[zaloguj się]
[pdf]

DARCIE (16) sb n

a jasne, e pochylone.

Fleksja
sg
N darcié
D darciu
A darci(e)

sg N darcié (5); -é (1), -(e) (4). ◊ D darciu (1). ◊ A darci(e) (10).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.

lek. Ostre bóle w jamie brzusznej albo w stawach; ileos Mącz [w tym: w czym (12)] (16): ty kośći miáłko ſtłukſzy/ day choremu wczym chce wypić/ przeſtánie mu dárcie. SienLek 99.

darcie od czego (1): á onym ſokiem niech ſobie koniec pomáże mężczyzná/ á niewiáſtá kráie/ gdy máią dárćie od kámieniá. SienLek 106.

Wyrażenia: »darcie w brzuchu« (1): day ćiepło wypić s koźią ſerwathką/ przeſtánie dárćie w brzuchu od tego. SienLek 99v.

»darcie w macicy« (1): á day ciepło paniey ktora ma darcie w maciczy: wypić FalZioł V 27v.

[»darcie w stawiech«: Popioł ten z miodem zmieſzány głowę lecży/ y też dárćie w ſtáwiech/ gdy tjm pomáżeſz. SienHerb 318a.]

»darcie w trzewach« (2): Tey ielitney chorobie á dárćiu w trzewách/ nalepiey ſłuży nálewánie zádkiem náwárzywſzy ślazu/ barſzczu z miodem á oliwą. SienLek 100v, 100v marg.

»darcie wnętrzne« (1): rzeżanie y darcie wnętrzne ktore bywa w ielithach [...] oddala FalZioł I 111d.

»darcie w żołądku« (1): ábowiem cżini krew grubą/ y nadyma żołądek/ y darcie w żołądku cżyni. FalZioł I 34b.

»darcie w żywocie« (6): FalZioł V 27; Mącz 165a; TRzewam też álbo ielitam niekiedy rády potrzebá/ gdy w nich nie iáki bol álbo wrzod pánuie: ábowiem też w ten czás dárćie wżywoćie bywa SienLek 100; Dárćie w żywoćie/ ſzukay Gryźienie. SienLek S2, 99, 100marg.

Szeregi: »darcie z boleniem« (1): Theż ieſtli po porodzeniu darcie z boleniem w żywocie będzie miała niewiasta [...] tedy ma być parzenie na takowe rzecży: cżyniono FalZioł V 27.

»darcie i gryzienie« (1): á gdy ku themu przyłożyſz noczydźień ziela/ á vwarzywſzy będzieſz ſie napijał, abowiem darcie y gryzienie ktore bywa w żywocie oddala FalZioł I 119a.

»kłocie albo darcie« (1): Ileos, Długie yelito/ też niemoc kłocie álbo dárcie w żywocie. Mącz 165a.

»rzezanie i darcie« (2): [Psilium ziele] w ielitach rzezanie y darcie oddala. FalZioł ++2v, I 111d.

Synonimy: gryzienie, kłocie, kolka, rzezanie.

Cf [DRANIE], DRZEĆ

JW