię [Abraham swego sługę] ná przyſięgę ábych ſynowi iego Izáákowi żonę przywiodł coby nie z rodzáiu Kanáneyſkiego BielKron 13, 52, 66v, 69, 73v, 319 (11); RejPos 203, 203v, 205, 246; RejZwierc 47; BudNT Matth 18/24; [król niektóry] kazał ſobie przywieść żydá iednego/ tákże kſiędzá Ormiáńſkiego/ y kſiędzá też Krześćiáńſkiego/ ábo Papieſkiego: á tám [...] pocżął káżdego od wiáry odwodzić CzechRozm 67v; SkarŻyw 35, 147; CzechEp 320; KochFr 23, 123; [Piłat rzekł do urzędników;] Przywiedliście mi tego cżłowieká/ iákoby lud odwracáiącego [Vulg Luc 23/14] LatHar 723 [przekład tego samego tekstu: OpecŻyw, MurzNT, WujNT]; Y przywiedli mu [Jezusowi] głuchego y niemego á prośili go áby nań rękę włożył WujNT Mar 7/32 [przekład tego samego tekstu RejPos 203], Matth 8/16, 9/32, 17/16[15], 18/24, Mar 8/22, Luc 23/14. Cf Zwroty.

przywieść k(u) komu, k czemu (żywotne) (25): Potym rychlo ſwięty Andrzey/ brata ſwégo Piotra ſwiętego przywiodl ku Iezuſowi milemu/ aby go poznál. OpecŻyw 39; Potym gdy [Ie]zuſa przed wiétnicę ku Pilatowi przywiedli/ proporce mu ſie ſklanialy OpecŻyw [123]v, [61]v, 63, 116v, 117, 117v; Takież gdy czudzołożniczę k niemu [k Jezusowi] przywiedziono, łaſkawie ią odprawił WróbŻołt H8v; LibLeg 10/59v; Wzyawſchy thą ſprawą od nyego pan Woyth zlawnyky Zophia knyemv prziwyeſzcz roſzkazali LibMal 1554/186v; Pragnąłem/ a wyście mię napojli/ byłęm gościęm a wyście mię ogarnęli (marg) przyięli abo kuſobie przywiedli (–) MurzNT Matth 25/35; Leop 1.Reg 30/15; BielKron 66, 70v, 114v, 193v; HistRzym 49, 64, 79, 114v; BudBib Gen 48/10; BudNT Act 9/27. Cf »zasię przywieść«.

przywieść na kogo [= przeciw komu] (1): Nákoniec pátrz ábyś ná ten hak nie przyſzedł/ ná ktory Iudaſz/ ktory ná Páná/ záraż [!] po wiecżerzy/ moc niezlicżoną ludu zbroynego przywiodł zdrádliwie LatHar 191.

przywieść przed kogo, przed obliczność czyją, przed oblicze czyje, przed majestat czyj (50:3:2:1): MetrKor 34/135; March1 Av; BierEz Q; A dlá tego przywiedli przedeń żonę/ ktorá byla w tzudzoloſtwie vchwytzona OpecŻyw 77v, 118v; March3 T7; Gdy winnego cżłowieka/ [...] przywiodą przed Sędziego/ aby go na ſmierć oſądził A Sędzia wezrawſzy nań/ [...] nie iedno że mv onę winę odpvſcza [...] ale go teſz ſobie weźmie za Syna SeklWyzn b3; RejKup z3; Tedy ſtroże ktorzi zamku ſtrzegli iąwſzy go przywiedli przed Tholomeuſa HistAl L5, C6v, K6v; KrowObr B2v; Przywiodł tedy Iſái ſiedḿ ſynow ſwoich przed Sámuelá. Leop 1.Reg 16/10, 1.Reg 15/32; Teżem widźiał w widzeniu nocnym/ á oto iáko ſyn cżłowiecży przychodźił ná obłokách niebieſkich/ á przyſzedł áż do Starodawnego/ y przywiedźiono go przed oblicżność iego. BibRadz Dan 7/13, 1.Reg 22/4, 1.Mach 7/2; Weźmi Aaroná y ſyná iego Eleázárá z nim/ á przywiedzyeſz ie przed wſzytek lud ná gorę Hor BielKron 41v; [list Dariusza do Aleksandra] wiedz pewnie iż poſlę po cię tákie ktorzy cię zwiążą á bicżmi vſieką/ y przed máieſtat náſz przywiodą. BielKron 124, 11, 12v, 17v, 65, 66 (15); Mącz 65b; A ráno przywiedziono go [rycerza] przed ſędziego HistRzym 85v, 35, 42v, 44, 49v, 74; RejPos 22; RejZwierc 86v, 205; BielSpr 48; BudBib Dan 7/13; CzechRozm 124, 229; PaprPan Gg2; SkarŻyw 68, 147, 179, 408, 452, 566; ZapKościer 1584/49v; WujNT Act 6 arg, 16/20; [BielKron 1551 113].

przywieść za kogo [= żeby był kim] (1): Nátychmiaſt wyprawieni ſą poſłowie do Litwy/ [...] áby Iágiełłá [...] przywiedli zá małżonka krolewnie. BielKron 380v.

przywieść na co [= w celu czego] (9): GliczKsiąż M3; A gdy byli weſeli [książęta filistyńskie]/ kazali przywieść do ſiebie Sámſoná ná śmiechowiſko BielKron 52, 58v; RejPos 188; SkarŻyw 231, 536; GórnRozm G3v, H; Boć [...] przed ſtároſty y przed krolmi dla mnie ſtáwáć będźiećie (marg) y prziwiodą was do stárost y do krolow dla mnie. G. (–)/ onym ná świádectwo. WujNT Mar 13/9.

przywieść z czym (5): poſłał Hetman Turecki/ [...] cżterzy tyſiące ludzi aby ie [chłopów] przywiedziono ze wſzytkim BielKron 247, 221v; BudBib 2.Par 36/10; Ale iuſz złodźieie iáwni/ temi ſłowy/ vir bonae famae etc. ze zbrodni wychodzą/ powiedáiąc gdy go z licem [= z dowodem rzeczowym] chłopi prżywiodą/ że go nim zárzućili [tj. podrzucili mu lice]. GórnRozm G4v; KlonWor 39.

przywieść dokąd (131): Na gorę Kalwarié Iezuſa milégo przywiedziono. OpecŻyw 138, 39, 58v, 107v, 108v, 121 (9); OpecŻywSandR nlb 5; vboga nyektora nyeuyaſtha dwye dzyeueczcze [...] przed obraſz panny maryey ony przyuyodſchy yey ye poleczyla PatKaz III 153v, 128v; LibLeg 10/59, 11/61v, 134; Then prziranſky [...] woſſobie Bratha ſwego prziwyodl ynnego czlowyeka do kſzyąg zamkowych LibMal 1543/72v; RejJóz I2v, K4, N8v, Q2; MurzNT Luc 19/27; GliczKsiąż L3v; RejWiz A6, 131v; Leop Num 6/13, 11/16, 1.Reg 16/11, 2.Par 36/10, Iudith 6/10 (9); BibRadz Ex 23/20, Num 11/16, 2.Par 36/4, Ps 59/11, Matth 17/17, Act 9/2, 11/26; [Mojżesz mówił Izraelitom] Pan Bog gory zrowna kiedy chce/ á morze ſuche będzye. Wyrzekſzy tho przywiodł lud nad morze BielKron 30v; Gdy to powiedzyano Brutowi ná iego ſyny/ przywiodł ie do rady BielKron 105, 13, 15, 17, 28v, 41v (52); Mącz 405b; GórnDworz Bb2v; HistRzym 41, 98v; RejPos 35v, 282v; KuczbKat 25; RejZwierc 33v, 204, 236; BudBib 2.Par 36/4; powſtáli iednomyślnie Iudowie ná Páwłá/ y przywiedli iy do ſądu BudNT Act 18/12, Luc 19/27; PaprPan Y4v; SkarJedn 137; SkarŻyw 151, 299, 536; StryjKron 507; KochFr 123; WerGośc 266; Tákże y ná Scrutiniach, prżywiodą świádków kupionych moc wielka [!] nagotowánych ná krzywoprżyśięſtwo do ſądu. GórnRozm G3v; LatHar 712, 730; WujNT Mar 15/22, Luc 9/41, 19/27, s. 285 marg, Act 9/2, 18/12, 25/3; SarnStat 688, 749; KmitaSpit C, C4; W okręćie Paris vnioſł cudzą żonę Z Lácedaemonu do Troiey w ſwą ſtronę/ Zamorſką przywiodł w dom cudzołożnicę Ná ſwą łożnicę. KlonFlis D. Cf Zwroty.

przywieść skąd (11): LibLeg 10/96v; Leop Act 22/5; Záiſte y wyſpy mię też ocżekiwáią/ y okręty z Tarſys iáko zdawná było/ áby ſyny twoie przywiodły z dáleká/ á ich ſrebro y złoto ſpołu z nimi BibRadz Is 60/9; BielKron 387, 402v; A gdy przywiedzyono ieſzcże máłego Dawidá od owiec/ tedy tego roſkazał pomázáć zá krolá RejPos 150v; RejZwierc 47; KochFr 123; LatHar 730; KmitaSpit C6v. Cf »przywieść z sobą«.

przywieść którędy (1): Ceſarz Turecki Amurates kiedy iuż dobył Teſáloniki/ Boeciey/ y Attiki ku tey Inſule woyſko morzem przywiodł/ mury ony potłukł/ y Inſułę opánował. BielKron 272.

Ze zdaniem celowym [aby] (6): OpecŻyw 39; Ariſton od Achadeniey małego ſina platona Socrateſſowi przywiodł, aby go piſmu i dobrym obycżaiom vcżył. BielŻyw 79; SeklWyzn b3; SkarŻyw 532; PAn ſobie kazał przywiéść białągłowę/ Aby z nią mógł miéć táiemną rozmowę KochFr 26; WujNT Act 22/5.

W połączeniach szeregowych (2): [król babiloński] krolá Mánaſſen poimał y związał/ y do Bábilonu przywiodł/ gdzye był w wielkiey kaźni BielKron 90; LatHar 729; [[cesarz posłał husarzy, którzy] przyſzli bez wieſci ná Niemieczkie woyſko/ porázili y poymáli Ianá Sáſkiego Kurfierſtá máłym ludęm/ y przywiedli przed Ceſárzá BielKron 1551 113].

W przeciwstawieniach: »wywieść (2), wygnać ... przywieść« (3): Alexander [...] nalazł Filipa inſżą żonę poymuiącego/ ktorą precż wygnał a mathkę ſwoię przywiodł do niego. HistAl B2; Widząc Antenor iż nie mogło być inácżey/ wywiodł ią [Poliksenę] z mieyſcá táiemnego y przywiodł do Grekow. BielKron 60, 28v.

Zwroty: »przywieść bliżej [do kogo]« (1): Krol vpátrzywſzy onę poſtáwną iego oſobę y poważną iego myſl kazał gi przywieść bliżey do ſiebie RejZwierc 135.

»gwałtem, przez dzięki przywieść« [szyk zmienny] (2:1): y poſłał krol poń [po Eliasza] pięćdzyeſiąt ſłużebnikow/ áby go przywiedli przezdzyęki/ ieſliby z dobrą wolą niechciał przyść. BielKron [842]v, 420; Opierał ſię opſes/ rzekomo niechćiał do obrázá/ á gdy go gwałtem przywiedli/ rzucił ſię ná ofiárę WerGośc 217 [idem BielKron 420].

»przywieść [komu] przed oczy, w oczy« (1:1): Mihi ante oculos amatorem adduxisti tuum, Prziwiodłaś mi przed moye oczy miłoſniká/ á gámratá twego. Mącz 65b, 96b.

»na plac [komu] przywieść« = wystawić jako przeciwnika w pojedynku (1): Niech mu [Czermińskiemu] namężnieyſzego tu ná plác przywiodą/ Iuż ia zá niego ręcżę iże go pochodzi PaprPan X4v.

»przywieść poniewolnie« (1): Prośił [Piotr] pokornie poſłow Papieſkich áby mu żyć w komorce iego dopuśćili: obiecuiąc okrom bráćiey ſwey/ znikiem rozmow niemieć. To niepomogło/ [papież] przywieść go poniewolnie kazał. SkarŻyw 473.

»zasię (nazad) (a. zaś), wstecz przywieść« [w tym: komu (3), ku komu (3), do kogo (2), dokąd (2)] = przyprowadzić z powrotem; reducere Vulg [szyk zmienny] (9:1): OpecŻyw [123]v, 129; HistJóz C3v; BielŻyw 134 [2 r.]; Gdi thedi zaſzyą na zad czlowyek yeden yą do Schuchego lyaſſu yeſth przywyodl, thak vbithą, thedi on ſamze knyey prziſchedl y [...] yey yeſth zalowal LibMal 1544/93v; A gdy ſiedzieli zá ſtołem/ ſtáłá ſie mowá Páńſka ku temu prorokowi/ ktory go był wſtecz przywiodł do domu ſwego. Leop 3.Reg 13/20, Is 49/5; BibRadz Gen 43/9; RejPos 274.

»przywieść z sobą« [w tym: dokąd (2), do czego (1), skąd (1)] = ascendere facere secum PolAnt [szyk zmienny] (11): nýe vzrzycýe oblitza mego ieſli brátá ſwego młodſzego nýe przywýedzýecýe zſobą HistJóz C4, C4; Márká weźmi y przywiedź z ſobą [assume et adduc tecum]: bo mi ieſth pożytecżen ná poſludze. Leop 2.Tim 4/11; BibRadz Gen 43/5, 1.Reg 1/24; BielKron 96v; [jeden rycerz] przyſzedł ná páłac krolewſki/ y przywiodł z ſobą iednego sługę y koniá ſzalonego HistRzym 110v, 70; RejPosWstaw [412]v, SkarŻyw 435; StryjKron 140.

Szeregi: »pobrać (a. zabrać), (i) przywieść« (3): [Mieszczanie] ſzli bliſko do miáſtecżka gdzie ſie tám byli zebráli kápłani Rzymſcy ná Cerimonie/ oſkocżywſzy pobráli ie/ y przywiedli do miáſtá BielKron 214, 382v [2 r.].

»poimać, (i, albo) przywieść« [szyk 10:3] (13): BielKron 228v, 397, 441, 464; SkarŻyw 200, 304, 388, 566; Gotardus Grábiá Lukáſzowic poimał piąći Xiążąt Iátwiezkich/ y przywiodł związánych do Conrádá Xiążęćiá Mázowieckiego. StryjKron 205, 507; [obiecujemy] od kożdégo tákowégo więźniá dáć y zápłáćić iednę kopę monety w Króleſtwie biéżącéy: [...] Wyiąwſzy Mieſczány y proſtégo ſtanu ludźie: któré ſzácowáć będą oni/ którzy ich przywiodą/ álbo ie poymáią [qui eos adduxerit seu adduxerint captivandos JanStat 718]/ wedle woléy ſwéy. SarnStat 135 [idem (2)], 452, 891. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»porwać i przywieść« (2): A ták wzruſzyli lud y ſtárſze y Doktory: á zbieżawſzy ſię porwáli go/ y przywiedli do rády [rapuerunt eum, et adduxerunt in concilium] WujNT Act 6/12, Act 6 arg.

»przywieść a (po)stawić [przed kim]« (3): LibLeg 10/59v; Potym Iozef przywiodł á ſtháwił Iakobá oycá ſwego [Et adduxit Ioseph Iahacob patrem suum, et statuit eum] przed Fáráonem BibRadz Gen 47/7; BielKron 113.

»uchwycić (a. pochwycić), a (i) przywieść« (6): ktorego [człowieka leśnego] gdy vyrzał Alexander/ przykazał rycerzom ſwym/ áby go vchwyćili á przywiedli przedeń [ut ipsum apprehenderent et statuerent eum coram eo]. HistAl K6v; ſłyſząc to drudzy Máchometani iż mię Krześćijáninem miánuie/ pochwyćili mię á przywiedli do ſtárſzego BielKron 457v, 111, 113v, 450; RejPos 22.

α. Prowadzącym jest Bóg [w tym: dokąd (30)] (33): Leop 1.Par 5/26; O ſynowie odporni náwroććie ſię mowi Pan/ [...] A wezmę y iednego z was z miáſthá/ á dwu z pokoleniá iednego/ y przywiodę was do Syonu. BibRadz Ier 3/14; BielKron 48.

przywieść do kogo (1): y vcżynił Pan Bog niewiáſtę [...] y do Iádámá ią przywiodł [Vulg Gen 2/22] WerKaz 282.

przywieść ku komu (1): Támże Pan Bog z żebrá ktore wźiął z Adámá ſpráwił niewiáſtę y przywiodł ią ku Adámowi. BibRadz Gen 2/22.

przywieść skąd (1): Zywie Pan ktory wywiodł y przywiodł náſienie domu Izráelſkiego z źiemie pułnocney/ y ze wſſech źiem do ktorychem ie był thám wyrzućił Leop Ier 23/8.

W przeciwstawieniu: »wywieść ... przywieść« (6): A lud ten ſwoy przebrány wywiodł iáko páſterz trzodę ſwoię [...] A przywiodł gie do oney kráyny w ktorey on ſobie oſobliwie roſkoſſował RejPs 116v; Leop Ier 16/15, 23/8; BibRadz Ier 16/15, 4.Esdr 3/17; Y poſłałem go/ á ſtegoſz Egipthu wywiodłem lud moy/ y przywiodłem go ná gorę Synái BudBib 4.Esdr 14/4.

Zwroty: »przywieść do ziemie obiecanej (a. obfitującej mlekiem i miodem, a. obfitej wszystkiego itp.)« = ad terram promissam perducere Modrz [szyk zmienny] (10): Abowiem ie przywiodę do źiemie ktorąm záprzyſiągł przodkom ich/ obfithuiącey mlekem [!] y miodem [introducam eum in terram quam iuravi patribus eius, fluentem lacte et melle] BibRadz Deut 31/20; Bo ieſli cię ná puſzcży chował cżterdzyeśći lat/ [...] tedy cię też przywiedzye do zyemie obfitey wſzytkiego/ gdzye będzyeſz iadł chleb twoy w hoynośći. BielKron 45, 19, 30v; RejPos 5, 102, 188; Nie záraz P. Bog Zydy wybáwione do źiemie obiecáney przywiodł. KuczbKat 139 marg; CzechRozm 122v; ModrzBaz 109.

»zaś przywieść« = reducere Vulg [szyk zmienny] (6): Przetoż też to mowi Pan zaſtępow [...] y przywiodę záś lud Izráelſki do mieſkánia iego/ y będzie ſie páſał ná gorze Kármelu Leop Ier 50/19, 2.Esdr 1/9, Is 57/18, Ier 16 arg, 16/15, 29/10.

Szeregi: »prowadzić i przywieść« (1): Prowádził ye w nádzyei iż ſtrach s ſiebye zyęli/ Y przywyodł ye do gory poſwyęcenya ſwego [Et deduxit eos ... Et induxit eos Vulg Ps 77/53-54] LubPs Sv.

