[zaloguj się]
[pdf]

KARMIONY (32) part praet pass impf

karmiony (20), karmion (11), karmiony a. karmion (1).

-å- (26), -a- (1); -å- : -a- Mącz (1 : 1). ◊ W formie złożonej -on- (2) KochTr, SarnStat, -ón- (1) Mącz. ◊ W formie niezłożonej -on (2) OpecŻyw, KochFr, -ón (1) Mącz.

Fleksja
sg
mNkårmion, kårmiony fNkårmionå, kårmiona, kårmion(a) nNkårmión(e)
pl
N m pers kårmieni
subst kårmioné
A m pers kårmion(e)

sg m N kårmion (10), kårmiony (5); ~ (attrib) kårmiony (1); ~ (praed) kårmion (10) OpecŻyw, TarDuch, FalZioł (2), HistAl, Mącz, SienLek, WujJud, KochFr, WujNT, kårmiony (4) WisznTr, LatHar (3). ◊ f N kårmionå (4), kårmiona (1), kårmion(a) (1); ~ (attrib) -å (1); ~ (praed) -å (3), -a (1); -å : -a RejAp (3 : 1). ◊ n N kårmión(e) (2). ◊ pl N m pers kårmieni (5). subst kårmioné (3); -é (1), -(e) (2). ◊ A m pers kårmion(e) (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: karmiony od kogo (5).

Sł stp s.v. karmić, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.; poza tym XVI w. s.v. karmić.

Otrzymujący pokarm, żywiony; pasiony, tuczony (o zwierzętach) (32): Pascor aliquando etiam passivum est, Bywam karmión/ tuczón. Mącz 282c; Iż niewiáſtá oná vćiekłá ná puſzcżą/ [...] á tám byłá karmioná áż do cżáſu/ á do przyſcia tego wdzięcżnego ſyná á oblubieńcá ſwego. RejAp 100v; ModrzBaz 18v; S: Grzegorzá do [...] wieże poſadził/ gdzie od nieiákiey Chrześćiáńſkiey wdowy karmiony przez lat cżternaśćie/ okrutną nędzę Męcżennik Chriſtuſow ćierpiał. SkarJedn 303.

karmiony czym (9): á tak kiedy kozieł będzie kharmion Bluſzcżem drzewnym/ tedy krew takiego kozła bywa łamiącza Kamień FalZioł I 48d, V 81; Minotaurus monstrum biforme, Zwierzę dwoxtałtne. ex Pasiphae, Z żony Minois á z byká národzone/ potym w Lobyrincie [!] zámknione człowieczym ćiałem było kármióne. Mącz 223a; SienLek 37; IZ Cłá nowégo gránicznégo płáćić nam winni nie będą [...] od wołów/ któréby ſie w dómách ich vchowáły/ álbo kupné/ któréby zbożem ich karmioné były [quicunque frumentis illorum saginati fuerint JanStat 69]. SarnStat 399. Cf Przysłowie, Wyrażenie.

W połączeniu szeregowym (1): Abowiem Collegium iedno wzbudźił/ gdźieby młodźieńcy Niemieckiego narodu/ nákłádem iego/ w ſámym Rzymie chowáni/ karmieni/ odźiewáni/ vcżeni/ y ćwicżeni byli ReszHoz 139.

W charakterystycznych połączeniach: bluszczem karmiony, ciałem, kostkami, potrawami, zbożem.

