[zaloguj się]
[pdf]

DRUK (37) sb m

Fleksja
sg pl
G druku druk(o)w
A druk
I drukiem drukami
L druku drukach

sg G druku (10). ◊ A druk (9). ◊ I drukiem (3); -em (1), -(e)m (2). ◊ L druku (11). ◊ pl G druk(o)w (2). ◊ I drukami (1). ◊ L drukach (1). [pl występuje tylko w znacz. 3. i 4.].

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XIX w.

1. Czcionki drukarskie; prasa drukarska (13): Bo to wſzytkim wiádomo/ że przedtem druku nie było ktory áż około Roku 1443. náſtał. BudNT przedm b4; wielki kśiądz porádziwſzy ſię Metropolitá kazał druk ſpráwić/ y drukárnią zbudowáć/ aby ták kśięgi ſpráwnie wychodziły. BudNT przedm c5v, przedm c5v marg.
Zwroty: »do druku dawać (a. podać); w druk dać, podany; wydać drukiem« = drukować (2; 1 : 1; 1); OrzQuin E4; Bo iż adwerſarze nápiſáli y w druk dáli/ iż gdzyekolwiek ſtoi to ſłowo Bog/ tám ſie rozumieć ma o ſámym Oyczu SarnUzn E2v, G6; y wydáłem to wſzyſtko Drukiem w Krákowie Roku 1575. StryjKron A3v; PaprUp I4.

»z druku puszczać, wypuszczenie; przez druk wypuszczać« = drukować (1 : 1; 1): CzechRozm A2v; Abowiem ten ſam y ná przetłumácżenie tych śláchetnych kśiąg: á potym y ná wypuſzcżenie z druku/ nakłádow niemáłych nielitował. ModrzBazBud ¶6v; KołakSzczęśl A2v.

Wyrażenia: »napisany w druku« = wydrukowany (1): KRótko mówiąc/ nie w kárczmie/ áni téż ná bruku/ (Może to być beſpiecznie nápiſano w druku) PudłFr 45.

»na druku wydany« (1): Artykuły podaćie/ ktore ſą ſpiſáne/ Potym będą w poſpolſtwo ná druku wydáne. BielSjem 12.

2. Drukowanie, sztuka, proces odbijania czcionek na papierze (11): iákoż y w druku trudno ſię było vſtrzedz żeby ſię iákie obłądzenie ſtáć nie miáło BibRadz I *5v; Alem ſię ia tęż/ dla niektorech ſpraw I.K.M. ſtym drukiem poſpieſzał. KwiatKsiąż Q3v; JanNKar H2 [2 r.].
Zwroty: »druk czynić« = drukować (1): Excusor ‒ Miſtrz ktori druk cziny. Calep 385a.

»w druku używać« (1): Trzećiégo Zed z kréſką przez pół, trudno po té czáſy w druku vżywáć było. JanNKar G.

Wyrażenia: »druku [jakiego]« = drukowany gdzie, przez kogo (2): tedym ia w żydowſkim Máteuſzu (druku Páryſkiego y Bázyleyſkiego) to ocżymá ſwymi widział CzechRozm 127; Ieden ſię trzyma Confeſſyey pierwſzey Auſzpurſkiey: drugi w Wittemberku przedrukowáney: [...] drugi drugiego druku. ReszPrz 70.

»omyłki w druku« (3): GroicPorz C4v; Omyłki w Druku s trefunku dopuſztzone. KrowObr Vu4; CiekPotr 91.

3. Wytwór sztuki drukarskiej, tekst drukowany, książka; charta impressa litteris, expressae metallo litterae, liber Cn (12): a wiele punctów nad literami/ druku bynámniéi niechedożą MurzOrt B; A tak i na ten czás przypiſalichmy tu/ krotką nauké czytaniá i piſaniá/ nie żeby wtym druku wielé kroć odniéi nie o dſtąpiono [!] MurzOrt B; BibRadz I *6; CzechRozm 137v; A ieſt ich iuż ſnadź przez trzydźieśći tych drukow/ w ktorych káżdym/ ſą rożne á ſobie przećiwne náuki ReszPrz 70.
Zwroty: »mieć [co] w druku« = mieć co w postaci tekstu drukowanego (1): K temu przydáiąc y to żeś koniecżnie W. X. M. kazánie to/ [...] w druku mieć chćiáłá. WysKaz )?(3.

»w druku stanąć« (1): TO witánie oſoby W. M. moy Mośćiwy Pánie/ ktoregom ia/ przy W. M. ná ten cżás będąc/ Inuentią wedle doſtoynośći W. M. był podał/ dawno by iuſz było w druku ſt[a]nęło RybWit [A]v.

»w druk wejść, wchodzić« (2 : 1): Lecz gdy iuſz do tego prżyſzło/ że ieſt/ y w Druk weſzło/ [...] niechcę o nim iá tego mowić. GórnRozm E2, E2; SarnStat *8.

Szeregi: »mową, piorem, drukiem« (1): która to łáſká z miłośierdźia Bożégo/ próznowáć mi nie da/ [...] á kędy może ze mnie wynika/ mową/ piórem/ Drukiem OrzQuin G4.

»pismo i druki« (1): iż kto chce nie tylko mową/ ále y piſmem y drukámi bluźni bez boiáźni/ nawyżſzego Bogá náſzego w Troycy SkarKazSej 703a.

4. Tkanina o wzorze tłoczonym za pomocą form (1): [we Francji] od złotá/ od ſrebrá/ od háwtow/ od drukow/ y wymyślnych rzemioſł/ wſzyſtko świetno/ wſzyſtko koſztownie GostGospSieb +4.

Synonimy: 2. impres, impresoryja.

Cf DRUKOWANIE

SB