[zaloguj się]
[pdf]

JAWNIE (1641) av

jawnie (1546), jawno (82) [w tym: w funkcji orzecznika (65) – może N sg n (praed) od JAWNY], [jewno], jawnie a. jawno (13); jawno WrobŻołtGlab, RejKupSekl, LeovPrzepSamb, BiałKaz, ZapKościer (2), CiekPotr; jawnie : jawno MetrKor (1 : 3), BielŻyw (6 : 1), GlabGad (3 : 4), MiechGlab (2 : 1), LibLeg (1 : 5), WrobŻołt (2 : 1), RejPs (28 : 1), RejKup (17 : 1), Diar (1 : 1), GliczKsiąż (1 : 2), GroicPorz (11 : 2), KrowObr (62 : 2), RejWiz (33 : 1), Leop (10 : 1), KochZuz (2 : 1), BibRadz (33 : 1), BielKron (73 : 3), Mącz (56 : 6), RejPos (355 : 1), KuczbKat (11 : 2), WujJud (25 : 1), WujJudConf (21 : 1), BudBib (12 : 6), BudNT (3 : 2), ModrzBaz (32 : 3), Calag (1 : 1), SkarŻyw (37 : 2), ArtKanc (9 : 1), Calep (13 : 3), (51 : 10),SarnStat (51 : 2), SkarKaz (9 : 3).

Wszystkie samogłoski jasne (w tym w a 21 r., w e 1 r. błędne znakowanie).

comp i sup (12 + 1) (nå)jawni(e)j.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

1. Otwarcie, w sposób widoczny dla każdego, publicznie, nie ukrywając; wyraźnie, głośno, w sposob oczywisty, jasno, niedwuznacznie; nie jako symbol, tajemnica, alegoria; palam Mącz, Calep, Calag, Cn; aperte, propalam Mącz, Calep, Cn; manifeste Mącz, Calag, Cn; evidenter, explanate Mącz, Calep; publice, vulgo Mącz, Cn; patenter Calep, Cn; directe, explieite BartBydg; enodate, facile, liquido, perspicue, plane, publieitus Mącz (1638): Bo wżdy on mnie iáwnie ſzkodził/ Iż iáwnym nieprzyiaćielem był. BierEz R4, G4, L4; A pán iezus iuż niechodzil iawnie miedzy żydy [non in palam ambulabat apud Iudaeos Vulg Ioann 11/54]/ ale ſſedl do miaſta Effraijm/ ij przebywál tam z matuchną ſwą miloſciwą OpecŻyw 69v, 46, 133; PatKaz III 134v; MetrKor 40/823; BartBydg 4, 42b, 243; GEbka morzka tę mocz ma/ iż iawnie wyſuſza FalZioł IV 59b; Rzecżi ktore ſie odmądrich iawnie dzieią dobre ſą. BielŻyw 169, 23, 165; GlabGad A5v; WróbŻołt 49/3, Q3v; WróbŻołtGlab A3; RejPs 29v, 119v, 131, 142v, 205v (9); yawnye tbego [Paweł] doſſedl y okyem ſſwem wydzyal yſz kozaczi [...] chodza bradzi dobithky do Walach LibLeg 11/134; LibMal 1550/151, 1554/193v; RejRozpr K2v; SeklWyzn 4v [2 r.], a2, a3v, c3, d2v (9); RejJóz F7v, Gv, H5; SeklKat X3, Y3v; RejKup i2, 8, k6, ſ5v, 6v (8); KromRozm I M4; MurzHist B2, C4; MurzNT 78v; KromRozm II v2; Diar 64; [Praca mowi do Świata] Iáwnie cie wydawa mowá/ Gniewaſz ſie o dobre ſłowá BielKom D8; thu iáwnie á nadobnie Prorok ſwięty wymálował á wyſtáwił obraz kościołá Bożego/ iákiem ſie miał okázáć w oſtárzáłośći twoiey LubPs A4v, M4, R3v, T4, V3, Xv (11); KromRozm II ſ4; Piſarz ná żądánie Powodu będźie zárázem iáwnie czytał ich świádectwá. GroicPorz x3v, k [2 r.], o2, cc, hh2v; KrowObr 24v, 31v, 68v [2 r.], 117v, 222v (14); A thák moy miły brácie gdyż to káżdy widzi/ Iáko iáwnie márny ſwiát ták wſzytkimi ſzydzi. RejWiz 124v, 23v, 106, 106v, 152, 189 (12); Leop Lev 19/17, Rom 2/28 [2 r.]; OrzList b2v, b4v, d2; KochZuz A3v, A5; ſzcżęſcie [...] by Słowik/ gniazdo ſohie zwiło/ A co vmie kiedy chce/ iáwnie to odkryło. RejZwierz 56; rzecż thę/ która ſię ták iáwnie ſtáłá [manifesta facta est res]/ opowiedźiano Krolowi Perſkiemu BibRadz 2.Mach 1/33, *4, Ps 35 arg, Matth 1/1, Rom 2/28 [2 r.], Apoc 9/7 (10); OrzRozm Cv, C3v, D, I3v, P3v (11); Chcąc doſwiadcżyć prawdy wieſzcżká/ [Tarwinijus] wezwał go przed Senat iáwnie BielKron 102v, 44, 123, 158, 196, 265 (40); KochSat B2; Publice satisfacere, Nieco yáwnie odpokutowáć Mącz 116b, 119d, 279a, 333b, 392b, 452b (20); OrzQuin C2, C3v, C4v, E2v, M4, O4v; Prot A2v; SarnUzn C2v, C5, D8v, H3v; LeovPrzep Fv; z miáſtá Rzymſkyego kthore tu iáwnie Apoſthoł wyłożył [...] miáło powſtháć wſzytko złe RejAp 121v, 7v, 51 v, 80, 123, 171 (13); GórnDworz K8, T4, Ee4; HistRzym 9v; Pádáią gwiazdy/ to ieſt ludzie náucżeni/ [...] ktore Sálomon iáwnie zowie gwiazdámi ſwiátá tego. RejPos 6v, 2v, 57v, 104, 196, 275 (60); BielSat N4; GrzegŚm 13; HistLan Dv; KuczbKat 145, 205, 265, 320, 340; Anyoł z niebá iáwnie sſthąpił RejZwierc 259, 56, 67v, 126v, 185v, 225 (21); WujJud 7, 110v, 135, 154, 173v (14); Iáwnie ſie oświadcża Dawid w ſpowiedźi ſwoiey do Bogá mowiąc: Grzech moy obiáwiłem tobie WujJudConf 83, 34v, 125, 180v, 211v, 226; RejPosRozpr b3, c2; RejPosWstaw [414]; V Láćinnikow lub v Rzymian iż też ſłow prżycżyniano/ á zwłaſzcża gdy kto co z Greckiego ięzyka przekłádał/ iáwno z Cicerona y z Quintilianá. BudBib b4v, b2v, 4.Esdr 16/51, 1.Mach 11/12, 2.Mach 1/33; BudNT Ioann 11/54; CzechRozm A8, 252; PaprPan G3v, S2, Tv, Bb4, Gg3; ModrzBaz 19, 28v, 54, 65v, 130 (20); SkarJedn 184, 224, 247, 281, 321 (8); KochOdpr C3; Calag 179b, 370b; O pánie/ kiedyś iáwnie przed ſwym ludem chodźił/ [...] Twym ſtráchem źiemiá drżała KochPs 97, 43, 56, 61, 77, 168 (8); SkarŻyw 57, 86, 290, 310, 414 (23); Niewiém co lżéy/ czy w ſmutku iáwnie żáłowáć/ Czyli ſye z przyrodzeniem gwałtem mocowáć. KochTr 3; Podolſka ziemiá nigdy nie byłá ku Litwie [...] co iáwnie ieſt opiſano w Kronikách StryjKron 612, 145, 170, 457, 552, 652 (10); CzechEp 80, 98, 108, 211, 388; NiemObr 76, 110, 120, 150, 152 (11); ReszPrz 127; WerKaz 292, 295; Dziwym widział w záſnieniu: iáwnie mi ſie zdáło/ Zem widział woyſká wielkie/ źwierz/ ptáſtwá niemáło. BielSen 6; BielSjem 41; Kto więcéy ſzuka/ iáwnie to znáć dáie Sam ná ſye/ że mu ieſcze niedoſtáie. KochPieś 5; ArtKanc Kllv, Lv; GórnRozm B4v; KochWr 20; PaprUp F4 [2 r.], 12; ZawJeft 40; ActReg 4; Calep 203b, 459b, 709h, 855a, 860b; Phil H, P4, Q2; GrabowSet V3v; OrzJan 11, 12, 89; LatHar 109, 172, 258, 261, 325 (8); RybGęśli C3v; náuká kśiąg zákazánych nie ieſt wątpliwa/ ále iáwnie zła y ſzkodliwa WujNT 712, 9, 174, 560, 653, 712 (22); 28; w Conſtytuciách náſzych chcąc iáwnie poſtępowáć [plane procedere]/ ſkázuiemy: áby żaden nie był pierwey powinien ku chowániu nowey vſtáwy/ ażby byłá przez obwołánie w Króleſtwie obiáśnioná. SarnStat 50; TAkże wſzyſcy ſpółpomocnicy/ ktorzy pokonánemu iáwnie pomagáią/ máią bydź pozwáni ad banniendum SarnStat 499, 40, 492, 832, 1001, 1175 (10); PowodPr 39 [2 r.], 43; SkarKaz 157a, 610b; CzahTr B, C, Iv; Iż widząc/ wiedząc iáſnie/ dowiéźdź Iwéy niecnoty Nietáię/ nie pokrywam/ iáwnie złéy roboty. GosłCast 47, 32; KlonWor **v, 27, 30; SzarzRyt C3v.

