Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: EKSCYPOWANY

Następne hasło: [EKSCYTARZYK] »

EKSCYTARZ (4) sb m

e jasne, a pochylone.

Fleksja

	sg
N	ekscytårz
G	ekscytårza
A	ekscytårz
I	ekscytårzem

sg N ekscytårz (3). ◊ G [ekscytårza]. ◊ A ekscytårz (1). ◊ I [ekscytårzem].

Sł stp, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

Znaczenia

1. Zegar budzący, budzik (2)
2. [Urządzenie budzące w zegarze]
3. Zachęta, pobudka, podnieta (2)

1. Zegar budzący, budzik; horologium excitatorium Murm (2): Horologium excitatorium. eyn wecker. Excytarz. Murm 149; Iaciem iáko excitarz co brząkam po ſłowie/ Ale wy wybijaycie wieldzy zegárowie. By wam márnie godzinki dármo nie ſchodziły RejZwierc 253.

2. [Urządzenie budzące w zegarze: zegar z ekscytarzem. InwMieszcz 1571 nr 167; drugi zegar okrągły ktory ani bije ani ekscytarza ma, też z puzdrem InwMieszcz 1584 nr 258.]

3. Zachęta, pobudka, podnieta (2): Otoż teraz mym Miłośćiwym Pánóm tę rzecz przypominam, y znowu ten Memoriał, iáko excitarz podáię. SarnStat *8; A Roku 1590. ná Turecką woynę, áby excitarz młodym ludźiem vczynili więtſzy: winę włożono ná tych, co ſie oćiągáli bráć pieniędzy: á pod piórkiem nie śmieli chodźic. SarnStat 431.

Synonimy: 3. ekshortacyja, pobudka, podnieta, podpała.