»zgromadzić (a. zebrać) i (a) przywieść« = congregare et adducere Vulg, PolAnt (8): To mowi Pan Bog/ Oto ia wezmę ſyny Iſráelſkie z pośrzodku narodow do kthorych byli odeſſli: y zbiorę ie zewſſąd/ á przywiodę ie do ich źiemie. Leop Ez 37/21, 2.Esdr 1/9, Zach 10/10; A gdy ſie do mnie náwroćićie ſtrzegąc przykazania mego y czyniąc mu doſyć chociażbyſćie byli wygnáni ná kray świátá/ tedy was ztámtąd zgromádzę/ y przywiodę do mieyſcá ktorem obrał ábym thám poſtáwił imię moie. BibRadz 2.Esdr 1/9; BielKron 45, 96; BudBib 2.Esdr 1/9, Zach 10/10.

β. Prowadzącym jest zjawisko nadprzyrodzone: gwiazda betlejemska [dokąd] (2): RejPos 35v; Obácż y roſtropność ich [trzech królów] wielką/ iſz ſię o Krolu Zydowſkim pytáiąc/ do Hieruzálem przyiecháli (ábo ie oná gwiazdá tám przywiodłá) SkarŻyw 26.
b. O zwierzętach [co] (64): OpecŻyw 71v; ieſli niemacye pyeniedzy przywyedzcye bydło waſſe á dam wam zanye pożywyenie/ á gdy ye przywiedli dał ym pożywienie przez on rok HistJóz E3; Tych cżáſow Kxiążę s Kápádociey przywiodł iednego koniá nie vſmierzonego HistAl A8, M5; GroicPorz iiv; Leop 1.Reg 30/19, 4.Reg 7/14; RejZwierz 39; BibRadz Mar 11/2; BielKron 38v; HistRzym 110v; RejPos 1v; BielSat B3; RejZwierc 28, 90; BudNT Luc 19/30; A Ceſarz ſię bárziey gniewem zápáláiąc/ lwá przywieść kazał/ ktorego ſię ſamego ryku lud przelękł/ y puſzcżono go ná S. Witá. SkarŻyw 553; KochMRot B4v; BielRozm 12; Szedſzy tedy vczniowie/ vczynili iáko im był roſkazał Ieſus. Y przywiedli oślicę y oślę WujNT Matth 21/7 [przekład tego samego tekstu: OpecŻyw, RejPos], Mar 11/2, Luc 15/23, 19/30; SarnStat 376.

przywieść do kogo, do czego (żywotne) (8): MurzNT Luc 19/35; Tákże Pan Bog gdy iuż ſtworzył z źiemie wſzytki zwierzętá polne/ [...] przywiodł ie do Adámá/ áby ogłądał [!] iákoby ie przezwać miał BibRadz Gen 2/19, Mar 11/7; RejPos 1; BielSpr 39v; A gdy po zwycięſtwie [Olech] weſela vżywał w Kiiowie/ kazał do ſiebie przywieść koniá/ w ktorym ſie nawięcey kochał StryjKron 120, 120; WujNT Mar 11/7.

przywieść komu, czemu (żywotne) (13): OpecŻyw 71; RejRozm 393; Iako niektore kxiążę s Kapadociey przywiodł w dary konia Bucifala Filipowi krolowi Macedońſkiemu. HistAl A8; MurzNT Mar 11/2, Luc 19/30; Powiedz Izráelitom ábyć przywiedli płową krowę zdrową oprocz wſzego náruſzenia BibRadz Num 19/2; BielKron 14; GórnDworz P7v; HistRzym 71; RejPos 219; Y przywiedziono mu ćielcow ſiedm/ báránow ſiedm/ owiec ſiedm/ y kozłow ſiedm ná (ofiárę) zá grzech BudBib 2.Par 29/21; WujNT Matth 21/2, s. 88.

przywieść ku komu (2): TarDuch B6v; A gdy odwięzowali oślę/ rzekli pánowie iego knim/ Co odwięzuiećie oślę? A oni rzekli. Pan go potrzebuie. Y przywiedli ie ku Ieſuſowi BudNT Luc 19/35.

przywieść ku czemu [= w celu czego] (1): BudBib 2.Par 29/23 cf przywieść przed kim.

przywieść przed kogo, przed obliczność czyją (3:1): GliczKsiąż A3v; BibRadz Lev 4/4; Scorillo Kſiążę Sármáckie/ [...] kazał przywieść przed obliczność wſzyſtkich/ dwu pſu/ á rzućić kość miedzy nie z mięſem/ ktorzy ſie powádźili o onę kość/ kázał potym przywieść Wilká do nich/ oni pśi niecháiąc ſiebie oſkocżyli Wilká y kąſali. BielSpr 39v, 49v.

przywieść za kogo [= jako kogo] (1): Ale też y pſá ná práwicy zá przyiaćielá nawiernieyſzego [ma] mu z ſobą przywięść [!]/ to ieſt Aniołá dobrego/ ábo kápłaná HistRzym 71v.

przywieść na co [= w celu czego] (2): A ieſli zdrobu dar iego to ieſt zbáránow álbo zkozłow (tedy) ná cáłoſpálenie niech przywiedzie ſámca doſkonałego. BudBib Lev 1/10, 2.Par 29/21.

przywieść przed kim [= przed kogo] (1): Y przywiedli kozły ku ofierze zá grzech przed krolem y wſzytkim zgromádzenim/ y włożyli ręce ſwe ná nie. BudBib 2.Par 29/23.

przywieść dokąd (11): Możeſzli to wtore vcżynić. Abyś tego oſłá zwiodłá/ Y záſię go tu przywiodłá. BierEz Q2v; Y przywiedźie ćielcá onego do drzwi przybytku zgromádzenia/ przed obliczność Páńſką BibRadz Lev 4/4; Przybieżał Azáryaſz/ záwołał nań áby rybę vchwyćił zá ſkrzele á przywiodł do brzegá. BielKron 97v, 38, 103; SienLek 189; RejPos 1, 102v; Y rzekł Ezechiaſz/ [...] podzćie á przywiedzćie ofiáry y dzięki do domu Iehowy BudBib 2.Par 29/31, Lev 17/4, 9.

przywieść skąd (1): Iáko gdy iednego cżáſu Krolowi I.M. przywiedziono było z Niemiec niemáło pięknych frezow wronych. Krol I.M. [...] rádził ſie s pánem Koniuſzym/ á s pánem Oboźnym/ czoby zá rząd dáć ná nie miał. GórnDworz P7v.

Ze zdaniem celowym [(a)by] (4): (nagł) Gelon Syrákuzá. (–) A kiedy [poddani] ná bieſiádach muzyki miewáli/ Ten konie kazał przywieść/ áby przed nim rżały. RejZwierz 36, 41; BibRadz Gen 2/19; BudBib Lev 17/4.

Przysłowie: Y baran bi wilka vbodl Bi mu go związawſſi prziwiodl RejRozm 393.
c. O przedmiotach i obiektach materialnych [w tym: co (7)] (9): ktore on żytho za Conſensem moim dal na ſwoi pożytek prziwiesć [możliwa też lekcja: przywieźć] ZapKościer 1581/25.

przywieść dokąd (3): BielKron 70, 443; Gdy złodźiey ná imienie co przywiedźie/ [...] nie odeymowáć od niego do kilá dni/ áby to przy nim iściec záſtał GostGosp 12.

Zwrot: »przywieść z sobą« (1): ludźie ći co ſie około bydłá ſchowáli/ Stádá też owiec/ y wołow/ y wſzytkę ſwą máiętnoſć przywiedli z ſobą. BibRadz Gen 46/32.
α. O łodzi (4): Subducere naves, Do brzegu ſie mieć. Prziwieść. Mącz 97a.

przywieść k komu (1): Cerymon w ten cżás przechádzał ſie v morzá/ á vyźrzawſzy łodkę kazał ią k ſobie przywieść á odſzpuntowáć. HistRzym 16v.

Zwrot: »przywieść do brzega, ku brzegu« [szyk zmienny] (1:1): Caesar applicatis ad terram navibus, Prziwiodwſzy łodźie do brzegá. Mącz [305]b, [305]a.
d. O utworze literackim [komu] (1): Przywiodłemći Zuzánnę po proſtu przybraną/ Dokąd iey koſztownieyſzey ſzáty nie doſtáną. KochZuz ktv.
e. O dniu; przen [co] (1): Tá [zorza po śmierci syna] ná ſwoy ſmętek wſzedſzy/ záś ſie ſkryłá w morze: Y ſmętny dźień przywiodłá/ ſámá płáczem zięta GórnTroas 21.
B. W inny sposób, zwykle za pomocą rozkazu lub namowy [w tym: kogo, co (224)] (248):
a. O osobach (często o wojskach) (221): [książęta niemieccy swemu cesarzowi] wſzędzie przekáżáli/ podwodząc nań nieprzyiaćielá iego krolá Fráncuſkiego/ ktory nátym był/ áby Turki przywiodſzy wſzythkę Germánią pokáźił. BielKron 237, 195, 205 marg, 222, 231v, 384, 391 marg; Ieſli kto ieſt miedzy wámi chory/ niech przywiedźie Kápłanów kośćielnych: á niech ſye nád nim modlą/ pomázuiąc go Oleiem w imię Páńſkié BiałKat 381v; StryjKron 617; ActReg 7; CzahTr H3.

przywieść dla czego (1): Synowicę ſwoię dla Pánieńſkiego klaſztoru przywiodł święty Rupertus. SkarŻyw 231 marg.

przywieść do kogo (2): BibRadz Gen 39/14; Turki przywiodł Krol Fráncuſki do ſiebie. BielKron 221v marg.

przywieść ku czemu (2): Koń gdy ochorzeie [...] muśiſz kniemu kowalá przywieźdź SienLek 174v. Cf »ku rękam przywieść«.

przywieść ku czemu [= w celu czego] (3): A on Ceſarzá prośił áby ią [Eufrazję] do Cárogrodu ku ſpráwowániu god przywieść roſkazał. SkarŻyw 225. Cf »przywieść ku pomocy«.

przywieść przeciw komu (2): ten [papież Agapius] Othoná przećiw Berengáryuſowi z Niemiec przywiodł z drugimi do Włoch. BielKron 174, 158v.

przywieść na kogo [= przeciw komu] (6): Oto Krol Iſráelſki náiął ſobie przećiwko nam Krole/ Eteyſkiego y Egiptſkiego/ y przywiodł ie na nas. Leop 4.Reg 7/6, Ez 16/40; Turki przywiędziono ná Kſiążę Sábaudiey. BielKron 222 marg, 202; SkarŻyw 372; BielSen 6.

przywieść na co [= w celu czego] (5): Leop 2.Mach 8/34; [Bolesław mówił] Iż mię tu ná walkę przywiedli á nie ná páńſtwo. BielKron 366v; Przywiodł [Rupert] y ſynowicę ſwoię Erentrudę/ ná rozmnożenie dziewicżey cżyſtośći SkarŻyw 231. Cf »przywieść na pomoc«.

przywieść dokąd (33): HistJóz A3v; RejJóz M8v, Q3v; RejWiz 24; BibRadz Gen 39/14; Stároſtá Przemyſki/ [...] y Dániel z Oſtrowá/ potáiemnie Tátáry przywiedli do Ruſkich kráin BielKron 374v, 3, 55, 89, 163 [2 r.], 163v (22); BudBib 2.Par 36/10; SkarŻyw 225; OrzJan 28; SarnStat 575; [BielKron 1551 7, 11]. Cf Zwroty.

przywieść skąd (23): BibRadz 2.Reg 9/5; [Henryk Brodaty] Z Opátowá wygnał zakonniki Templáry á oſádził ſwemi przywiodſzy ie z Lubuſsá z przyzwoleniem Boleſłáwá. BielKron 360, 54, 128, 163, 174, 344 (16); Przywiedz Katoliká z Indyey/ z Rzymv z Hiſzpániey: álić on toſz mowi/ co ten ktory ſię w Polſzcże wiáry ś. náucżył. SkarJedn 18; SkarŻyw 76; StryjKron 472. Cf »przywieść ku pomocy«.

Ze zdaniem celowym [iżby] (2): o to moy pan przywyodł w dom żydowina iż by mye zhańbił HistJóz A3v [przekład tego samego tekstu] BibRadz Gen 34/14.

W przeciwstawieniu: »przywieść ... wywieść« (1): Tyć był Iozeph do Egiptu przywiodł Ktore Moizeſz z Aaronem wywiodł RejJóz Q3v.

Zwroty: »przywieść w niewolą [dokąd]« (1): A ták látá pánowánia Ozee IX. wzyął Sálmánázár Sámáryą ze wſzytkim narodem Izráelſkim/ y przywiodł do Aſyryey w niewolą ſiedḿ narodow Izráelſkich BielKron 89.

»przywieść ku pomocy, na pomoc« [w tym: komu (3), skąd (3), dokąd (1)] [szyk zmienny] (2:2): Nárſes muſiał Longobárdy przywieść z Niemiec do Włoch ku pomocy Ceſárzowi przećiw Gottom. BielKron 163, 162v, 305v; Sigmunt Rot Slężak/ Polſki przeſládownik ſrogi/ [...] Przywiodł Swidrigáyłowi ná pomoc lud wielki/ Z Prus/ z Czech/ z Sląſká StryjKron 582.

»ku rękam przywieść« (1): a thak dla takowich prziczin mi was przyacziela naschego wtim vpomynami, abiſczie thich zloczynczow yakymykolwiek prziczinamy mogly kv rekąm prziwyeſcz a oni zatho karacz. LibLeg 10/92v.

»przywieść zasię« [szyk zmienny] (2): Belliſáryus przyſzedſzy z Grecyey/ przywiodł mieſzcżány záſię do Rzymá ktorzy ſie byli rozbiegli BielKron 163, 350.

Przen (31):

przywieść do kogo, do czego (3): thego dokazał [duch nieczysty] iż was nákoniec do drewná martwego przywiodł/ ktore wam Bogiem Vtzynił KrowObr 166v, 166v. Cf »zasię przywieść«.

przywieść komu (2): O naychwalebnyeyſcha panno naſcząſchnyeyſze twoye począczye ktore zaſluzylo przyuyeſzcz nam odkupyczyela ſzwyata PatKaz II 20, 20.

przywieść ku komu, ku czemu (9): [Jezu, proszę] aby ijmię tweé ſwięté Iezus/ w mym ſertzu przebywalo/ a tak mie ku towarziſtwu ſwiętemu na wieki wiecżné przywiodlo. OpecŻyw 23v; RejPs 211v; czytamy że [do Liwiusza historyka] niektorzy zacni ludzie aż z oſtátecznych Hiſſpániey/ y Fráncyey kráiow przychodzili: że też the ktorych Rzym ku widzeniu ſiebie przyćiągnąć niemogł/ człowieká/ oto iednego ſlawá przywiodłá. Leop *B2; BibRadz Hebr 2 arg; Rodzicy tákże niech pámiętáią/ że wſzytki ich [...] prace y nakłády prożneby być muſiáły/ [...] ieſliby dzyatek ſwych ku Pánu Bogu nie przywiedli/ á w boiáźni iego ich nie [w]ychowywáli. RejPosWstaw 42. Cf »ku drodze przywieść«, »k(u) sobie przywieść«.

przywieść na kogo [= jako kogo] (1): Ale ćię to ſnadź więcey/ Krolu boli/ Ze tá garść Polſki z inąd Krolá woli? Puść to mimo ſię/ [...] Przywiedźieć/ wprawdźie/ tá Polſka nieſtforá/ Ná ſyná twego/ y Competitorá Zacney krwie oney Auſtryáckiey GrochKal 13.

przywieść na co [= w celu czego] (1): Dawno ſie było nędzniku gniewáć/ [...] ná okrutniká złośći á grzechow twoich/ kthore onego z obietnic Páńſkich przywiodły ná to ſrogie ſkaránie twoie RejZwierc 261v.

przywieść czym (5): Izali pilnośći páſterſkiey nie należy/ błędne owce/ ieſli ſię ſprzećiwiáią/ ſtráchem biczow ábo też y bićiem y boleśćią przywieść do owczárnie Páńſkiey? WujNT 435. Cf »na drogę przywieść«, »ku sobie przywieść«.

przywieść dokąd (12): racz lakawie [!] podpomagac nas abi mi będąc ſpracowani nie vſtali na tey drodze: ktora by nas miała prziwieſc do obiecaney oyczyzny naſſey RejPs 140; KrowObr 174; RejPos 23; O iáko dziękował [Natanael] Philippowi świętemu/ iſz go przywiodł do rzeki wody żywey/ do ochłody duſzney y práwego ráiu SkarŻyw 384; Twóy nieutólony Płácz/ ſynu móy/ przywiódł mię w té tu wáſzé ſtrony/ Z kráin bárzo dálekich KochTr 20; ReszHoz 136; WujNT 435; [Leop Ps 42/3 (Linde)]. Cf Zwroty.

przywieść skąd (2): Przetoż rycerze tho ieſt wſzyſtki ſmyſły máią paná z łowu przywieś [!]/ tho ieſt cżłeká odwieść od cżeſnych rzecży HistRzym 40v; KochTr 20.

W przeciwstawieniu: »odwieść ... przywieść« (2): Máło ieſztze było Duchowi nietzyſtemu/ iż ták wiele ludzi od ſámego Páná Bogá odwiodł/ á do ſtworzenia ie przywiodł KrowObr 166v; GórnDworz Ee3.

Przysłowie: Więc prżywiedźieli zbrodniá do źimney wody [tj. udowodni winę] Stároſtá/ iuſz ſię ſtrżedz/ iuſz czuyno ſpáć muśi. GórnRozm D2v.
Zwroty: »na drogę (cnoty i poczciwości, a. zbawienną, a. dobrą), ku drodze przywieść« [w tym: czym (2)] [szyk zmienny] (3:1): wſzelakiem go [biskup Spierę] obyczaiem nadrogę zbawienną przywieść vsiłowáł/ nietilko namowami świętemi/ ale téſz [...] MurzHist E3v; BielKron 277v; GórnDworz Ee3; do tegoſmy pilność przyłożyli [abyśmy Litwę] [...] ſpráwámi pobożnémi Krześćiiánſkiémi [...] ná dobrą drogę przywiéźć/ y z nich ſyny świátłośći vczynić mogli. SarnStat 195.

peryfr. »w podziemne pałace przywieść« = doprowadzić do śmierci (1): Lecz płocha młodość wnet krolá vwiodłá. Záczym w podziemne páłace przywiodłá, Zginąłeś márnie o cny Włádyſłáwie KlonKr E4.

