[zaloguj się]
[pdf]

DNA (38) sb f

Fleksja
sg pl
N dna dny
G dny
A dnę

sg N dna (9). ◊ G dny (3). ◊ A dnę (25). ◊ pl N dny (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w.

1. Artretyzm, choroba stawów; ischias Mącz, Cn; coxendix, schiatica Mącz; coxarius morbus, coxendicum morbus, ischiadicus dolor Cn (31): Gdy je [ziele] kto ſobie w boki kładzie/ zachowawa nogi od dny FalZioł I 141d; Dnę w koſciach/ w ſtawiech/ y w inych członkoch leczi [różana wódka] FalZioł II 14c, I 64d, 113a, 141d, 149a, II 14d, III 24d; Dná/ ktorą zową Podágrá/ z Grecká. SienLek 122; Dná nietylko nogi łamie ále y ręce y członki wſzyſtki SienLek 122, 17, 26v, 122v, 123, 123v [6 r.], Sss2 [2 r.], Sss4; [Dárćie w członkoch wszelákich/ Dną niektorzy zową SienHerb A # 2.]
Wyrażenia: »dna nożna« (3): FalZioł I 66a, 87c; z zbytniego pożywania iarzyn zwłaſzcża ludziem rozkoſznym przydawa ſie Podagra, to ieſt dna nożna. GlabGad Iv.

»dna ręczna« (1): [pokrzyk] dnę nożną y ręcżną rozgania FalZioł I 87c.

»dna spojona« (1): Też kto dnę ſpoioną cirpi/ rozwięzuje ią y roſpądza [św. Jana ziele] FalZioł I 69b.

Szeregi: »fluksy, dny, łamanie« (2): gdyż takowe wilgoti od mozgu zstępując zarażają ſerce j wſtępuią wcłonki z kądże pochodzą fluxi, dny łąmanie y inſze niemoci ktore ſą cżęſci Artetiki GlabGad L6.

»dna i łupanie« (1): [olejek z cegły pomaga] na kożdą dnę y łupanie/ na boleſć w grzbiecie FalZioł II 23.

»pedogra albo (to jest) dna« [szyk 2 : 1] (3): GlabGad Iv; Náuká leczenia Dny álbo Pedogry. SienLek 123 żp, Sss 4.

2. Kolka, ucisk w jelitach, morzysko; colica BartBydg, Mymer2, colica passio Mącz (7):
Wyrażenie: »(s)trzewna, trzew dna« [szyk 4 : 3] (4 : 3): Colica, strzewna dna BartBydg 31; [Pieprzyczka] dnę trzew vſtarych ludzi odeymuie FalZioł I 112c; [Wodka biedrzeńcowa] trzewną dnę ktora bywa z zimnej przycżyny: goij. FalZioł II 4a, I 113c, III 24a, 25d; Mymer2 40v; [Ielit dárcie/ to ieſt odźieránie/ Diſenteria Grekowie zową/ á Polacy dną trzewną SienHerb A # 3.]

Synonimy: 1. łamanie, łupanie, scyjatyka; 2. morzenie.

LW