[zaloguj się]
[pdf]

BURZĄCY (33) part praes act impf

burzący (22), burząc (1), borzący (9), borząc (1); burzący WróbŻołt, RejKup (2), RejWiz, GrzegRóżn, RejZwierc, StryjKron, NiemObr, GórnRozm, ReszPrz (2), GrabowSet, SkarKaz; burząc RejPos; borzący BibRadz, RejAp (2), BielSat, BielSpr, BielSjem; borząc BudBib; burzący : borzący RejPs (6 : 1), BielKron (3 : 2).

Teksty nie oznaczają ó.

Fleksja
sg
mNburzący, borząc fNburzącå nNburząc(e)
Gburząc(e)go, burząc G G
Aburzący A Aburząc(e)
pl
N subst burząc(e)
G burzących
D burzącym
I m burząc(e)mi
f burząc(e)mi
L burzących

sg m N burzący (5) RejPs (2), RejAp (2), RejZwierc, borząc (1) BudBib. ◊ G burząc(e)go (1) SkarKaz, burząc (1) RejPos. ◊ A burzący (4). ◊ f N burzącå (2). ◊ n N burząc(e) (1). ◊ A burząc(e) (3). ◊ pl N subst burząc(e) (1). ◊ G burzących (6). ◊ D burzącym (2). ◊ A subst burząc(e) (3). ◊ I m burząc(e)mi (1). f burząc(e)mi (1). ◊ L burzących (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z tych samych przykładów) – XVII(XVIII) w. s.v. burzyć.

1. Niszczący, rujnujący, pustoszący, druzgocący, służący do burzenia, walczący, napadający (20): ReszPrz 66; ktorego [baranka] kreẃ ná podwoiach/ onego burzącego Anyołá odganiáłá SkarKaz 515b.
Zestawienie: »działo burzące; burzące działo« (8 : 1): BielKron 273, 283, 314v, 460; BielSat Nv; BielSpr 74v; StryjKron 782; ále y od Machometanow nowych dźiał burzących pożycżyli. ReszPrz 42; BielSjem 36v.
W przen (9): Rac ſzmienicz ſwoy gnieph burzacy RejKup p5v; Czás burzący iáko morze/ Wſzytki náſze ſpráwy ſporze. RejZwierc 236; Więc trwogá burząca Przypádłá ná mię Pánie GrabowSet F2.
Wyrażenia: »lew borząc(y); borzący lew« (2 : 1): Oto ſłuchaycie iáko woła ten borzący Lew/ á ſtráſzy głoſem ſwym ſrogim niewierniki ſwoie RejAp 86v, 49v; pożárł miecz wáſz proroki wáſze/ iáko lew borząc [quasi leo vastator] BudBib Ier 2/30.

»miecz burzący« (3): ięzyk ich gorſſy niżli miecz burzący RejPs 86v, 111v; BibRadz Ier 50/16.

2. Zwalczający czyjeś poglądy, występujący przeciw istniejącemu porządkowi, negujący [kogo, co] (2): Przećiwko Sofiſtam burzącym prawdźiwą Troycą z ſłow Páwłowych GrzegRóżn K4v; gdyby vrżąd ſam cżynił o ich krżywdę/ á zwłaſczá w rżeczách pokoy poſpolity burżączych GórnRozm D2v.
3. Dmący, wiejący, kłębiący się (7): WróbŻołt 148/8; á nieynáczeiem niemi ieſt ogárnion iáko tonący burzącemi wodámi RejPs 130v; iż on gdy chce może wody vſmierzić/ á gdy chce burzącemi wiátry może ie dziwnie poruſſyć. RejPs 160, 74v, 81v; RejPos 331; NiemObr 7.
4. Wzbierający samorzutnie, burzący się, musujący, pieniący się, pulsujący (1):
W przen (1):
Wyrażenie: »krew burząca«: Bo kiedy s przyrodzenia kreẃ będzye gorąca/ Tedy też będzye byſtrſza y bárzyey burząca. RejWiz 117.
5. Buntujący się, burzący się; występujący przeciw komu (3): Day mi alie liſt wierzączy Icz miedzy ten liud burjaczy RejKup p; wnet lud burzący vſpokoił ná wſzytki ſtrony BielKron 101.

burzący przeciwko komu: á iákobyś mię wybáwił zrogow ſrogich iednoroſſcow burzących przećiwko mnie. RejPs 32.

Cf BURZYĆ, BURZYĆ SIĘ

ZZie