»k(u) sobie przywieść« = zjednać [w tym: czym (2)] (3): A thák łácno [Mahomet] tym k ſobie ludzi mogł przywieść/ gdy ſie ſámi náſzy rozerwáli. BielKron 165, 202; wſzákże żaden s tych [z mędrców] wſzytkim żywotem ſwym nie przywiodł ták wiele ludzi k ſobie/ ile ich przywiedli Apoſtołowie [...] zá iednę godzinę ku wierze Páná kryſtuſowey. RejPosWstaw [1432].

»na ułapy [= pułapki] przywieść« (1): á ná vłaphy pogáńſkie chcemy przywieść y potomſtwo ſwoie RejZwierc 194v.

»zasię przywieść [do kogo]« (1): A ták Iozáfáth [...] ſzedł w drogę miedzy lud od Berſebá áż do gory Efráim/ áby ie záſię przywiodł [reduxit eos] do Páná Bogá oycow ſwoich. BibRadz 2.Par 19/4.

Szeregi: »przywieść i doprowadzić« (1): Z iáką chucią/ z iaką wolą ſie maſz ku niemu [Pismu św.] mieć? ktore cie [...] w drogach Páńſkich ſpráwować [!]/ w ſwiáthłośći Bożey záchowáć/ ná koniec y do chwały Kroleſtwá niebieſkiego przywieść y doprowádzić/ może? Leop *A3v.

[»przywieść i dowieść«: Wypuść ſwiátłość twoię/ y prawdę twoię: theć mie przywiodły y dowiodły [ipsa me deduxerunt et adduxerunt] ná gorę twą ſwiętą/ y do Przybythkow twoich. Leop Ps 42/3 (Linde).]

α. Za pomocą manewrów wojskowych: naprowadzić (7):

przywieść na kogo, na co (3): Pánny [...] dwoie woyſko zebráły [...] iedno ná zaſátkę á drugie w ocży/ vkazawſzy ſie z boku młodzieńcom ięły vćiekáć zá gory/ á oni po nich y przywiodły ie ná vfiec dziewek/ gdzie ie ogárnęły w koło BielKron 319v, 308; ále fortel ten [Turcy] máią iż przed pieſzym ludem ſtrzełbę [!] wielką dźielną zákrywáią/ [...] iáko vcżynili Krolowi Ludwigowi w Węgrzech/ iż przywiedli iego woyſko ná dźiáłá. BielSpr 55; [BielKron 1597 164 (Linde)].

przywieść dokąd (4): BielKron 255v; BielSat L3v; [Hannibal] potkał ſie z nieprzyiacielem/ tym obycżáiem/ iż z nienagłá zákzrywiáiąc [!] woyſko poſtępowáł/ á tym obycżáiem przywiodł nieprzylaćielſkie [!] woyſko ná pośrodek ſwoy y záwárł ie miedzy ſobą BielSpr 40v; BielSjem 27.

β. Sprawcą jest Bóg (106): Leop Is 48/15; BibRadz Is 48/15; BielKron 94v; RejPos 122; BudBib Zach 3/8; WujNT Ioann 10/6; Tedy przywiodę naygorſzych z Pogáńſtwá: y pośiędą domy ich: y vcżynię koniec zuchwálſtwu mocarzow [Vulg Ez 7/24] PowodPr 86.

przywieść do kogo (3): BibRadz Ex 19/4; RejAp 38; bodayże zdrowá przyieżdżáłá miła corko/ niechayże będzie błogoſłáwiony Bog ktory cię do nas przywiodł BudBib Tob 11/15.

przywieść przez kogo (1): O przyſzłey nędzy ludu Zydowſkiego/ prze grzechy y báłwochwálſtwá ich/ áż záś potym przez rybitwy y myſliwce przywiedźie ie Pan do źiemie ſwey Leop Ier 16 arg.

przywieść na kogo [= przeciwko komu] (10): Leop 2.Par 36/17, Ez 38 arg; Y dla tego/ ták mowi Pan Bog/ Otom ia Tyrze przećiw tobie/ á przywiodę ná ćię wiele narodow/ iáko ſię podnośi morze náwáłnośćiámi ſwemi. BibRadz Ez 26/3, Ier 50/9, Ez 38/17; BudBib Ier 15/8, 25/9; Oto ia przywiodę ná was z dáleká poháńſtwo/ narod możny/ narod dawny/ narod ktorego ięzyká nie będźiećie vmieć/ áni rozumieć coby mowił [Vulg Ier 5/15]. PowodPr 8, 11; SkarKazSej 705b.

przywieść jakiego [= będącego jakim] (1): Tám go [króla Henryka] Myſzkowſki Biſkup mowną orácyą/ Przywitał wyſławiáiąc Sármácką nácyą. Potym Bogu dziękuie/ iż przywiodł zdrowego StryjKron B4.

przywieść dokąd (12): Leop Ier 50/9; Abowiem gdym był w drodze/ Pan mię przywiodł w dom bráćiey páná moiego BibRadz Gen 24/27, 1.Par 17/16, Ez 38/16, 39/2; Rzekł krol Izráelſki do Helizeuſzá/ każę ia ty łotry pobić? Helizeuſz rzekł/ niechay/ Pan ie bowiem tu przywiodł BielKron [852]v, 113v; Trzecie mamy obacżáć/ dziwną ſpráwę Duchá s. iáko przywiodł y pánnę y Iozephá/ [...] do onego miáſtecżká/ w ktorym obiecan był zbáwiciel. RejPos 21, 213v; BudBib Ez 26/7; KmitaPsal A3; SkarKazSej 681a.

przywieść skąd (9): Bo oto ia wzbudzam/ á przywiodę do Bábilonu zebránie wielkich narodow/ z Pułnocy: y będą przećiwko niemu ſzturmowáć Leop Ier 50/9, Ier 15/14, 2.Mach 1/12; BudBib Ier 50/9, Ez 26/7; Przywiódł był [Bóg] Królá z dálekiéy kráiny/ Po którym wrychle miał vśiéść kto iny. KochPieś 40 [idem] KochWr 16; PowodPr 8; SkarKazSej 681a.

W przeciwstawieniu: »wywieść ... przywieść« (1): Y pokruſzę ćię [Goga]/ á wſześćior náſob pokarzę ćię wywiodę ćię z ſtron pułnocnych á przywiodę ćię ná gory Izráelſkie. BibRadz Ez 39/2.

Zwrot: »przywieść zaś (a. zasię)« [szyk zmienny] (3): I rzekł Kroł [!] do Sádochá: odnieś záś Archę Bożą do miáſtá: ieſliże naydę łáſkę przed Páńſkimi oczymá/ przywiedzie mię záś [reducet me] y vkaze mi ią Leop 2.Reg 15/25, Zach 10/10; BielKron 77v.
Szereg: »wzbudzić (a. wzbudzać) i przywieść« = suscitare et adducere Vulg (2): Leop Ier 50/9; Abowiem otho wzbudzę y przywiodę [suscito et ascendere facio] ná Bábilon zgromádzenie wiela narodow z źiemie pułnocney y ſpráwią woyſká przećiw iemu BibRadz Ier 50/9.
Przen (65):

przywieść z kim (1): Ale thy ktorzy ſie ku grzechu skłaniaią przywiedzie pan bog z thymi ktorży złoſc pełnią WróbŻołt 124/5.

przywieść dokąd (2): ábowiem z ziemie zdálekiey kráyny wołam ku tobie [...] á ty przywiedzieſz myſl moię náwyſokoſć RejPs 89; Leop Is 42/16.

Zwroty: »na cel [komu] przywieść« (1): Pán z tobą iedźie Krolu/ [...] Okryie ćię ſwą tarcżą/ y wprzod ćie powiedźie/ Twego przeciwniká ná cżel ći przywiedźie. KmitaPsal A4v.

»przywieść na ostre miecze, w ręce miecza« = wydać na śmierć (1:1): On ſwóy lud vlubiony/ y dźiedźictwo ſwoie Przywiódł ná oſtré miecze [Et conclusit in gladio populum suum Vulg Ps 77/62] y ná ćięſzkié boie. KochPs 118; PowodPr 19.

»przywieść na sidła« (1): Przywiodłeś nas ná sidłá [induxisti nos in laqueum]/ położyłeś vciſki y trapienia ná grzbiećie náſſym Leop Ps 65/11.

»przywieść w starość« = dać długie życie (1): Opátrzność Boża ták życżliwa byłá/ Ze mu [Zygmuntowi III] dwá Throny ſławne náznácżyłá [...] á niżli mu w niebie Trzeći zgotuie wiecżny wedla śiebie/ Gośćincem cnoty y ſławy/ krom ſzkody/ Chce przywieść w ſtárość ten wiek iego młody. GrochKal 4.

α) Udzielić łaski wiary (18): [Panie] Rácż chęć odwodźić/ od brzydkiey zabáwy/ Chętne pośilay/ przywiedź oćiętnego [tj. upartego grzesznika] GrabowSet I2v.

przywieść do kogo czym (1): Iák przećiwnik ſwą chyrośćią/ zwiodł cżłowieká pierwſzego/ Thák Pan KRyſtus ſwą mądrośćią/ przywiodł do Oycá ſwego/ Wſzyſtko zgłádźił, y zápłáćił/ co był Adam prze grzech ſtráćił. ArtKanc D19.

przywieść ku sobie (1): [Pan używa rozmaitych sposobów] Przepuſzczáiąc ſzczęſćie y nieſzczęſćie/ chcąc ie [wiernych] przywieſć ku ſobie. BibRadz Ps 106 arg.

przywieść dokąd (5): RejPs 183; I przywiodł ćie [Bóg] do kośćiołá ſwego ſwiętego/ gdzie ieſt ſlowo iego prawdziwe/ pokoy/ y weſele. KrowObr C; RejPos 124v [2 r.]; WujNT Ioann 10 arg.

W przeciwstawieniu: »przywieść ... wywieść« (1): PRoſimy pokornie naſz miły panie: aby vmyſli naſſe raczył ku ſobie łaskawie obrocic: a przywieſc ie na drogę wſſey ſprawiedliwoſci wywiodſſy ie zewſſey moznoſci ſprzeciwnika naſſego RejPs 34.

Zwrot: »przywieść na drogę (prostą a. słuszną, a. bezpieczną, a. sprawiedliwą, a. prawdziwą); ku lepszej drodze przywieść« (10:1): Et deduxit eos in viam rectam [...] Y przywiodł ie na drogę proſtą aby ſzli do miaſta mieſzkania ſwego/ Do niebieskiego kroleſtwa. WróbŻołt 106/7; RejPs 34, 188v, 211v; LubPs M; Ratz was Pánie Iezu Kryſtuſie Synu Boży/ ku lepſzey drodze przywieść/ ábyśćie ſie obatzyli/ y náwieki wiekom niezginęli KrowObr 207v; Duch twoy miły Pánie bárzo dobry ieſt/ ten mię przywiedzye ná drogi ſpráwiedliwe RejPos 138, 37v, 130; RejZwierc 5v, 116.
β) Zbawić, wprowadzić do nieba [w tym: dokąd (33)] (39): WróbŻołt 142/10; nieodmietuy ze tedy nas miły panie z trzody ſwoiey [...] ale [...] racz nas miłoſciwie prziwieſc wſpołecznoſci na ony wiekuyſte paſtwiſka gdzie bychmy wroſkoſſach vzywali [...] wiecznych czaſow ſwych. RejPs 113v; będzieſz raczyl nas przywieſc iako blędne owieczki do oney owczarniey w ktorey iuſz będziemy prozni kazdego niebezpieczeńſtwa naſſego. RejPs 141v, 42, 126, 138v, 143v, 174v, 205v; ábowiem Báránek ktory ieſt w poſrodku máyeſtathu/ będzie rządził ie/ á przywiedzie ie do zywych ſtudnic wod/ á othrze Pan Bog káżdą łzę iuż od ocżu ich. RejAp 69v; RejPos 34v, 183v; GrabowSet E4; LatHar 279.

przywieść do kogo [w tym: do siebie (3)] (4): A po wyſzciu ſtego żywota do ciebie Boga żywego y prawdziwego mnie przywieſć racż TarDuch D5v; MurzHist B2v; BibRadz I 2d marg; y o tych [Bóg] piecżą ma ktorzy nie znáią Boſtwá ſwiętego iego/ ktorzy nie znáią áni głoſu iego/ á wżdy ie do ſiebie przywieść obieczuie RejPos 124v.

przywieść na co (2): przywiedz nas [Panie] miloſciwie na ony ſwobody gdzie bychmy z rozlicznemi roskoſſami iuz vzywali wiecznego dobrodzieyſtwa twego. RejPs 204v; LatHar 225.

przywieść z kim (2): SeklKat R2; ták theż Bog ty ktorzy záſnęli w Iezuśie przywiedźie ſnim [Vulg 1.Thess 4/14]. GrzegŚm 10 [przekład tego samego tekstu: SeklKat].

przywieść którędy (1): PRoſimy pokornie naſz miły panie: [...] aby raczył nas przywieſc przez drogę daleką a trudną az do kroleſtwa twego ſwiętego nigdy nieskonczonego. RejPs 34.

przywieść skąd (1): A okażę mu łáſkę zbáwyenya moyego/ S tey nędze przywyodę go do kroleſtwá ſwego. LubPs V v.

W przeciwstawieniu: »wywieść ... przywieść« (1): iedyniż ieſt pan náſz/ ktory nas wywiodſſy z błędu przywiodł ná roſkoſſne paſtwiſká vznánia y zbáwienia náſſego. RejPs 183.

Zwroty: »przywieść do chwały (wiecznej a. świętej)« = ad gloriam adducere Vulg [szyk zmienny] (4): Thy grzechy náſze otzyść/ y przywiedz nas do chwały wietzney. KrowObr 177; RejPos 187; ArtKanc F10; WujNT Hebr 2/10.

»na kres przywieść« (1): A ćiebie ſámego/ ná ten kres przywiodę. Gdźie wiecżne rádośći/ máią ſwą pogodę. GrabowSet D2v.

»do krolestwa (wiecznego a. świętego), w krolestwo (niebieskie) przywieść« [szyk zmienny] (5:2): RejPs 34; LubPs V v; HistRzym 41; A temu ktory nas wſzytkich z łáſki ſwey do wiecżnego kroleſtwá przywieść może: chwałá cżeść y roſkazowánie z iedynym Synem y Duchem S. ná wiek wiekom. SkarŻyw 329, 272, 486; Gdy wiernych licżbá ſpełna wynidźie/ tedy [Pan Jezus] wſławie iák widźićie przyidźie/ w kroleſtwo Oycá ie przywiedźie. ArtKanc G14.

»do nieba przywieść« (1): ktory [Mesjasz] świát wſzyćiek nápráwić y Ray przywroćić/ á do niebá vtráconego ludzie przywieść miał. SkarŻyw [282].

»przywieść do portu« (2): Bo ye Pan przywyeść racżył do portu wdzyęcżnego/ Gdzye chce áby yuż byli pilni woley yego. LubPs Y5v; A ten [Bóg] gdy będzie raczył z miłoſierdzia ſwego/ Snadnie cie przywieść może do portu ſwoiego. RejZwierc 120v.

»przywieść z sobą« (1): Dźiękuymyż Oycu náſzemu/ iż nas wtárgnął k Synu ſwemu/ [...] Bo on przez moc ſławy ſwoiey/ vcżyni to z dobroći ſwey/ przywiedzie nas ku ſławnośći/ z ſobą áż ná wyſokośći. ArtKanc F19v.

b. O wodzie: sprawić, żeby płynęła w określonym kierunku [co] (10): Librator, Rurmiſtrz/ który vmierzić może yáko wyſoko wodę prziwieść. Mącz 192c, 356b; Geleyt legen. Przywieść wodę. Ponere canales. Calag 228b.

przywieść do czego [= do innej wody] (2): Tákże źiemie drżenié/ [...] Cieplice ták odmienić może/ że ſtrugę/ którą ćieką/ przerwie/ y indźiey obróći/ álbo do niéy w ónym drżeniu inſzą wodę/ która niebyłá ćiepliczna przywiedźie y zmiéſza Oczko 30v. Cf przywieść z czego do czego.

przywieść z czego do czego (1): Corrivari, Per rivos aquam eundem in locum ducere – Społem zpuſzczic, ſtruzką z iednei do drugiey prziwieſzc. Calep 263a.

przywieść do czego [= do miejsca] (3): A ine mowy Krolá Ezechiaſſá y wſſyſtká moc iego/ y iako vvcżynił [!] ſtaw/ y przywiodł wodę do miáſtá y w wiodl wodi the wſſyſthkie ſą nápiſáne w kxięgach Slow y dni Krolow Iudſkich. Leop 4.Reg 20/20; potym Semiramis dáłá miáſto y zamek ozdobnie á koſztownie wyſtáwić/ przywiodſzy do niego rzekę Efráten. BielKron 268, 365v.

przywieść ku czemu (1): Tenże Ezechiaſz záſypał z rzodłá [!] w Gichonie wyżſzym/ á przywiodł ie proſto pod zachod słońcá ku miáſtu Dawidowemv BudBib 2.Par 32/30.

przywieść w co (1): Trzy też groble y wáły vſypał/ y trzy przekopy álbo rowy głębokie przywiodſzy w nie wodę wykopáć dał wten czás StryjKron 427.

Ze zdaniem celowym (1): do ktorego [miasteczka Dzianter] przywiedziono rzekę od Wiſły rzecżoną Nogat/ áby tám beſpieczniey byli BielKron 365v.

[Przysłowie: KorczRozm G2; nie iáko trzebá piſmo tłumáczą/ tylkoby [!] ná ſwe koło wodę przywieść. BudArt F3v.]
c. O rzeczach materialnych (w sposób cudowny) (2): ták też będzie oſtátni wykupićiel Meſyaſz/ A iáki był pierwſzy/ o ktorym rzecżono Exo. 4. v 20. y wźiął Moyżeſz żonę ſwą y ſyny/ y wioſł ie ná oſlech. Tákiſz ma być oſtátni odkupićiel/ o ktorym Zách. 9. v.9. ktory poiedzie ná oſle y oſlęćiu/ A iáko pierwſzy przywiodł mánnę. Exo. 16. v. 4. tákże vcżyni y wtory. CzechRozm 106.
Zwrot: »za sobą przywieść« (1): proſthy lud powiádał iż ią [sól] Kunegundis Pudykowá żoná z Węgier zá ſobą przywiodłá. BielKron 362v.
d. O budowli i instalacjach ziemnych: budując, wykonując, doprowadzić do jakiegoś miejsca [co] (3):

przywieść do czego (1): Przywiedźże ónę Przykopę aż do ónego mieyſcá/ kędy będźieſz miał wolą Młyn budowáć. Strum I2v; [OrdunekGórn 45].

przywieść ku czemu (2): A ten kośćioł ktory dziś ieſt Krześćiánie zmurowali/ ku muru mieyſkiemu przywiedli gdy ſtary kośćioł dáleko od thego kośćiołá był BielKron 265. Cf Zwrot.

