Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [BŁAHOŚĆ]

Następne hasło: BŁAM »

BŁAHY (28) ai

a jasne.

Fleksja

sg
m	N	błahy	f	N	błahå	n	N	błahé
	G	błahégo		G	błah(e)j		G	błah(e)go
	D	błah(e)mu		D			D
	A			A			A	błah(e)
	I			I	błahą		I	błahym

pl
A	subst	błah(e)
I	f	błahymi
L		błahych

sg m N błahy (4). ◊ G błahégo (3); -égo (1), -(e)go (2). ◊ D błah(e)mu (1). ◊ f N błahå (1). ◊ G błah(e)j (1). ◊ I błahą (1). ◊ n N błahé (3); -é (1), -(e) (2). ◊ G błah(e)go (3). ◊ A błah(e) (2). ◊ I błahym (1). ◊ pl A subst błah(e) (5). ◊ I f błahymi (1). ◊ L błahych (2).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

Znaczenia

1. W sensie umysłowym: małej wartości, mający małe znaczenie; niedoskonały, skromny (16)
2. W sensie fizycznym: wątły, słaby, mały, nędzny, lichy (12)

1. W sensie umysłowym: małej wartości, mający małe znaczenie; niedoskonały, skromny; perlevis Calep; pertenuis, tenuis Cn (16): OrzList e4v; Ważnieyſze v niego ledá błáhe cżácżko ſwiátá tego/ [...] niżli ták hoyne obietnice Páná thego RejAp 2, GórnDworz K5v, O3; Błáhyć to y bezrozumny będźie dowód BiałKat 311; Bo ſie wnet boi ledá nędznego przeſtráchu dla iákiego błáhego vſzcżyrbienia nędzney máiętnośći ſwoiey. RejZwierc 14; PaprPan B2; SkarŻyw 496; PLóné nádźieie náſzé/ y błahé ſtáránié ZawJeft 38; Perlevis ‒ Barzo lehki mały, błahi. Calep 784a; Nie wzgardzay piſorymá/ ácz w prawdźie błáhégo. OstrEpit Av; LatHar 216, 456, 483; WysKaz X3v.

Wyrażenie: »wedle mego błahego zdania«: nie mogę ia [...] s tem przeſtáwáć/ co mi ſie podobnieyſzego do prawdy widzi/ wedle mego błáhe^go zdánia: przy kthorym będzie wolno káżdemu zoſtáć GórnDworz D.

2. W sensie fizycznym: wątły, słaby, mały, nędzny, lichy; perexilis, vietus Calep; pertenuis, tenuis Cn (12): á puśćili ſie do onego błáhego miáſtecżká RejPos [36]; Thákże y onego hárdego á zuchwáłego okrutnego Goliaſzá [osadził]/ ktorego błáhemu niedoroſłkowi zábić dopuśćił onemu Dawidowi. RejPos 200; SkarŻyw 598; Perexilis ‒ Nasbit błahi Podłi. Calep 778b; Vietus ‒ Słabi błahi, wiſchłi. Calep 1123a; LatHar 191/ 222, 385.

Szeregi: »błahy a niezbrojny«: Albo też iáko oná błáha á niezbroyna niewiaſtká Iudyth ſwięta poráźiłá onego ſrogiego á mocnego Hetmáná Holoferneſá RejZwierc 264.

»błahy a słaby«: Albo gdy też będzyeſz cżythał o onym drugim ſrogim Hetmánie o Holofernuſie ktor[y] był obległ ono błáhe á ſłábe miáſtecżko Betulią RejZwierc 200v.

W przen (2): CzechEp *2v; ZAprośiłem ćię dźiś/ przedwiecżny zbáwićielu [...] do bláhego przybytku y mieſzkánia mego/ vpadkom podległego. LatHar 238.

Synonimy: 1. bezrozumny, lekki, mdły, słaby; 2. lichy, podły, słaby, wyschły.