jawnie przed kim, czym (35): BierEz E4v; Teſz iáwnie przed oblicznoſćią wſſego zebránia będę ofiárował ſwiętemu ymieniowi twemu modlitwy moie RejPs 172; LubPs hhv; GroicPorz 12v, o; KrowObr A3v [2 r.], 106v; RejWiz 110v; OrzList e2; RejZwierz 24; BibRadz 2.Cor 5/10; OrzRozm E3; ieden mąż imieniem Zámbry [...] iáwnie przed nimi przywiodł żonę Moábſką do namiotow BielKron 43, 125v, 209; Mącz 51 lc, 452a; RejPos 200v; RejZwierc 9, 55v, 174, 268; RejPosWstaw [213]; BudBib Tob 11/14; ModrzBaz 118v; SkarŻyw 292, 436; WerKaz 281; LatHar 730; SarnStat 642; SkarKaz 3b, 4a, 515a; HIPPIAS Filozof/ [...] chwalił ſię iáwnie przed wſzytkim zgromádzeniem ludźi KlonFlis A2.

jawnie przy kim, czym (7): Marćin z Opoczná śmiał [...] iáwnie przy wáſzey M. mowić OrzList f; RejPos 142; ModrzBaz 140v; CzechEp 94; Theopbanes iáwnie przy wlzytkich dźiéwki pytał KochWz 137; PaprUp F4; WujNT 827.

W przeciwstawieniach: »jawnie ... (po)tajemnie (44), skrycie (a. w skrytości) (10), po cichu (a. cicho) (5), pokątnie (a. w kącie a. z kąta) (5), w figurze (a. pod figurami) (3), zakrycie (2), z daleka, w domu, kryjomko, ze krza, w nocy, w obietnicach, obłudnie, osobno, pokryjomką, pod przykrywką, wstydliwie« (80): OpecŻyw 66, 109; PatKaz II 62; My lepak miaſto tych rzecży [zacnych] mamy czudzołoſtwo, łakomſtwo, iawnie potrzebę á nędze/ ſkrycie lepak hojnoſć BielŻyw 126; MiechGlab 65; RejPs 52, 121v; SeklWyzn c2; SeklKat I3, X; BielKom A, D2; LubPs aa4; RejZwierz 22b; BibRadz Matth 6/4, 6, 18, Ioann 7/10; IErzyk [...] był Luterowi wielkim nieprzyiaćielem y náuce iego/ ták iáwnie iáko osobno BielKron 211v, 135v; Mącz 278b, 373d, 394d; OrzQuin K4v; Toć ieſt prawdá iż ſie poożęło mieſzáć [około prawdy Pańskiej]/ ále z dáleká y s poſtráchem á nie iáwnie. RejAp 166v, 109; HistRzym 9v; RejPos 12,16, 338; GrzegŚm 12; Gorſzy pochlebcá á niżli Wilk w leſie/ Ten krádnie w nocy/ á ten iáwnie nieſie. RejZwierc 217, 51, 95 [3 r.], 96, 98, 101v; wielkich ludźi ſpráwy [...] nie idą pokątnie iedno iáwnie. BielSpr 47; WujJud 31v; Także też precż odrzucamy [,.. ] wſzyſtki ktorzykolwiek powinnośći twoich/ bądź iáwnie/ bądź chytrze álbo táiemnie cżynić ſie zbraniáią. WujJudConf 215; BudBib 4.Esdr 14/25; ModrzBaz 65v; SkarJedn 265; SkarŻyw 483; á Kazimierzá albo iáwnie/ álbo ze krzá áby iáko mogąc zábili StryjKron 597, 557, 572; CzechEp 4, 417; NiemObr 22 [2 r.J; ReszPrz 128, 129; GostGosp 146; LatHar 588; WujNT Ioann 6/10, Act 16/37; SarnStat 202, 587, 704, 1070, 1103 (18); PowodPr 77; SkarKaz 117, 515a.

