[zaloguj się]
[pdf]

ROZDZIAŁ (2041) sb m

o jasne, a pochylone (w tym w a 6 r. błędne znakowanie).

Fleksja
sg pl
N rozdziåł rozdziåły
G rozdziåłu rozdziåłów
D rozdziåłowi rozdziåł(o)m
A rozdziåł rozdziåły
I rozdziåłem rozdziåłami, rozdziåły
L rozdziåle, rozdzi(e)le rozdziåłach, rozdziåléch
inne -

sg N rozdziåł (1499). ◊ G rozdziåłu (106). ◊ D rozdziåłowi (3). ◊ A rozdziåł (95). ◊ I rozdziåłem (11); -em (1), -(e)m (10). ◊ L rozdziåle (166), rozdzi(e)le (4); -(e)le StryjKron (3); -åle : -(e)le UstPraw (1:1), skróty (63). ◊ N a. G a. A a. L skróty (19). ◊ pl N rozdziåły (7). ◊ G rozdziåłów (40); -ów (6), -(o)w (34). ◊ D rozdziåł(o)m (2). ◊ A rozdziåły (13). ◊ I rozdziåłami (3), rozdziåły (2); -ami BudNT, NiemObr; -y BielKron; -ami : -y SarnStat (1:1); ~-ami (2) NiemObr, SarnStat; -åmi (1) BudNT. ◊ L rozdziåłach (7), rozdziåléch (5); -ach RejWiz, BudNT (2); -éch SkarJedn (2), SkarKazSej; -ach : -éch SarnStat (4:2); ~-ach (6), -åch (1); -ach : -åch SkarJedn (1:1); -éch (2), -(e)ch (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (osiem z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

Znaczenia
I. Czynność, działanie (120):
1. Podzielenie całości na części; divisio PolAnt, Calep, Cn; partitio Mącz, Cn; discretio, distinctio, divisura, incisio, separatio Calep (47): bowiem ona [jedność, tj. liczba jeden] tak ſie złącża: iż ſama w ſobie żadney cżęſći ani rozdziału [...] nie dopuſzcża. KłosAlg A2; Mącz 281c; Calep 329a, 336a.
Zwrot: »rozdział uczynić« (1): Erciscere, [...] significat dividere – Dzielicz, rozdział uczinicz. Calep 370b.
a. O terytorium państwa (4): Dawidowe kroleſtwo świeckie/ Pan Bog dla grzechow ſyná iego Sálomoná ná dwoie rozdzielił: y on rozdział był zwoley iego SkarJedn 208; Oyczyzná też rozdźiałow iáko iedno ćiáło nie ćierpi. SkarKazSej 676a, 684b.

rozdział czego (1): Y ták zmocnił [król Jeroboam] heretyctwem onym niezgodę y rozdźiał kroleſtwá SkarKazSej 685a.

b. O podziale geograficznym (5):
α. O podziale państwa na krainy (4):

rozdział czego (3): Drugi rozdział Francyiey/ iednę cżęść źiemie Fráncuſkiey zową Togátá álbo/ Ciſalpmá [lege: Cisalpina] [...] Druga cżęść Longobardia BielKron 280v, 278 marg; SarnStat 102.

Z przymiotnikiem od nazwy miejscowej (1): że nie ſuwáłką rázem Polſká ſye ná woynę ruſzy/ ále koleią iedná część wedle rozdźiału Koronnego. OrzRozm V3.

β. O podziale Ziemi na kontynenty [czego] (1): Wſzytká źiemiá ieſth rozdzieloná ná trzy cżęśći/ iednę cżęść Azyą zową/ drugą Afryką/ trzećią Europą. (marg) Rozdział ziemie (–) BielKron 263v.
c. O ludziach, społeczności (11): Takież y niewiaſty rozdzieliwſzy w iedney gromadzie były Barbary, w drugiey Doroty etc. według rozdziału á licżby gromad [iuxta numerum turmarum] MiechGlab 87.

rozdział czego (1):SarnStat [1023] cf Szereg.

Wyrażenie: »rozdział [kogo] po wszej ziemi« (1): Abowiem w rozdźiale narodow po wſzey źiemi [In enim divisione gentium terrae totius] poſtháwił nad każdem z nich Kſiążę. BibRadz Eccli 17/14.
Szereg: »roztargnienie i rozdział« (1): iż przy tytule Wielkiégo Kśięſtwá Litewſkiégo y doſtoieńſtwách y vrzędźiéch wſzytkich [...] [Litwa] zoſtáć ma: gdyż to ziednoczenia y ſpółecznośći téy roſtárgnienia y rozdźiału nie czyni. SarnStat [1023].
α. O wojsku (7): A to pozwolenie poselskie na rozdział ten woienny, ktory pro hac vice tylko na ten ieden rok zezwalają [...] nie ma preiudicare stanu rycerskiemu Diar 81 [przekład tego samego tekstu (2)] UstPraw K3v, SarnStat 117.

rozdział czego (2): O DWOIAKIEY WOYNIE POTOCZNEY y Ruſzeniu poſpolitym: [...] ordinacia Auguſtá, y o rozdźiale woyſká SarnStat 424, 424.

Zwroty: »rozdział czynić [między kim]« (2): tedy ná każdégo zoſobná iézdnégo/ [...] powinniſmy im dáć [...] po piąći grzywien [...] Rozdźiału żadnégo ná częśći wóyſk/ [...] nie czyniąc między nimi. SarnStat 132, 132.
Wyrażenie: »rozdział na części [kogo]« (2): á nie mamy ich dłużéy trzymáć ná żołdźie tych piąći grzywien/ iedno ćwierć roku. Rozdźiału żadnégo ná częśći wóyſk/ ták wielkiégo iáko y máłégo/ nieczyniąc między nimi. SarnStat 132, 132.
β. O Sądzie Ostatecznym (2): Rozdział ná dniu Sądnym. SkarŻyw 121 marg.
Zwrot: »uczynić rozdział« (1): Tedy Anyołowie vczynią/ iáko Pan mowi/ rozdźiał: Odłączą czarne od białych SkarKaz 6b.
d. O religii, kościele (18):
α. O chrześcijaństwie (16): Bo nie ma kośćioł Rzjmſki ſercá heretyckiego ktore ſię wſzjtko w rozdziałách kocha SkarJedn 250 [idem 372], A3v, 372; SarnStat 122; herezye y rożne wiáry dźielą kroleſtwá/ y rozdźiałem ie gubią. SkarKazSej 684b, 671b [2 r.].

rozdział czego (3): KromRozm III A6v marg; Zły rozdźiał wiáry/ bo iedná ieſt SkarKazSej 675b, 675b.

rozdział od kogo, od czego (1): [Grekowie] nic nie opuśćili co ku wiecżnemu rozdziałowi od kośćiołá y od przełożonego ſwego [...] ſłużyć mogło. SkarJedn 242.

rozdział miedzy czym i czym (1): poniewaſz ſię ſtał rozdział miedzy nią [tj. Konstantynopolem] y innymi kośćioły Kátolickimi. SkarJedn 141.

rozdział czyj (1): Weſel ſię mátko kośćiele S. ktora ná dzieći ſwe [...] iuż ziednocżone y ſpokoyne pátrzyſz. Niedawnoś prze ich rozdziały rzewno płákáłá SkarJedn 269.

