[zaloguj się]
[pdf]

CISZA (9) sb f

Fleksja
sg
N ciszå
A ciszą
L ciszy

sg N ciszå (2). ◊ A ciszą (1). ◊ L ciszy (6).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w.

1. Brak głośnych dźwięków; milczenie (1): Dobrą noc/ ieſli kto ſłyſzy: A móy więniec w téy złéy ćiſzy/ Niechay wiśi do świtánia KochPieś 25.
2. Spokój, pogoda, nieburzliwość, bezwietrzność, bezruch; tranquillitas PolAnt, Vulg, Cn; silentium, status pacati aeris, tranquillum Cn (8): Tedy wſtawſzy zágroził wiátrom y morzu/ y byłá wielka ćiſza. BudNT Matth 8/26; WujNT Mar 4/39.
W przen (1): Iſkrá s ſyny. [...] The iſkierki nie w ćiſzą wierz mi ſie chowáią PaprPan F3v.
a. Zaciszne miejsce; loca non pervia veniis Cn (5):
Wyrażenie przyimkowe: »w ciszy« (5): Młodzyeniec [...] Pewnie widzi iż z niebá ná doł będą goście. Ieſli nie deſzcż tedy grad plutá iáka pewnie [...] Y vpátruye z gory gdzyeby domek vźrzał/ Aby wżdy przez złą chwilę w ćiſzy gdzye vſiedzyał. RejWiz 125v; we wtorek wſtał wielki wiátr/ deſzcż y łyſkánie/ ták iż wiele namiotow Pruſkicb pochwyćił. A thák náſzy ruſzyli ſie precż/ á położyli ſie dwie mili od Dąbrowná miedzy chroſty w ćiſzy BielKron 383v; Oczko 26v, 28; Szkuty máią rządnie ẃychędożyć Fliśi przyſzedwſzy/ á ſtánąć ná dobrym mieyſcu/ á ná wodźie záwżdy/ coby w ćiſzy. GostGosp 88. [SarnStat 106 cf CYZA].

Synonimy: 1. milczenie; 2. pogoda, spokoj.

Cf CICHOŚĆ, CICHOTA

MM