W porównaniach (5): RejWiz 112; á tu iuż iáwnie/ [...] ſpadł ná nie Duch s. iáko grom RejPos 142; A niewiernemu wſzytko iáwnie ták práwie iáko Márcowy ſnieg táie. RejPos 240; ModrzBaz 74v; Gniewoś [...] muſiał pod łáwą iáwnie głoſſem wielkim iáko pies ſzcżekáć StryjKron 482.

W charakterystycznych połączeniach: jawnie bluźnić (3), błądzić (2), boleć, brać, bronić (broniący) (4), by(wa)ć (16), chcieć, chłubić się, chować, chwalić się, cierpieć, czcić (ućciony) (2), czuć, czytać (czytany) (12), deklarować, doczekać się, dojść (dochodzić) [czego] (3), domagać się, dopuszczać (dopuszczon) (3), doświadczony (2), dotknąć się (2), dotyczyć się, dowiedzieć się, dowodzić, doznać, dysputować, dziać się (dziewać się) (5), fałszować, figurować (2), gadać (2), ginąć, gniewać się, gwałcić, hańbić, iść (pojść) (5), kazać [= mówić] (2), kraść, kupować, lżyć (3), łgać (2), łupić, męczyć (2), mianować (2), mieszkać (mieszkający)(4), miewać, modlić się, mścić się (2), (na-, o-, s-, przy- wy)pisać (opisany) (27), napominać (napominany) (2), narzekać (2), nasłucha(wa)ć (2), (na)szydzić (się) (11), (na)uczyć (nauczać) (12), (na)z(y)wać (11), objaśnić (2), obiec(ow)ać (obiecan) (7), obłapi(a)ć (2), obrażać (obrażający)(3), (od)chodzić (przechadzać się) (7), (od-, po-, wy-, za)da- (wa)ć (się) (dany) (41), odeprzeć, oderwać się, odkryć (3), odpokutować, odpowiadać (odpowiedzieć) (2), odprawować (2), ofiarować, (o-, po)świadczyć ((p)oświadczaé (się), oświadczony) (18), pochlebować, podjąć, (po-, s)karac ((s)karany) (15), (po)kry(wa)ć (2), (po)kusić (się) (2), pokutować (2), pomagać, (po-, s)palić (3), popisować się (2), poprawić, posiadać, posłać, postępować, potępi(a)ć (potępiony) (3), potwirdzać (twierdzić, utwirdzony) (3), pozwolić (2), prosić, przechowywać, przeda(wa)ć [= sprzedawać](3), przeklinać (2), przekładać (przełożyć) (3), przekonywać (2), prze(na)śladować (4), przestrzegać (2), przewodzić, przyjść (5), przymuszać (2), przypominać (4), przypowiadać (2), przysięgać (3), przytaczać, przywieść (2), puścić, pytać (się) (2), robić, rozeznać, rozgrzeszyć, rozkaz(ow)ać (3), rozprawować (2), sadzić się (wysadzon) (2), sądzić (osądzony, rozsądzac) (5), schadzać się (3), skarżyć się (uskarżać się) (2), służyć (usługować) (2), słynąć (3), sprawić (się) (sprawiony) (3), sprawować (sprawowan) (6), (s)przeciwi(a)ć się (11), sromocić (posromocać) (4), stanąć [przed czym] (3), stawić się, stoi [= jest napisano] (4), strofować, szaleć, szerzyć, szkodzić (uszkodzony) (3), śmiać się [z kogo, czego] (3), śpiewać (5), (u)czynić (czyniony) (19), upominać (się) (4), ustawi(a)ć (2), używać (3), walczyć, wezwać (wzywać) (2), widać, wniść (2), wprowadzić, (ws)pomagać (5), wspominać (3), wstydzić się (zawstydzony) (2), wyłożyć (wykładać) (5), wymalować [= opisać] (3), (wy)niszczyć (2), wyrażon (wyrazić) (9), (wy)rozumieć (2), w(y)sławi(a)ć (osławić, osławion, rozsławić, rozsławion, wysławion) (9), wystawić (wystawiony) (2), wystąpić, wytykać, wyzwalać, wzgardzać (wzgardzić) (2), zabi(ja)ć (ubić, zabit) (8), zaka(zo)wać (2), zalecać, zdać się, (za)przeć (się) (4), zdradzać, znaczyć się (naznaczony) (3), (z)naleźć (4), znamionować, zostawić (3), (z)stać się (3), zstąpić, zwyciężony, żałować, żenić się (2); jawnie dobry, przeciwny, szkodliwy, zły; dosyć jawnie (4).

Przysłowie: bibl. ktore [bierzma] nam iáwnie [...] z oczu náſzych wyglądáią/ a nie ich nie baczymy RejZwierc 185.
Zwroty: »jawno czynić« = podać do wiadomości; notum facere JanPrzyw [szyk zmienny] (11): MetrKor 34/133, 61/222v; Iawno nyech bedzie. ysz my thim naſchim lyſthem yawno czinym. ysz przodkowie naschi [...] do [...] wyelkiego Xyąſtwa Lythewſkiego wgoſtzyne przyeſzdzaly. LibLeg 10/95, 6/77v, 158; Detego, Odkriwam. Metaph. obyáwiam yáwno czynię/ rosławiam. Mącz 442b, 235c, 452d; Calep 337a; Czyniémy iawno wſzytkim/ y kożdému z oſobná SarnStat 941, 10.

»jawnie (do-, po-, u)znać« [szyk zmienny] (32): mizerni Zydowie mogli iawnie vznatz/ ijż był bog wierny/ gdy grzechy odpuſſcżál. OpecŻyw 43v; GlabGad A4v; RejPs 52, 141, 153v; ieſzcze śię nigd nieurodźił/ ktoryby na tem świecie iawniei poznáł [...] cięſzki gniew Boży [...] iako iá MurzHist P; LubPs N4, O2, X2, ee2v, gg4 (11); RejWiz 76, 78, 174; OrzRozm C2; OrzQuin K4v; GórnDworz I5; HistRzym 5v; RejPos 67, 186, 253, 282, 340; On ociec vbogi obacżywſzy ono złe przyrodzenie iego [...] iáwnie doznał czo mu o onym ſynu iego práktykowáli y powiedáli RejZwierc 6, 65; CzahTr B2v.

»jawnie (o)baczyć« [szyk zmienny] (24): Bo ná myę złośći przypádły iáwnye to bacżę ſam LubPs K3, A3v, gg4v; KrowObr 86, 120v; Acż to iego poſtáwá iż rzkomo o wſzytki Stára ſie/ ále więcey o ſwoie pożytki. Wſzyſcy to iáwnie bacżą RejWiz 74v; SienLek Vvv4; HistRzym 121v; RejPos 26, 135, 251v, 312v; RejPosWiecz2 93v; RejZwierc 82v; WujJudConf 84v, 151; RejPosWstaw 110v; CzechEp 150; PaprUp F4v; OrzJan 84; Nouitius iuris cztérzy rzeczy ma tobie [...] ſpiſowáć w ieden Libelluſz: áby to co z Reguł ſtátutowych náuczył ſie, iáwnie in exemplis obaczył SarnStat 1301, 745, 1057; SzarzRyt D3.