Zwrot:»rozdział czynić« (1): SkarKazSej 671a cf »rozdziały i schizmy«.
Wyrażenie: »rozdział kościelny« (1): Nic [...] ták bárzo Páná Bogá nie gniewa/ iáko rozdział kośćielny. SkarŻyw 92.
Szeregi: »rozerwanie i rozdziały« (1): Iedno złe/ [...] ſerce/ ſzuka z namnieyſzych przycżyn rozerwánia y rozdziałow. SkarJedn 371.

»rozdziały i schizmy« (1): ábyſmy [...] rozdźiałow y ſſchizmow/ w iednym Chryſtuśie związáni y ſpoieni będąc/ nie czynili. SkarKazSej 671a.

β. O judaizmie (2):
Szereg: »rozdziały i (a) sekty« [szyk 1:1] (2): Bluzniercy oni/ cżynili ſię ták dobrymi iáko y Aaron [...] ſekty y rozdziały w wodząc/ lud do ſwey niezbożney kupj zbierali [!]. SkarŻyw 483, 483.
e. Podział na okresy (o czasie) (4):
Wyrażenie: »rozdział czasow« (3): WróbŻołt 103/19; BibRadz I 1c marg; ponieważ toż niebieſkie budowánie/ raczył ie nam ſpráwić ku rozdźiałom czáſow y odmiány/ iákoby iáki zegar napewnieyſzy LeovPrzep F2.
Szereg: »roznica i rozdział« (1): Ná pewne czáſy. Gen 1/14) W tym ſlowie znáczy ſię roznicá y rozdział czáſow ku pożythku ludzkiemu vſtáwionych BibRadz I 1c marg.
2. Danie kilku odbiorcom po części tego, co jest do dyspozycji; distinctio, divisio JanStat, Cn; partitio Cn (63):

rozdział czego (pl) (5): BielKron 119; O Rozdźiále dochodów Królewſkich SarnStat 485. Cf Wyrażenie.

Wyrażenie: »rozdział łupow« (3): Po zborzeniu miáſtá Illium y rozdzyale łupow/ odciągnęli Grekowie od niego BielKron 60, 57 marg, 60 marg.
a. O przysądzonej własności, majątku (48): kthoresmy [imienie] zatrzymaly wpokoyu porozdzyalye, kthorego mamy rozdzyalu zapysch ZapWar 1522 nr 2287; Iako then ogrod [...] zaliezy kv stharemu Syedliskovy kthore my syą dosthalo srosdzyalyu ZapWar 1523 nr 2191, 1505 nr 1998, 1522 nr 2287, 1525 nr 2317, 1534 nr 2360, 1547 nr 2640, 1553 nr 2685 [2 r.]; UstPraw B3, B3v; BielKron 261; ZapKościer 1580/5, 7v [3 r.], 1585/54v; A ieſliby kto chcąc odſterknąć tego/ który rozdźiału dóbr prośi/ przał go bydź krewnym/ [...] SarnStat 839, 594 [2 r.], 677 [2 r.], 1244.

rozdział kogo (pl a. coll.) (2): Dyonizyus [papież] [...] rozdzyelił Biſkupie dyocezye/ Plebáńſkie fary/ Klaſztory poſtánowił (marg) Rozdzyał duchownych. (–) BielKron 153, 321v marg.

rozdział czego [w tym: pl (3)] (4): isz tesz thą vgodą [...] zobopolnye są postanovily y vczinily a to okolo rosdzialu ymion swych ZapWar 1548 nr 2668, 1513 nr 2064, 1548 nr 2668. Cf rozdział czego między kim.

rozdział miedzy kim [w tym: coll. (4) „sobą” (3), [pl]] (7): ZapWar 1550 nr 2665; nie będziem dáwáć Commiſſyey iedno ná gránice miedzy dobrámi náſzemi/ á o roździał miedzy bráćią álbo bliſkiemi UstPraw I2; Rozdział między bráćią przez przyiaćioły vczyniony, iáką dawność ma. SarnStat 593, 1177; [KsięgiSądŁąck 1581 nr 264]. Cf rozdział czego między kim; Zwrot.

rozdział czego między kim (coll.) (1): Item, na rozdział dóbr dźiedźicznych między bráćią. SarnStat 836.

rozdział miedzy kim a miedzy kim (1): ſtal ſię ieſt rozdzial miedzi Marćinem Smukala a miedzy wyzei napiſanemi dziećmi ZapKościer 1579/1.

rozdział między kim (pl) a z kim (1): Stal się rozdzial między pozostalemi dziećmi niekiedy Sliachetnego Grzegorza Nieśiolowskiego [...] A s Sliachetną Katarziną Nieśiolowską pozostalą malżonką [...] y dziećmi iey. ZapKościer 1580/6v.

rozdział czyj [= przez kogo lub w czyjej obecności dokonany] (1): (nagł) O Rozdzyele przyiaćielskim. [...] (–) Gdy przyiaćiele rozdźielą kogo zá ktorym rozdźiałem/ kożdy ſnich dzierży częſć ſwą ſpokoynie przes trzy látá UstPraw B3v.

W połączeniach szeregowych (4): WSzyſtki domy Bożé álbo Kośćioły/ we wſzytkich ich práwiéch/ ſwobodách/ wolnośćiách/ gránicach/ rozdźiałách ſtárych [...] chcemy wcále záchowáć. SarnStat 181 [idem (2)] 628, 890, 1177.

