[zaloguj się]
[pdf]

EGZEKWOWAĆ (37) vb impf i pf

impf (26), pf (3), impf a. pf (8); pf LibMal 1543/72v (3 sg m praet), UstPraw A4 (inf), WujNT 416 (3 sg m praet).

Zawsze ex-; -qu- (25), -kw- (8), -qw- (1).

Wszystkie samogłoski jasne.

Fleksja
inf egzekwować
indicativus
praes
pl
3 egzekwują
praet
sg
3 m egzekwowåł
fut
pl
1 m pers będziem egzekwować
imperativus
pl
3 niech egzekwują
conditionalis
sg pl
3 m by egzekwowåł m pers by egzekwowali, egzekwowaliby

inf egzekwować (21). ◊ praes 3 pl egzekwują (1). ◊ praet 3 sg m egzekwowåł (2) ◊ fut 1 pl m pers będziem egzekwować (1). ◊ imp 3 pl niech egzekwują (1). ◊ con 3 sg m by egzekwowåł (2). ◊ 3 pl m pers by egzekwowali, egzekwowaliby (7). ◊ part praes egzekwując (2).

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu.

Wykonywać, wypełniać powinności, prawa, ustawy; exsequi JanStat [exsequor – wypełniam, sprawiam, czynię to, co mi polecono Mącz 385c; – wyprawuję, kończę Calep; odprawiam co, odprawuję sprawy – exsequor negotia Cn] (37): IchM [starostów] powinność jest, aby pilno strzegli tego, co w statuciech naszych IchM ku egzekucyji na1eży, aby egzekwowali pilno. Diar 71.

egzekwować co (16): zoſtawyemy w moczy statut nas Piotrcowſki [...] Y ten Statut trzymacz ivz teraz i Exequovacz chczemy. ComCrac 14; Diar 73; jakoby ci, ktorzy są na urzędziech postawieni, wszytki ustawy, wszytki statuta koronne, co na ktorego urząd należy; swą pilnością egzekwowali a tego tak pilni byli DiarDop 109; Tá vſtáwá ma być poſpolićie po wſzytkich mieſćiech. A gdy to Woiewodá poſtánowi/ tedy to mieſzczánie máią trzymáć/ ſtrzedz/ exekwowáć. UstPraw A2; NiemObr 176; WujNT 121; dáliſmy y pozwoliliſmy iemu moc wſzytki Woźnégo vrzędy po wſzytkim Woiewództwie náſzym Krákowſkim ſłuſznie exequowáć. SarnStat 574, 40, 180, 268, 945 marg; Sámi ſobie ſzkodźićie/ y ieden nád drugim tyránnią podnośićie/ praw nie exequuiąc SkarKazSej 666b. Cf Ze zdaniem.

Ze zdaniem dopełnieniowym (4) [w tym z zapowiednikiem: to (4); co (3), cokolwiek (1)]: A ktoryby Mieſzczánin á zwłaſztzá Rádá nie exekwowáli by thego co Woiewodá poſtánowi/ tácy máią być winą karáni/ ſtem grzywien UstPraw A2, A3, A3v; A cokołwiek Woiewodowie z vrzędu ſwégo poſtánowią/ á zwłaſczá w mieśćeiéeh: to Stároſtowie z vrzędu ſwégo niech exequuią/ pod winą ſtrácenia vrzędu. SarnStat 40.

Szereg: »egzekwować i wykonywać« (1): áby każdy z Woiewod z Stároſtów ſwóy Vrząd exequował y wykonywał SarnStat 40.
a. Wykonywać wyrok sądowy, ściągać należności pieniężne, karać przestępcę; exsequi JanStat [exsequi ‒ skazanym rzeczom dosyć uczynić Mącz 385c; wykonywam co, skutkuję, exsequor decretum, lege agere, iudicatum facere, wykonać dekret, skarać winnego Cn] (19): UstPraw A3v; A otrzymawſzy przezyſki oné/ Stároſtowie mieyſc máią exequowáć SarnStat 921, 615.

egzekwować co (14): Iego M. pan poznanſky wedlug ſtatutu ziemſkiego yeſth y oſſądzyll a vrząd myeyſky ſentencią yego Mczi exequowall LibMal 1543ſl2γ; ieſliby kogo zábił/ táki na gárdłe [!] ma być karan. Stároſtowie máią tego doyzrzeć y to Exekwowáć UstPraw D4v, A3; OrzQuin D2v; WujNT 416; którzyby monitię/ eenſury/ álbo vbliżenia y ſequeſtry dla niezápłácenia penſiy od kogóżkolwiek dánych dopuſczáli álbo exequowáli SarnStat 924, 128, 194, 544, 860, 924 (7). Cf Zwroty.

egzekwować kogo (1): HETMAN ma moc ſądźić y exequowáć przeſtępcę SarnStat 439.

egzekwować na kim (2): UstPraw A4; á iáko nawyżſzy ſędzia y głowá Apoſtołow [...] ſrogą ſentencyą klątwy wydał y exequował/ ták ná Anániaſzu iáko y ná żenie iego WujNT 416.

Zwroty: »dyscyplinę egzekwować [nad kim]« = karać kogo (1): Páweł Apoſtoł/ gdy miał dyſcyplinę zborową exequowáć/ nád onym wyſtępnym Koryntcżykiem/ nie ſam tego cżynił/ ále ſię wſzytkiemu zborowi/ w imię páńſkie zgromádźić kazał. NiemObr 39.

»egzekucyją egzekwować« (1): EXEKVTIA od Woiewody ma Stároſtá exequowáć, pod vtráceniém vrzędu. SarnStat 543.

b. Wprowadzać w życie program naprawy Rzeczypospolitej (1): y trzebá ſye tego bać/ ábyſmy nie bácznie Exekwuiąc/ wſzytkiey Exekucyey nie ſkáźili/ á poſpołu z Exekucyą y Polſki na koniec nie ſtráćili OrzRozm A3v.

Synonimy: iścić, wyiszczać, wykonywać, wyprawować.

Cf EGZEKWOWANIE, EGZEKWOWANY

MB