« Poprzednie hasło: CIELESTNY | Następne hasło: CIELEŚNIK » |
CIELEŚNIE (106) av
[Cf CIELESNY N pl subst]Wszystkie e jasne.
-ſ- (93), -ś- (3), -ſż- (3).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (jeden z tych samych przykładów) ‒ XVII w. (z Cn).
W charakterystycznych połączeniach: cieleśnie mieszkać (18). wstąpić do nieba (7), żyć (3).
»istotnie i (abo) cieleśnie« (4): Bo nam dla tego y w Sákrámenćie Ciáłá ſwego iſtotnie y cieleſnie ſam śiebie zoſtáwił. WujJud 47v, 177; iż ten cżłowiek Iezus Chriſtus [...] ten á nie inſzy/ iſtotnie/ ábo ćieleſnie/ do niebá wſtąpił CzechRozm 28v, 33.
»cieleśnie i materyjalnym sposobem« (1):Zeby ćieleſnie y máteryálnym ſpoſobem Páná Chriſtuſá wierni ieść mieli. WujJudConf 171v.
»prawdziwie, (i) cieleśnie« [szyk 2 : 1] (3): WujJud 70, 251v; iż Pan Chriſtus iednoczy ſię z námi przez vżywánie tego Sákrámentu/ nie tylko przez miłość/ ále też prawdziwie y ćieleſnie. WujNT 604.
»cieleśnie i skutecznie« (1): Wſzákże też potym y dla tego: że ſię to y wedle litery ćieleſnie y skutecżnie w Antychristowskiey stolice pánách y ſpráwcách pokázowáć miáło. CzechEp [406].
»cieleśnie, (i) widomie« (3): P. Kryſtus ćieleſnie widomie ieſt w niebie á ćieleſnie ále niewidomie w Sácrámenćie. WujJud 70 marg, Mm2v; CzechRozm 27v.
»własnie i cieleśnie« (4): PANA Kriſtuſá wierni pod oſobą chlebá właſnie y ćieleſnie máią y przyimuią. WujJud 171v marg, 171v, Ll7v; ReszPrz 82.
»zupełnie a cieleśnie« (1): Bo ieſlibychmy ták rozumieli [...] iżby tu zupełnie á cieleſnie to ſwięte ciáło sſtępowáć miáło/ tedyby było omylne wyznánie wiáry náſzey RejZwierc 197v.
»cieleśnie rozumieć, rozumiany« [szyk zmienny] (5 : 1): iż Kroleſtwo Páná Kryſthuſowe/ nienależy w máiętnośćiach/ w mieſcach/ w mocach/ w tzáſiech/ w oſobách/ w dzierżáwach/ iáko ty ćieleſnie rozumieſz. KrowObr 23; BibRadz I 336b marg; RejPos 312; RejPos Wiecz3 97; CzechRozm 120, 142v.
»cieleśnie przebywać« [szyk zmienny] (2): Iſz zmlynarzem laczinia Andrzeyem Czyelyeſznye przebiwala raſz yeden na polyu za czo wzyąla odnyego gr 12 LibMal 1546/120, 1546/120v.
»cieleśnie złączyć się; złączenie cieleśnie« (1; 1): PatKaz III 138v; kazała go ſobie wnoczy do komory puſcić, gdyż tedy ona ſie nadziewała żeby ſie ſnim cieleſnie złącżyć miała BielŻyw 132.
Synonimy: 1. istotnie, widomie; 3. rozpustnie, wszetecznie.
Cf CIELNIE
HG, MM