»jawnie objawić« [szyk zmienny'] (7): RejPs 46v; Erytrea/ [...] iáwnie Przyście y mękę Kryſtuſowę obiáwiłá BielKron 132, 41; RejPos 29, 132; RejZwierc 184; Rácżże to dáć Pánie [...] by ſię twoiá [...] wielmożność iáwnie obiáwiłá. ArtKanc Lv.

»jawnie (ob-, po-, wy-, za)woł(yw)ać, (ob-, po-, wy)wołan, wołający« = proclamare, publicare Mącz [szyk zmienny] (66 : 7 : 1): BierEz E4v; RejPs 95v; ComCrac 20; SeklWyzn 4; Bom ya yawnie dáł wywołać Iako ſię kto miał ſpráwować RejKup y4; GroicPorz iv; A w ten tzas Biſkup W Florencyey iáwnie kázał y wołał/ iż ſię Antikryſth národził KrowObr 30, 117v; RejWiz 124; BibRadz Esth 16/18; BielKron 35v, 99, 99v, 398v; Mącz 55c, 329b; SarnUzn H4; RejAp 80v, 102v, 109, 116, 149v (8); RejPos 58, 71, 158v, 180, 310 (37); MOnetá áby byłá w ſwey ziemi kowána/ A po wſzyſtkim Kroleſtwie iáwnie obwołána. BielSat L4v [idem BielSjem], L4v; RejZwierc 184v, 186v; CzechRozm 81v; ModrzBaz 45v; SkarŻyw 310, 574; BielSjem 28; WysKaz 24; SarnStat 219, 757.

»jawnie ogłosić« (2): LubPs aa5; Bowiem Rycerz vcżćiwy/ [...] iáwnie ią [wojnę] ogłośi Będąc w cżym vkrzywdzony KlonWor 30.

»jawnie okazać (a. pokazać, a. ukazać) (się), okazan(a. ukazan)« = in medium producere a. proferre, subiicere oculis, publicare, vulgo ostendere, facile apparet a. patet Mącz [szyk zmienny] (232 : 2): OpecŻyw 131v, 180; Ale o tym może mowicz mało/ Wſzak ſie to nam iawnie okazało KlerPow 3; BielŻyw 144; GlabGad A2v, B6v; MiechGlab *ktv; RejPs 64, 96v, 138v, 144v, 219v (8); RejKup dd6v; KromRozm I C2v, e; LubPs K, O4v, Zv marg, aa2v, ii (13); GroicPorz o; Izali ten Mſzał wáſz tego iáwnie niepokázuie/ iż ſię Pána Iezu Kryſthá Syná Bożego przyćie KrowObr 193v, 19v, 52, 105, 193, 224v (35); RejWiz 85, 112 [2 r.]; RejZwierz 15, 59; BibRadz *2v, Ruth arg, Iob 20/27, I 451 marg, 466 marg, Eccli 39/10, II 141 marg; OrzRozm A2v; BielKron 6, 35v, 135v, 195v, 337 (8); KochZg A4; Mącz 85c, 163a, 213b, 329b, 511 (8); OrzQuin Pv; SarnUzn C4v, E2v; RejAp 146, 161; HistRzym 50v; RejPos 3, 107v, 136, 324, 351 (57); RejPosWiecz2 91v; BiałKat 376; HistLan A3v, B3v; KuczbKat 30, 95, 100, 125, 215, 375; RejZwierc 101v, 184 [2 r.], 250v; WujJud 1v; iáwnie ſie to z piſmá pokázuie/ iż zá cżáſow Apoſtolſkich był prawdźiwy Kosćioł WujJudConf 128, 63v, 87v, 150v, 155, 234v, 235; RejPos [213], 41 v, [413]v; Bo ieſt iáwnie pokazano iáko on był ozdobion mądrośćią BudBib 2.Mach 2/9, bv, I 132a marg, Iudith 9/15[19]; BudNT przedm a4; CzechRozm 19v, 195v; PaprPan Kv, Dd2v; ModrzBaz 80v, 115v; SkarJedn 26, 44; KochDryas A2v; Oczko 6v; KochPs 74, 141, 195; StryjKron 672; CzechEp *2v, 385; NiemObr 176; ReszPrz 68; ArtKanc 111, K17v; BielRozm 3; PaprUp L3; LatHar 377; WujNT 298, 301 marg, 365, 557, 1.Rom 10/20 (9); WysKaz 9, 14, 18, 29, 33, 37; SarnStat 121, 478, 792; SkarKaz 5b; Okaz iáwnie moc ſwoię Pánie niewiernikom/ Pomagáiąc nam ná nię ſwoim ſłużebnikom. CzahTr G4; SkarKaz 699b.

»jawnie (o)powiadać (a. (o)powiedać, a. (o)powie- dzieć), mowić (a. (wy)mawiać), powiedan (a. (o)powiedzian)« = aperte narrare, proferre Mącz, praedicare Calep, publice dicere a. proponere Cn [szyk zmienny] (157 : 58 : 4): powiédz nám iawnie [dic nobis palam Vulg Ioann 10/24]? ieſtlis ty Kryſtus OpecŻyw 65, 66, 75, 86; PatKaz II 62; WróbŻołt S7; LibMal 1543/70v, 1545/98; RejJóz M6; w ſercách ſwych rozmyſlayćie/ ále iáwnie nie nie mowcie HistAl L2v; BielKom A; GliczKsiąż B6; LubPs L2, T5 marg, dd3v; GroicPorz mv; KrowObr 23, 76v; Leop Ruth 4/6, 3.Esdr 9/54, 2.Mach 8/36, Rom 9/27, k. ZZ; OrzList dv, f; BibRadz I 44v marg, 138 marg, Ioann 7/13, 26, 10/24 (7); OrzRozm B3v, C3v, H3v; BielKron 125v, 183, 195v, 2I0v, 214, 460v; KwiatKsiąż Q3; Mącz 124a, 278d; OrzQuin B3, Hv, L, L3v, P3; SarnUzn C4v, H4; A tęż thu przycżynę opowieda zginienia złoſnice they iáwnie Duch swięty RejAp 154v, 10v, 25v, 51 v, 139v, 146v (9); HistRzym 49v; RejPos 3, 14, 66v, 67, 228v (92); BiałKat 71; Za ſtárych Ludźi pirwey nie wiele piſano/ Iedno co cżyie było/ iáwnie powiedźiano. BielSat Ev [idem BielRozm]; GrzegŚm [A2v]; KuczbKat 70 [2 r.]; RejZwierc 10, 83v, 184v, 256v; Bezá [...] Kśiążę ono zacne Gwizáńſkie zdrádliwie zámordował/ iáko mu to Klaudius iáwnie wymawia WujJud 13v, 90, 250; WujJudConf 42v, 46, 47, 58v; BudBib Dan 12/7, 4.Esdr 14/6, 25; BudNT Ioann 7/13; CzechRozm 146v; A niechcę o tym ſzeptáć ále powiem iáwnie PaprPan Q4v, Z2, Z3v; ModrzBaz 140v, 144v; SkarJedn 265, 282, 290; SkarŻyw 68, 292, 328, 373; StryjKron 692; CzechEp 90, 220, 246, 350; KochPhaen 5; ReszPrz 184; BielRozm 34; PaprUp F4 [3 r.], L4v; Calep 203b, 831b; OrzJan 75; LatHar 109, 203, 377, 730; WujNT Ioann 6/13, 7/26, 10/24, 11/14, 1.Tim 4/1 (8); WysKaz 19, 36; SarnStat 642; SkarKaz 635b; CzahTr C4v, G2v.