Zwrot: »przywieść ku dachu« (1): Agdy záſye dom ten [cieśla] budował/ pierwey począł od fundámentu/ á potym budowánie wſzytko przywiodł ku dáchu. OrzRozm Fv.
e. O abstraktach [co] (12):
Zwroty: »pożytek sobie przywieść« [w tym: czym (1)] (3): LibMal 1548/144; Co po drogim kámieniu temu/ kto ſię ná nim nie zna/ á oſzácowáć go y pożytku zniego ſobie przywieść nieumie? SkarŻyw 25; Ieſt teſz náuká iáko ſobie pożytek z męki Chryſtuſowey przywieść mamy. SkarŻyw 358.

»przywieść na świat, światu« [w tym: przez kogo, przez co (2), czym (1)] (3:1): bo ta panna myala przyuyeſzcz myloſyerdzye ſzwyatu przeſz yezuſa porodzywſzy go. PatKaz II 74v, 55, 74v; Ktory Adam [...] nie będąc poſłuſzny roſkazaniu ſtworzyćielá ſwego/ grzechem ſwym/ przywiodł ná wſzytek świát táki y ták wielki grzech/ iż my [...] ieſteſmy z przyrodzenia ſynowie gniewu BibRadz *6v.

»przywieść sobie do towarzystwa« (1): Vmyśliłem/ práwi [Salomon]/ przywieść ią [mądrość] ſobie do towárzyſtwá [adducere mihi ad convivendum Vulg Sap 8/9] SkarKazSej 657b.

Szereg: »napędzić i przywieść« (1): powyadayącz mv bicz mala nyeſkodliwa rzecz ſzvyadecztwo vidacz za krzeſczyanynem przeczywko poganynowy. A them pozithek dobri ſſobye y thowarziſſowy napądzicz y prziwyeſcz LibMal 1548/144.
Przen (4): Obacż iáko poſłuſzeńſtwo [Abrahama] świátá wſzytkiego wybáwienie przywiodło/ iſz zá oną powolnośćią/ wdom ſwoy Meſyaſzá ſobie ziednał SkarŻyw 286, 286 marg.

W przeciwstawieniu: »odpędzić ... przywieść« (1): Krzyſz Chryſtuſow prawdziwie świát poświęćił: odpędził ćiemnośći: przywiodł świátłość. SkarŻyw 399.

Zwrot: »przywieść z sobą« (1): ná ſtarość [...] ná mieyſce dobrey á weſołey myſli/ wchodzi w nas zła/ á ſmęthna/ á ieſzcże nie ſámá/ ále przywiedzie s ſobą wſzytki niedoſtátki/ wſzytki niewcżáſy GórnDworz H5v.
2. Nakłonić, zachęcić, zobowiązać; rzadko: zmusić do czegoś; adducere Vulg, Modrz, JanStat; persuadere PolAnt, JanStat; inducere Modrz, JanStat; alligare Vulg; impellere Mącz; suadere PolAnt; traducere Modrz [kogo, co (żywotne, W przen)] (383):

przywieść do czego, do kogo (135:2): LibMal 1546/122; Diar 48 [2 r.], 67; BibRadz 2.Mach 4/46; Nullis rationibus potuit adduci, Zadnym obyczáyem do tego ſie nie dał prziwieść. Mącz 96b; RejAp 112v; A cieſz ſie tym/ iż to rozumieſz pewnie/ iż cie do tego [do pokładania nadziei w Panu Bogu] nie przywiodł áni rozum twoy/ áni náuká twoiá/ gdyż iey nigdy nie vcżuieſz w ſobie bez łáſki Páná tego. A ktoż cie przywiodł kto nieboracżku do tego? RejPos 289, 247v, 330v; KuczbKat 275; RejZwierc 254v; Auguſtyn ś. powieda/ żeby Ewángeliey nie wierzył/ gdyby go do tego poważność y świádectwo Kośćiołá Bożego nieprzywiodło. WujJud 28; MycPrz II C4; A iżbyśćie wiedzieli/ co mię do piſánia rozmow tych przywiodło CzechRozm A3v, 71; [Kato młodszy] nie dał ſię inácżey do proſzenia o Vrząd przywieść/ iedno gwałtowną Rzecżypoſpolitey potrzebą. ModrzBaz 43v; Málowánia nierządnośći pełne/ rozmowy y pieśni wſzetecżne/ [...] á ktorego wieku/ ktorego pogłowia nieplugáwią? á kogo do wſzelákiego wſzetecżeńſtwá nieprzywiodą? ModrzBaz 53v, 1v, 139; SkarJedn 304, 379; O Pietrze Mytniku iáko go Pan Bog do Iáłmużny dawánia przywiodł. SkarŻyw 98 marg; Bo P. Bog chcąc Kaimá do pokuty przywieść/ ſam drugi raz po grzechu ſpytáć go racżył: Kaimie á gdzie ieſt brát twoy? SkarŻyw 263; Tá corkę miałá Dympnę/ á tákieyże ábo ieſzcże więtſzey vrody: ktorą oná zkryćie do Chrjſtuſa/ y náuki zbáwienney y do krztu przywiodła/ przez Kapłáná ſwego y ſpowiednyká SkarŻyw 486, 36, 68, 76, 82 [2 r.], 118 (25); StryjKron 447, 577; CzechEpPOrz *3v; WerGośc 220, 241; GórnRozm K3v marg; bo niemáſz ták ſproſnéy niecnoty/ y ták ſzkárádégo vczynku/ do kórégoby chćiwość á łákomſtwo człowieká nieprzywiodło KochWr 32; ActReg 47; Phil G4, O, O3; LatHar 492, 568; [św. Marek w Egipcie] wſzytki Chrześćijány przywiodł do náſládowánia przykłádu ſwego. WujNT 125, 392 [2 r.], 397; SarnStat 1099; SiebRozmyśl E2; PowodPr 48, 84; SkarKaz 418b; CzahTr A2; CiekPotr 8, 9. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym, Zwroty.

przywieść k(u) czemu (156): Samſka obec tę rzecż ſłyſząc/ Zákrzyknęli táko rzekąc: Trwaymy ſtale w ſwey świebodzie K ſłużbie nas nikt nie przywiedzie. BierEz F, B2v; OpecŻyw 84v; FalZioł +2; BielŻyw 29, 96; BielŻywGlab nlb 14; MiechGlab 87; LibMal 1543/73v; ComCrac 22; RejKup d5v; RejKupSekl a3v; KromRozm I Lv, L2v, O; MurzHist E, E3v, V; MurzNT 78v; KromRozm II i2; KromRozm III Bv; [posłowie mówili] Ty też swowolne, ktorych więcej bywa, rozpustność sama a nałog zły [...] łacno przywiedzie ku łupom, ku najazdom, gwałtom Diar 67, 48 [2 r.], 68; GliczKsiąż O, O2v; GroicPorz z3; RejWiz 133v, 156; A zaſz przywiedzieſz Iednorożcá ku orániu ná lecu twoim? Leop Iob 39/10, Rom 10/19; BibRadz I 2a marg, 106b marg, 2.Esdr 9/29, I 346; To iż ku W.M. ták piſzę/ miłość moiá przećiwko namilſzey Pátryey náſzey/ mnie k temu przywiodłá OrzRozm A4v, A3v; Alexánder Dáriuſa krolá mocnego á wielkiego przepłoſzył y ku thyłu podániu przywiodł. BielKron 267, 44, 121v, 180, 188v, 189v, 190v (14); Nullo frigore adducitur, ut capite operto sit, Zadne źymno k temu go nie może prziwieść. Mącz 96b; LeovPrzep A3; RejAp 113, 114; GórnDworz S4, Ee7, Kk2v, Kk5v, Kk7, Ll8v; HistRzym 83v; RejPos 208v, 326v; KuczbKat 155; Tenći [rozum] twe wſzytki ſpráwy nadobnie rozwiedzie/ A ku wdzięczney ſtałośći ſnádnie cie przywiedzie. RejZwierc 180, 56v, 81v, 147; WujJud 199v; RejPosWstaw [1432]v; BudBib Num 14/36, 2.Esdr 9/29; CzechRozm 3, 68, 95, 146; PaprPan Dd3; ModrzBaz 53v; Bo tácy zmowę z cżártem máiąc/ w niey Bogá y wiáry S. záprzeć ſię muſzą: y niepierwey ku posłudze y pomocy ſwey cżártá przywiodą/ aſz mu táką vcżynią iáwną/ ábo táiemną przyśięgę. SkarŻyw 173, 178, 595; ArtKanc B12v; Phil G4; WujNT Rom 10/19. Cf przywieść z czego ku czemu, Ze zdaniem dopełnieniowym, Zwroty.

przywieść z czego ku czemu (1): Iáko Pan z onych ofiar zakonnych wymyſlnych myał ludzi przywieść ku vznániu prawdy Ewányeliey ſwiętey. LubPs P5v marg.

przywieść na co (53): BierRozm 5; Nigdy by cie był Legát na odprzyśiężenié nieprzywiodł/ gdyby ty był niebłądźił. MurzHist G3v; Diar 37; GliczKsiąż O5v; [Medea] przywiodłá Iazoná ná przyſięgę/ chceli doſtáć złotego runá/ áby iey wiernym á prawdziwym małżonkiem był BielKron 54v; ktory to lud/ Thomás Myncarz/ w ziemi Turyńſkiey/ po nie iákim roſterku z ſtárſzymi ſwymi/ nátę Sektę przywiodł BielKron 198, 6, 13, 59, 62v, 129, 209v, 234; RejAp 101v; ná czo wſzytko [tj. służenie, popisowanie się, wzdychanie]/ oſlepionego miłoſcią cżłowieká/ then okrutny zwirz białagłowá przywiedzie/ ktora ieſt chćiwſza krwie/ niż Tigris źwirzę. GórnDworz Dd4; RejPos 70v, 73; RejZwierc 18, 49, 50v, 53, 83, 201v, 220v; BudBib 2.Par 6/22; SkarŻyw 274; StryjKron 100; Niektórzy Mądrość y artem regiam to zową, niezgody między poddánémi ſwémi wpuſczáć, áby ich ná podatki rychléy przywiedli. SarnStat 121. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym, »gwałtem przywieść«, »na wiarę przywieść«.

przywieść w co (12): RejPs 178; SeklWyzn 3; Oto ſłyſzyſz iż [bestia] przywiodłá wſzytki krole ziemſkie w cudzołoſtwo do ſiebie/ á opoiłá winem plugáſtwá ſwego RejAp 141; iż duchowie ſprzećiwni záwżdy około thego hárcuią/ dziwnemi ſpráwámi ſwemi/ iákoby nędznego cżłowieká przywiedli w złą ſpráwę/ w zły á w ſwowolny żywot RejPos 115v, 131; RejZwierc 190v. Cf »przywieść w grzech«, »w posłuszeństwo przywieść«, »w społeczność wiary przywieść«.

przywieść przez kogo, przez co (7): Leop Rom 10/19; BibRadz 4.Reg 21/16; ktemu teżeſmy przez Poſelſtwá/ y przez ziázdy ſwe Krolá Polſkiego przywiedli/ áby on Seym w Piotrkowie ſłożył OrzRozm Bv; BielKron 443; SkarŻyw 486; ták też y tá wtora [bestia] do tego/ obywátele źiemie przywiodłá przez ſwoie zmyślone cudá/ y kłamliwe áby ſie obrázowi pirwſzey beſtiéy/ [...] kłániáli. NiemObr 161; Ia przez nienarod ku zazdrośći was przywiodę/ przez narod nierozumny zágniewam was. WujNT Rom 10/19.

przywieść czym (49): OpecŻyw 184; MiechGlab 87; SNadz ták złemu dorádziłá złoſć iego/ áby bez zakonu żył [...] A wielkiem pochlepſtwem/ przywiodłá go ktemu/ áby ſie ſam wſobie kochał przepomniawſſy bogá RejPs 53; KromRozm I Lv; LibMal 1551/159v; KromRozm III Bv; OrzList g4; BibRadz *4v; Bonifácius Papież chytroſciámi á przewrothnoſciámi ſwemi przywiodł Ceſárzá onego iż mu przyſądził zwirzchność nád inymi koſcioły RejAp 77; GórnDworz M7v, S4, Ff6, Kk7; RejZwierc 134v; BiałKaz C4, F4v; ModrzBaz 43v; SkarŻyw 183, 207, 262, 274, 310 (8); iż też o to ich oſzuſtwo klął ie Biſkup/ chcąc ie tym przywieść do vznánia błędu ſwego y do pokuty. WerGośc 220; OrzJan 87. Cf Zwroty.

cum inf (2): Długoż mi Oycże/ ſwe vſzy chceſz ſtáwić Od lutośći zámknione/ Co ćię przywiodłá nas od złego zbáwić/ A cżłonki vświęcone Drogą krwią polać/ [...]? GrabowSet E2; SarnStat 1070.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikami: k(u) temu (49), do tego (37), na to (22); że, iż (72), aby, żeby, iżby (55), zaimek względny (5), jakoby (1), ut (1)] (134): OpecŻyw 19v, 47, 83v, 184; BielŻyw 99; RejPs 53; Ato obieczvyemy radąm naſſem y poſlom ziemſkiem Korony Polskiey, ze na ten Rok przyviescz chczemy Poddane naſſe Xięſtwa Vielkiego Litewſkiego aby iednoſtayną obronę zkoroną Polſką przecziwko ſpolnemv nieprziiaczielovi na graniczach dzierzeli. ComCrac 11, 11v; LibMal 1546/122, 1548/138v, 1551/159v; ConPiotr 33v, 34; HistAlHUng A2; nye przeto Luter álbo náuká yego dobra/ iż nas ktemu przywyodłá/ iż ſye około piſmá y ſlowá Bożego pilnyey obyeramy. KromRozm I L2, K2v; MurzHist R; Powiedźcie iſz go vczniowie iego/ wnocy przyſzedwſzy/ gdychmy ſpali/ ſą vkradli/ a gdźieby śię to ſtaroſty donioſło/ przywiedźięmy go/ że tęmu v wierzy MurzNT Matth 28/14, s. 78v, 163v marg; DiarDop 116; GroicPorz q4v; Ale on cżárt chytry wąż nie zámieſzkał tego/ Zaźrząc mu [człowiekowi] oney łáſki/ przywiodł gi do tego/ Ze ony powinnośći ſwoie wſzytki złamał RejWiz 36v; Leop Eccle 3/22, Is 18 arg; mnieć tego ieſt żal/ że ći Grámmátykowie ſwymi wyſzpoconymi ſłowy/ zacnych domow ludźie w Polſzcze k temu przywiedli/ ut ſint oues abſque paſtore OrzList g4, h3v; BibRadz *4v, I 138d marg, 4.Reg 21/16, I 346; OrzRozm Bv; A gdy to vprośili v krolá y krolewny/ przywiodłá ie ná to iż iey muſieli przyſiądz nic mu złego nie myſlić. BielKron 28, 50v, [852]v, 101v, 111, 112 (21); Mącz 241c; OrzQuin C2v; SienLekAndr a2v; RejAp 77, 112v, 115v [2 r.]; GórnDworz E4v, M7v, Q5v, Y, Bb7, Ff6; RejPos 64, 71, 101; RejPosWiecz3 97; HistLan C2, Dv; KuczbKat 300; Ale tu náſze Syreny ſwiátá tego iſcie nie trzebá im głośno ſpiewáć/ [...] áni ſie obacżyſz kiedy ſie zánurzyſz á z okręthu ſpádnieſz/ á ſnádnie cie przywiedzie on pan Syrená nie ſpiewáiąc ná co będzie chciał. RejZwierc 83v, 35, 53, 70, 134v, 200, 202v; BielSpr 3v, 42, 66v; RejPosWstaw [1432]; BudBib B, 2.Mach 4/34; BiałKaz Bv [2 r.], C4, F4v; CzechRozm 146; ModrzBaz 121v, 143v; iáko gdy go [Piotra] Chrześćiánie do tego áby z Rzymu vchodził/ á ieſzcże ſię dla kośćiołá Bożego záchował/ przywiedli/ przed bramą Láćinſką/ Pan Iezus mu ſię vkazał. SkarJedn 88, 353; Oczko A2; áni ſye iuż da [Bóg] przywieść/ áby ſmutnemu Láſkę ieſzcze okazał ſłudze ſwoiemu? KochPs 113; SkarŻyw 15, 46, 142 [2 r.], 200, 361 (13); StryjKron A3v, 385, 617; CzechEp 74, 132; NiemObr 161; WerGośc 257; GórnRozm K3v; ActReg 74 [2 r.]; Phil Dv; KochFrag 42; któré przykłády was przywiodły/ że Turczynowi vfaćie? OrzJan 17, 57, 87, 116; WujNT przedm 1; SarnStat 110, 985, 1012; GrabPospR Kv, K4; PowodPr 57; SkarKaz 421b.

W przeciwstawieniach: »odwieść (5), upłoszyć, wyrwać ... przywieść« (7): owſzekić ta niewiaſta [kananejska] może każdego od roſpaczy wyrwać ſwęm przykładęm/ może każdego przywieść/ aby ſám choc by téſz był pſęm i wſzech nágrzéſznieiſzęm do pana wołáł zwiarą MurzNT 78v; GroicPorz z3; A tego ktory ieſt tym ſwiátem zábáwiony bá nie tylko ſtráchem [...] ſnádnie vpłoſzyć może/ tákże go też ledá cżacżkiem ná co chce przywieść może. RejZwierc 134v; Prozna to koniecznie o tym myſlić/ iákobyś ie odwieść miał od ich błędu záſtárzáłego/ á przywieść ku wierzeniu w Iezuſá Chriſtuſá vkrzyżowánego. CzechRozm 68; CzechEp 339; CzechEpPOrz *3v; ZawJeft 40.

Zwroty: »przywieść ku grzechowi (a. zgrzeszeniu), w grzech, do grzechu, o grzech« [w tym: czym (1)] = peccare facere Vulg, PolAnt [szyk zmienny] (5:4:2:2): WróbŻołt oo4v; żeś ták czynił/ ábyś mię ku gniewu poruſſył/ y przywiodłeś o grzech lud Iſráelſki Leop 3.Reg 21/22, 4.Reg 21/11; Niewiáſtá námowioná od wężá przywiodłá człowieká ku zgrzeſzeniu. BibRadz Gen 3 arg, I 58d marg, 4.Reg 10/29, 2.Esdr 13/26; Y rzekł [Mojżesz] do Aaroná/ coć vcżynił ten lud/ iżeś gi ku temu wielkiemu grzechu przywiodł [ut induceres super eum peccatum maximum Vulg Ex 32/21]? BielKron 34v; RejPos 49v; BudBib 4.Reg 23/15; Wſzytká piekielna moc/ o ieden grzech śmiertelny niechcącego Chrześćiániná/ á w zbáwieniu ſwym cżuynego przywieść nie może. SkarŻyw 36, 444; WujNT 845.

