« Poprzednie hasło: DZIELNIE | Następne hasło: 2. DZIELNIK » |
1. DZIELNIK (11) sb m
e jasne.
Fleksja
sg | |
---|---|
N | dzielnik |
A | dzielnika |
I | dzielniki(e)m |
sg N dzielnik (6). ◊ A dzielnika (3). ◊ I dzielniki(e)m (2).
Sł stp brak, Cn s.v. dzielca, Linde XVI – XVIII w,
Znaczenia
1. Człowiek, który coś dzieli, w szczególności wykonawca testamentu, ten, który przeprowadza podział majątku lub uczestniczy przy tym w charakterze świadka; divisor, partitor Mącz, Cn; distributor Calep, Cn; discriminator, tributor Cn (5): Partitor, Dzielnik/ rozdzielcá. Mącz 281c, 91b; Distributor ‒ Dielnik [!], widzielacz. Calep 334b.
Szereg: »sędzia i (abo) dzielnik« (2): ktoż mię poſtánowił ſędźią ábo dźielnikiem [iudicem aut divisorem] nád wámi? WujNT Luc 12/14, 248.
2. mat. W dzieleniu arytmetycznym liczba, przez którą dzielimy dzielną (6): Gdy frakta y dzielnik z ciframi ſie trafi/ tedy vymi po cifrze z obudwu albo po dwu możeſzli/ potym ie dziel iako tu. KłosAlg F2v, E4v, F, F2, F2v.
Zwrot: »dzielić przez dzielnika« (1): Ieſtli Czo oſtanie złotich mniey niż dzielnik tedy ie obroć na groſze [...] á rozłożywſzy zaſię dziel przez dzielnika KłosAlg E4v.
Synonimy: 1. jednacz, rozdawca, szafarz; 2. dywizor.
Cf 1. DZIELCA, DZIELCZY, PODZIELNIK, ROZDZIELCA
BC