« Poprzednie hasło: AKT | Następne hasło: 2. AKTOR » |
1. AKTOR (80) sb m
-k- : -c- (56 : 23).
Pisane dużą literą (59 r.); obie samogłoski jasne.
Fleksja
sg | pl | |
---|---|---|
N | aktor | |
G | aktora | |
D | aktorowi | |
A | aktora | |
I | aktor(e)m | aktormi |
L | aktorze |
sg N aktor (35). ◊ G aktora (9). ◊ D aktorowi (19). ◊ A aktora (10). ◊ I aktor(e)m (4). ◊ L aktorze (2). ◊ pl I aktormi (1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI i XVIII w.
Znaczenia
praw. Wytaczający proces przed sądem, powód; actor Cn [actor ‒ powod, jiściec BartBydg; actor etiam significat, stronę powodną w prawie, tę, która skarży, cuius relativum est reus, strona która bywa ciągniona ku prawu, którą oskarżają, albo której winę dawają Mącz 5d] (80): Dowodźił actor [...] A reus brał ſię do prżyśięgi GórnRozm G3, F2, F2v [2 r.], F4v, H, Hv; ActReg 46; non recedendo a iudicio do ktorego Actor stronę bil pozwal ZapKościer 66, 66v; wolno to będźie ták Aktorowi/ iáko citato [...] przypozwáć pozwem zá źiemſką membraną ſtronę drugą ná Wiecá SarnStat 148; áby pozwány wyrozumieć mógł/ o co ieſt przez Aktorá wyzwan SarnStat 823; ieſli ſie tego Aktor będźie [...] domagał/ przyśięgą ſie obżáłowána ſtroná wedle Grodu będźie wywodźiłá SarnStat 906, 569, 571, 628, 708, 1149 (65); aza nie tak wolno pozwanemu się wpisać jako i aktorowi ZapMaz II G 97/89v.
Szeregi: »delator albo aktor«: w tákowey kauźie wolno będźie delátorowi/ álbo áktorowi wźiąć pozew z któréykolwiek Káncelláriiéy SarnStat 1202.
»aktor albo powodowa strona«: iest wątpienié, ieſli Aktorowi álbo powodowéy ſtronie, bądź dowód, bądź odwód przykázowáć SarnStat 792.
W przen (2): opátrzyć ſie w tym trzebá nam/ áby ſám [papież na koncylijum] niebył y áktorem y ſędzią poſpołu BielKron 211; ſami Sedziowie Aktorimi [!] beli/ ſami inſtigowali [...] Woloſka á Multanſka to ſprawa bela PaprUp L2.
Synonimy: oskarżyciel, powod, »powodna strona«, »powodowa strona«.
MK