Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: JURNOŚĆ

Następne hasło: JURYDYKA »

JURNY (11) ai

jurny (6), jurzny (5); jurny Leop, Calag, CzechEp, Calep, KlonWor (2); jurzny Mącz (5).

Fleksja

sg
m	N	jurny	f	N	jurznå	n	N
	G			G	jurn(e)j		G
	A			A			A	jurn(e)
	I	jurnym		I			I

pl
N	subst	jurzn(e)
G		jurnych

sg m N jurny (5). ◊ I jurnym (1). ◊ f N jurznå (1). ◊ G jurn(e)j (1). ◊ n A jurn(e) (1). ◊ pl N subst jurzn(e) (1). ◊ G jurnych (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI i XVIII w.

Znaczenia

Namiętny, zmysłowy, rozpustny (11)

Namiętny, zmysłowy, rozpustny; salax Mącz, Calep, Cn; lascivus, procax Mącz, Cn; libidinosus Calag, Cn; admissarius, mulierarius, mulierosus vir, petulcus, procacior in feminas, proiectissimus ad libidinem, pronus in Venerem, venereus Cn (11): o ſtrzeżeniu corki iurney/ y o wiárowániu ſie niewiaſt. Leop Eccli 42 arg; Virosa, Iurzna biała głowá/ mężá chcąca. Mącz 498d, 184d, 324b, 364d, 499b; Calag 541; Salax – Iurni, miełoſni gamrat. Calep 939a; Gżegżelicá Ieſt v ptáſtwá leśnego iáwna wſzetecżnicá. Sámá goni po leśie Sámcżyki waśniwe/ Iurne ptáſtwo/ ná ten cżás ku iey woley chćiwe. KlonWor 60.

W charakterystycznych połączeniach: jurna (-e) biała głowa (2), corka, ptastwo.

Wyrażenie: »czuryło [= gach] jurny« (1): Ach coż tákich Pokrzywek y Grzywacżow durnych: Ktorzy cudzołożnikow y Cżuryłow iurnych Bękárty podrzucone grzeią/ karmią/ pieſzcżą KlonWor 61.

Szereg: »rozpustny i jurny« (1): Ktory [papież Aleksander] iakim był wſzetecżnikiem y Sodomcżykiem roſpustnym, y iurnym, y cżártom brátem, wiele mowić nie trzeba CzechEp [408].

Synonimy: nieczysty, niesromieźliwy, pożądliwy, rozpustny, skokliwy, wszeteczny.