»gwałtem, mocą przywieść« [w tym: na co (2), ku czemu (1)] (4:3): Szláchtá Kárdynáłá poimáłá/ á Krolewnę oblegli chcąc ią ku ſlubu mocą z Edwárduſem przywieść BielKron 221v, 177v, 184, 291v; [Scypio Rzymiany] gwáłtem ná to przywiodł/ áby záſie tę ſpráwę ná ſie wźięli/ ktorą im przodkowie ich zoſtáwili nápiſáną w kſięgi BielSpr 3v; SkarŻyw 274; OrzJan 116.

»namowami (namową), napominaniem przywieść« [w tym: do czego (3), ku czemu (1)] (5:1): [Jan Walencik zeznał że] Iacuba ze Lwowa ku falſchiwemu ſzwyadecztwv przecziwko ſcheraphedinovi Thurkovi namowamy ſwymy yeſt prziwyodl LibMal 1548/144, 1548/138v; RejAp 112v; SkarŻyw 368; StryjKron 722; Któż nas do tego namową ſwoią przywiedźie/ álbo który Bóg/ bo człowiek temu nie zdoła/ záręczy zá wieczny z nim [z Turkiem] pokóy? OrzJan 9.

»ku posłuszeństwu, do posłuszeństwa, w posłuszeństwo przywieść« [w tym: czym (1)] (5:3:1): Potym [papież Paschalis wtóry] vcżyniwſzy ſynod/ przywiodł gwałtem záſię miáſtá ku Rzymſkiemu poſłuſzeńſtwu w Emiliey/ ktore ſą: Plácencya/ Pármá/ Muntyná/ Bononia/ ábowiem ſie były obroćiły do Arcybiſkupá Ráwenátſkiego. BielKron 177v, 129v, 177, 443v, 448v; RejPos 72v; SkarJedn 259; [Skirgajło z Witoldem] wſyſtkę Ruś/ [...] z onych burd vſpokoili/ y do poſłuſzeńſtwá Iágełowego y wielkiego Xięſtwá Litewſkiego przywiedli. StryjKron 477, 330.

»prośbą [do czego] przywieść« (1): y kochał ſię [św. Piotr] w onym ták gorącym nabożeńſtwie Rzymianow: ktorzy do tego [do napisania Ewangelii] Márká S. prośbą ſwoią przywiedli. SkarŻyw 362.

»(swym) przykładem przywieść« [w tym: do kogo (1), ku czemu (1)] (4): BierEz I4; Alexánder (mniemáiąc áby [Martyna] roſkazániu iego doſyć vcżynić/ á wiele innych Chrześćian do iego Bogow ſwym przykłádem przywieść chćiáłá) y pięknymi ſłowy y obietnicámi vżywał iey/ áby ſię Apollinowi pokłoniłá. SkarŻyw 20, 142; StryjKron 146.

»do wiary, ku wierze (a. nabożeństwu wiary), na wiarę, pod wiarę, w społeczność wiary przywieść« [w tym: czym (2)] [szyk zmienny] (16:3:1:1:1): OpecŻyw 176; Bos ty mnie z nicżego vcżynił/ Tys mnie odkupił/ tys mie do wiary twoiey ſwiętej prziwiodł TarDuch D5; BielKron 176, 291v; RejPosWstaw [1432]; BiałKaz F4; SkarJedn 166; [stolica] Cárogrocka iáko od mátki ſwey odſtąpiłá/ ták przeklęſtwo niepłodnośći wzięła: iſz żadnych Pogáninow potym do Wiáry S. nie przywiodłá/ áni przywodzi. SkarJedn 398; W Heleſponćie v Lámpſaku było miáſtecżko iedno Tenia/ w ktorym ludzie zaſlepieni w pogáńſtwie/ nie dáli ſię do wiáry Chrześciáńſkiey przywieść. SkarŻyw 235, 102, 310 [2 r.], 368 [2 r.], 517, 536, 600; StryjKron 146; CzechEp 339; SWięty Duchu záwitay k nam/ [...] Tyś dźiwnym cudem ſwoim/ ięzyki roznemi/ Pogány przywieść racżył/ w ſpołecżność wiáry świętey ArtKanc H5; WujNT 222; SkarKaz 417a.

»zasię [= na powrót] [ku czemu] przywieść« (3): zdało się mu [Eliaszowi], że wszytcy odstąpili od Boga a wżdy scandalum się czynić nie bał, jeno aby mogł lud ku prawdziwej nauce zasię przywieść. DiarDop 103; BielKron 177, 177v.

»do zgody, ku zgodzie, w zgodę przywieść« (1:1:1): Oto teraz w Trydenćie Biſkupi záśiedli/ Aby lud roſtárgnióny ku zgodźie przywiedli. KochZg A4; GórnDworz Ff; Do ktorey zgody/ [...] niektorzy Grekowie przywieść ſię nie dáli. SkarJedn 263.

Szeregi: »przywieść i namowić« [szyk 1:1] (2): Kthorą [godność do kapłaństwa] ieſliby ſyn wſobye myał/ w imyę boże ocyec káżdy ma go ná nye przywyesć y námowić. GliczKsiąż O5v; SkarKaz 418b.

»pociągnąć a przywieść« (1): A bez Páná nie możem nic cżynić dobrego. Aż Pan kogo pociągnie á przywiedzye ktemu RejWiz 133v.

»przywieść i przywrocić« (1): [Bóg zesłał swego Syna] ktoryby ludźye ták záſzłe y záginęłe náuką ſwą ſwyętą y zbáwyenną ku vznányu bogá práwego/ á wypełnyányu woley yego przywyodł y przywroćił. KromRozm III Bv.

W przen (1): VMyſł then moy przełożenia thy[ch] kxiąg lekarzkich z łacińſkiego iezyka na polſki, [...] dwie oſobliwy przycżyny k temu prżywiodły. FalZioł +2.
Przen (2):
Zwroty: »przywieść na posłuszeństwo« (1): Ktora [Wisła] połknęłá ſtrumieni ták śiłá/ Y z rzekámi ſię wielkimi zbráćiłá. Y káżdey/ ktora do niey pełną piłá/ Káżdą ſpełniłá. A wſzákże iednák ieſt w groźnym táráśie/ V Zułáwiánow/ ma to ſzpaki ná ſię: Y przywiedli ią/ odiąwſzy ſzaleńſtwo Ná poſłuſzeńſtwo. KlonFlis G3.

»przywieść w zgodę [co z czym]« (1): Ale będąc w Rocie iednego Włochá ná Witebſku przywiodwſzy wzgodę Martem armis rigentem cum muſis/ nápiſałem kſięgi niemáłe łáćinſkim ięzykiem/ ktorym ieſt Tituł Sarmatiae Europeae Descriptio StryjKron A3v.

3. Doprowadzić kogoś a. coś do czegoś; adducere Mącz, Vulg, PolAnt, Modrz, Calag; deducere Vulg, Modrz, JanStat; reducere Modrz, JanStat, JanPrzyw; ducere, provocare Vulg; revocare, traducere Mącz; redigere JanStat; trahere Cn [w tym: kogo, co (312)] (331):

przywieść do czego [w tym: ad aliquid (2)] (43): [mierność] nie cżyniąc gwałtu żadnego cżłowiecżey woli/ pieknym kſthałtem przywiedzie ią do ſtátecżney dumy GórnDworz Ff6v; RejPos 223v; [wielka moc jest] ćiáłá ludzkie/ yuż w proch obrocone/ ſłowem w ſkrześić [!]/ y do prawdźiwey mocy/ władzey/ cáłośći/ doſkonáłey przywieść/ ták iákie teras ſą. BiałKaz E2v; [do wód obrócić trzeba choroby z przyczyny zimnej a gorącej pochodzące] ieſli nie ták opánuią ćiáłá/ coby ie do ſuchot/ á oſtátniéy ſłábośći przywiodły. Oczko 13; NiemObr 140; ActReg 147; Trzebá tedy było [...] te fałſzerſtwá odkryć/ y ták ſzkodliwym błędom zábieżeć: á piſmo ś. ták ſrodze od nich popſowáne y pogwałcone/ do ſwey ſzczerośći przywieść WujNT przedm 8; SarnStat 1068; PowodPr 81; GrabPospR Nv; Day mi táką ręką vderzyć ſię w ty pierśi: żebych iuż z nich wybić wſzytki złe myśli mogł/ [...] y do wykonánia dobre wſzytki poſtánowienia przywieść SkarKaz 353b. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym, Zwroty.

przywieść ku czemu (52): Dziewiątégo dnia kamien[ié] [...] będą na cżęſci zlupány/ a iedna drugą bijątz rozlupi ij przywiedzie ku zſſcżépaniu. OpecŻyw 193v; á krol ma w noczi myſlić o ſprawie ludu ſwego, á wednie to myſlenie ma ku vcżynkowi przywieſć. BielŻyw 166, 45, 84; BielKron 184v; Ad manus rem revocare, Ku zwádzie rzecz prziwieść. Mącz 505c; Ale iż ſye z guzów á z gruzeł ſadzele czynią/ potrzebá nam rozmowić o nich czymby ié rozgániáć álbo ku zbiérániu przywieść. SienLek 128v, 82, S[ss]v; RejPos 2v; RejZwierc 250v; ktory [szatan] ſie może y w Angiołá świátłośći odmienić/ áby thák wiárę náſzę mogł ku wątpliwośći przywieść/ álbo nieiáko zniſzcżyć. WujJudConf 205; Oczko 13; [Arystoteles mówił:] KROL IEDEN, iednośći rychléy dogodźi; [...] Dáiąc znáć/ że inſzé rzeczy łácniéy ku ziednoczeniu przywieźć/ gdy róznych narodów ludźiem ieden Król pánuie SarnStat 111, 901, 904. Cf przywieść komu ku czemu, Ze zdaniem dopełnieniowym, Zwroty.

przywieść komu ku czemu (2): A wſzędy gdzież go [Apostołowie Chrystusa] kolwiek proślili/ áby im wyłożył ſłowá ſwoie ſwięte/ [...] záwżdy im przywiodł ku rozumieniu káżdą táiemnicę ſwoię RejPos 126. Cf »ku końcu przywieść«.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikami: k temu (4), do tego (1), tak (2); iż, że (5), aby (2), iżby (1)] (8): Krol [...] ktemu ma rzecz przywieść/ mali v nas być dobrze/ áby tá zwierzchność Kśięża [...] coby nalekſza á naznośnieyſza ludźiom byłá OrzRozm H4; GórnDworz S7v, Z2v; WerGośc 250; A ſnadź mogłoby ſię do tego prżywieść/ iżby żadna Seſsio prożna nie byłá. GórnRozm M4; ActReg 22; nie iedno ſzkoły y Akádemie [Rzymianie] budowáli, ále ták dálece rzeczy przywiedli, że oná wſzyſtká powagá, oná ſławá y zacność Gréciiéy wſzytkiéy, [...] przy Rzymiánách zoſtáłá. JanNKar C; SarnStat 1003.

Zwroty: »do celu przywieść« (1): A proſzę áby W.W. [...] dopomogli, iákoby tá praca moiá ná ſwym mieyſcu zoſtáłá. [...] gdyż W. Wieleb, té rzeczy do ſwégo portu y do célu przywiéźdź mogą. SarnStat 834.

»ku doskonałości, do doskonałości przywieść« = ad perfectum adducere Vulg [szyk zmienny] (4:2): CzechRozm 94, 94v; SkarŻyw A5; CzechEp 115; Abowiemći sſtáie ſię odrzucenie przeſzłego zakonu: dla ſłábośći niepożytku iego. bo zakon niczego nie przywiodł ku doſkonáłośći: ále tylko był wprowádzenim do lepſzey nádźieie WujNT Hebr 7/19, Cccccc4v. [Zawsze przekład tego samego tekstu.]

»w egzekucyją, ku egzekucyjej, ad exequutionem przywieść« (4:1:1): BiałKaz K4 [2 r.]; [król Zygmunt August] ſtárał ſie o to, áby to wykonał, y ku exequutiéy przywiódł, ná co byl obowiązan. SarnStat 101, 277, 497, 846.

»w klubę [czego] przywieść« = podporządkować zasadom (1): ácż to [potrzebę dalszej pracy] oni [tłumacze biblii brzeskiej] tam o Ebraizmiech (iako ie zową)/ áby ie wklubę naſzego ięzyka przywieść) rozumieią. BudBib B3.

»przywieść w (pierwszą) klubę, do kluby« (2:1): A náſtáło łákomſtwo y ſwawola wielka/ Wzgárdá Sądów/ zuchwálſtwo/ y wſzeteczność wſzelka. [...] Toby trzebá nápráwić/ y przywieść w ſwą klubę KochZg B; KarnNap F2v; GrochKal 24.

»ku (dobremu a. łaskawemu, a. słusznemu, a. swemu) końcu(-owi), do dobrego (a. lepszego, a. słusznego) końca, ku ostatecznemu skończeniu przywieść« = ducere ad terminos Vulg [w tym: komu (1), czym (2)] [szyk zmienny] (13:7:1): OpecŻyw 125; Czáſem ſie też nas nádrazni y człowiek nikczemny/ á y wodá y ogień vtrápi nas ále on [Bóg] to przedſie wſſytko ku dobremu końcu záwżdy przywiedzie. RejPs 95v, 48v, 150v; RejWiz 49; Leop Iob 38/20; LeszczRzecz A6v; Abowiem oni dokońcżą ſpraw ich złośćiwych y przywiodą ie ku oſthátecżnemu ſkońcżeniu [et qui perficient novissima eius]. BibRadz 4.Esdr 12/25; BielKron 209v; RejPos 26, [279]v; RejZwierc 139v [2 r.]; Oczko 27v; ReszHoz 139; ActReg 147; LatHar 682; [ustawiamy, aby starosta] obiéránié nowégo vrzędniká/ zá zléceniem tegóż Wielmożnégo Woiewody Krákowſkiégo ſzláchćie złożyć/ y ono do ſłuſznégo końcá przywiéźdź mógł/ y władzą tę miał. SarnStat 1217, 1020, 1026, 1216.

»w(e) złe mni(e)manie przywieść« (4): ktore [Pismo święte] tym ſopſobem niektorzy chytrośćią ſzátáńſką opoieni/ chcą we złe mniemánie wierzących przywieść. CzechRozm 148, 137, 222, 222v.

»w ohydzenie przywieść« (1): Iáko to teraz Kátholicy cżynią/ ktorzy piſmu ś. bez vſtaw kośćielnych niechcą nic wierzyć: [...] Chcąc tym ſpoſobem błędy ſwe y wymyſły w ludźi wſzrobowáć: á ſłowo Boże w ohydzenie y zniſzcżenie przywieść. CzechEp 131.

»przywieść w podejźrzenie« [szyk zmienny] (3): Ktore [pożądliwości i namiętności] wſzytkie/ ma ſobie [człowiek] przywieść w podeyźrzenie: y ták o nich rozumieć/ iáko o głownych nieprzijaćiołách ſwych CzechRozm 227; CzechEp 215; [Antychryst] odwiodſzy ludźi od ſzcżyrośći ſłowá Bożego/ y [piſmo] ś. przywiodſzy w podeyźrzenie do baśni/ plotek y wym[yſ]łow ludzkich záwiodł NiemObr 165.

»do pomierności, ku pomiarkowaniu, ku (prawej) mierze, w swą miarę przywieść« = ad certos moderationis fines reducere JanStat [szyk zmienny] (1:1:1:1): KochZg Bv; Temperare calamum, Ku práwey mierze prziwieść áby dobrze piſáło. Mącz 443a; Theopompus krol Spártáńſki przełożeńſthwo krolow do nieiákiey pomiernośći v Lácedemońcżykow przywiodł Phil Q; SarnStat 274; [Mowy 115].

»do poprawy przywieść« (1): gdyż wodá ſkórę łátwiéy zágrzeie/ rozpárzy/ otworzy/ wyśśie/ potwiérdźi/ y do popráwy prędzéy przywiedźie. Oczko 27.

»w (dobry a. pierwszy) porządek przywieść« = in ordinem deducere Modrz (3): W téyći ſáméy [społecznej zgodzie] nádźieiá/ że ſye przy ſwobodźie Swéy dawnéy zoſtoićie/ y drogę naydźiećie/ Iáko w piérwſzy porządek wſzytko przywiedźiećie. KochZg B; SienLek 164v; ModrzBaz 25.

»do jednej (a zgodnej) sentencyjej, na jedno wyrozumienie przywieść« (3:1): Gdyż tedy to bacżemy/ iż ty wſzytki przezwiſká wiecżerzey Páńſkiey ſą prawdziwe/ [...] á widzą ſie ſobie być iákoby ná pirwſzym weźrzeniu nieiáko przećiwne y rozne/ potrzebá ieſt wſzytki ná iedno wyrozumienie przywieść. RejPosWiecz3 96v; A ieſlibyſmy ich [sentencyj, zdań i rozumień senatorów] do iednéy á zgodnéy ſentenciiéy przywiéźć niemogli/ tedy przy tych concluzya náſzá zoſtáwáć ma/ którzyby ſie nabliżéy ku wolnośćióm/ práwóm/ á zwyczáióm/ wedle praw káżdéy źiemie y dobrému R.P. ſkłániáli SarnStat 47 [idem] 46 [2 r.].

»do (prędszego a. słusznego) skutku, ku (słusznemu) skutkowi (skutku), w skutek, ad effectum przywieść« = ad effectum perducere Modrz; promovere ad effectum JanStat (11:8:1:1): GroicPorz v; Dárius Krol Perſki dekret Krolá Cyruſſá prżodká ſwego/ o budowániu kośćiołá Bożego w cále záchowywa/ y ku ſkutku przywieść każe Leop 1.Esdr 6 arg; BiałKaz K4; cżęſtoby śię trafiáły bárzo záwikłáne trudnośći/ gdyby káżdy co mu śię naylepſzego widźi ku ſkutkowi przywieść chćiał. ModrzBaz 25, 2, 144; Ty [Panie] do ſkutku maſz przywiéść przedśięwżięćié moie KochPs 202; StryjKron 762; CzechEp 414; OrzJan 93; SarnStat 54, 117, 360, 918, 1012 (8); A poſtanowiwſzy Conſtitucyą o tym/ iuż łácno ad effectum przywieśc GrabPospR N3v, Nv; VotSzl D3; [GrzegŻarnPos 1597 20 (Linde)].

»ku pierwszemu [czemu] przywieść« = przywrócić poprzedni stan (2): My brát Lódwik z Erlichássen [...] przez cáłość pokoiu [stosunki między Zakonem a królem polskim] ku piérwſzému ſtanu chcąc przywieźdź ſpokoynému [ad statum cupientes deducere JanStat 864]/ [...] obiecuiemy [...] SarnStat 1086, 13.

»do upadku przywieść« (1): gdy [choroba] wźiąwſzy ſye od iednégo mieyſcá [tj. głowy, serca albo wątroby] drugim poda/ y ćiáło wewnątrz y po wiérzchu oſłábiwſzy/ á zeſzpećiwſzy/ do vpadku przywiedźie Oczko 12v.