Zwrot: »rozdział (u)czynić, udziałać« [w tym: z kim i z kim (pl i coll.) (2), miedzy sobą (2)] (5): zatrzymalem spokoyne pozywanye [imienia] za thym tho rozdzalem sznymy y zgynna ych bracza ZapWar 1529 nr 2373, 1529 nr 2373, 1548 nr 2668, 1551 nr 2684; Ktory ten roſzdzal vdzalaly myedzy ſzobą wxzegach chelmyenſkych ZapKościer 1585/54v.
Wyrażenie: »rozdział wieczny« (2): yakom ya tho hymyenye [...] zarosdzialem viecznem slovnem zadzierzal ZapWar 1542 nr 2429; UstPraw B3v.
Szereg:»rozdział i pomiar« (1): O rozdziale i pomiarze. SarnStat 1177. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]
b. O państwach, terytoriach danych we władanie (10): Abowiem [cesarz Lotargius] miał dwá bráty/ [...] s ktorymi bitwę w Gálliey zwiodł o rozdzyał BielKron 171, 11v.

rozdział kogo [= między kogo] (1): Potym Iowiſz gdy ſie z bráty rozdzielał/ przyſzedł nań dział ná wſchod ſłońcá (marg) Rozdzyał Bogow zyemſkich. (–) BielKron 25.

rozdział czego (pl) (3): Rozdzyał kroleſtw po Alexándrowey śmierći. BielKron 127, 43 marg, 48 marg.

rozdział kogo z kim (1): Rozdzyał Abráámá z Lotem. BielKron 11 marg.

rozdział czego miedzy kim (1): Rozdźiał źiemie Chánáneyſkiey miedzy ſyny Izráelſkiemi. BibRadz Ios 14 arg.

rozdział w czym [= czego] (1): KołakCath Bv cf Zwrot.

Zwrot: »rozdział [czego] uczynić, [miedzy sobą] udziałać« [szyk zmienny] (1:1): y vcżyniwſzy rozdział kráiny Indeyſką/ Medſką/ y Lidiyſką [...]/ dáli Eumenowi krolowi. Leop 1.Mach 8/8; [bracia] Ná ſtolicę Oycowſką potym przyiácháli/ Y miedzy ſobą rozdźiał w Kxięſtwie vdźiáłáli. KołakCath Bv.
3. Uczynienie, że coś będzie osobno, rozłączenie, oddzielenie (8): RejPos 291v; Potrzebá było dawno o tym rozdźiale [cf niżej Zwrot] wiedźieć y myślić/ áby nam tego śmierć nie wydárłá/ y od tego nas nie oddźieliłá/ co nam żywot lepſzy po śmierći dáie. SkarKaz 387b.

rozdział kogo od kogo (1): O iáki tám [na Sądzie Ostatecznym] rozdźiał będźie/ mátki od ſyná/ ſyná od oycá/ brátá od brátá/ śioſtry od śioſtry? SkarKaz 6b.

rozdział od czego (1): Bo z dáleká pátrząc nie poznamy go [kresu życia ludzkiego]/ y iáki rozdźiał od tego co miłuiem ná świećie czyni. SkarKaz 387b.

rozdział z czym (1): Skarb pobożnego [...] powołánie ná żywot bogomyſlny/ ktory rozdziału z świátem/ y z iego zábawkámi potrzebuie. SkarŻyw 16.

[I sg w funkcji przysłówka: »rozdziałem« = oddzielnie, osobno: Domów w tym mieście różnie leżących jest niemało, które się tu rozdziałem będą pisać. LustrRus I 114.]

Zwrot: »rozdział czynić« = oddzielać (2): On krol Agág vyźrzawſzy śmierć z blizká/ [...] záwołał: Tákili to śmierć rozdźiał czyni [Sicine separat amara mors Vulg 1.Reg 15/32]? SkarKaz 387b, 387b.
Wyrażenia: peryfr. »rozdział z światem« = śmierć (1): iż on [Hannibal] widząc przed ſobą wielkie ſpráwy/ gdzie ſzło o rozdział z świátem/ á wżdy żadnego przelęknienia ná nim nie było znáć. BielSpr 43v.

»rozdział żywota« = utrata życia, śmierć (1): Senat im [pospólstwu] to rozwodził ná obie ſtronie/ iż byſmy tym rozgniewáli Ceſárzá/ [...] ſciąga ſie to bliſko roźdiału [!] żywotow náſzych BielKron 205v.

4. Przydzielenie każdemu jakiejś funkcji, wyznaczenie do wykonania czegoś (2): Comiſsarze do Inflant aby do rozdziału naznaczono ActReg 68.

rozdział kogo (pl) (1): Rozdział Wrotnych loſem/ ktorzy máią kthorych drzwi pátrzyć Leop 1.Par 26 arg.

II. Stan wynikły z podziału (1824):
1. Część; divisio, partitio Vulg; distinctio JanStat (1797):

rozdział czego (1): Pięć też ieſt rozdziałow niebieskiego okręgu KłosAlg A2v; [Leop Ier 34/19 (Linde)].

Z liczebnikiem zbiorowym [= na ile części] (1): Pięć wnętrznich [zmysłów] prawie w mozgu maią komori [...]. Pirwſza w cżele ta ma troy rozdział. GlabGad A5v.

a. Część, fragment tekstu; passus JanStat (1782):

rozdział czego (1): Y wierzę że ten rozdział Kredá ieſth wzięty s tego mieyſcá. SarnUzn F8v.