»jawnie oznajmi(a)ć (a. oznajmować), oznajmiony« = in medium vocare Mącz (11 : 1): Prorok [...] iáwnie oznaymił ſpráwy ktore ſie dziać miáły w ſprzeſládowániu páná naſſego RejPs 100; BibRadz *3v; Mącz 329b, 504b; LeovPrzep G2; RejPos 17v, 159, 269v; Nie zdrogiby było [...] gdyby imioná ich wſzytkim iáwnie były oznaymione ábo obwołáne [publice nomina eorum proponi potestatemque fieri cuiuis exponendi] ModrzBaz 45v, 46; CzechEp 349; WujNT Ioann 16/25.

»jawnie (do, -na-, przy)patrzyć (się) (a. upatrować)« [szyk zmienny] (10): Ná zginyenye ludzi złych yáwnye pátrzyć będzyeſz. LubPs K2v, gg5v; RejAp E3, 3v, 113v; A tu ſie iuż káżdy iáwnie á iáſnie przypátrzyć może/ co to ieſt zá kroleſtwo tego Páná a zbáwicielá náſzego RejPos 313, 160, 166v, 222, 290.

»jawnie prorokować, przepowiedzieć« (3 : 1): [Chrystus] iawnie przepowiedziál o ſwé ſmierci. OpecŻyw 98; ſiedząc [...] przed oblicżnoſcią Grekow nań pátrzących [Anektanabus] iáwnie prorokował. HistAl A2; RejPos 35v, 344v.

»jawnie rzec, rzeczony« = aperte a. liquido a. publice dicere Mącz [szyk zmienny] (7 : 2): OpecŻyw 67, 82v; Scomma, Latine cavillum, Vſzczipliwe słowo/ nieyáwnie ále pod przikriwką rzeczone Mącz 373d, 195b, 278d, 329c; RejPos 284; SkarŻyw 546; Symeon [...] Chwaląc Bogá, rzekł iáwnie/ Iuż puść w pokoiu Pánie/ służebniká ſwego ArtKanc C9v.

»jawnie (u)słyszeć (a.) słychać, słychany« [szyk zmienny] (44 : 1): BierEz F; Ná ten cżás ty roſpráwy y myędzy pogány/ Iáwnye od wſſytkich ſámych bywáły ſłychany LubPs cc5v, R5v, dd6v; Mącz 395b; Bo y wſzyſcy Prorocy co iáwnie ſłycháli/ Głoſy s tey wielmożnoáći ſtráchem pomdlewáli. RejAp AA5v, AA2v, 139, 153; RejPos 106v, 112, 117, 230, 341 (29); RejZwierc 184, 255v, 259v; W tych ſłowiech iáwnie ſłyſzymy/ iż duch Boży ſtrofuie/ táki zápálcżywy poſtępek X.P. NiemObr 18, 38, 77; SkarKaz 117a.

»uźrzeć jawnie« (4): PatKaz II 58v; Poźrzy potym w źwierciádło álbo w iáſną wodę/ Wnet tám vźrzyſz by iáwnie wſzytkę ſwą oſobę. RejWiz 112; Poźrzy ná ktore miáſto chceſz/ [...] ná ktory dom ábo ſtan chceſz/ vźrzyſz to iáwnie á iáwnie ocżymá ſwemi RejPos 239v; SkarŻyw 70.

»jawnie widzieć (a. widać), oglądać« [szyk zmienny] (92 : 8): GlabGad F; RejKup q4, v5v; LubPs Mv, V, V4v, V6v; KrowObr A, 140, 157, 227; Wſzák iáwnie w káżdym widaſz kiedy łeb záleie/ Ieſli lepiey niż dzikie źwirzę nie ſzáleie. RejWiz 30, 28v, 86, 151v, 171, Cc5v (10); BibRadz Sap 16/18; oglądaſz tho iáwnie/ że wy tákiey Exekucyey nie chcećie iákom ią teraz wyłożył OrzRozm B3, C, M2v; OrzQuin E4, L2, P3, V, Z4 (7); Prot A2, B4; RejAp E3, AA3, 25v, 149, 196 (9); Cżáſy ſie mienią/ co iuż iáwnie widziemy. HistRzym 50v, 51; RejPos 36v, 101v, 121, 240, 313v (37); RejZwierc 38v, 49, 82v, 119, 261v (10); WujJudConf 126v; BudBib 4.Esdr 14/3; SkarŻyw 483; CzechEp 185; NiemObr 76; ArtKanc L11, P18; WujNT Act 10/3; [powyeczcżies wy nam, aczesczie tho gewno widziely Jesussa SprChęd 131.]

»jawnie wiedzieć« [szyk zmienny] (18): RejKup b5v, z2; Iż o tym wſzyſcy iáwnie y wiedzą y widzą/ A wżdy práwie ná poły ták tym ſobie ſzydzą. RejWiz 171, 123; RejAp 51v, 144v, 154v; iáwnie wiemy wſzytki dekretá ktore ſą mocnie wydáne na złośćiwego [...] cżłowieká RejPos 333, 104, 176, 209v, 275, 335 (9); ArtKanc S7; Niewiedźiáłá o nim ták iáwnie Synágogá/ áni Moyzeſz tego im nie obiáwił/ áby Bog Bogá rodźił SkarKaz 486b.

»jawnie (na świat) wyda(wa)ć, wydan, publikować, pismem wystawić« = o książkach, pismach, publikacjach; publicare Mącz (3 : 3 : 2 :1): rozne piſánia w thákowych rzecżách bywáią/ zwłaſzcżá v tych ktorzy iáwnie na śwát [!] piſmá ſwoie wydawáią BielKron 334, 337v; Mącz 329b; RejAp 124; RejPos 179, 354; RejZwierc 8v; tymże obyczáiem maią bydź karáni wſzyſcy [...] którzyby liſty [...] iáwnie y táiemnie publikowáli [palam et privatim] SarnStat 194, 924.

