[zaloguj się]
[pdf]

CZCZO (87) av

tszczo (46), czczo (30), tczo (8), czco (3); tszczo SkarJedn (2); czczo BierEz, RejRozpr, GroicPorz (2), RejZwierc, KuczbKat (4), BielSjem, PudłFr, LatHar, PowodPr (2); tczo GlabGad (6), BudNT; czco WerGośc (2); tszczo : czczo : tczo : czco FalZioł (44 : – : 4 : –), SienLek (– : 16 : – : 1).

o jasne.

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XIX w.

1. O pustym żołądku (86): Bo takowe rády y zabiegánia rzecżom/ ktore ſie to nie cżcżo ábo cżáſem y pijáno/ a iákoby dolewáiąc dźieią/ rzadko z gruntu y drożnie prowádzone bywáią PowodPr 72.

W charakterystycznych połączeniach: na czczo brać (3), da(wa)ć (4), jedz(i)ony (2), (na-, s-, u-, wy-)pić (pijać) (25), picie, pijan, pity (8), pożywać (6), przyjmować (3), przyjmowany (2), (ze)żwać (3), (z)jeść (jadać) (8).

Wyrażenie przyimkowe: »na czczo« (85): Siedź gośćiu nic mi nie ſzkodziſz: Cżekay áż będzie gotowo/ Boć na cżcżo chodzić niezdrowo. BierEz K4; á tego ſie natżcżo napijay FalZioł I 26a; á tego prochu pożiway z winem ciepło natſzcżo FalZioł I 74c; á potym wyſuſzywſzy daway natſzcżo lekarſtwa. FalZioł I 76a; Wątrobę iego vpiekſzi dobrze natſzcżo ieſć FalZioł IV 4c, I 7b, 18c [2 r.], 34d, 35d, 38d (45); Cżemu ſlina cżłowiecża na tcżo goi kroſty y rany małe. GlabGad C5v, C6, D3v [2 r.], H2, I5; To ſie czáſem náczczo ſpiyą Lby ſobie piwem pomyią RejRozpr I2v; A ma wydáć wyrok zá tymi okolicznoſćiámi/ przed południem/ ſyedząc/ náczczo/ nie w dźień święty GroicPorz aa3, dv; Albo ślazowy korzeń ná czczo zeżwawſzy/ przyłoż SienLek 129, 7, 7v, 57v, 61v, 83v (17); RejZwierc 31; Bierzmowánia Swiątość na cżcżo prziymowána być ma KuczbKat 155 marg, 155, 160 [2 r.]; y nie máią co ieść/ á odpuśćić ich ná tcżo [ieiunos] niechcę BudNT Matth 15/32; SkarJedn 239, 346; Przynieśiono kubek wielki dobrego winá/ ktory duſzkiem ták máło nie na cżco wypije/ potym y drugi y trzeci WerGośc 246, 242; BielSjem 31; LatHar 253; PowodPr 72 marg.
2. Bez skutku, bez korzyści (1): Przedśię wam bez pieniędzy z tąd odiácháć/ Pánie. [...] Y tákći cczo odiáchał/ nic nie wykuglował. PudłFr 63.

Synonimy: 1. prożno, pusto.

AL