[zaloguj się]
[pdf]

GRAT (17) sb m

-å- (8), -a- (1); -å- : -a- KrowObr (1 : 1).

Fleksja
sg pl
N gråt gråty
G gråtow
A gråty
I gråtami
L gråci(e), gråtu

sg N gråt (4). ◊ L gråci(e) (1) Murm, gråtu (1) Mymer1. ◊ pl N gråty (4). ◊ G gråtow (4); -ów (1), -(o)w (3). ◊ A gråty (2). ◊ I gråtami (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI ‒ XVIII w.

Sprzęt; supellex Murm, Mymer1, BartBydg, Vulg, Cn; utensilia Murm, BartBydg; capsa Mącz (17):
a. Używany w gospodarstwie domowym; czasem może oznaczać wyprawę żony (10): Do Coquina et supellectilibus. Von der kuchen vnd hauſzrodt. O kuchni y rozlicnym gratu. Mymer1 28v; ták yáko to wyęc poſpolicye chełpyą ſie byałe głowy s ſwych gratow/ ſſat/ y chuſt byałych GliczKsiąż C6v; Leop 2.Par 20/25; Mącz 225c.
Wyrażenie: »domowy grat« [szyk 4 : 1] (5): De varia suppellectile. Von mancherley hans rott. O Gracżye domowym. Murm 138, 138; Mymer1 [292]v; Utensilia, omnia in domo necessaria, supellectilia, domove grathy BartBydg 174, 154.
Szereg: »grat, (i) szczebrzuch« (2): BartBydg 154; KIedy żoná ktorego kolwie Mieſzczániná z świátá zeydźie [...]: Thedy wſzytek Grat y ſczebrzuch ktorym kolwiek imieniem może być miánowány / ná żadnego inſzego/ iedno ná Mężá y dźieći iey [...] ma przyſłuſzeć GroicPorz gg3.
b. Używany przy ceremoniach kościelnych [może iron.] (3): Ornat/ Kelich/ Ampuli Pulpity Perłowe Sutły [!] Rozmayte Apparaty I te ynſſe drobne graty Znaċ yſs niemało Koſtnią Niewiem iák to oſſaczuią RejKup aa5v; Do Ornatow y do inſzych kośćielnych grátow ták mowićie/ kiedy ie theſz ſwięćićie. KrowObr 106, 100v.
c. Używany w wojsku (1): Impedimenta exercitus, Wſziſtki woyenne graty/ wozy/ tłumoki/ namioty/ etć. Mącz 294b.
d. Stare rzeczy, rupiecie; seruta Mącz, Cn; frivola, operulae, vilis supellex Cn (3):
Wyrażenie: »stare graty« (3): Scruta, Stáre graty yáko ſą ſtáre żelázá/ ſzáty/ ſzmáćiská ſtáre ſprzęty domowe. Mącz 376b, 376b; Calep 635b.

Synonimy: sprzęt, statki, szczebrzuch; c. impedyment; d. haraburda.

Cf GIERADA, 2. GRODA

HG