»jawnie wypełnić się« [szyk zmienny] (5): Co ſie to wſzytko iáwnie wypełniło zá cię o nędzniku RejPos 179, 2, 160, 235v; RejZwierc 184v.

»jawnie (wy-, ze)zna(wa)ć« = profiteri Mącz, Calep [szyk zmienny] (67): RejPs 52, 74v, 144v; iawnie wyznawam/ y tak trzymam/ o wiecżerzy pańſkiei/ [...] yako on ſam vſtawić racżył SeklWyzn d4; ZapWar 1548 nr 2667 [2 r.], 1549 nr 2662, 1550 nr 2676; RejKup Ddv; MurzHist Tv; KromRozm III 02; Thu narod Izráelſki muśi zeznáć yáwnye / Y potomſtwo Aaron opowye to ſpráwnye LubPs aa3, E2v, Y4v, aa4, cc4 (8); GroicPorz 12v; KrowObr A3v [2 r.], B2; Leop Ioann 9 arg; UstPraw A2v; BibRadz I 90v marg; BielKron 202v; KwiatKsiąż B3; Mącz 119d; Ia o ſobie to wam powiádam/ y iáwnie wyznawam/ żem ieſt pełny roſpáczy wielkiéy OrzQuin Y4v; RejAp 25v; RejPos 81, 88v, 152v, 206; BiałKat 266; RejZwierc 235, 258v; WujJud 73v, 123v, 158, 175v; BudBib Tob 11/14; CzechRozm 90: Ten wſzytko iáwnie wyznał PaprPan Gg2; KarnNap B4v; KochPs 26; SkarŻyw 572; StryjKron 482; NiemObr 145; ReszList 177; Calep 855a; WujNT 43, 563, 693; SToiąc oblicznie przed ſądem ſzláchetny N. zdrowy ná vmyśle y ná ćiele/ iáwnie przez wyznánié ſwe wyznał SarnStat 1250, 637, 684, 1079, 1252 (11); CzahTr B3v.

»jawnie (z)grzeszyć, grzeszący« [szyk zmienny] (7 : 2): SeklWyzn A2v, d2; RejJóz E8v; SeklKat X; Iawnie tham grzeſą gdzie pią RejKup n6; MurzHist H2; Piſzą niektorzy Dawidá we trzech rzecżach iáwnie zgrzeſzyć. BielKron 73; z Chrześćijány iáwnie grzeſzącymi/ [...] żadney ſpołecznośći [apostoł] wiernym nie dopuſzcza WujNT 589, 1.Cor 5 arg.

»jawnie zjawić się« (1): Bog Ociec [...] potwirdził mocnie/ [...] iż go [Syna] zeſłáć miał iż ſie iáwnie zyáwił RejPos 151.

Szeregi: »jawnie (śmiele) (a, i) bezpiecznie« (3): Plane et aperte, Iáwnie/ Beſpiecznie. Mącz 303a; NYkodem [...] iż był zacny/ nie ſmiał iáwnie á beſpiecżnie okázáć ſie w tym RejPos 152; CzechRozm 81v.

»jawnie, (i) we dnie« (2): CHcemy/ áby Zydowie konie [...] mogli bráć w zaſtáwę/ ále iáwnie we dnie [manifeste et in die] SarnStat 257, 257.

»jawnie i po domiech« (2): NiemObr 86; iákom nie opuśćił nie pożytecznego/ żebych wam oznaymić nie miał/ y náuczyć was iáwnie y po domiech [publice et per domos] WujNT Act 20/20.

»jawnie, (a, i) głośno (a. głośnie, a. głosem)« [szyk 11 : 2] (13): Vstaviwssy ssye przeth sąndem varssewskiem vrodzona Anna Lesczynska [...] yawnye y glossnye vyznawa ze rąnczy za Męnza swego ZapWar 1549 nr 2662, 1548 nr 2667 [2 r.], 1550 nr 2676; BibRadz Matth 10/27; Mącz 278d; A tu ná nas iáko ſłyſzymy iáwnie á głoſno Duch ſwięty woła RejAp 116; RejPos 157, 324v; RejZwierc 83v; CzechRozm 18v; BielSjem 9; [Pan Bog] iáwnie ćię głoſem ſwym wabi na to/ co czynić maſz OrzJan 108.

»jawnie, a (i) jaśnie« [szyk 89 : 16] (105): SeklKat L2; iż iáwnie á iáśnie káżdy tho do ſiebie znáć á obácżyć może/ że [...] ty nie vlecżone wrzody nośi w nędznym ćiele twoim. LubPs A3v, A2, A4, N2v, X6v; BibRadz Rut arg; Mącz 249a, 278d, 303a, b, 406b, 494d; OrzQuin Aa2; RejAp llv, 45v, 80v, 155, 191v, AA3 (14); iáko o tym Ewányelie ſwiádcżą/ iuż iáwniey/ iáſniey Duch s. możnośći ſwe okázowáć racżył RejPos 142, 36, 159v, 260, 340, 356v (55); RejPosWiecz2 93, 95; RejZwierc 5, 38v, 101v, 184v, 258v (10); WujJud 79v; RejPosRozpr c2; RejPosWstaw 110v; GórnRozm K4; Calep 377a, 394a, 746b, 761b; [Dyjonizyjus] dáie świádectwo kośćiołowi y wierze Kátholickiey przećiw haeretykom ták iáśnie y iáwnie/ iż przeciwnicy vćieczki inſzey nie máią WujNT 471, 299 [Ponadto przy innym szeregu 1 r.].

»jawnie a jawnie« (4): vźrzysz áno y ſam y potomſtwo iego [niewiernego] potym iáwnie á iáwnie ſie w niwecż obroćić muśi RejPos 240; ábyś nie wiedzyał woley Páná ſwoiego/ gdyż iáwnie á iáwnie vſtáwicżnie kołácą ſłowá iego do vſzu twoich? RejPos 346, 189v, 239v.

»jawnie i na każdym mieścu« (1): áby káżdy zoſobná był nápominan/ Páná náſzego Iezuſá [...] bez [...] boiáźni/ iáwnie y ná káżdym mieścu wyznáwáć BiałKat 266.

»jawnie a nieomylnie« (1): o ktorym [królestwie] nam tu ten ſwięty poſeł twoy iáwnie á nieomylnie opowiedáć racży. RejPos 273v.

»w obec, jawnie« (1): káżdemu ſię dobrze záchowywáli/ ták káżdemu zoſobná/ iáko y wſzytkim w obec iáwnie. ModrzBaz 74v.