α. Jedna z części, na jakie dzieli się książka, utwór literacki, naukowy itd.; caput PolAnt, Modrz, Cn; capitulum Miech [w tym: w połączeniu z liczebnikiem porządkowym (1638); rozdział + liczebnik (1523), liczebnik + rozdział (115)] (1781): WróbŻołt oo6; Thu przez then rozdzyał wſzytek yeſt modlitwá przećiwko złym á fáłeſznym ſkaścom náuki Páńſkiey LubPs bb6v marg; Przedmowá [...] przy kthorey ieſt Argument o wſzytkich Rozdzyalech/ krotko wypiſány. RejWiz A4v; Ten pirwſzy Rozdzyał zową Ipokrátes/ ktory iákoby cżyni rzecż ku ſwoim diſcipułom RejWiz 1; Rozdzyał oſmy kthory zową Plato/ gdyż tu będzyemy mieć roſpráwę o Bogu RejWiz 107v, A5, A5v, A6 [4 r.], A6v [4 r.], A7 [5 r.] (46); RejZwierz 2 żp, 48, 76v, 100, 113; Kſięgi pierwſze Kroniki wſzytkiego Swiátá. Rozdźiał Pierwſzy. BielKron A6; IOel Prorok [...] Piſał kſięgi ze trzemi rozdzyały BielKron 92v; Nie wſzytki kápitulá iego [proroka Daniela] máią Zydowie/ ále v nas ma rozdziałow XIIII. BielKron 93, 92v, 93v [2 r.], 94 [2 r.], 94v marg, 96 (21); Ktore żyły/ kiedy máią bić/ á dla ktorych niemocy puſzczány/ w tychże Trzećich Kſyęgách/ w Rozdźiale trzećim naydźieſz. SienLek 33, a3v, 2v, 7, 9v, 11 (24); O Rozdzialech też cżytelniku na krotce rácż wiedzieć/ Naprzod iże Krákowſki tłumácż Cáputámi/ á Brżeſcy Kapitułámi zową/ to mi ſię by namniey niepodobáło. Bo Kapitułá/ ſą kſiężá kanonicy/ Caput lepak ieſt ſłowo łacińſkie/ A ták wolałem ie Rozdziałami zwać BudBib c2; znaydzieſz tu w tem náſzem tłumácżeniu niemáło tákich rozdziałow/ ktore ſię nie tam zácżynáią/ iáko w inych Bibliach BudBib c2; Rozdział I. NAprzod ſtworzył Bog niebo y ziemię. BudBib Gen 1/1; Pocżątku tego rozdziału wedle láćinſkiego textu niemáſz w tym naſzym wykłádzie/ ále według Greckiego ták ſię pocżyna BudBib Esth 15 arg, cv, c2v, Gen 6/1, I 3c marg, Gen 7/1 (226); choć mądrzy tłumacże/ wDzieiách Apoſtolſkich/ Bo w Rozdz. 5. fałſzywie ono przełozyli. BudNT przedm c, k. d3v [2 r.], A6 marg, A8v marg, B8 marg, F3v marg (55); CzechRozm 126v; 4. cżęść tego rozdźiału ieſt/ iż Krol nie tylko wedle wyrokow ábo Státutow/ ále też wedle przykłádow ma rządźić. ModrzBaz 15v, 78v, 79, 116v, 118; ieſzcżem tych Kśiąg zá trudnośćiámi przecżytać cżáſu niemiał/ tylkom kilká roźdźiałow (ná predce [!]) przebieżał. ModrzBazBud ¶6; Rozdział 5. Kośćioł S./ práwy/ ieden ieſt nie dwá áni trzy. SkarJedn 37; To ſię w tym rozdziale dołożyło/ ná obrzydzenie błędu tych Heretykow SkarJedn 53, A7v, 1, 6, 11, 16 (23); Oczko 5v; SkarŻyw 321; A Titus Liuius Hiſtoryk ſławny [...] ták mowi w kſięgach trzećich w roździele trzecim [...] StryjKron 26, 31 [2 r.], 66, 86, 110, 175 (26); w 4. rozdzia. przypomina Apoſtoł/ cżego ich vſtnie vcżył NiemObr 76, 11, 76, 78, 86, 94, 103, 126; Przydano do káżdego rozdziału NAVKI, o tych rzecżách/ ktore ſię w Modlitwách zámykáią LatHar kt; nie bárzo zábáwionym/ dobrzeby cżytáć co dźień ná ten cżás/ Wianek tey SPánny/ z rozdźiału śiodmego LatHar 397; Maſz też do wſzytkich Swiętych modlitw kilká w pierwſzym rozdziale/ ná kárćie 40. LatHar 473, ++8v, 55, 243 [3 r.], 246, 247 (42); Przydáne ſą Náuki/ y Przeſtrogi máło nie zá káżdym Rozdźiałem WujNT kt; Iedne [annotacje] krotſze ná brzegu przy texćie: á drugie dłużſze ná końcu máło nie po káżdym Rozdźiale położone. WujNT przedm 23; Liczby w Argumenćiech ábo w Summáriuſzách Rozdźiału káżdego rozſádzone/ znáczą wierſze Rozdźiału WujNT przedm 28; Záczálá ſą Rozdźiały Słowieńſkie/ iákom w Przedmowie powiedźiał. WujNT przedm 30; Pierwſza [część] opiſuie dźiećińſtwo náſzego Zbáwićielá. w Rozd: 1. y 2. WujNT przedm 41; Rozdźiał I. Liſt I. WujNT 1 żp, przedm 24, 25 [6 r.], 26 [4 r.], 28, 33 (350); [A imo to wſzytko y Ruſkich rozdziałow/ ktore oni záczáłámi Zowią/ vżywamy CzechNT ++4].

rozdział czego (458): Tractatu wtorego rozdzial 1. MiechGlab 35; Rozdźyał ſzoſty kſiąg pirwſzych. BielKron 26v; Rozdzyał dzyeſiąty kſiąg pirwſzych Kroniki they BielKron 46v; Ieſt ieſzcże tego Hozeaſzá więcey rozdzyałow piſmá ſwiętego/ ktore tu opuſzcżam BielKron 92v; Rozdźiał Szoſthy Dźieſiątych Kſiąg/ o żeglowániu Amerykuſá Weſpucyá. BielKron 446v, 20, 27, 30v, 41v, 49 (58); Co ſye tycze znákow ktore vkázuią zawádę álbo chorobę w Pierśiach/ o tym maſz w rozdźiale trzinaſtym Kſyąg wtorych SienLek 83, 73, 78v, 85v, 159; á wedle rozdźiałów nam poddánych/ tego ich wyznánia wſzyſtkich Apoſtołów imioná/ wtym ſkłádźie z oſobná widźimy BiałKat 68v, 41, 83v; BudBib b4; Rozdźiał śiodmy tego Ewánielium dziśieyſze kśięgi ták końcżą. [...] BudNT Hh6v; SkarJedn A7v, A8, A*v, 257; HARFA DVCHOWNA. To ieſt/ Dźieśięć rozdźiałow Modlitw Kátholickich LatHarkt; Macieia Striykowskiego Oſoſteuiciuſſa C. Z. Kroniki Litewskiey Kſiąg pierwſzych Rozdział pierwſzy. StryjKron 1. Cf W formule lokalizacji biblijnej.

rozdział o czym (223): FalZioł III 6b, 33d, IV 1c; Rozdział 2. O pirwſzym ſmyſle ktory ieſt widzenie. GlabGad B4; O Mammach albo o cickach, Rozdział 16. GlabGad D6, B7, B8v, Cv, C2v, C4v (19); Rozdzial 2. O rodzaiu Tatarow, Vlanow, abo Przekopſkich. MiechGlab 70; Rozdział pierwſzy o Ruſkiey ziemi y o iey powiatach. MiechGlab 76, 5, 6, 14, 21, 24 (13); Rozdzyał dzyewiętnaſty o Prorocech przednieyſzych ſtárego zakonu. BielKron 91v; Rozdzyał dwudzyeſty kſiąg pirwſzych o Grecyey. BielKron 98; Rozdzyał dwudzieſty y pirwſzy kſiąg pirwſzych/ o záłożeniu Rzymu BielKron 98v; Rozdzyał trzydzyeſty y oſmy/ o Aryſtoteleſie y o inych Mędrcoch. BielKron 127v, 11, 20, 27, 41v, 49 (55); będźie pierwſzy rozdźiał o Częśćiach Wagi y Miáry Lekárſkiey. SienLek 45v; Rozdźiał Iedennaſty. O znákoch czterech Wilgośći przyrodzonych SienLek 28; Rozdźiał czwarty. O Wſzach/ Gnidach/ ktore też głowę nietylko dręczą/ ále y plugáwią SienLek 49v; Rozdźiał czwarty. O rozmáitym świérzbie/ álbo kroſtach. SienLek 133, 18v, 25, 32, 38, 39v (60); BielSat E; Rozdźiał dwudźieſty wtory. O powinnośći Poddanych. ModrzBaz 49; Rozdźiał dwudźieſty ſzoſty. O Poiedynkowych bitwách. ModrzBaz 62; Rozdźiał cżwarty. O karániu mężoboyſtwá. ModrzBaz 142, 15, 29, 30v, 31v, 32v (31); SkarJedn 266, 368; O czwartim Małżeńſtwie Iágiełowym. Rozdziáł IX. StryjKron 552, 552, 557, 567, 582, 587 (16).

