[zaloguj się]

KAPITULUM (4448) sb

kapitulum n [w tym: indecl w funkcji sg (175), w funkcji pl (1), odmiennie w L sg (2)] (2328), kaput n (330), kapituła f (232), kapitolum n (1), kapitulum a. kapituła (1546), kapitulum a. kapitolum (7), kapitulum a. kaput a. kapituła (4); kapitulum OpecŻywSandR (2), PatKaz I (5), PatKaz III (50), FalZioł (1809), BielŻyw, SeklKat (165), RejKupSekl (2), MurzNT (41), UstPraw (38), Mącz, SarnUzn (4), RejAp (26), WujJud (2), StryjKron, WerGośc, WerKaz, PowodPr (3); kaput ActReg; kapituła PatKaz II (7), LubPs (25), RejWiz, GrzegRóżn (7), GrzegŚm (15), BudNT, MWilkHist; kapitulum : kaput : kapituła : kapitolum OpecŻyw (12 : ‒ : 4 : ‒), KrowObr (1 : ‒ : 1 : –), Leop (– : 326 : 13 : ‒), BibRadz (6 : ‒ : 66 : ‒), BielKron (6 : – : 4 : –), HistRzym (4 : – : – : 1), RejPos (39 : – : 26 : –), BiałKat (4 : 1 : 3 : ‒), RejZwierc (88 : ‒ : 6 : –), RejPosWstaw (5 : – : 3 : –), BudBib (– : 2 : 1 : ‒), BiałKaz (6 : ‒ : 2 : –), CzechRozm (3 : – : 23 : –), CzechEp (2 : – : 23 : ‒).

c- (2430), k- (2018).

Oba a jasne (w tym w pierwszym 1028 r. brak kreskowania, przeważnie z powodu innego kroju czcionki niż właściwy tekst np. na marginesach, w nagłówkach).

Fleksja
sg pl
N kapitulum, kaput, kapituła kapitula, kapita
G kapitulum, kapituły kapituł
D kapitule, kapitulum
A kapitulum, kapitułę, kaput kapitula, kapituły
I kapitulum, kapitułą kapitułami, kaputami
L kapitulum, kapitule, kapitule, kapitolum kapitułach, kapitul(e)ch
inne pl G a. L - kapitulum

sg N kapitulum (1974), kaput (324), kapituła (76), skróty (439).G kapitulum (56), kapituły (23), skrót (3).D kapitule (2), kapitulum (1).A kapitulum (12), kapitułę (8), kaput (1), skróty (5).I kapitulum (2), kapitułą (1).L kapitulum (116), kapitule [f] (95), kapitule [n] (2), kapitolum (1), skróty (887); -um :-e [n] SeklKat (7 : 2).pl N kapitula (3), kapita (1).G kapituł (11), skrót (1).A kapitula (3), kapituły (2).I kapitułami (2), kaputami (1).L kapitułach (2) RejPosWstaw, CzechRozm, kapitul(e)ch (4) SeklKat; ~ -ach (1) RejPosWstaw, -åch (1) CzechRozm.G a. L kapitulum (1).skróty (392).

stp notuje, Cn w innym znaczeniu, Linde XVI w.; poza tym XVII w. (z Cn) w innym znaczeniu.