»jawnie i oblicznie« [szyk 1 : 1] (2): także tu [w Nowym Testamencie] widźiány nie był wedle boſtwá/ iáko y ondźie iáwnie y oblicżnie? CzechEp 185, 184.

»jawnie a oczywiście« (3): [modlitwy] iáwnie á ocżywiſcie záwżdy bywáły wyſłuchawány przed Máyeſtatem Pána tego. RejPos 202, 150v, 230 [Ponadto przy innym szeregu 1 r.]

»jawnie a odkrycie« (1): [Jan św.] práwie iuż iáwnie á odkrycie o nim powiedziáł/ iżći iuż ieſt/ á tu iuż ſtoi miedzy wámi RejPos 12.

»jawnie, (a, i) na oko (a. (przed) oczyma, a. w oczy, a. w oczach)« [szyk 19 : 6] (25): RejJóz C6v; LubPs A4; KrowObr A; RejWiz 110v, 151 v; RejZwierz 59; Kroleſtwo Polſkie/ iákoby iáki dom przed oczymá memi iáwnie klinem poſtáwił OrzRozm E3; RejAp 133; RejPos 200v, 204, 230, 239, 239v, 352v; iáwnie á práwie ná oko widzimy/ że zá odmiennoſcią cżáſow [...] dziwnieyſzy ludzie náſtawáią RejZwierc A3, 9, 268; PaprPan Dd2v; ſzedł do niego święty Antoni/ y iáwnie mu w ocży rzekł SkarŻyw 546, 273; NiemObr 22; ArtKanc Lll; PaprUp F4; WysKaz 14; SkarKaz 5b.

»jawnie, (i) otworzyście (a. otworznie, a. otworzysto)« [szyk 6 : 2] (8): BartBydg 54, 244; Prorocy iáwniey y otworzyśćiey o Kośćiele/ niż o Panu Chriſtuśie mowili KuczbKat 70; Iákoż to bacżąc iáwnie y otworzyśćie [...] ſam ſzátan/ iż mocnieyſzy ná deń przyſzedł [...] vpadał przed nim CzechEp 150, 350; Calep 80a; LatHar 376, 588.

»jawien, (prawie) palcem« [szyk 6 : 2] (8): bo ſámá rzecż iáſnie woła á wykłáda/ iż to ieſt ſzcżyra prawdá/ [...] iż ſie tego ledwe káżdy iáwnie pálcem dotknąć nie może. RejAp 80v; Ktoregoć [...] iáwnie on głos wołáiącego ná puſzcży [...] práwie pálcem vkazał RejPos 180, 9, 10v, 11, 103, 158v, 274v.

»jawnie a (i) pewnie« [szyk 2 : 2] (4): RejPos 196v, 220, 247; á zbáwićiel twoy tak pewnie y tak iáwnie/ łáſkę y żywot wiecżny przypiſał iedney oſobie LatHar 189.

»jawnie, bez pokryctwa« (1): Co [...] wiernie y iáwnie bez wſzelákiego pokryctwá/ y brákowánia oſob/ Apoſtołowie odpráwowáli NiemObr 90.

»jawnie, (a) pospolicie« [szyk 1 : 1] (2): gdzie kolwiek ten edykt á Wyrok Krolewſki przynyeſiono/ thám pogáni iáwnie á poſpolićie ſtroili weſela z rádośćią Leop 3.Mach 4/1; Mącz 329c.

»jawnie, na (a. środ) rynku« [szyk 2 : 2] (4): BielŻyw 69; [Tarkwinijus] kazał ſyná ſwoiego [...] iáwnie środ rynku miotłámi vbić BielKron 104; żadnych rzecży nie kupowáć pokątnie/ iedno iáwnie ná rynku GostGosp 146, 142.

»jawnie i swowolnie« [szyk 1 : 1] (2): ſą iawni czvdzołożniczy/ mężoboicze/ Lifniczy/ [...] yſz ſwowolnie y iawnie grzeſzą/ a koſcioł boży z garſzaią. SeklWyzn d2v; OrzList d4.

»jawnie, szczyrze« (1): Com wſzytko do tego końcá prowádźił: áby ludźie [...] vdáli ſię do ſpráwiedliwych y vcżćiwych drog y obycżáiow ſzukánia żywnośći/ iáwnie/ ſzcżyrze/ niefortylnie y bez ſzkody ludzkiey KlonWor ded **2.

»jawnie a szyroce« (2): ſłowá kthore poſzły z vſt Duchá ſwiętego [...] prawdziwemi dekrety Páńſkiemi ſą iáwnie á ſzyroce ſwiátu obwołáne y vtwirdzone. RejAp 191; RejPos 338.

»jawnie, (wszemu) światu (a. przed (wszystkim) światem, a. na świat, a. po wszytkiemu światu)« [szyk 13 : 2] (15): Páwle tobie yeſt ſwiádomo Iáko to yeſt rozſlawiono Iáwnie powſytkymu Swiatu. RejKup y8; KrowObr A3v, 106v; BibRadz Ioann 18/20; BielKron 333v, 334; Vulgo occidi, Yáwnie przed wſzem świátem być zábit. Mącz 511c; ktore [postępki] ſie iuż iáwnie ſwyátu pokazáły RejAp 146; RejPos 113v, 222, 266v, 320v; LatHar 730; WujNT Ioann 18/20; SkarKaz 4a.

»jawnie, po ulicach« (1): [Rzymianie] ſpráwowáli [...] niewſtydliwe rzecży [...] iáwnie po vlicach ku iey [Flory] chwale á pámiątce BielKron 24v.

»jawnie, (a) widomie« (2): Mącz 278d; iáwnogrzeſznicy Ią/ ktorzy iáwnie/ á widomie/ á bez wſzego wſtydu [...] y Páná ſwego/ y bliźniego iáwnie obrażáią. RejPos 166v.

»bez wstydu, (a) jawnie« [szyk 3 : 1] (4): Zony Litewſkie [...] pierwey bez wſzego wſtydu iáwnie od mężow vſthępowáły BielKron 437, 10v; RejPos 200v; káżdy rzecżam ſwym/ á ſnadź y bez wſtydu á iáwnie/ folgowáć muśi. RejZwierc [193]v [Ponadto przy innym szeregu 1 r.].

»jawnie, wszędzie (a. zewsząd)« (2): Vulgo ostendere, Yáwnie wſzędzie y tu y owdzie vkázowáć. Mącz 511c; RejZwierc 250v.