rozdział który (z nieliczebnikowym określeniem) (14): oſobnie przyſzły Rozdźiał o tym gadkę mieć będźie. SienLek 108; mowi Márek Ewányeliſtá w oſtátnim rozdźiále/ Idźćie po wſzytkim świećie SienLek T[tt]4v, 144v, 145v, 148, 148v, 155, 156v, 158; Wtychże kſięgach Mądrośći w Rozdziale oſtátecznem w wirſzu 18. ták przełożyli. [...] BudBib c2v; SkarJedn 42, 56, 228; WujNT 496.

W formule lokalizacji biblijnej z numerem wersetu i/lub tytułem księgi [w tym z podaniem tytułu lub autora: czego (383), tytuł/autor w N (148), według kogo (123), u kogo (23), w czym (22), z czego (3)] (629): GlabGad L4v; II kſięgi Krolewſkie/ rozdzyał ich VI. BielKron 70 marg; Máttheuſz w III rozdzyale. BielKron 137 marg, 138v, 143v; KuczbKat 220; Tak przełożyli wirſz 10. Rozd: 18. tychże pierwſzych kśiąg krolewſkich. BudBib b2v; A iż prawdę mowię/ doznáſz tego z wierſzyká/ 7. Rozdz. 8. kśiąg ktore mądrośćią zową BudBib c2, b2v, b4v [2 r.], cv, c2v [2 r.], c3 [4 r.] (26); Takież w Rozdziale 7. v tegoż Ewanieliſty wirſz 1. tak w niektorych kśięgach nápiſan [...] BudNT przedm b2; Tákże v Marka wrozdziale 11. cáły wirſz 26. w Greckich kśięgach przeſtąpiono. BudNT przedm b4v; Toż rozumiem y o onych słowach v Ioháná ś. w rozdz. 5. w wirſzu 18. BudNTprzedm b6v; Drugą omyłkę táką maſz w Rozdziale 24. BudNT przedm b7, przedm b2 [2 r.], b2v, b3 [3 r.], b4 [2 r.], b4v (27); ModrzBaz 49v, 78v, 79, 127v [2 r.]; iáko Páweł świádcży/ do Efeſkich/ w 4. rozdźiale. NiemObr 34; Przypomniemy tedy ſobie ſłowá duchá Bożego/ w liśćie do Zydow w 1. rozdźiale. NiemObr 70; Piſarz liſtu do Zydow/ w 10 rozdźia. oſobliwie zacność/ y wolność Chriſtyáńſką opiſuie NiemObr 84; Cżego mamy znácżne świádectwo w Ziáwieniu Ianá ś. w rozdźiale 3. NiemObr 112, 9, 10, 30, 33, 34 (57); Phil N4; To ieſt hiſtoria męki Páńſkiey/ opiſána od ſ. Máttheuſzá w rozdziale 26. y 27. LatHar 688 marg, ++8v, 74; Ewángeliey Rozd: 20. Rozd: 20. według Máttheuſzá. WujNT 83-84 żp; Ewángeliey Rozd: 6. Rozd: 6. według Márká. WujNT 147-148 żp; Czterech wſpomina Márek ciotecznych bráćiey Páná Ieſuſowych/ Iákubá/ Ioſephá/ Iudę y Symoná. O czym wyż: w Rozd: 8 ꝟ. 20. WujNT 310; Przez tę wodę Budny náukę rozumie: iáko y wyżſzey w Rozd: 3. ꝟ. 5. WujNT 318; Rozd: 1. Dzieie Apoſtolſkie. WujNT 394 żp; Apoſtoł bárzo chwali wiárę y poſłuſzeńſtwo kośćiołá Rzymſkiego. Pátrz Rozd: 1. ꝟ. 8. WujNT 576; LIST PAWLA S. DO TYMOTHEVSZA WTORY. ROZDZIAL I. WujNT 734; Liſtu do Zydow. Rozd: 13 WujNT 783 żp, przedm 13, s. 3 żp, 5, 9, 15 (552); SkarKaz 1.

Z przymiotnikiem odrzeczownikowym [= czego dotyczący] (4): Tylko z tego Státutu wſzyſtek rozdźiał woienny y obronie źiemſkiey [...] káſsuiemy SarnStat 1062 [idem 1191] 1062 marg, 1191 [2 r.], .

W połączeniu z krótkim przedstawieniem treści (97): Rozdział pierwſzy: z kąd poſli Tatarzy y iako w te ſtrony przyſli. MiechGlab 2, 17, 32; Rozdźiał Siodmy/ iáko Krol Portugálſki Emanuel poráźił Maury BielKron 448, 449; Rozdźiał Siodmy. Zálecánie Potraw godnych ku záchowániu zdrowia SienLek 6; Rozdźiał Piętnaſty. Oczom krwáwym/ ſpuchłym/ y świerzbiącym/ iáko pomágáć. SienLek 67, 1, 2, 3, 4, 5 (16); Rozdział śiodmy. Obycżáie Dworu/ y pożytki. ModrzBaz 12v; Rozdźiał dwudźieſty pirwſzy. Aby ſię białe głowy w vrzędy nie wtrącáły. ModrzBaz 49; Rozdźiał dwudźieſty śiodmy. Miecże/ y inſze wſzelákie nacżynia do obráżenia vcżynione ModrzBaz 63v; Rozdźiał piąty. Rozność á rozdźiał praw. ModrzBaz 73v; Rozdźiał trzeći. W ktorem ieſt krotkie przypomnienie niektorych wad w Rzecżypoſpolitey. ModrzBaz 140, 2v, 3, 3v, 4, 5 (42); Rozdział. 2. Iż nie Láćinnicj od Grekow/ ále Grekowie od Láćinnikowodſtąpili [!] SkarJedn 159; Rozdział 3. Summa w krotkośći/ dla cżego y kiedy Grekowie odſtąpili od iednośći Kośćiołá Bożego SkarJedn 167; Rozdział 17. Przećiw tym ktorzy tego S. Zboru Florenckiego nie trzymáiąc iáko ſą winni/ vpornie y bezrozumnie mu przygániaią SkarJedn 287, 154, 172, 180, 191, 194 (29); Siem w Sirádzu z Litwą. Roździał VIII. StryjKron 616, 742; ROZDZIAL VIII. Kápłáńſtwo Chriſtuſowe zacnieyſze ieſt nád zakonne WujNT 766, 767, 785.