1. Rozdział książki, dzieła; caput Mącz [capitulumgłówka BartBydg; ‒ główka, początek Calep; caputgłowa BartBydg, Mącz 37b; capita in libriskapitula, rozdzielenia ksiąg Mącz 37c; główka, główeczkacapitulum Cn] [w tym: w funkcji nagłówka (2773), w odnośnikach do przytaczanych tekstów (1079)] (4447): Náydziecie też ten żywot pana Iezuſow bytz rozdzielony na troie kſięgi/ a każdé kſięgi maią ſwé kapitula. OpecŻyw kt (3); Reieſtr látwiégo nalezieniá dzieiow albo kapituła. OpecŻywSandR nlb 2 (2); PatKaz I 15v; a ten to ſymeon rzeczon ſprauyedlyuy y boga boyączy y yąl czczycz ony kſyągy (zacharyaſſa) y przyſzedl ku tey kapytule/ gdzye zacharyaſz {Izachayaſz} napyſal/ duchem ſzwyątym natchnyony rzekącz PatKaz II 60; FalZioł I 78a (2); Tak rzekł pan Ieſus vczniom ſwoim vſwiętego Marka y Matheuſza woſtatecznym kapitule. SeklKat Cv (3); Boć to nam niekrom prżyczyny pán Chiſtus [!] prawie aſz dokońca capit. wykładá. MurzNT 18v (2); LubPs Z4; KrowObr 143; Liſt ſwiętego Hieronima ktory piſał do Pauliná Káplaná/ o wſzyſtkich Kxięgách Stárego y Nowego zakonu/ ná kapituły rozdzielony. Leop *B2 (12); UstPraw A; gdźie też tám vkázuiemy koniec y cel ku ktoremu ſię ony rzecży ćiągną/ á tákże y przed każdą Kápitułą árgumenta wedle wierſzow/ z pewną ich licżbą kroćiuchno zebrane BibRadz *5v (6); Nie wſzytki kápitulá iego máią Zydowie/ ále v nas ma rozdziałow XIIII. BielKron 93 (7); RejAp 155v; Przecżćiſz iedno ono kápitulum co piſze do Tymotheuſzá miłoſniká ſwego. RejPos 286 (7); thám ſye náuczyſz y rozdźiału y zacnośći obudwu ſtanów/ práwie przez wſzyſtko kápitulum. BiałKat 373v; przecżytay proſzę ćię wſzytkę Cápitułę GrzegŚm 52 (3); WujJud 60; Páweł ſ. [...] ſwiádſzy że w przeſzłych dwu kápithułach wyłożył ſwoie poznánie Páná Kryſtuſá w táiemnicy. RejPosWstaw [1433]v (5); O Rozdzialech też cżytelniku na krotce rácż wiedzieć/ Naprzod iże Krákowſki tłumácż Cáputámi/ á Brżeſcy Kapitułami zową/ to mi ſię by namniey niepodobáło. Bo Kapituła/ ſą kſiężá kánonicy/ Caput lepak ieſt ſłowo łacińſkie/ A ták wolałem ie Rozdziałámi zwáć/ acżciby y ná tem nic/ choćbychmy ie z Greki y z Lácinniki głowámi zwáli. BudBib c2; Ono mnieyſza żem Rozdziały álbo głowy (ktore niektorzy niebácżnie Kapitułámi zową) nie miedzy tekſtem/ ále po kraioch znacżył. BudNT przedm d3; Bo o tym wiele ieſt w Prorocech: á nád to/ y v ſámego Moyżeſzá. 5. Moy. 30. máło nie cáła kápitu. CzechRozm 117; Ale y z inſzych kápituł Ezáiáſzowych áż do końcá kſiąg iego/ tym ſie nawięcey báwi/ opiſuiąc przywrocenie żydow do źiemie ich CzechRozm 118 (12); bo v niego káżdey rzeczy iáko w Labirinćie ſzukáć/ gdyż wſzytko confuſè nápiſał/ á iednę rzecz w czworgu y w pięciorgu Capitulum położył/ dzieląc ią/ co mogł w iednym iáko przyſtoi odpráwić StryjKron 245; Ale máło nie w káżdey kapitule ieſt tego pełno v Ewánieliſtow: y máło nie w káżdym liśćie Apoſztolſkim CzechEp 137; Ktemu Pan Chriſtus záwżdy Fáryzeuſze z morderſtwá y tám w tym kapitulum ſtrofował CzechEp 165 (15); WerGośc 213.