»jawnie, (przed) wszem(i) (a. przed ludźmi, a. ludziom, a. káżdemu, a. przy wszystkich)« [szyk 25 : 2] (27): MetrKor 34/133; BierEz E4v; Bo mnie nielza iedno wſſem iáwnie wywoływáć dobredzieyſtwo iego RejPs 95v; RejWiz 124; Leop 3.Esdr 9/54; RejZwierz 24; Alexánder [...] mowił iáwnie przed wſzytkimi BielKron 125v, 183, 195v, 209, 210v, 443v; Mącz 235c, 452d; RejPos 251v, 293, 351 [2 r.]; RejZwierc 55v; BudBib Tob 11/14; SkarŻyw 292, 436; KochWz 137; SarnStat 10, 941; ći [...] ſię w więźieniu zábijáią/ áby iáwnie przed ludźmi záwſtydzeni nie byli. SkarKaz 3b, 515a.

α. W funkcji orzecznika: wiadomo; constat, notum esse, perspicuum est Mącz; constat, liquet Calep [w tym: komu (40); jawno (to) jest, (nie) było, (niech) będzie (51)] (65): BielŻyw 73; chciey ſie dowiadować tego, Czo tilko ſamym vcżonym ieſt iawno. GlabGad A3v; RejPs 66v; I iakimem prziaczielem Iemu byla iawno wielim. RejKup d5; RejKupSekl a2v; GroicPorz q4; BielKron 108; Mącz 418b; Co Kryſtus wziáwiał dawno/ dźiś iego poſłowie. Dayże pokoy/ wſzák iáwno. ó mili oſłowie. LeovPrzepSamb b4; BudBib 1.Reg 22/13, Ierem 25/18; ModrzBaz 115; Calep 249b, 607b; WujNT 387, Act 2/14; SkarKaz 352b; Bo co tylko Rzymſkim było Vſzam iáwno: teraz wiedzą Co nád Báltſkim morzem śiedzą. CiekPotr )?(4.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym: komu, czemu (17); iż (13), że (11), jako (4), co (1), jesli (1), jaki (1)] (31): MetrKor 26/62; GlabGad A5; iawno ieſt iż oni Gotowie [...] ſobie imiona Oſtrogotow [...] przywłaſzcżaią MiechGlab 38; LibLeg 7/99v, 10/95; GroicPorz 14; KrowObr 200; Iáwno tobie/ że mię ci zli ludzye pomawiáią KochZuz A4v; BielKron 211; KuczbKat 210, 425; WujJud 168; BudBib Ioel 2/29, Bar 5/49; BiałKaz C4v; BudNT przedm c7; ModrzBaz 88, 125; SkarŻyw 93, 422; ZapKościer 1582/27v; ArtKanc F14; Niechżeć wam tedy iáwno będźie [Notum ergo sit vobis]; iżeć Pogánom poſłáne ieſt to zbáwienie WujNT Act 28/28, s. 390, Act 4/10, 13/38, 28/22, Gal 3/11 (7); SkarKaz 455b, 635b.

W przeciwstawieniu: »jawno ... skrycie« (1): aby to było polſkiemu iązikowi [!] iawno Czo [...] łacinnici ſkricie napiſali GlabGad A3.

Frazy: »wszem (a. wszytkim), káżdemu (jest itp.) jawno« [szyk zmienny] (14 : 7): to káżdemu iawno nie zda mi ſie potrzeba tu wyſlawiać. WróbŻołtGlab A3; LibLeg 7/99v; Diar 43; GliczKsiąż B6, D8v; wſzytkim to ieſt iáwno/ iż czáſem [...] Sędźia niewie kogo pierwey ſłucháć ma GroicPorz 14; RejWiz 141; BibRadz Act 1/19; BielKron 211, 338; Mącz 406b; WujJudConf 242; BudBib Bar 5/48; BiałKaz C4v; wſzem iawno/ że to mieyſce y teraz ták ieſt w Láćinſkich kśięgach/ iako ie od Páwłá być nápiſáne świadcży Tertullian. BudNT przedm c4; ModrzBaz 88, 125; ZapKościer 1582/28; WujNT 390, Act 1/19, 4/10.

»jawno (jest) wszystkiemu (a. wszemu) światu« [szyk zmienny] (3): Iáwno ieſt wſzyſtkiemu ſwiátu/ iáko proſte ludzi od kielichá odłątzaćie y odpychaćie KrowObr 200, 227; Mącz 195b.

Szereg: »jasno a jawno« (1): Wſſákoż iednák zwiáſtuię thobie co iáſno á iáwno ieſt [quod expressum est] w piſmie prawdy Leop Dan 10/21.
a. Oficjalnie, urzędowo, legalnie; publice Mącz, ModrzBaz; legitime BartBydg; publicitus JanStat (13): BartBydg 245b; Venire sub hasta, Yáwnie przedáwáć tákowe ymienie. Mącz 153c; Publice Iáwnie z ſpoſpolitego skárbu. Mącz 329b; ná oſmym Powſzechnym Synodźie (gdźie obrázow vżywánie iáwnie potwierdzono) dekret wydano WujJud 45; ktory [oblubieniec] domową namową zmiękcżyć ſercá iey nie mogąc/ iáwnie ią iako Sędzia/ do ſwey Stolice ſądowey przywieść roſkazał. SkarŻyw 151; [takowy] ma bydź w wiedźion y wwiązány w tákowé imienié nábyté iáwnie/ áby żadnému nie bylá táiemna nowégo páná w onym imieniu poſseſsia SarnStat 1166, 179.
Zwroty: »jawnie postanowiony, ustawiany« (2 : 1): BielKron 228v; W wielu mieściech bywáią nierządne domy iáwnie poſtánowione [publice constituta] ModrzBaz 53v, 96.

»jawnie wzdać u ksiąg« (1): mancipio dare, Iáwnie wzdáć v xiąg/ zapiſem y zakłádem to vtwirdźić. Mącz 206a.

Wyrażenie:»jawnie od (z) urzędu« (3): KTo ſobie Rzeczniká iáwnie od Vrzędu vprośi/ iuż ſam przed Sądem mowić nie ma GroicPorz e2v; Niech też będą práwem zágránicżone powinnośći wſzytkich vrzędnikow/ [...] Aby ná każdy rok iáwnie [publice] z vrzędu trzymánego licżbę cżynili ModrzBaz 76, 96.
2. Na otwartej przestrzeni, pod gołym niebem (1):

W przeciwstawieniu: »jawnie ... w domu, pod dachem« (1): Subdiales colummnae, Słupy yáwnie ſtoyące nie w domu áni gdzie pod dáchem Mącz 84c.

3. Na jawie, w rzeczywistości, nie we śnie (2):

W przeciwstawieniach: »jawnie ... przez sen, we śpiączki« (2): Chociaż máłe vrody ále doſyć śiły/ Nie weſpiącżki iuż mi wierz iáwnieby go bili. PaprPan P4; SkarŻyw 251.

Zwrot: »jawnie się ukazować« (1): A cżarći iuſz nie przez ſen ále iáwnie mu ſię vkázowáli / gniew ſwoy okrutny pokázuiąc SkarŻyw 251.

Cf NIEJAWNIE

Synonimy: nietajemnie.

KCh