W połączeniu szeregowym (1): Ktory to Przywiley we wſzyſtkich punkćiech/ condiciách/ rozdźiałách/ y artykułach [...] potwiérdzamy SarnStat 915.

Szeregi: »rozdział albo głowa« (1): Ono mnieyſza żem Rozdziały álbo głowy [...] nie miedzy tekſtem/ ále po kraioch znacżył. BudNT przedm d3.

»księgi i rozdziały« (1):Nowy Teſtament [...] Argumentámi ábo Summáriuſzámi káżdych Kśiąg/ y Rozdźiałow/ y Annotácyámi po brzegách obiáśniony. WujNT kt.

»rozdział i wiersz« (1): miedzy ſzyrſzymi liniámi/ ná tymże wnętrznym brzegu/ ſą Concordántiae ábo mieyſcá [...] káżde z rozdźiałem y z wierſzem ſwoim WujNT przedm 25.

»zaczało, to jest rozdział« (2): BudNT d3; maſz też po brzegu Záczáłá/ to ieſt Rozdźiały Słowieńſkie y Ruſkie wſzędy przypiſáne WujNT przedm 24.

b. Część ziemi, terytorium (3): Ale iż w rozdźialéch, przy Długimpolu Czorſtynie pod tą gránicą/ [...] ſą polá płonné/ [...] vſtáwiamy: iż [...] SarnStat 188, 1211.

rozdział czyj (1): Thá ieſt źiemia ktorą podzielićie loſem w dziedzictwo pokoleniam Iſráelſkim: y te rozdziały ich LeopEz 48/29.

c. Grupa, klasa społeczna (6):
α. O każdym z dwunastu rodów, plemion Izraela (4): bo wſzytek lud Izráelſki był rozdzielon ná 12. rownych cżęśći dla tego ony cżęśći rozdziałem zowie. BudBib I 234b marg, I 234b marg.

rozdział czyj (1): áby wiernie dzielili bráćiey ſwoiey działy/ [...] wſzytkim kthorzy wchádzaly do kośćioła Páńſkiego [...] ná káżdy dzień ku poſludze y obrzędom ich według rozdziáłow ſwych Leop 2.Par 31/16.

Szereg: »rozdział albo oddział« (1): ále ſię tu przez rozdział álbo oddział rozumie pewny pocżet ludzi BudBib I 234b marg.
β. Oddział wojska (1):
Szereg: »odmiana albo rozdział« (1): Záś nád odmiáną mieſiącá wtorego (był) Doday Achochy(ſki) á odmiany iego (marg) wł: odmiany (álbo rozdziału) iego. (–) y Mikloth (był) ſprawcą/ ktorey bywáło dwádzieśćia y cżterzy tyſiące. BudBib 1.Par 27/4.
γ. Zmiana, tj. osoba lub grupa osób wyznaczona do wykonania jakiegoś zadania, zastępująca poprzednią (1): A Rozdziały Wrotnych the ſą/ z Korytow/ Meſelemia/ ſyn Kore/ z ſynow Aſaffowych. Synowie Meſelemie Leop 1.Par 26/1.
d. Odłam w obrębie kościoła chrześcijańskiego (1):
Szereg: »rozdziały i kupy« (1): Oni [tj. Chor, Datan i Abiron] ſekty czynili [...]: toſz y ći [współcześni heretycy] cżynią/ ná ták wiele rozdziałow y kup niezbożnych/ Chrześćiány tárgáiąc. SkarŻyw 493.
e. O porach roku (2): Roku cżterzy cżęſci ſą/ ktoregoſz rozdziału pocżątek ieſth Sloncze ſwem biegiem pod dwanaſcie znamion niebieſkich. FalZioł [*8]v.
Wyrażenie: »cztyrzy rozdziały roku« (1): Pretho natura ſprawiła cżtyrzy rozdziały roku/ cżtyrzy też ſą cżęſći niebá od ktorich ty tho cżaſy roku biorą pocżątek KłosAlg A2v.
f. Część, odnoga rzeki powstała z podzielenia głównego nurtu (1): W Europie Dunay przednieyſza rzeká/ z gor Alpes wychodźi/ á wpada w pontſkie morze ſiedmią rozdźiáłow. BielKron 461.
2. Rodzaj, kategoria (3): bowiem ſzeſć ieſt ſpraw przyrodzonych [...]/ ktore ſą wielkoſć/ kxtałt/ farba/ poſtawa/ rozdział/ y ruſzanie albo odmiana. [...] Takież odmiany ieſt ſzeſćioraki rozdział/ rodzenie/ każenie/ roſćienie/ zniſzcżenie/ farby odmiennoſć y mieſtcza przemienienie KłosAlg A3.
Zwrot: »[co] w rozdział spolny kłaść« = traktować jednakowo (1): Przetoż cżći iego [Chrystusa] właſney z ludźmi świętymi w rozdźiał ſpolny nie kłádźiemy. WujJudConf 58v.
3.Podział na wyodrębnione fragmenty tekstu; struktura tekstu; distinctio Vulg (18): Pſáłterz Dawidá [...] teraz nowo ná pioſnecżki po Polſku przełożony/ á według Zydowſkiego rozdzyału ná pięcioro kſiąg rozdzyelony. LubPskt, T; BiałKat 43v; BudBib I 236; Wianek/ żadną rzecżą rozny nie ieſt od Pſáłterzá iedno rozdziałem/ y krotkośćią. LatHar 508; iáko iest oná divizia kędy Státut dźielą in personas, res, et actiones [...]. Abowiém tákiégo ſpoſobu rozdźiał ćieśnieyſzy iest nád rzecz która ſie dźielić ma. SarnStat *6.

rozdział czego (9): Leop 4.Esdr 12/8; BibRadz 4.Esdr 12/8; KuczbKat 10, 295; Rozdźiał tjch pirwſzych kśiąg o obycżáioch/ á ocźem [!] ma mowić dáley. ModrzBaz 9v marg; MWilkHist A4; WysKaz 3 marg; WIZERVNK Y ROZDZIAŁ STATVTV NOWOWYDANEGO, NA kſztałt dwunaśćie tablic SarnStat *5; PowodPr 6; [GilPos 217v marg, 231 marg].

rozdział na co (1): iż tu w Hiwreyſkich Bibliach niemaſz takiego rozdziału ná wtorą kſięgę [kronik] BudBib I 236.

rozdział czyj [= przez kogo dokonany] (2): Ale iuż tákowym przycżynam w wtorey cżęśći/ według rozdźiału náſzego/ ſzerzey ſie z piſmá ś. przypátrzmy. PowodPr 15, 47.