Przysłowie: KochFr 83; Naydźieſz przy młodych dworách gálánty/ przechyry/ Y Wronámi karmione [= sprytnych] y ſtáre śiekiery: Co młodźiki do wſzego złego pobudzáią KlonWor 55.
Wyrażenie: »pokarmem karmion« (1): á ieſli łácżnie á pokármem ſpráwionym ze złotá byłby karmion/ głodu nie oddali HistAl K5.
Szereg: »karmiony i napawany« (1): Ludzie y bydlętá/ woły y owce/ niechay nic nie vkuſzáią/ á niech nie będą karmione y nápawáne [nec pascantur et aquam non bibant]. BibRadz Ion 3/7.
W przen (5): RejAp 104; Tu choroby nie naydźie/ tu niémáſz ſtárośći: Tu śmierć łzámi karmiona niema iuż wolnośći. KochTr 22.
Wyrażenie: »karmiony pokarmem anjelskim« = obdarzony łaskami (1): thak yſz wſzwyątoſzczy rozmnozona wdzyw wſzytkym byla a ſtąd anyelſzkym pokarmem byla karmyona PatKaz III 112v.
Szeregi: »karmiony a opatrowany« (1): iż Pan záwżdy chowa vſtáwicżnie ochmiſtrze á opátrzyciele iey [niewiasty, tj. kościoła]/ gdyż tu ſłyſzyſz iż ma być karmiona á opátrowána RejAp 100v.

»karmiony, żywiony« (1): Iż odiąwſzy mądrość od mędrkow dam ią proſtacżkom. A tám byłá miedzy nimi karmiona/ żywiona/ y vſtáwicżnie będzie áż do woley Páńſkiey RejAp 104.

Przen (7):
a) O przyjmującym komunię św. (6): W tych dwu białychgłowách dwoiáki ſtan ludzi Chrześćijáńſkich ieſt figurowány [...]. Z ktorych ieden Chriſtuſá karmi w członkách iego: á drugi ieſt karmion od niego. WujNT 238.

karmion z czego (1): Abowiem duch nie ma kośći ani ćiáłá/ ále o tym ſtanie w ktorym ieſt cżłowiek [...]/ ktory z kielichá/ ktory ieſt krwią iego bywa karmion WujJud 252v.

karmiony czym (1): iákoż śmieią mowić żeby ćiáło náſze niemogło być vcżeſtnikiem dáru Bożego/ ktory ieſt żywot wiecżny/ gdyż ono Ciáłem y Krwią Páná Chriſtuſową karmione bywa y ieſt cżłonkiem iego WujJud 252; LatHar 565. Cf Wyrażenie.

W połączeniu szeregowym (1): Dźiękuię tobie zá táiemnicę żywot przynoſzącego Ciáłá y krwie iego/ ktorym w Kośćiele twoim/ bywamy karmieni/ nápawáni/ ocżyśćieni/ poświęceni/ y z nawyżſzym Boſtwem twoim ziednocżeni. LatHar 565.

Wyrażenie: »karmiony pokarmem« (2): á ná Wieczerzy bywamy karmieni pokármem do żywotá wiecznégo. BiałKat 316; LatHar 253.
Szereg: »karmiony i posilany« (1): do iákiey wzgárdy rzecży świátá tego/ á nákoniec y zdrowia ſwego przychodźili [chrześcijanie]/ tym niebieſkim pokármem [sakramentem] cżęſto karmieni y pośiláni. LatHar 253.
b) Zaspokajający swe potrzeby duchowe [czym] (1): Koſcioł krzeſciański mleku y tłuſtoſci przyrownan. Mleku dla młodich ktorzy w koſciele lekką nauką bywaią karmieni. WróbŻołt V8v.
a. Żywiony przez matkę głównie jej mlekiem (6):

W połączeniu szeregowym (1): Iakąż tedy laſkę ij cżeſtz mám iéy vcżynitz/ [...] w ktoré żywocie ſyna mégo cialo duchem ſwiętym ieſt ſprawiono [...]/ od ktoré porodzon/ kármion/ oblapián/ tzalowán/ na krzyżu wiſſątz oplakán? OpecŻyw 179.

Wyrażenie: »piersiami karmiony« (5): Iezu ienżes naſwięthſzemi pierſiami dziewicżemi karmion był. TarDuch B; WisznTr 9; LatHar 272, 530, 548.

Synonimy: pasiony, tuczony, żywiony.

Cf KARMIĆ

ZCh