»zasię, znowu przywieść« [w tym: ku czemu (1)] = przywrócić; reducere Vulg (2:1): Leop Ier 33/11; RejPos 291; Wider einſetzen ins Reich. Záśię wſádźić ná páńſtwo. Z nowu przywieść dźierżenie. Restituere in regnum. Calag 567a.

»[co] do zdrowia przywieść« (1): potym Wołowiec nogę miążſzą á vłów pełną máiąc/ kilko dni płókawſzy/ á do zdrowia przywiódſzy/ náſzym ludźiam ták ſzczęſnie pokazał Oczko 12.

Szereg: »przywieść a obrocić« (1): A iż też to pewnie wieſz/ z nieodmiennych obietnic iego/ iż on tho [doświadczenie stałości twojej] tobie záwżdy ku dobremu kończowi/ á ku wielkim pociecham/ przywieść á obroćić będzye racżył RejPos [279]v.

»przywrocić i przywieść« (1): zdáło ſie nam bydź potrzebno/ ábyſmy to [stosowanie praw] wedle powinowáctwá y opiſánia náſzégo tu ná tym ſéymie nápráwili/ y ku piérwſzému ſpoſobu przywróćili y przywiedli [ut hoc ipsum ... restitueremus ac reduceremus JanPrzyw 55] SarnStat 13.

a. O osobach: sprawić, że ktoś czegoś dozna, osiągnie coś, stanie się jakiś [w tym: kogo (189), co (Przen) (7)] (206):

przywieść do czego (41): RejWiz A8, 86; SarnUzn B7; bezecne pijańſtwo/ do cżegożeś ty to mnie przywiodło/ iż oto márnie/ á ſromotnie gárło dáć muſzę. GórnDworz S7 [idem WerGośc]; ModrzBaz 68; Krotki ten wiek świáta tego/ ktory tráćim/ y máłe ty męki ktore ćierpiem/ do wielkiego nas weſela/ y nie przeżytych roſkoſzy przywiodą. SkarŻyw 63; [Epifaniusz] prágnął wnetże być Chrześćiáninem: y prośił Lucyaná: áby go do tego przywiodł SkarŻyw 452, 74, 490; KlonŻal C4; WerGośc 248; KochProp 16; OrzJan 110; LatHar 686; SiebRozmyśl E3; Pátrzcie do iákich doſtátkow/ y bogactw/ y wczáſow tá was mátká [tj. ojczyzna] przywiodłá/ á iáko was ozłoćiłá y nádáłá SkarKazSej 666b. Cf Zwroty.

przywieść z czego (1): A on zonych obłędliwoſći ich przywiodł ie złáſki ſwey ktemu iż zrozumieli drogę kthora ie miáłá do oſiádłoſći ich ſluſſnych doprowádzić RejPs 159v.

przywieść k(u) czemu (65): Smyluy ſyα tez myli panye nad onimy. Ktorzi przeſmyα w grzech vpadly a ktorem ya ſwα nyektorα prziczinα ku zloſcy prziwyodl. BierRaj 19v; Powiedzże nam miły bráchu/ Co ćię przywiodło ku śmiechu. BierEz B2; PatKaz II 62; RejPs 59v, 167v; MurzHist A3v; Widźiſz kczemu ćye przywyedźye tákowy wykład piſmá piſmem/ iż álbo okrutnye błądźić/ álbo wżdy ku wątpliwoſći przyſć/ [...] muśiſz. KromRozm II r3v; GliczKsiąż Q2; A ták moy miły brácie vcż ſie tey mądrośći/ Ktoraby cie przywiodłá ku ſławney zacnośći. RejWiz 80; Leop Hebr 2/10; BibRadz Ps 89/12; [Mojżesz] ſwoie bliſkie cieſzył á vpominał łágodnemi ſłowy áby rzewniwośći przeſtáli/ by theż ſámego k niey nie przywiedli. BielKron 45v, 215v; GórnDworz Ff8v; HistRzym 86v; Ale teraz záſię niewiáſty niektore ku więtſzemu nas zádziwieniu przywiodły/ kthore rániucżko były v grobu iego RejPos 111, 322v; BudBib Bar 2/23[26]; CzechRozm 172; ArtKanc E7v; CzahTr C4. Cf przywieść od czego ku czemu; ku czemu za czym, Ze zdaniem dopełnieniowym, Zwroty.

przywieść od czego ku czemu (1): Ex feritate ad mansuetudinem traducere, Od beſtialſkiey grubośći ku luckośći y ochędożnośći prziwieść Mącz 120d.

przywieść ku czemu za czym (1): Prorok tuſſy zebrániu ludzkiemu iż ſie pan Bog miał vkázáć oczywiſćie zrozumiawſſy vpadek ludzki/ á przywieſć człowieká ku wſſemu dobremu zá odkupieniem ſwoiem. RejPs 96.

przywieść na co (12): WróbŻołt 118/139; Bo mogł był Bog odmienić iego [Adama] przyrodzenie/ A gdyby chciał ná lepſze przywieść go bacżenie. RejWiz 133v; RejPos 266v. Cf »przywieść na hak«, »przywieść na potępienie«, »na sztych przywieść«, »na upadek przywieść«.

przywieść o co (5): Tá rzecż bárzo obráziłá y o wielki fráſunek przywiodłá S Papieżá Mikołáiá SkarJedn 219; obáczmy/ ieſli [chory nie jest] wątroby gorącéy/ álbo głowy zápálonéy [...] że go wſadźiwſzy/ o gorączkę/ zápalenié/ álbo o mdłość nieprzywiedźiém Oczko 26. Cf »o szkodę przywieść«.

przywieść w co (54): BierEz O2; BielŻyw 41; RejPs 164v; Bo káżdego przełomi miłe przyrodzenie/ A rychley niżli w cnoty przywiedzye w zgorſzenie. RejWiz 53v; Leop Eccli 6/4; Ták mowi Pan o Semeiaſzu Nehelámićie/ Iż wam Semeiaſz prorokował/ á iam go nie ſłał á przywiodł was w omylne vfánie. BibRadz Ier 29/31, 1.Mach 11/65; GrzegRóżn Ov; ktory [Mesjasz] miał vbłágáć ten gniew iego/ [...] á przywieść was w łáſkáwſzy á w miłoſiernieyſzy zakon do Bogá Oycá waſzego niebieſkiego RejPos 230v, 167v, 169v; RejZwierc 180, 232; BudBib I 341d marg; MycPrz II C; GrochKal 24; GrabowSet H3v. Cf Zwroty.

przywieść czym (9): By obmywániem tym zwierzchnim/ wodnym krztem z iego świádectwem/ przywiodł ich k vſpokoieniu ArtKanc E7v. Cf Zwroty.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: k temu (4); aby (4), iż (1)] (5): RejPs 121, 159v, 162, 172; Bo kto go [człowieka] ktemu przywiedzye/ áby widzyał co ſie będzye dzyało po iego śmierći? BielKron 80.

W przeciwstawieniach: »uwieść, wyrwać, wywieść, wyzwolić ... przywieść« (4): RejPs 59v; BielKom D7; Z onych go [upadli aniołowie człowieka] powinnośći pocżćiwych vwiedli/ A w wiecżny błąd poſpołu y s ſobą przywiedli. RejWiz 86; Tyś mnie rzekąc Oycże miły z pogáńſkiey ćiemnośći wyrwał/ y przywiodłeś mię do tey świátłośći Chrześćiáńſkiey/ w ktorey znam Páná y Bogá mego SkarŻyw 74.

Zwroty: »przywieść w błąd, w omylności« [szyk zmienny] (3:1): KrowObr 50; RejWiz 67v, 86; [duchowie sprzeciwni ukazowali się] w oſobach rozlicżnych/ cżyniącz ſie duſzámi/ cżyniącz ſie y inemi oſobámi/ áby iedno zwiedli nędznego cżłowieká/ á przywiedli go w błąd á w złą wiárę/ á iżby go omierźili Pánu ſwemu. RejPos 115v.

»przywieść [kogo] jako błoto« = poniżyć (1): Wzbudziłem od pułnocy/ y prziydzie/ od wſchodu ſlońcá: będzie wzywał imienia mego/ z [lege: i] przywiedzie vrzędniki iáko bloto [et adducet magistratus quasi lutum]/ á iako gárncżarz ktory tłocżi nogámi glinę. Leop Is 41/25.

»ku doskonałości, do doskonałości przywieść« (3:1): GórnDworz Dd5v [2 r.]; Wiem ći ia/ iżeć wten ſpoſob osłáwuią náuki y wſzytkich cnot zabáwę/ iż żadnego ktorzi śię nimi báwią ku doſkonáłośći nieprzywiodły [neminem ... ad perfectionem deduxerit] ModrzBaz 9; LatHar 219.

»przywieść ku gniewu, w rozgniewanie« [w tym: czym (1)] = irritare Vulg [szyk zmienny] (6:1): OpecŻyw 121v; BielKom C4v; Ale gdy oycowie náſſy/ przywiedli ku gniewu [ad iracundiam provocaverunt] Paná Bogá Niebieſkiego/ podał ie w ręce Nábuchodonozorá krolá Bábilońſkiego Káldeyczyká Leop 1.Esdr 5/12, 4.Reg 21/6; BielKron 94; GórnDworz G; ArtKanc T15.

»przywieść na hak, do haku [= na niebezpieczeństwo]« (2:1): In discrimen adducere hostem, Prziwieść ná hák/ á ku vpádku nieprziyacielá. Mącz 49b; CiekPotr B3; Otoż tobie piiańſtwo/ kuflu nieboraku: Przywiodł ćię brzuch bezecny do tákiego haku. [...] Zoſtałeś niewolnikiem ſrogiego Turczyná. KlonWor 27.

»ku żałościwemu końcu przywieść« (1): Pánie Boże ſtrzeż. [...] áżeby tá nowa Ewányelia/ nas ku żáłośćiwemu/ kóńcu/ z Królem Pánem náſzym miłośćiwym/ ledá kiedy nie przywiodłá OrzQuin K4.

»do szedziwych lat przywieść« (1): Bo páthrz moy miły brácie/ gdy cie iuż Pan Bog do ſpokoynieyſzego wieku á do ſzedziwych lat twych przywiedzie/ ku ktorey s tych roznych pań [tj. ku cnocie czy fortunie]/ kołá ſwe zátocżyć maſz. RejZwierc 122.

»do łaski, k(u) łasce, w łaskę przywieść« [szyk zmienny] (2:2:1): wielki ſąd zágáiony będzie o żywych y zmárłych ludzyech ná zyemi/ á ſwym wiernym ktorzy będą żywi/ da [Bóg] w moc wſzytko pogáńſtwo/ á vmárłe k ſwey łáſce przywiedzye BielKron 136v; RejPos 32v, 141; RejZwierc 114; A niedziw iſz brát męcżennikow/ ſtał ſię káznodzieią prawdy: poniewaſz bráterſka mu záſługá pomagáłá/ iſz ich ták wiele do łáſki wſzechmogącego Bogá przywiodł. SkarŻyw 368.

»w(e) złe mniemanie, w złą sławę przywieść« [w tym: do kogo (2), czym (1)] [szyk zmienny] (3:1): ma to ſobie drugi zá wielkie dworſtwo/ zmyſlić czo thákiego podobnego ku prawdzie/ czymby pocżćiwą białągłowę we złe mniemánie przywiodł. GórnDworz Aa3v, Bb4v, Kk6; CzechEp 88.

»do nędze, na nędzę, do ubostwa, w ubostwo przywieść« [w tym: czym (1)] [szyk zmienny] (2:1:1:1): BielKron 41; WerKaz 299; Páná/ y Kmiotká/ y káżdego pod niebem cżłowieká/ ſwawola á proznowánie do vboſtwá przywiedźie GostGosp 42; CzahTr Cv; Więc vciśnienie żywnośći poſpolitey/ przez żydy/ cudzoźiemce/ Cłá nieznośne/ cżáſem y priwatne depáktácie: [...] y drugie rzecży tym podobne: te niedoſtátki ktore w Polſzce ſą w rychle do oſtátniey nędze przywieść mogą. PowodPr 78.

»w niebezpieczność przywieść« = adducere in periculum Calag [szyk zmienny] (3): BielKron 306v; áby ten/ ktory ſię waży przywieść kogo w niebezpiecżność [adducere in discrimen] o máiętność/ o żywot/ y o dobrą sławę/ rozumiał/ że też y iego máiętność i zdrowie/ y dobre mnimánie ieſt w niebezpiecżeńſtwie. ModrzBaz 85v; Calag 299a.

»przywieść w niełaskę [do kogo]« (1): Záſtąpili tedy Zydowie Moiżeſzowi y Aaronowi mowiąc: przywiedliſcie nas w niełaſkę do Fáráona. BielKron 29.

»w nienawiść przywieść« [w tym: do kogo (2), komu (2)] [szyk zmienny] (5): Gdy to Iakob obacżył/ rzekł do Symeoná y Lewi: Záſmućiliſcie mię y w nienawiść przywiedli do tey zyemie obywátelow BielKron 15v, 195v; GórnDworz Ii2v; CzechEp 11, 88.

»przywieść w niewolą« [szyk zmienny] (2): RejPos 2v; wierę niewiem co nam po tych práwiech by nas iedno Solon pod pokrywką thych praw w iáką niewolą nie przywiodł. RejZwierc 84.

»w ohydę (a. ohydzenie), ku ohydzie przywieść« [w tym: do kogo (1), u kogo (1), czym (1)] (2:1): RejZwierc 268v; CzechRozm A6; Te y tym podobne rzecży/ ktorymi mię [ksiądz Powodowski] lży nieſłuſznie/ y ktore mi też nieſprawiedliwie przycżytá/ y w ohydę do wſzech przywieść chce/ iuż teraz ná zad odrzućiwſzy/ [...] pokażę/ iż to wſzytko nieſłuſznie y nieſpráwiedliwie cżyni. CzechEp 88.

»przywieść ku pi(e)rw(sz)emu [czemu], do pi(e)rwszego [czego]« [w tym: czym (1)] = przywrócić poprzedni stan [szyk zmienny] (3:2): Też ſie w tym Pſalmie ku końcowi zámyka proźbá/ [...] áby záś Pan Bog racżył go przywieść ku znáiomośći pirwey/ áby iuż ták do końcá ſtátecżnie wytrwáć mogł przy prawdzye ſłowá Bożego. LubPs E2v, B5v; Phil N2; ANi łuk twóy/ ácz ſrogi/ nieprzemoże tego/ Ni ſtrzały/ by mię mogły przywieść do pierwſzégo Trapienia z miłośći OstrEpit A3v. Cf »ku pierwszemu zdrowiu przywieść«.

»w płacz przywieść« (1): w płácż mię przywiedźiono; Ktory ácżem zá pokarm miáł/ wſzákem ćiebie nie przepomniał. ArtKanc Q8v.

»w podejźrzenie przywieść« (2): OBRONA Przećiw nieſpráwiedliwemu obwinieniu/ y rozlicżnym potwarzam/ ktoremi Xiądz Powodowſki Kánonik Poznáńſki/ w ſwoim Wędźidle/ ludźi niewinnych/ w podeyźrzenie/ y w brzytkie poháńbienie/ przywieść vśiłuie. NiemObr kt [idem] 3.

»przywieść w pośmiech [komu]« (1): Nád corką buyną poſtánow pilną ſtraż: by ćie kiedy nieprzywiodłá w poſmiech nieprzyiaćielom [ne quando faciat te in opprobrium venire inimicos] Leop Eccli 42/11.

»przywieść na potępienie« (2): WróbŻołt qq5v; tego zawzdy pragnie [zły duch] aby mogł wſſytkego Swiata Ludżi pozrżeċ/ a prżiwieſċ ye na wieċne potępięnie RejKupSekl a8.

»przywieść k(u) radości« [w tym: czym (1)] [szyk zmienny] (4): RejPs 48v, 146v; Mocą rąk twych prziwiodłeś mye k wielkiey rádośći. LubPs V2; ArtKanc H7v.

»w rozpacz (a. rozpaczanie), do rozpaczy, ku rozpaczy przywieść« [szyk zmienny] (7:1:1): Sumnienie iego zmázáne/ Przywiodło ij w roſpacżánie. BierEz G; MurzHist H; LubPs F4v marg; KrowObr 53v; BibRadz I 273v; BielKron 279; RejPos 331 [2 r.]; SkarŻyw 290.

»przywieść k(u) sławie« [szyk zmienny] (2): Praca go [Józefa] k ſławie przywiodłá Iego rod z głodu wywiodłá BielKron D7; RejZwierc 114.

»przywieść k sromocie, ku wstydu« [szyk zmienny] (1:1): RejKup v7v; Swięty Ambroży piſze o winie/ iż gdyć miſtrzowi ſwemu napirwſzemu wino nie przepuśćiło/ á ku wſtydu wiecżnemu go przywiodło/ á coż dziſieyſzego Bachá iáko nie ma zbłaźnić gdy ſie vpije. BielKron 6.

»o szkodę, ku szkodzie przywieść« [w tym: czym (1)] [szyk zmienny] (3:2): BierEz Q; abowyem tho ony [Szarpicowie] wſzithko samy sprawyly y nas o wielkye ſkodj prziwyedly, yako wſkarbyech thak thes y wpyenyadzoch naſzich LibLeg 10/63; MurzNT Luc 9/25; Przywyedzye go [fałszywy nauczyciel ucznia] ſwą náſſcżepyoną náuką nye tylko o ſzkodę cyáłá yego/ ále y duſſe ſámey GliczKsiąż L5; BielKron 402v.

»na sztych przywieść« (1): [przypatrz się, do którego kresu nowa nauka (tj. kacerstwo)] przyſzłá/ że ſię ná Máieſtat BOgá wſzechmogącego rzućiłá: ná iáki ſztych ſwe wierne przywiodłá/ iż iuż nie wierzą ReszPrz 91.

»do złej toni przywieść« (1): [małpa grała szachy z szlachcicem] y ięłá ie gráć znowu/ ták dobrze/ że go iáko y pirwey do złey toni przywiodłá GórnDworz P6.

»na upadek, do upadku, ku upadku przywieść« [szyk zmienny] (3:2:2): Tácy ſwiádkowie byli powſtáli na mię iż [...] zápomniawſſy czáſem y dobrodzieyſtwá mego/ rádzi by mię byli nákáżdy vpádek przywiedli. RejPs 51v; BielKron 403v; Mącz 49b; RejPos 298, 323, 331; Lecż y ná ten cżás/ krolu/ [...] Náſza nieſpráwiedliwość do tego vpadku Nas przywiodłá KochOdpr C.

»przywieść ku utracie, w utratę« [szyk zmienny] (3:1): Nábędzyeli mu [ojciec] dobrey á cnotliwey żony/ dobrá mu doſtánye/ á yeſly złey/ w vtrátę go przywyedzye. GliczKsiąż P7; CzahTr C; Przetoż nie fołdruy ná mię/ proſzę/ Pánie bráćie: Nie názbytem ćię przywiodł ku znácżney vtráćie. KlonWor 20, 71.