Szereg: »wykład i rozdział« = interpretatio et distinctio Vulg (2): oznáym mnie ſludze twemu wykład/ y rozdział widzenia thego Leop 4.Esdr 12/8; BibRadz 4.Esdr 12/8.
4. Konflikt, waśń, niezgoda; różnica zdań (6):

rozdział miedzy kim (3): Chryſtus rozdźiałow miedzy bráćią czynić niechćiał. SkarKazSej 675b, 675b marg, 684a.

W połączeniu szeregowym (1): przy ktorym [Piotrze św.] po wſzytkim świećie Chrześćiánie/ [...] w iedney ſię ſpołecżnośći [...] Chrześćiáńſkiey záchowuią: okrom ktorego rozdziały/ nieſnaſki y rozerwánia być muſzą SkarJedn 153.

Szeregi: »niezgoda i rozdział« (1): Bo gdźie niezgodá y rozdźiał/ [...] tám ieſt vpadek kroleſtwá SkarKazSej 683b.

»rozdział i roztyrk« (1): Przeklęty ieſt táki rozrywácz y buntownik/ ktory rozdźiały ty y roſtyrki w mieśćie ták zgodnym [...] czyni. SkarKaz 634b.

III. To, co oddziela (4):
1. Granica, linia odgradzająca (o ziemi, terytorium) (2): Limitatio, Definitio, circumscriptio sive distinctio – Rozdziął graniczni, przegroda. Calep 605a.
Szereg: »granica i rozdział« (1):Kędy do gránice y rozdźiału Płot, Rzéká, należy: pátrz w tych Tytuléch, Státutów właſnych SarnStat 470.
2. Przecinek, znak interpunkcyjny; comma, distinctio, interpunctio, interpunctum Calep (2): Interpunctum, Distinctio, interpunctio – Rozdziął przez punkti. Calep 554a, 220b.
IV. Cecha i jej ocena: rozróżnianie (rozróżnienie), klasyfikacja; różnica; różnorodność; distinctio Vulg, Modrz, Calep; divisio Vulg, Calep; differentia, discrimen, separatio Calep (91): BartBydg 68b; Summá wſzyſtkich praw wedle rozdźiału wyſzſzey opiſánego. GroicPorz a4v; KrowObr 208 [2 r.] 209; Krol ieden w Polſzce ieſt/ dźielony być nie może: ále poddány/ inſzy ieſt Duchowny/ inſzy Swiecki. (marg) POLſki rozdźiał. (–) OrzRozm V2; Y przyłożyłem ſerce ſwe ktemu ieſzcże/ ábych poznał mądrość/ á zrozumiał rozdzyałom/ ktore ſie dzyeią ná zyemi [ut … intelligerem distentionem quae versatur in terra Vulg Eccle 8/16]. BielKron 81; GórnDworz D3v; GrzepGeom D3; NiemObr 83; A co gorſzego/ nie máſz rozdźiału w Státućie ktora actio Criminalis, á ktora civilis GórnRozm H4, E2; Calep 329a, 334b; Do obiáſnienia tego contráctu, trzebá wiedźieć y rozumieć on rozdźiał, iáko dźielą damnum ante moram, poſt moram. SarnStat 1271, 1271; [áby [kaznodzieje] rozdział záwſze chowali w rozmowach/ inácżey ſie w pothocżnych/ á inácżey [...] w Boſkich vſługach ſpráwowáli GilPos 78 (Linde); Spráwiedliwi y nieſpráwiedliwi/ zli y dobrzy/ tu ná ſwiecie y po ſmierći Rozdział máią GilPos 256v (Linde)].

rozdział kogo, czego [w tym: pl (14)] (18): Regeſtr ten [...] telko głowny rozdział wſzytkich zioł kthore ſą w thych kxięgach w ſobie zawiera FalZioł ‡, [*8]; KrowObr 71 [2 r.] Vu; A tákże w tey iſtnośći ty to wſzytki gwiazdy/ Są dziwnie rozdzyelone (marg) Rozdzyał gwiazd y przezwiſká. (–) RejWiz 148, Dd2; OrzRozm D4; BielKron 7v marg, Llll2v; GrzepGeom Dv; O małżeńſtwie y dźiewictwie czytay Páwłá święthégo, j. Corint:7: thám ſye náuczyſz y rozdźiału y zacnośći obudwu ſtanów BiałKat 373v; ModrzBaz 73v; Oczko 1, 5v; GórnRozm H4; przypominam tu on rozdźiał ſądów Królewſkich czworáki. Iedno zową iudicium ſapiens et prudens, [...] Drugié iudicium zową ſeuerum [...]. Trzećié iudicium miſericors [...]. Czwarté iudicium Aequitatis SarnStat 1262; SkarKaz 313a; [HerbOdpow L2v].

rozdział kogo, [czego] od kogo, od czego (3): tymże drudzy poſtępkiem zánimi [historykami] piſáli niemáiąc rozdziału Sármátow od Germániey to ieſt Niemcow. BielKron 336v; NiemObr 83; SkarKaz 608b. Cf »czynić rozdział«.

[rozdział kogo albo kogo: Nie máſz rozdziału [Non enim est distinctio PolAnt Rom 10/12; niemáſz roznośći BudBib ] Zydowiná álbo Grecżyná/ bo tenże Bog ieſt wſzytkich GilPos 78v (Linde).]

rozdział miedzy kim [w tym: pl (3)] (5): BibRadz I 138c marg; Ale iż ieſt ten rozdział miedzy námi/ y ſtopnie miedzy ſtany: ia mnimam wiele inych przycżyn być do tego GórnDworz D3; A iż w tey Ewányeliey s. cżworáki rodzay ludzi Pan Kriſtus nam przed ocży przekłádáć racży/ ktorzy ſłucháli y ſłucháią/ y potym ſłucháć będą ſwiętych ſłow á náuki iego [...]. Bo záwżdy iákoż od pocżątku ſwiátá ten cżworáki rozdział miedzy ſłuchácżmi ſłowá Bożego okazował ſie RejPos 62; NiemObr 83. Cf »rozdział miedzy sobą mieć«.

rozdział miedzy kim, miedzy czym a (i) (miedzy) kim, czym (8): Gdy [Demokryt] był pytan iaki ieſt rozdział miedzi ludzmi á zwierzęti, odpowiedział, rozumnie wymyſlać. BielŻyw 65, 8; gdyż nie kożdy tzłowiek zna/ iakowy ieſt rozdział miedzy Bogiem/ á miedzy Dijábłem/ miedzy ſlowem Bożym/ á miedzy ſlowem ludzkim KrowObr C2, 209; bo dármo przyſzedł [martwo urodzony] ná ſwiát/ á bierze ſie ku ciemnoſciam [...]. Nie widzyał ſłońcá/ áni poznał rozdzyału miedzy złym y dobrym. BielKron 80v.Cf »uczynić rozdział«.

