« Poprzednie hasło: [DELATA] | Następne hasło: [DELEKTACYJA] » |
DELATOR (23) sb m
e oraz o jasne; -å- (9), -a- (3) SarnStat (3 : 3).
Fleksja
sg | |
---|---|
N | delåtor |
G | delåtora |
D | delåtorowi |
A | delåtora |
I | delåtorem |
inne | pl N (lat.) - delatores |
sg N delåtor (5). ◊ G delåtora (4). ◊ D delåtorowi (1). ◊ A delåtora (5). ◊ I delåtorem (7); -em (5), -(e)m (2). ◊ (lat.) pl N delatores (1).
Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w.
Znaczenia
praw. Oskarżyciel, donosiciel [delator – zdrajca, oskarżyciel, też ten co na kogo zdawa Mącz 123a; – tajemny oskarca, zausznik Calep; oskarżyciel; potwarca ‒ delator Cn] (23): á to widzę iżeśćie wárowáli to ſobie żeby was Krol nie poźywał o zbrodnie/ á Inſtygátor gdy poźywa/ bez delatora czynić nic nie może. GórnRozm C2v; ábowiem á komu ſię chce delatorem bydź/ wiedząc żeby tego gárdłem mógł przypłáćić? GórnRozm Hv, C2v, C4v, Hv [2 r.]; Maloſz macie exorbitancieij ſrogich odtich Panow natzinionich: Banitije wimiſlne naidowano/ delatora nievkazano/ naco ieſt proteſtatia poſlow ziemſkich PaprUp L2v; Delator żeby był przy Inſtigatorze dla conwikciiéy/ który może bydź y plebeius. SarnStat 152; IEſliby ſie kto ſzláchćicem mienił/ y vdawał nie będąc im/ áby dobrá ſwoie tráćił/ połowicę do Quárty/ á połowicę do delatorá SarnStat 239, 118 [2 r.], 119, 152, 153, 1199 (15).
Szereg: »delator albo aktor [= powód]« (1): A w tákowéy kauźie wolno będźie delátorowi/ álbo áktorowi wźiąć pozew z któréykolwiek Káncelláriiéy/ który/ [...] ważny bydź ma. SarnStat 1202.
Synonimy: aktor, oskarca, oskarżyciel.
SB