W połączeniu z liczebnikiem porządkowym [kapitulum + liczebnik (3050), liczebnik + kapitulum (1303)] (4353): iako o tym napiſál Maciey ſwięty w iedennaſtym kapitulum OpecŻyw 47v; O rozmnożeniu chleba. Ka: 47 OpecŻyw 52; Iezus mily wygnál s koſciola kupuiącé ij przedaiącé. Kapi: 55 OpecŻyw [57]v; Biſkupowie z licemierniki radę veżynili/ aby milégo pana Iezuſa zabitz mogli. Kapitulum pirwſſé. OpecŻyw 69; Modlitwa którá po cżwártym kapitulum ma bytz polożona. OpecŻyw 87v; A tak wielką laſką roſpálona/ z wielkim placżem rzekla/ ono tzo piſáno w ſſoſté kapitule v Malachiáſſa proroka. OpecŻyw 104 (201); PatKaz I 7 (4); PatKaz II 21 (6); PatKaz III 87 (50); FalZioł +7d (1807); BielŻyw 116; á toć ieſt kąkol o ktorym przypowieſc dał pan Chriſtus/ Math. xiij. cap. SeklKat Q2; o tym w kxiegach liczby we dwudzieſtym piątim kapitulum. SeklKat E (162); RejKupSekl a7 (2); KromRozm I C4v; MurzHist G2v (3); iako otem Paweł święty wiele kroc naucza/ a zwłaſzcza do Galatow przescałe cap. 3. 4. 15. MurzNT 96 (39); KromRozm II x4v; KromRozm III E2; LubPs D3 marg (24); KrowObr 21v; Iáko y Ieremiaſz ſłyſzę o tym wołał/ W ſwey ſiodmey kapitule głośno opowiedał. RejWiz 184v; Cap: [kust: Caput] 24. Dawid prze tho ze lud wſſyſtek policżyć kazał/ od Gad zgromiony Leop Aa2 (327); O Krolu/ Kápitulum pierwe. UstPraw A; O Woiewodach/ Kápitu: II. UstPraw Av (37); Pioſnká tá ieſt w tym niżſzem. 32. Kapitulum. BibRadz I 118d marg (304); BielKron 1 marg (28); Rozſądek Kálwinow o zbudowaniu tey Wieże Bábilońſkiey/ ná 22. Kapitule Dźieiow Apoſtol: GrzegRóżn K4 (7); SarnUzn D8 (4); RejAp 16 marg (25); iákoż mowi s. Mátheuſz w 16. kápitu: Stokroć więcey weźmiećie/ á żywot wiecżny odzierżyćie. HistRzym 51v (12); A thá hiſtoria ſwięta ieſt nápiſana w ſpráwach Apoſtolſkich w pirwſzym kapitulum tymi ſłowy. RejPos 287; Ewányelia ná dzyeń ſwiętego Filipá y Iákubá/ v Ianá s. w xiiij. ká. nápiſána. RejPos 291 (717); RejPosWiecz2 91 marg (3); RejPosWiecz3 96 (13); Czytay v Izáiáſzá Kaput piérwſzé: iáko nárzeka/ iż páná Bogá vznáć niechćieli BiałKat 113v; Czytay o tym do Rzymiánów w óſméy Kapitule: y do Koryntów wtórym liśćie wtórey Kapitule. BiałKat 201 (12); GrzegŚm marg (12); HistLan kt; Kápitulum II. Iáko Pan Bog obacżywſzy rozność przyrodzenia ludzkiego y rozumem y przykazániem twym ozdobić y przeſtrzegáć go racżył. RejZwierc 4; Ian w x. kapitule. RejZwierc 40v marg (212); WujJud 87; WujJudConf 51v (6); RejPosRozpr b3v marg (19); Thoż práwie piſzą Klemens Alexándrińſki/ y Euzebius Cezárieńſki w koſcielney hiſtoriey w II. kſięgach kápit. XV. RejPosWstaw [1433] (33); Ewángelia byłá powiádaná/ z Scápitulum [!] iedenaſtego Ianá S. BiałKaz ktv (8); Co y thy ſam/ łácno poznaſz/ gdy ſie piſániu Páwłowemu do Efeſkich kap. 2. y 3. dobrze przypátrzyſz. CzechRozm 87; Cżytayże też Eſter 2. Kápitułę wſzytkę z pocżątku CzechRozm 129v; Iáko gdybyś ſam/ z pilnośćią á z dobrym rozſądkiem/ iednę ácż nie kápitułę piątą v Mátheuſzá [...] przecżytał CzechRozm 234v (118); SkarJedn marg; Tenże Zophronius cáp. 195. táką teſz Hiſtoryą nápiſał SkarŻyw 102 (12); MWilkHist ktv; Dobrze nam ieſt/ pocżąć záraz od tey pierwſzey Kápituły mowić/ o ſprawcy y goſpodarzu Bogu/ ktory vcżynił niebo y źiemię y wſzytko co w nich ieſt CzechEp 237 (128); ReszPrz Av; WerKaz 282; WujNT 82 marg (2); Ale do dálſzych wywodow tego/ y inſzych mieyſc/ odſyłam ćię do piſm pomienionych. Zwłaſzcżá ono v Máttheuſzá Swiętego w 5. kápit. WysKaz 37; PowodPr kt (3).

Szereg: »kapitulum, rozdział (a. rozdzielenie)« [szyk 1 : 1] (2): O Syniech Dziewkách y [! lege: w] rozdziale Kapitulum 9. UstPraw B3; Capita in libris, Kapituła, Rozdzielenia Xiąg. Mącz 37c.
2. Treść, zawartość [caput, summa rei ut caput literarumsumma listu Mącz 37c; suma rzeczy, krótkie zebraniecaput litterarum Cn] (1): Pan Marszałek Koronny mowił wRadzie ktore mowy Capita są te: Nie wątpię, ze niemasz tu zadnego ktoremu by wy padły z pamięci sprawy Panowania Pana zmarłego. ActReg 22.

Synonimy: 1. głowa, rozdział, rozdzielenie; 2. summa.

ZZa