Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [GABALISTA]

Następne hasło: GABANIE »

GABAN (9) part praet pass impf

gaban (5), gabany (3), gaban o. gabany (1); gaban TarDuch, UstPraw, CzechEp, SarnStat; gabany GroicPorz, Mącz; gaban : gabany SkarŻyw (1 : 1).

Pierwsze a jasne; drugie a w formie złożonej i N pl m pers jasne, w formie niezłożonej pochylone.

Fleksja

sg
m	N	gabån, gabany

pl
N	m pers	gabani

sg m N gabån (5), gabany (3); (praed) gabån (5), gabany (2). ◊ pl N m pers gabani (1).

Sł stp s.v. gabać, Cn, Linde brak.

Znaczenia

1. Niepokojony, dręczony, nękany (6)
- a. O działaniu świadomym (3)
- b. O dolegliwościach (3)
- α. Nękany pokusami cielesnymi (1)
2. praw. Skarżony (3)

1. Niepokojony, dręczony, nękany; vexatus Mącz (6):

a. O działaniu świadomym (3): Vexatus, Treſtány/ trapióny/ gábány/a/e. Mącz 491d; SkarŻyw 251; Iáko y ſam X K. świádcży iż od żadnego z nas nie był gában. CzechEp 12 marg.

W charakterystycznym połączeniu: gabany od czarta.

b. O dolegliwościach [czym] (3): IEſthli ktho przydcżą/ Albo ſmętkięm mektorym bywa gaban/ Tę modlitwę [...] Niechay pilnie przeczytha TarDuch ktv; SkarŻyw 291.

α. Nękany pokusami cielesnymi (1): powiedzą co ſię znimi działo/ y iáko ſrodze gábáni ſą pieknośćią [!] oney oſoby Smáragdego. SkarŻyw 14.

2. praw. Skarżony (3): GroicPorz m3; będzyeli miał pokoy o ono rękoiemſtwo rok y ſzeſć niedzyel/ iż niebędzye przes iſtcá gában álbo pozywan: tedy zá dáwnoſćią powodu zniknie. UstPraw F4v; ſkázuiemy: áby żaden z poddánych náſzych nie mógł bydź ruſzan/ gában [molestari JanStat 288]/ y ku nieprzeſpieczeńſtwu o máiętnośći ſwé przywodzón zá tákimi liſty SarnStat 328.

Synonimy: 1. dręczon, męczony, trapiony, trestany, uciśniony; b. a. kuszony.

Cf GABAĆ