« Poprzednie hasło: BARGRECHT | Następne hasło: 2. BARK » |
1. BARK (16) sb m
bark (6), bårk (1); bark Murm, SienLek (3), KlonWor; bark : bårk Mącz (1 : 1).
Fleksja
sg | pl | |
---|---|---|
N | barki | |
G | barku | bark(o)w |
A | bark | barki |
L | bark(a)ch |
sg G barku (1). ◊ A bark (1). ◊ pl N barki (3). ◊ G bark(o)w (1). ◊ A barki (7). ◊ L bark(a)ch (3).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.
Znaczenia
1. Górna część ręki od ramiennego stawu przy łopatce do łokcia; ramię; ręka; lacertus, brachium BartBydg, Cn; humerus Cn (14): Albo ieſli ták niemoże być obudzon/ tedy nábráć krowek [gzów] á podłożywſzy iednę pod łuſzczynę włoſkiego orzechá/ przywiązáć dwie álbo trzy ná głowę wtył/ á ná myſzki [mięśnie] do bárkow po iedney SienLek 55; w tákowey przygodźie/ máią iey [kobiecie] nogi zwięzáć ręcznikiem nád kolány tęgo/ a tákież bárki nád łokćiámi SienLek 115v, 125.
Zwrot: »za barki pochwycić« [szyk zmienny] (2): Inter manus accipere aliquem, Zá bárki kogo pochwyćić. Mącz 209a; ſtárſzy ſyn pochwyćił Przeorá zá bárki: Zácżęli Komedyą y dźiwne ſzárwárki, KlonWor 71.
Szereg: »ramiona i barki« (8): Ramiona y barki rozciągać FalZioł V 35; PRzecż natura cżłowieku ramiona dała y barki w rękach. Odpo. Aby był ſiłnieyſzy ku noſzeniu brzemion GlabGad D2, D2, D2v, D3 [2 r.], P [2 r.].
a. Prawdopodobnie: dolna część ręki od łokcia do dłoni; lacertum, ulna Murm, BartBydg (2): Lacertum, der arm vom ellenbogen biſz zú der handt, Bárki od łokćyá áż do pákćyow [lege: palcow] Ulna idem. Murm 58; BartBydg 78b.
2. Orczyk (drążek, do ktorego zaczepia się postronki dla zaprzęgania koni) (1):
Przysłowie: Nierowny frimárk/ konia dáć zá bark. Mącz 89c.
Synonimy: 1. łokieć, plecy, ramię; 2. orczyk.
KN