[zaloguj się]
[pdf]

BEZBOŻNOŚĆ (13) sb f

Wszystkie samogłoski jasne.

Fleksja
sg pl
N bezbożność
G bezbożności
A bezbożność
I bezbożnością bezbożnościami

sg N bezbożność (2). ◊ G bezbożności (5). ◊ A bezbożność (4). ◊ I bezbożnością (1). ◊ pl I bezbożnościami (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde bez cytatu.

Brak wiary w Boga; błędne, fałszywe wierzenia, bluźnierstwa, herezja; życie niezgodne z zasadami wiary, uczynki nieuczciwe, niemoralne, złe; impietas Cn (13): Bo ſie rożnićiłá iáko ogień bezbożność [impietas]/ tarnie y ćiernie będzie żárł Leop Is 9/18; WujJud 231; Vmiłowałeś ſpráwiedliwość świętą/ Maſz w nienawiśći bezbożność przeklętą: Przeto ćię pan twóy znáczną przed inſzémi Vczćił powagą rowienniki twemi. KochPs 67; SkarŻyw 369.
Zwrot: »czynić bezbożność«: Oto bowiem przijdzie dzień goráiący by komin: á będą wſzyſtcy pyſzni/ y ći wſſyſcy co cżynią bezbożność [facientes impietatem] źdźbłem: y zápali ie dzień Páńſki ktory prziydzie Leop Mal 4/1.
Wyrażenie: »aryjańska bezbożność«: Dwie rzecży tu obiáśnił Athánázyuſz ś. głowny Aryáńſkiey bezbożnośći nieprzyiaćiel. LatHar 375.
Szeregi: »bezbożność a głupstwo«: y wielka by to bezbożność byłá á głupſtwo/ káráć/ męcżyć/ zábijáć ludzie o to/ co s przyrodzenia, á bez cżłowiecżey winy pochodzi. GórnDworz Ff2.

»bezbożność i świecka pożądliwość«: Páweł Apoſtoł: [...] rádźi wyzuć ſtárego cżłowieká/ á oblec ná ſię nowego; álbo roſkázuie wyrzec ſię bezbożnośći/ y świeckich pożądliwośći LatHar +2v.

»nabożeństwo abo raczej bezbożność«: Słyſząc tedy/ ták iáwne dowody/ y świádectwá/ o roznośći wiernych/ od niewiernych: dziatek Bożych/ od ſynow tego świátá/ y ktoż ták mądry będźie? ktoryby w to vgodźić vmiał? áby tych ktorych Pan od świátá odłącżył/ z świátem w iedno nabożeńſtwo/ ábo rácżey/ bezbożność/ złęcżyć/ y ſpoić chćiał? NiemObr 13.

»ślepota i bezbożność«: Ze mię pan Bog nie pokarał (to w głos wyznawam) táką ślepotą/ y táką bezbożnośćią: żebyż piorem y gębą tárgáć ſię miał nieprzyſtoynie y nieucżćiwie/ ná Páná y odkupićielá moiego CzechEp 73.

W połączeniach szeregowych (2): [tak swe żądze dzierżał na wodzy] iż áni łákomſtwá w nábywániu/ áni puſtoty w doſtátku/ áni okrucieńſtwá we władzey/ áni bezbożnośći ná vrzędzie/ áni bezeceńſthwá w życiu/ áni żadney ſzkárádey wády w nim znáć/ áni ſłycháć nie było GórnDworz B7; RejPos 280.

W przen (1): A day by pychy tobie brzydkiey śiłá Do ſercá mego nigdy niewchodźiłá/ Ták mię ná wieki procz trudnośći wſzelkiey/ Okow pozbáwiſz bezbożnośći wielkiey. SzarzRyt A4.

Synonim: ateizm.

Cf BEZBOŻEŃSTWO, NIEZBOŻNOŚĆ, PRZEZBOŻNOŚĆ

KN