[rozdział w czym: Bywa y czáś [!]/ którégo do wnętrznéy woyny przychodźi/ zá którą rozdźiał żaden w rzecżách nie zoſtáie SenekaGórn 50 (Linde).]

rozdział czyj [= przez kogo dokonany] (2): OrzRozm L2; Pámiętaymyſz też ná on rozdział Páńſki/ iáko ná dwoie pod figurámi ſzalonych á mądrych dzyewic/ ſtany náſze rozdzyeláć racży. RejPos 343.

Zwroty: »[czym] rozdział miedzy sobą mieć« = różnić się czymś (1): [Persowie] Ięzyká dziś Tátárſkiego iáko y Turcy vżywáią/ ſektę Máchometowę trzymáią/ tylko niektorym záchowánim rozdział miedzy ſobą máią. BielKron 267v.

»(u)czynić rozdział« [w tym: [czego od czego], miedzy kim, miedzy czym a (miedzy) kim, czym (3)] = ponere divisionem Vulg [szyk zmienny] (6): Vmieyże rozdział vtzynić/ miedzy dobrym/ ſwiętym/ nápominánim [...]: A miedzy złym/ grzeſznym KrowObr C3v; tzemużeś [...] vtzynił rozdział miedzy Iednatzem y przytzyńcą Pánem Iezu Kryſtuſem/ á miedzy inſzymi Iednatzámi y przytzyńcámi ludzmi vmárłymi? KrowObr 208, 201, 208; Leop Ex 8/23; WujNT 16; [Y przeto Ian ſam rozdźiał czynił záwżdy krztu ſwego od Chriſtuſowego BiałPos 57 (Linde)].

Szereg:»rozność a rozdział« (1): (nagł) Rozność á rozdział praw [varietas et distinctio legum]. (–) DO tego przyſzło/ że iuż o roznośći praw mowić mamy. ModrzBaz 73v.
a. O osobach Trójcy Św. (6): [Tákżeć theż Chryſtus mowiąc: A o onym dniu [Sądu Ostatecznego] żadzien niewie [...] iedno ſam Oćiec [...]. A iż bez rozdziału po proſtu mowił/ że y Syn niewie/ ieſliby z rozdźiałem iákiem miáło to być rozumiáno/ tedyby nieodćiął przycżyny błądzenia/ áleby ią dał PiotrGonSyn 67v.]

rozdział kogo (pl) (2): tedy to napierwey [...] iáko grunt prawdy/ wſzyſcy wierzyć máią/ Cżego nas Bog ſam náuczył/ o iednośći Boſkiey iſtnośći/ á rozdźiale trzech perſon KuczbKat 9, 15.

rozdział czego (pl) (1): W tych tedy trzech perſonách/ ponieważ niegodźi śie ábyſmy co roznego á onym niepodobnego myślić mieli/ tedy po rozdźiale tylko ich właſnośći/ zrozumieć ie będźiemy mogli. KuczbKat 15.

rozdział miedzy kim a (i) (miedzy) kim (3): bo wiedział o Iednym Bogu Oycu z zakonu/ prze tho rozdział dźierżał miedzy onym Bogiem Oycem/ y miedzy Kryſtuſem GrzegRóżn L3v; CzechRozm 12v; NiemObr 106.

Szereg: »rozdział abo roznica« (1): [...] vkázuiąc rozdział ábo roznice miedzy oycem y ſynem: nie perſonalem tylko/ [...] ále realem CzechRozm 12v.
b. O boskiej i ludzkiej naturze Chrystusa (6): wiele ich ieſt ktorzy [...] mylą ſie wielce/ mniemáiąc áby to iuż tá záwżdy miáłá być perſoná Kriſtuſowa vniżona/ áni myſlą o tym rozdziale SarnUzn F4; NiemObr 103, 107, 108, 138; [Przeto nic nie waży taki rozdźiał/ ponieważ o takiem Chriſtuſa dźieleniu/ na Boga y cżłowieka/ także y o przemienieniu duchá w cżłowieká y piſmo ś. zgołá nic nie wie BudArt N5].
Szereg: »rożność abo rozdział« (1): Kálwin [...] powieda iż w Bożey Iſtnośći ieſt nieiáka rożność ábo rozdźiał GrzegRóżn I2v.
c. O Piśmie Św. (24): Ten rozdział nie ieſt rozny od onego pierwſzego ſámą rzecżą/ choćiaſz ſie ſłowy zda być od niego y rozny y iemu przećiwny. (–) A iáko to? (–) Iż dzieli [Pismo Św.] ná rzecży ku nabożeńſtwu należące [...]. A potym dzieli ná rzecży ſądowe ábo práwne/ á ná obycżáie [...]. (–) A coſz mniemaſz/ dla cżego tákiego rozdziału vżywáią? CzechRozm 97v; iż ći ludzie zápámiętáli/ [...] ważą ſie w nośić rozdziału thákiego miedzy ludzi/ ktorego Bog ſam w ſłowie ſwym nigdy nie oznaymił CzechRozm 100, 97v [2 r.], 98, 98v [2 r.].

rozdział czego (11): ten ich rozdział kſiąg Moyżeſzowych/ nie do końcá doſtátecżny ieſt CzechRozm 96v, 97v, 98, 99, 100, **2, **3. Cf Wyrażenie.

rozdział czyj [= przez kogo dokonany] (6): Okazałeś iż ten rozdział ich Bog [lege: Bogu] ieſt przećiwny CzechRozm 100, 96v, 98, 99 [2 r.], 100.

Wyrażenie: »rozdział [czego] na [ile] części« (4): Stáry rozdział zakonu ná trzy cżęsći iáko niektorzy wierni vważáli CzechRozm 98v marg; Nowy rozdział zakonu ná dwie cżęsći ná co wynálezion. CzechRozm 99 marg, **2, **4v.
V. Obiekt konkretny (2):
1. Rozdwojenie na końcu, wgłębienie, rozszczepienie (o chrząstce nosa) (1): ktora [chrząstka na końcu nosa] gdi nie będzie iuż oſthra albo koncżata, ale rozdwoiona tak iż palcem on rozdział może być namaczan, pewne znamię ieſt [...] nie czałoſci GlabGad N8v.
2. Bieg, strumień wody (1): IAko rozdziały wod [divisiones aquarum]/ ták ſerce krolewſkie w ręce Páńſkiey Leop Prov 21/1.

Synonimy: I.2. rozdanie; II.1.a.α. głowa, kapitulum, kapituła, kaput; 4. rozrywka; III.1. granica, kopiec, miedza, słup, znak.

Cf 1. ROZDZIELENIE, ROZDZIELNOŚĆ

LWil