»przywieść zasię (a. zaś)« = przywrócić (3): Syon ná ſądzie będzie odkupiono/ y przywiodą ie záś w ſpráwiedliwośći [et reducent eam in iustitia] Leop Is 1/27; RejPos 141; ArtKanc D17v.

»ku zbawieniu, do zbawienia przywieść« [w tym: przez co (1)] [szyk zmienny] (2:1): BiałKat 131; SkarŻyw 428; On [Bóg] procz wſzelkiego wątpienia/ Nie zapomni ludu ſwego/ Przywiedźie go do zbáwienia. SzarzRyt B2.

»ku (pierwszemu) zdrowiu przywieść [czym]« (2): niemaćie/ áni tákowych dárow/ áni teſz tákowego oleiu/ ktorymbyśćie ludzi ku zdrowiu przywieść mogli KrowObr 82; [św. Niceta] od rozumu odchodzącego brátá/ pomazánim oleiu S. ku pierwſzemu zdrowiu przywiodł. SkarŻyw 298.

»przywieść do zguby, w zgubę, ku zginieniu, na zginienie« [szyk zmienny] (3:1:1:1): Abowiem oblicze moie przywiodło go ku zginieniu [decepit eum facies mea in perditionem eius]/ á nie popełnił zemną żadney ſproſney áni obrzydłey złośći. BibRadz Iudith 13/19[20]; RejPos 298; BudBib Iudith 13/19[20]; Niechay téy zemnie niéma nieprzyiaćiél chłuby/ Aby miał rzéc/ iam go zſtárł y przywiódł do zguby. KochPs 18; KmitaPsal A4v; VotSzl Fv.

»przywieść do (wiecznego a. lepszego) żywota, ku żywotowi wiecznemu« [szyk zmienny] (5:1): Abyś nam Swięty Staniſláwie dał ſerce ćiche/ y náſze rozwiązał grzechy/ y przywiodłeś nas do żywothá/ dla twoich zaſlug KrowObr 174, 217v; HistRzym 6v; ArtKanc O4; KarnNap E3; LatHar 280.

Szereg: »pobudzić i przywieść« (1): ktoryś [Boże] częſtym vżywánim tey ſwiątośći niezliczoną moc wiernych twoich/ [...] do okazáłych cnot/ y wielkiey doſkonáłośći pobudźić y przywieść raczył. LatHar 219.
W przen [co] (7): RejPs 48v; KrowObr 53v; BibRadz Ps 89/12; Ia oſobę ſwoię y głowę prze ten ſpoſob w ty niebeſpiecżnośći przywiodł/ áby tho kroleſtwu temu y wam ku pożytku ſzło BielKron 306v; Tu ſie niechay ſtára [dworzanin]/ áby rzecż iego káżdego ruſzyłá/ áby mogł przywieść ku żalu/ ku gniewu/ ku miłoſierdzyu/ y vmiał zápalić/ podwieść/ zmiękcżyć/ zwyciężyć/ przełamáć/ wedle potrzeby ſwey/ ſercá ludzkie GórnDworz G; [szatan człowieka kusi] chcąc ſerce rozerwáć/ á do iákiey roſpácży przywieść. SkarŻyw 290; proſzę ćię o to/ ábyś ſię zmiłowáć racżył nád duſzą moią/ przy ſkonániu moim/ y przywiodł ią do żywotá wiecżnego. LatHar 280.
α. O państwach i narodach (31):

przywieść do czego (15): GostGospSieb +4; Bo ná koniec y pobór ná to w Wiel. Kśięſtwie Litew. dźiáływáli/ koſzty niemáłe podéymuiąc/ áby ieno do téy perfectiiéy RZeczpoſpolitą przywiéźdź mogli. SarnStat *4v, 1051. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym, Zwroty.

przywieść z czego (2): [Jan Zamojski kanclerz koronny] R.P. z wielkiéy trudnośći do lepſzéy o vſpokoieniu iéy nádźieie przywiódł/ z wielką iéy v wſzech narodów ſławą. SarnStat 1051. Cf »ku upadku przywieść«.

przywieść k(u) czemu (9): In eum statum Rempub. adduxerunt, K temu ſtanowi Rzeczpoſpolitą prziwiedli. Mącz 96b; OrzQuin Bv; MycPrz II Av. Cf Zwroty.

przywieść w co (5): y wſzyſtki Xięſtwá Ruſkie rozerwáne y rozno rozſzárpáne z nowu dzielnoſcią ſwoią w iedno práwie ćiáło ſpoił/ złączył/ y w Monarchią álbo w Iedinowładſtwo po ſtáremu przywiodł StryjKron 210; CiekPotrHerb )?(3v. Cf »przywieść w jedność«, »przywieść w zgubę«.

przywieść czym (3): y ſtrzeż tego Pánie Boże/ ábyſmy tą Exekucyą ku roſtyrku/ y ku rozerwániu Polſkiéy Korony nieprzywiedli OrzQuin Bv; StryjKron 210; CiekPotrHerb )?(3v.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): KIM raczcie WM tak radzić, jakoby szanując tego kęsa nakładu nie przywiodł do tego naszej RP, o czym powiedamy DiarDop 112.

Zwroty: »przywieść na hak [= w niebezpieczeństwo]« (1): A owi zasię ktorzy przywiedli byli nahak Rptą, ani zto animuszu miec będą ActReg 135.

»do jedności, w jedność (a. jednotę), ku jedności przywieść« = ad unionem redigere JanStat [szyk zmienny] (7:2:1): [Irene, cesarzowa carogrodzka] kośćiół Boży vſpokoiłá/ y Greki do iednośći kośćielney przywiodłá SkarJedn 209, 258; SkarŻyw 87; rácż [Panie] przywieść lud ſwoy w iednotę/ vcżyń to przez ſwą dobrotę. ArtKanc K13; Aleś ty/ wielki królu/ w ten czaś o bieśiády Máło dbał: y owſzemeś pilnie ſzukał rády/ Iákobyś przywiódł w iedność dwá wielkie narody/ Zycząc Litwie/ y Polſcze wiekuiſtéy zgody. KochProp 14; SarnStat 110 [2 r.], 121, 171, 985.

»ku porządkowi przywieść« (1): [Bóg dać raczy Europie mocnego króla] kthoryby zámieſzáne Kroleſtwá ku porządkowi dobremu przywiodł LeovPrzep C2v.

»do jednego prawa przywieść« (2): OBiecuiemy to: iż wſzyſtkie źiemie króleſtwa náſzégo Polſkiégo/ [...] do iednégo Práwá wſzyſtkim Ziemiam poſpolitégo przywiedźiemy [ad unum ius et unam legem ... reducemus JanPrzyw 18]/ przychylimy/ y ziednoczymy SarnStat 894 [idem] 1045.

»przywieść do szkody« (1): Ze Adversary przywiedli Koronę et publice et privatim do wielkiey szkody ActReg 3v.

»ku upad(k)u(-owi), do upadku przywieść« [w tym: z czego (1)] (3:2): Takowa theż chudoba ludu rzymſkiemu ceſarſtwo przokiem [lege: przodkiem] zrządziła ktore potim pycha z doſtatku y maietnoſci ku vpadu przywiodła. BielŻyw 94; Diar 46; Pánie Boże day wam wſzem/ ábyſćie obaczyli wczás/ ku iákiemu vpadku przywiedli Polſkę ći báłámutowie. OrzList g4v; MycPrz II C4; [Węgrzy] ſtráćili Kroleſtwo niezgodą ſwoią/ ktora niezgodá káżdą Rzeczpoſpolitą y bez electiey do vpadku prżywiedźie. GórnRozm A2.

»przywieść zasię [ku czemu]« (1): Potym ſyn Georow á Olhin Swáthoſław gdy doroſł przywiodł Drewlány záſię ku ſwemu páńſtwu/ y dań dáwáć vłożył. BielKron 343v.

»przywieść w zgubę« (1): Toby trzebá nápráwić/ y przywieść w ſwą klubę/ Byśćie potym Korony nie przywiedli w zgubę. KochZg B.

b. O terytoriach: wcielić, przyłączyć, podporządkować [co] (5):

przywieść ku czemu (4): Tę [Kretę] naprzod ku páńſtwu Rzymſkiemu przywiodł Metelleus Creticus. BielKron 273v, 148v, 153v. Cf »zasię przywieść«.

Zwroty: »wielkim staraniem [do czego] przywieść« (1): Były dobrá Krolewſkie rozebráne podomách ſlácheckich/ [...] A to on wielkim ſtáránim ſwoim/ do ſtołu [tj. do dóbr stołu] ie Krolewſkiego przywiodł. BiałKaz K4.

»zasię przywieść [ku czemu]« (1): KOnradus Frankus [...] kroleſtwo Arelateńſkie záſię ku Ceſárſtwu przywiodł BielKron 176.

4. Przytoczyć, przywołać na potwierdzenie albo zilustrowanie wypowiedzi lub tezy; afferre, citare, subicere Mącz; facere accedere PolAnt; adducere Modrz (97):
a. O tekstach [co, kogo [= czyjąś wypowiedź]] (75): MurzNT 8v; KromRozm III O; Y wyele inſſych hiſtoriy mogłby cżłowyek przywyesć/ [...] bych ſnadź nyeimał ſie zá to/ że káżdemu tá rzecż yáſna yeſt/ ták iż nye potrzebá wyele o thym piſać á dokłádáć. GliczKsiąż E6, I2; GroicPorz i4; KwiatKsiąż Iv; Afferre quaestionem, Nieyákie pytánie álbo gadkę prziwieść. Mącz 336a; SarnUzn D7; GórnDworz D3v; Epimenida poety przywiodł (Páweł) wirſzyk/ ktorego potym Kallimachus vżywał BudNT przedm b5v, przedm b5v; CzechRozm 196v; SkarJedn 73, 94; GOdziło by ſię przywieść náukę tego wielkiego Doktorá/ iákośmy przy innych cżynili/ ná pokazánie tego/ iáko ninieyſze kácerſtwá potępiá SkarŻyw 203; CzechEp 156, 202; NiemObr 123; ActReg 94; WujNT Ioann 16 arg; Ia ieſzcże drugie mieyſce tegoż Proroká przywiodſzy/ koniec vcżynię iáko on Cżyśćiec być przyznawa. WysKaz 38; SkarKaz 243b.

przywieść komu (8): WujJud 255v; Mogł bym wam tu przywieść wiele inſzych Doktorow świętych/ y Męcżennikow/ [...] ále ſam Pan powiedźiał: In ore duorum vel trium ſtet omne verbum ReszPrz 19. Cf Zwroty.

przywieść k(u) czemu (5): Inſſey przyczyny nye mogę dáć/ bo oney nyewyem ánim też nic ták w żywocye yego nyeforemnego nye cżytał/ cobych przywyesć ku temu mogł ſmyele/ yáko żeby ſnadz myał ſie miłoſnicámi páráć. GliczKsiąż O8v; Mącz 336d. Cf »pismo przywieść«, »ku pomocy przywieść«, »przywieść słowa«.

przywieść na co (1): Autores certissimos laudare possum Mogę pewne skłádácze ná to prziwieść álbo niemi dowieść/ á rzecz ſwą potwirdźić. Mącz 186b.

przywieść za kim [= na potwierdzenie czyjejś racji] (2): Y choćiaż ſię X⟨iądz⟩ K⟨anonik⟩ z rzecżą rozſzyrzał/ przed ſię około tego płotu chodźił: ponieważ nie tuſzę áby co potężnieyſzego/ Papieſcy forytarze/ zá ſwym Papieżem przywieść mogli. NiemObr 30. Cf »za sobą przywieść«.

przywieść gdzie (8): WujJud 226, 255v; Y ia w tym piſániu ſwoim/ przywiodłem wiele ſentenciy z oycow dawnieyſzych/ ktorzy wiárę Pápieſką gánią/ y poſądzáią. NiemObr 175; PowodPr 75. Cf »pismo przywieść«, »przywieść słowa«, »przywieść świadectwo«.

Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia bliższego w zdaniu głównym [iż, że (2), jako (1)] (3): Wſzákemći nie tylko s Stárego Teſtámentu piſmo Swięte vkazał/ ále teſz z Nowego/ iáko ſię Pan Bog brzydzi Obrázy/ [...] A przywiodęć ktemu Oyce ſtáre/ iáko ſię teſz brzydzili y pátrzyć niemogli ná Obrázy. KrowObr 112; WujJud 148; SkarJedn 100.

Zwroty: »pismo (a. miejsce (z) pisma) przywieść« [w tym: komu (2), przeciw(ko) komu (2), ku czemu (1), gdzie (1)] [szyk zmienny] (15): KromRozm II ſ2; kthorego [pisma] by ſye yeſſcze wyęcey przywyeſć mogło/ gdźyeby tego byłá potrzebá. KromRozm III M8; KrowObr 65v, 179, 179v, 231v; Authores citare, Prziwieść piſmo vczonych ludźi. Mącz 53b; Y tho piſmo nic przećiwko nam/ ktore ś. Páweł w Atheniech iáwnie przećiw báłwánom Pogáńſkim przywiodł. WujJud 54v, 153; BudNT Gg3; ánoby piſmá ś. potrzebá: o ktorymeś powiedziáł iż go maſz wiele po ſobie: á przedſięśgo [!] nie przywiodł/ ániś nim rzecży ſwey podpárł CzechRozm 64; CzechEp 175, 190, 383; Ktoby był rzekł/ ábo ſię domyślił/ żeby z tego mieyſcá piſmá ś. ktore tu Pan przywiodł/ mogło ſię dowieść zmartwychwſtánie? WujNT 171.

»ku pomocy [komu] przywieść« (1): Replicatio, [...] Potwirdzenie ſwey rzeczy przes ynſzy dowód á skáżenie tego co przećiwna ſtroná ku pomocy ſwey ſtronie prziwiodłá. Mącz [305]d.

»dla przykładu przywieść« (1): Ale o tem nápiſałem doſtátecżnie w kśiąſzkach ktorem o karániu mężoboyſtwá wydał: á tu dla przykłádu przywiodłem [hic vero exempli causa adducta] trochę/ żebych w rzecży ták iáſney/ rádzenia ſpoſob/ iákokolwiek pokazał. ModrzBaz 28v.

»przywieść słowa« [w tym: z kogo (3), gdzie (2), komu (1), ku czemu (1), przeciw komu (1), za co [= jako co] (1)] [szyk zmienny] (11): GliczKsiąż L5; A przeſto nic ſie teſz ty ſlowá Duchá S. ku temu wáſzemu ćieleſnemu dziewictwu nieſtoſuią: ktoreś ty przywiodł z Ianá ſwiętego KrowObr 229, 83v; BiałKat 321; Przywiedlichmy wam wyżſzey o tym ſłowá Báſiliuſá świętego. Ze P. Bog tytułow y zwierzchnośći ſwoiey vżycża inſzym/ kápłanem ieſt/ á kápłany cżyni WujJud 148, 260; ZA obrok przywiodę słowá iego [św. Pawła]/ o ſądzie Bożym ſtráſzliwym. Bo ſą bárzo ku zbudowániu służące SkarŻyw 120; CzechEp 99, 347, 382; Lecż przy końcu tey rzecży zdáło mi ſie zá potrzebną ſłowá niektore X⟨iędza⟩ K⟨anonika⟩ o wćieleniu ſyná BOżego/ dworne y ſubtylne przywieść. NiemObr 144.

»za sobą [= na potwierdzenie swojej racji] przywieść« (1): Praesumptio, schema apud Rhetores dicitur, quae Graece Prolepsis, cum id quod obiici potest praeoccupamus ratione dissolvere, Gdy zwłaſzczá ná to odpowiedamy/ y káźimy coby przećiwna ſtroná mogłá zá ſobą prziwieść. Mącz 433b.

»przywieść świadectwo« [w tym: z czego (5), komu (2), przeciw komu (1), gdzie (1)] [szyk zmienny] (12): Przetom tu ták wiele ſwiádectw s piſmá ſwiętego przywiodł/ ábyś ſię kiedy obatzył/ tześć y chwałę tylko ſámemu Bogu dał/ á piotrá/ y Papieżá/ opoką więcey nienázywał. KrowObr 14v; RejPos 221v; o ktorym to zwycżáiu/ żadne śie doſtátecżne y dowodne świádectwo przywieść niemoże. KuczbKat 155; GrzegŚm 16; BudNT Hh4, Hh4v; CzechRozm 4, 36v; ZapKościer 1589/86; Gdyby ſię X⟨iądz⟩ K⟨anonik⟩ ſam z ſobą zgadzał/ y obietnicy ſwey doſyć cżynił/ á iedno mi prawdźiwe świádectwo k rzecży właſnie przywiodł/ doznałby tego nieomilnie/ iżbym mu wiárę dał CzechEp 174; iż I.M. X⟨iądz⟩ K⟨anonik⟩ więcey świadectwo to Dánielowe przećiw ſobie/ á niż przećiw nam przywiodł CzechEp 365, 139.

»na świadectwo przywieść« (1): Z ktorych ſłow/ niewiem iáko ſię [ksiądz Powodowski] wykręći. Bo ieſli ie obroći wedle drugich zdánia/ z ktorychem trzech ná świádectwo przywiodł/ do onego pierwſzego wſzech rzecży ſtworzenia: gdźie Bog wedle piſmá ś. naprzod mowić pocżął. [...] tedy tego nie dowiedźie żeby ſkutecżnie przed wſzemi wieki vrodzony był ſyn z oycá CzechEp 256.

b. O zdarzeniach, faktach, osobach itp. [kogo, co] (22):

przywieść ku czemu czym (1): Iednák ie [cnoty świętych] ku pożytkowi tu ſtoiących wſpominánim przywieść/ y mężne dzieie ich nie iáko wymálowáć/ nie zániecham. SkarŻyw 206.

Zwroty: »przywieść dowody« (1): Przełożćie rzecz wáſzę mowi Pan/ á przywiedźćie dowody ſwe mocne [accedere facite fortes vestros] mowi Krol Iákobow. BibRadz Is 41/21.

[»na plac przywieść«: A nie tylo to/ ále y co inſzégo mogłoby ſye ná plác przywieść/ co ſye tego dniá ták zacnégo nie tylo v Zydów/ ále y v pogánów dźiało BiałPos 78 (Linde).]

»przykład przywieść (przed oczy)« = exemplum subicere Mącz (11): Czoſz tedy o tych mamy trzymać ktorzi wielu wiekow rzeczy godne ku wiedzeniu na pamięć vmieią/ y ná przećiw każdey przygodzie znamienity iaki przykład przywieść nátychmiaſt mogą? KwiatKsiąż H4, M3; Mącz 163a; Iáko tego y w Páwle piękny przykład znamy/ Gdzie s przeſládowcow wiernych káznodzieie mamy. Y wiele inych ktemu przywieśćby ſie mogło RejAp Ff5; GórnDworz G3v; Ale trzebá przywiéść iáki przykład/ áby káżdy mógł porozumiéć/ iáko liczyć ma/ kiedy ſye przyda mierzyć. GrzepGeom I4v; RejPosWstaw 44; ieden tylko przykład Stefáná onego świętego/ y zacnego męcżenniká przywiodę NiemObr 120; WerGośc 222; WysKaz 42; SarnStat 1262.

»na przykład przywieść« [szyk zmienny] (7): MurzOrt Bv; MurzHist H4; przywiodł bym wiele ludzi ná przykład/ ktorzy vrodziwſzy ſie w pirwſzych zacnoſcią domiech/ ſromotnie żyli/ á záſię wiele nieſláchćicow/ ktorzy cnotą ſwą/ vcżynili zacne potomſtwo ſwoie. GórnDworz D3, H2v, Z, Aa8v; Y przetoż tegoż Abráhámá Iákub ś. ná przykład przywodzi/ ktorego też Páweł ś. przywiodł. WujNT 790.

»przywieść na świadectwo« (1): Bo iednych [spośród podbitych narodów Aleksander] náucżył nabożeńſtwá: drugich goſpodárſtwá/ tych mieſzkánia w małżeńſtwie: owych miłoſierdzia nád właſną krwią/ [...] Y wiele thych rzecży ieſt/ ktoreby cżłowiek przywieść mogł/ ná ſwiádectwo/ iż poraſzki Alexándrowe cżyniły ludziom wiele pożythku. GórnDworz Ii4.

Szereg: »przywieść i (albo) przytoczyć« (2): Causam subscribere, Prziczinę prziwieść álbo przitoczić dla czego co czini. Mącz 375d; SarnStat 1262.
5. Sprowadzić coś na kogoś, sprawić, że coś kogoś spotka (przeważnie o zdarzeniach niepomyślnych); adducere, inducere Vulg, PolAnt; ferre Vulg [co] (54): boś w prawdzie y w ſądzie przywiodł to wſſyſtko dla grzechow náſzych. Leop Dan 3/28, Is 35/4; CzechEp 275.

przywieść do kogo, do czego [= do społeczności] (3): RejPos 50v; Posłuchay ziemio/ oto ia przywiodę złe do ludu tego/ owoc myśli ich/ że słow moich nie pilnowáli/ áni zakonu mego/ lecż nim wzgárdzili. BudBib Ier 6/19, 3.Reg 14/10.

przywieść na kogo, na co [= na kraj, tj. mieszkańców] (47): Cżyń dobrze Pánye dobrym á ſercá práwego/ A tym kthorzy ſie chylą do wſſytkyego złego/ Rácż przywyeść ná głowy ich ták rowne ich złośći LubPs cc5; Bo ieſli kto pámięta Iozephowy woły/ Co iedny od tłuſtośći áż iuż były gołe. A w drugich kośći/ á wżdy ie pobodły/ Pátrz co potym ty kárwy na Egipt przywiodły. RejWiz 120v; Wſpomniawſzy thedy Bog ná Noego y ná wſzytkie zwierzętá/ y bydło ktore snim w Korabiu było/ y przywiodł wiátr ná ziemię/ á vbyło wod. Leop Gen 8/1; Ze oto ia przywiodę złe rzeczy ná Ieruzálem y ná pokolenie Iudá: iż kto ie kolwiek vſlyſzy/ zápiſzczy mu w obu vſſu Leop 4.Reg 21/12 [przekład tego samego tekstu: BielKron 90, 90v]; Nádemną vtwierdzoná ieſt popędliwość twoiá: y wſſyſtkie nawáłnośći thwe przywiodłeś ná mię. Leop Ps 87/8; Baliśćie ſie miecżá/ á miecż przywiodę ná was/ mowi Pan Bog. Leop Ez 11/8, Gen 26/10, Deut 29/27, 3.Reg 21/21, 29 [2 r.], Is 66/4 (18); A ia przywiodę potop wod ná źiemię ku wytráceniu wſzego ćiáłá w ktorym ieſt duch żywotá BibRadz Gen 6/17; Przeto iż opuſćili Páná Bogá oycow ſwoich [...] á chwyćili ſię bogow cudzych á chwalili ie y ſłużyli im/ á dla tegoż przywiodł ná nie wſzytko to nieſzczeſćie. BibRadz 2.Par 7/22, Ex 10/4, 2.Esdr 13/18, Ier 11/23, 32/42 [2 r.], Ez 14/22, Bar 4/26, 2.Petr 2/5; BielKron [842], 90, 90v; Bo vſtráſzę Helámſkie [...] á przywiodę ná nie złe/ zápalcżywość gniewu mego/ mowi Iehowá. BudBib Ier 49/37; zátopion będzie Bawel/ á nie powſtánie ode złá/ ktore ia przywiodę nań że ſię vprácuią. BudBib Ier 51/64, Ex 14/17; CzechRozm 24v; KochPs 131; A naprzod Aaroná brátá ſwego karał/ mowiąc: wielkiś grzech ná ten lud przywiodł. SkarŻyw 491; GrochKal 23, 25; WujNT Petr 2/5; Y tá niezgodá przywiedźie ná was niewolą/ w ktorey wolnośći wáſze vtoną SkarKazSej 673b, 693a, 703a. Cf przywieść na kogo czym, Zwrot.

przywieść na kogo czym (1): Ponieważ to Bog w zakonie ſwym roſkazał/ żeby świádek fałſzywy tym był karan/ co ná inſzego ſwym fałſzywym świádectwem przywieść chćiał. CzechRozm 231v.

Zwrot: »przywieść z sobą« [w tym: komu (1), na co (1)] (2): oto przydzie Bog wáſz/ á przywiedzie s ſobą káżdemu pomſtę y zapłátę RejPos 3; gdyż wiemy iż [czart] ogień z niebá przywiodł s ſobą ná ſtádá y ná dom Iopá s. RejPos 331.
6. Wywołać, sprawić, że coś się pojawi [co] (9): [Panie] Przywiodłeś dzień pociechy/ á będą mi podobni. Leop Thren 1/21; Mizerni ludźie/ chcąc oto popráwić/ więceyby ieſzcże pogorſzyli/ chcąc błędowi [...] zábieżeć: więceyby błędow przywiedli. CzechRozm 199; ktory [Kaim] pogrożoną Iádámowi śmierć ćieleſną napierwey przywiodł/ y vkazał poſtrách ieſzcze niewidźiány SkarKaz 314b.

przywieść komu (1): panie/ [...] mnie [...] ninijé wnętrznégo pokoiu vkuſſenié/ ij też niebieſkiégo pokoiu pilné żądanijé przywiedz OpecŻyw 72v.

a. O zjawiskach fizjologicznych (5): FalZioł III 40a; SienLek S[ss]3, T[tt]v; [chory uważać musi, aby obiadem wielkim natury nie obciążył] y wſzyſtkiégo ćiáłá nie zámulił/ á z ſtąd króſt nie przyczynił/ y gorączki ſzkodliwéy nie przywiódł. Oczko 24v.

przywieść sobie (1): Pot chceſzli ſobie przywieść ták vczynić maſz/ náwarz w wodźie hányżu polnego/ á onéy ſye iuchy nápijay SienLek 136v.

7. Przedstawić [co] (3): Tákże y proceſſy/ ták Stároſtóm iáko y Poborcóm y Száfárzóm eo nomine intentowáné/ Inſtigatorowie przywieźć rowni będą. SarnStat 414.

przywieść od kogo przed kogo (1): A subsellis in rostra rem deferre. Nieyákiey rzeczy ſpráwę od rádnych á ſądownych pánów przed poſplitego [!] człowieká przywieść á ych ſie nieſpráwiedliwośći przed poſpólſtwem skárżyć. Mącz 380d.

Zwrot: »przywieść ku przeźrzeniu a rozsądkowi« (1): y [wybrane osoby] ná przyſzły Séym máią to [sprawę przełożenia statutów na język polski i porównanie ich] ku przeźrzeniu á rozſądkowi ſéymowému przywiéźć. SarnStat 57.
8. Wywieść rodowód (2):
Zwrot: »przywieść narod [czyj] [(od kogo) do kogo]« (2): gdyż piſmo narod Páńſki przywiodło od Abráámá áż do Iozephá RejPos 271v, 273.
9. Udowodnić, uzasadnić [co czym] (1): Ten [papież Urban IV] vſtáwił święćić dni Bożego ciáłá s proceſyámi z wielkimi odpuſty s piſmá Tomaſzá Aquinatá/ ktory to przywiodł piſmem ſtárego zakonu. BielKron 183v.
10. Doprowadzić do skutku, zrealizować [co] (2): á co ſie tycże iż nam chcą pomoc do Papieżá/ áby nam dobre poſtánowyenie vczynił [...] tego inácżey niebędzyem moc lepiey przywyeść áż gdy wſzyſcy prziymiemy ſłowo páńſkie BielKron 200v; [A przywiodę ná mą źiemię [adducam super terram illam] wſſyſtkie ſłowá moie kthorem mowił przećiwko iey/ wſſyſtko co nápiſano ieſt w thych kxięgach Leop Ier 25/13 (Linde)].
Szereg: »przywieść albo wypełnić« (1): Iudicatum facere ad exequtionem, Sędziego decret á ſąd prziwieść álbo wypełnić. Mącz [176]d.
11. Przeliczyć jednostki monetarne [co na co] (2): Przydawanie w rozmagitych monetach/ każdą monetę oſobno przydawſzy przywiedz na więtſzą monetę przez ono yle nieſie. KłosAlg D3, E3v.
12. Obrócić, zmienić [co ku czemu] (2): A kto tego [osobnego baczenia w każdej rzeczy] nie pátrzy/ prętko ſie wybodzye/ Bo więc y nalepſzą rzecż przywiedzye ku ſzkodzye. RejWiz 48; Przedſię go on [Bóg człowieka] podnieſie á wyrwie s trudnośći/ Iego żáłość przywiedzie ku wielkiey rádośći. HistLan Cv.
13. Przypomnieć (1): Introducere quod et in medium afferre debet, Prziwieść/ Przipomnieć. Mącz 96c.
14. Zwroty o różnych znaczeniach (85):
»przywieść na hak« [w tym: na hak a na sidła (1)] [w tym: kogo (13), czym (1)] = użyć fortelu wobec kogoś, podstępnie zwabić w pułapkę [szyk zmienny] (15): [Skanderbeg] niedał ſie ſwoim z mieyſcá ruſzáć áby im nieprzyiaćieł ſzyku niezmylił/ ábo ná hak nieprzywiodł. BielKron 245, 250v, 255v, 311, 411; [wodzom potrzeba wybornie umieć] ktorymi kuńſtami ma być prowadzone woiſko/ [...] ktorym obyczaiem moglibyſmy rady nieprziacioł vprzedzáć/ [...] yżebyſmy ie na hak á ná śidła na nie przigotowane prziwiedli/ y yżebyſmy ſię na nas zaſadzonych y obſtalowanych śideł vwiarować mogli KwiatKsiąż O3v; Hoc stratagemate usus est contra hostem, Ná ten hak nieprziyacielá prziwiódł. tego fortelu vżywał przećiw nieprziyacielowi. Mącz 420b; GórnDworz R3v; Ordynek woyſká pieſzego zbroynego/ [...] Vczynić dwie cżele máłe iáko dwá filary/ ktore máią zákryć lud wielki zá ſobą ná tyle/ poſtáwiwſzy ná przodku co naſprawnieyſze męże/ ktorzyby vmieli przywieść ná hak nieprzyiaćielá BielSpr 32, 7, 26v, 42, 56v, 71; Gdy mię Szátan ná ten hak przywiedźie/ com cżynił/ álbo nie cżynił/ [...] chćiał bym mu ná káżdą godźinę powiedźieć/ áby mię w pludry etc. cáłował. ReszPrz 48; [Bo to [Pan Chrystus] koniecżnie dobrze bacżył ná iáki go hak ten miſtrz [tj. szatan] przywieść chćiał BudArt O6].

»pod [czyją, w tym: „swą”] moc, w swą moc przywieść« = podbić, uzależnić od siebie (a. od kogoś) (5:1): Gdyż lepak przed Senaty Rzymſkimi z nieiakich pieniedzi [Scypio] obwinion był odpouiedział, gdim wſzttkę [!] Affrikę pod waſzę moc przywiodł, nicem z ſobą krom imiona nie przynioſł. BielŻyw 116; [słowa Aleksandra Wielkiego] bo gdym ieſzcże w Macedoniey był myſliłem iako bych Azyey mogł doſtępić á w ſwą moc ią przywieſć. BielŻyw 156, 124, 157v, 233v; BielKron 356v.

»przywieść na myśl [kogo, co]« = spowodować myślenie o kimś lub o czymś [szyk zmienny] (2): RejPs 183; Y przywiodwſzy mu [szatan św. Benedyktowi] ná miſl niewiáſtę iednę/ ktorą gdzieś widział: ták go iey oſobą roſpalił [...] iſz máło z oney puſtyniey pożądliwośćią roſkoſzy zwyćiężony/ niepobieżał. SkarŻyw 249.

»(zaś) przywieść na pamięć, ku pamięci, w pamięć« [w tym: kogo, co (33), komu [w tym: sobie (22)] (30); zaimek względny (4), iż (4)] = przypomnieć (sobie); in memoriam revocare Modrz; meminisse, recognoscere Mącz; admonere Vulg; recordari PolAnt [szyk zmienny] (40:2:2): RejPs 220; dla tego wáſzey boskiey miłoſci pokornie proſimy/ áby ná pámięć przywiodſzy náſzę ſlużbę racżylibyſcie nam dopomoc [ut servitutem nostram ad memoriam reducendo] HistAl E6; MurzHist L2; KrowObr 26v; Powiedzże mi o cżymći ieſzcże ſie myſl kręći/ Abychći wżdy co przywiodł ku lepſzey pámięći. RejWiz 35v; Leop 2.Mach 8/19; A przetoż obácz dźiś/ á przywiedź ſobie ná pámięć [redi ad cor tuum]/ iż Pan Bog ieſt ná niebie wzgorę/ y ná źiemi niſko/ á nie ieſt nádeń iny. BibRadz Deut 4/39, Ez 21/23, 24; OrzRozm F2v; Vindicare ab oblivione hominum, Rátowáć zápámiętánia luckiego/ to yeſt/ wznowic záś á ku pámięćy przywieść. Mącz 86a, 163a, 215a, b, c, 251a; GórnDworz Z6v; Przywiedźże też ſobie ná pámięć tego to Licemierniká/ ktory thu iáko ſłyſzyſz wzgárdził tę nędzną niewiaſtkę RejPos 310, 34v, 147v, 246, 308v, 309, 354, 355v; RejZwierc 81, 184v; A poćieſzyćiel on duch święty [...] on was náucży wſzyſtkiego y przywiedzie ná pámięć wſzyſtko com wam powiedział. CzechRozm 20, 199v, 214; KarnNap C4v; ModrzBaz 140; NiemObr 168; Terazby cżás był/ pánny z Helikoná/ Przywieść ná pámięć/ iákich ktora ſtroná Fortelow przećiw drugiey vżywáłá KochSz A4v; WerGośc 257; WerKaz 279; Phil P; OrzJan 92; Y to ieſzcze ná pámieć [!] ſię tu przywieść może/ iż áppetyt rozmáitymi przyſmákámi oſtrzyć czáſem potrzebá LatHar +5v, 702; SarnStat 863; Ná pámięć nie przywiodę/ co ſie iuż toczyło/ y minęło GosłCast 49; Tom chciał łáſkom wáſzym przypomnieć. [...] żebych vmieiętnym w pámięć przywiodl ono pyſmo BiałKaz A4; CzahTr F3v; [TerentMatKęt N2v].

»przywieść na przedpiekle« = przyprawić o wielką rozpacz (1): a ieſli by ſie mu [synowi] co przydało wzýemi do ktorey iedzýecýe pzrywýedzýecýe [!] zboleſcýą ſtároſtz moię na przedpýeklie. HistJóz C3v.

»przywieść przed sąd, na sąd, do sądu, ku sądu, na prawo« [w tym: kogo (10), co [= uczynek] (2); za co (2), o co (1), z kim (1), z czym [= z wykazem win] (1)] = pozwać na rozprawę, oskarżyć; educere in iudicium, perducere ad iudicium Mącz [szyk zmienny] (5:4:3:1:1): á wiedz że cię Pan Bog przywiedzye ku ſądu zá ty wſzytki rzecży. BielKron 82, 82; Dictare iudicium, idem quod dictare actionem. Dictare autem actionem a Iurisconsultis dicitur, quod a Terentio dicam impingere vel dicere, Prziwieść kogo przed ſąd/ Pozwáć. Mącz 86c, 59d, 96c, d, 346a; HistRzym 98v; SkarŻyw 532; Wſzákoż ná tego otwarzaſz ocży twoie/ y mnie przywiedzieſz do ſądu z ſobą [et me adduces in iudicium tecum]? BudBib Iob 14/3; WerGośc 266; ná ktory [Rodał] ty Zydzie przyśięgáć maſz temu prawdźiwemu Krześćiáninowi o tákowy wyſtępek/ álbo rzecz/ o którą ćię przed ſąd przywiodł [duxit te ad Iudicium JanStat 1129]. SarnStat 264; WYrozumieliſmy/ iż Piotr goniąc Máćieiá/ bárzo go ná vlicy ránił: co Máćiéy do ſądu przywiódł [quod ... in Iudicium deduxiset JanStat 601] SarnStat 620; KlonWor 39.

»do wiadomości, ku wiadomości [czyjej] przywieść [co]« = zawiadomić (1:1): LibMal 1551/165v; roſkázuiemy wſzyſtkim Stároſtóm mieyſc/ [...] ábyśćie tákowé Iármárki we dni targowé/ y w świętá przy Kośćieléch przez obwołánié iáwné Woźnégo do wſzyſtkich y káżdégo z oſobná wiádomośći/ którym to wiedźiéć należy/ przywiedli [ad ... noticiam, deduci faciatis JanStat 1043] z powinnośći wáſzéy SarnStat 1229.

»przywieść [kogo] w ciasny zapis« = zmusić do przyjęcia zobowiązania (1): Aliquem concludere in angustissimam formulam sponsionis, Przimuśyć á prziwieść kogo w ciáſny zapis. Mącz 56c.

Synonimy: 1. doprowadzić, przyprowadzić; 2. nachylić, nakłonić, namowić, pobudzić, pociągnąć, podżec, przyciągnąć, przyłudzić, przywabić, skłonić, zapalić, zjednać; 3. doprowadzić, pobudzić, poruszyć, rozniecić; 4. przytoczyć; 5. sprowadzić; 9. dokazać, pokazać, poświadczyć, potwierdzić; 10. przyprowadzić, wypełnić; 12. obrocić, zmienić; 13. przypomnieć.

Formacje współrdzenne cf 2. WIEŚĆ.

Cf PRZYWIEDZIENIE, PRZYWIEDZIONY

LW